📜

၉။ စီဝရဝိပ္ပဝါသဝိနိစ္ဆယကထာ

၅၁။ ဧဝံ အဓိဋ္ဌာနဝိကပ္ပနဝိနိစ္ဆယကထံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ စီဝရေန ဝိနာဝါသဝိနိစ္ဆယကရဏံ ဒဿေတုံ ‘‘စီဝရေနဝိနာဝါသော’’တျာဒိမာဟ။ တတ္ထ စီယတီတိ စီဝရံ၊ စယံ သဉ္စယံ ကရီယတီတိ အတ္ထော၊ အရိယဒ္ဓဇော ဝတ္ထဝိသေသော။ ဣဓ ပန တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဓာရိတံ စီဝရတ္တယမေဝ။ ဝိနာတိ ဝဇ္ဇနတ္ထေ နိပါတော။ ဝသနံ ဝါသော၊ ဝိနာ ဝါသော ဝိနာဝါသော၊ စီဝရေန ဝိနာဝါသော စီဝရဝိနာဝါသော၊ ‘‘စီဝရဝိပ္ပဝါသော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝတ္တိစ္ဆာဝသေန၊ ဂါထာပါဒပူရဏတ္ထာယ ဝါ အလုတ္တသမာသံ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တထာ စ ဝက္ခတိ ‘‘တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန…ပေ… ဝိပ္ပဝါသော’’တိ၊ ‘‘ဣမံ သင်္ဃာဋိံ အဓိဋ္ဌာမိ၊ ဣမံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ အဓိဋ္ဌာမိ၊ ဣမံ အန္တရဝါသကံ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ ဧဝံ နာမေန အဓိဋ္ဌိတာနံ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ ဧကေကေန ဝိပ္ပဝါသောတိ အတ္ထော၊ ဧကေနပိ ဝိနာ ဝသိတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဝသန္တဿ ဘိက္ခုနော သဟ အရုဏုဂ္ဂမနာ စီဝရံ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ၊ ပါစိတ္တိယဉ္စ အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝသိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဝသနကိရိယာ စတုဣရိယာပထသာဓာရဏာ၊ တသ္မာ ကာယလဂ္ဂံ ဝါ ဟောတု အလဂ္ဂံ ဝါ၊ အဍ္ဎတေယျရတနဿ ပဒေသဿ အန္တော ကတွာ တိဋ္ဌန္တောပိ စရန္တောပိ နိသိန္နောပိ နိပန္နောပိ ဟတ္ထပါသေ ကတွာ ဝသန္တော နာမ ဟောတိ။

ဧဝံ သာမညတော အဝိပ္ပဝါသလက္ခဏံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဂါမာဒိပန္နရသောကာသဝသေန ဝိသေသတော ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဂါမိ’’စ္စာဒိ။ တတ္ထ ဂါမနိဝေသနာနိ ပါကဋာနေဝ။ ဥဒေါသိတော နာမ ယာနာဒီနံ ဘဏ္ဍာနံ သာလာ။ အဋ္ဋော နာမ ပဋိရာဇာဒိပဋိဗာဟနတ္ထံ ဣဋ္ဌကာဟိ ကတော ဗဟလဘိတ္တိကော စတုပဉ္စဘူမိကော ပတိဿယဝိသေသော။ မာဠော နာမ ဧကကူဋသင်္ဂဟိတော စတုရဿပါသာဒေါ။ ပါသာဒေါ နာမ ဒီဃပါသာဒေါ။ ဟမ္မိယံ နာမ မုဏ္ဍစ္ဆဒနပါသာဒေါ၊ မုဏ္ဍစ္ဆဒနပါသာဒေါတိ စ စန္ဒိကင်္ဂဏယုတ္တော ပါသာဒေါတိ ဝုစ္စတိ။ သတ္ထော နာမ ဇင်္ဃသတ္ထော ဝါ သကဋသတ္ထော ဝါ။ ခေတ္တံ နာမ ပုဗ္ဗဏ္ဏာပရဏ္ဏာနံ ဝိရုဟနဋ္ဌာနံ။ ဓညကရဏံ နာမ ခလမဏ္ဍလံ။ အာရာမော နာမ ပုပ္ဖာရာမော ဖလာရာမော။ ဝိဟာရာဒယော ပါကဋာ ဧဝ။ တတ္ထ နိဝေသနာဒီနိ ဂါမတော ဗဟိ သန္နိဝိဋ္ဌာနိ ဂဟိတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အန္တောဂါမေ ဌိတာနဉှိ ဂါမဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ ဂါမပရိဟာရောယေဝါတိ။ ဂါမဂ္ဂဟဏေန စ နိဂမနဂရာနိပိ ဂဟိတာနေဝ ဟောန္တိ။

ပရိခါယ ဝါ ပရိက္ခိတ္တောတိ ဣမိနာ သမန္တာ နဒီတဠာကာဒိဥဒကေန ပရိက္ခိတ္တောပိ ပရိက္ခိတ္တောယေဝါတိ ဒဿေတိ။ တံ ပမာဏံ အတိက္ကမိတွာတိ ဃရဿ ဥပရိ အာကာသေ အဍ္ဎတေယျရတနပ္ပမာဏံ အတိက္ကမိတွာ။ သဘာယေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ သဘာသဒ္ဒဿ ပရိယာယော သဘာယသဒ္ဒေါ နပုံသကလိင်္ဂေါ အတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ သဘာသဒ္ဒေါ ဟိ ဣတ္ထိလိင်္ဂေါ၊ သဘာယသဒ္ဒေါ နပုံသကလိင်္ဂေါတိ။ ဒွါရမူလေ ဝါတိ နဂရဿ ဒွါရမူလေ ဝါ။ တေသန္တိ သဘာယနဂရဒွါရမူလာနံ။ တဿာ ဝီထိယာ သဘာယဒွါရာနံ ဂဟဏေနေဝ တတ္ထ သဗ္ဗာနိပိ ဂေဟာနိ၊ သာ စ အန္တရဝီထိ ဂဟိတာယေဝ ဟောတိ။ ဧတ္ထ စ ဒွါရဝီထိဃရေသု ဝသန္တေန ဂါမပ္ပဝေသနသဟသေယျာဒိဒေါသံ ပရိဟရိတွာ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နတာဒိယုတ္တေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ သဘာ ပန ယဒိ သဗ္ဗေသံ ဝသနတ္ထာယ ပပါသဒိသာ ကတာ၊ အန္တရာရာမေ ဝိယ ယထာသုခံ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတိဟရိတွာ ဃရေ နိက္ခိပတီတိ ဝီထိံ မုဉ္စိတွာ ဌိတေ အညသ္မိံ ဃရေ နိက္ခိပတိ။ တေနာဟ ‘‘ဝီထိဟတ္ထပါသော န ရက္ခတီ’’တိ။ ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ ဟတ္ထပါသေတိ ဃရဿ ဟတ္ထပါသံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။

ဧဝံ ဂါမဝသေန ဝိပ္ပဝါသာဝိပ္ပဝါသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ နိဝေသနဝသေန ဒဿေန္တော ‘‘သစေ ဧကကုလဿ သန္တကံ နိဝေသနံ ဟောတီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဩဝရကော နာမ ဂဗ္ဘဿ အဗ္ဘန္တရေ အညော ဂဗ္ဘောတိ ဝဒန္တိ၊ ဂဗ္ဘဿ ဝါ ပရိယာယဝစနမေတံ။ ဣဒါနိ ဥဒေါသိတာဒိဝသေန ဒဿေန္တော ‘‘ဥဒေါသိတိ’’စ္စာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘ဧကကုလဿ သန္တကော ဥဒေါသိတော ဟောတိ ပရိက္ခိတ္တော စာ’’တိအာဒိနာ နိဝေသနေ ဝုတ္တနယေန။ ဧဝ-သဒ္ဒေါ ဝိသေသနိဝတ္တိ အတ္ထော။ တေန ဝိသေသော နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။

ဣဒါနိ ယေသု ဝိသေသော အတ္ထိ၊ တေ ဒဿေန္တော ‘‘သစေ ဧကကုလဿ နာဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပရိယာဒိယိတွာတိ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ၊ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဝါ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ ‘‘အန္တောပဝိဋ္ဌေနာ’’တိအာဒိနာ။ တတ္ထ အန္တောပဝိဋ္ဌေနာတိ ဂါမဿ၊ နဒိယာ ဝါ အန္တောပဝိဋ္ဌေန။ ‘‘သတ္ထေနာ’’တိ ပါဌသေသော။ နဒီပရိဟာရော လဗ္ဘတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဝိသုံ နဒီပရိဟာရဿ အဝုတ္တတ္တာ ဂါမာဒီဟိ အညတ္ထ ဝိယ စီဝရဟတ္ထပါသောယေဝ နဒီပရိဟာရော’’တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ အညေ ပန ‘‘ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန နဒီပရိဟာရောပိ ဝိသုံ သိဒ္ဓါတိ နဒီဟတ္ထပါသော န ဝိဇဟိတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ။ ယထာ ပန အဇ္ဈောကာသေ သတ္တဗ္ဘန္တရဝသေန အရညပရိဟာရော လဗ္ဘတိ၊ ဧဝံ နဒိယံ ဥဒကုက္ခေပဝသေန နဒီပရိဟာရော လဗ္ဘတီတိ ကတွာ အဋ္ဌကထာယံ နဒီပရိဟာရော ဝိသုံ အဝုတ္တော သိယာ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာနံ အရညနဒီသု အဗဒ္ဓသီမာဝသေန လဗ္ဘမာနတ္တာ။ ဧဝဉ္စ သတိ သမုဒ္ဒဇာတဿရေသုပိ ပရိဟာရော အဝုတ္တသိဒ္ဓါ ဟောတိ နဒိယာ သမာနလက္ခဏတ္တာ၊ နဒီဟတ္ထပါသော န ဝိဇဟိတဗ္ဗောတိ ပန အတ္ထေ သတိ နဒိယာ အတိဝိတ္ထာရတ္တာ ဗဟုသာဓာရဏတ္တာ စ အန္တောနဒိယံ စီဝရံ ဌပေတွာ နဒီဟတ္ထပါသေ ဌိတေန စီဝရဿ ပဝတ္တိံ ဇာနိတုံ န သက္ကာ ဘဝေယျ။ ဧသ နယော သမုဒ္ဒဇာတဿရေသုပိ။ အန္တောဥဒကုက္ခေပေ ဝါ တဿ ဟတ္ထပါသေ ဝါ ဌိတေန ပန သက္ကာတိ အယံ အမှာကံ အတ္တနောမတိ၊ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဝိဟာရသီမန္တိ အဝိပ္ပဝါသသီမံ သန္ဓာယာဟ။ ဧတ္ထ စ ဝိဟာရဿ နာနာကုလသန္တကဘာဝေပိ အဝိပ္ပဝါသသီမာပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ သဗ္ဗတ္ထ စီဝရအဝိပ္ပဝါသသမ္ဘဝတော ပဓာနတ္တာ တတ္ထ သတ္ထပရိဟာရော န လဗ္ဘတီတိ ‘‘ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဝသိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သတ္ထသမီပေတိ ဣဒံ ယထာဝုတ္တအဗ္ဘန္တရပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တံ။

ယသ္မာ ‘‘နာနာကုလဿ ပရိက္ခိတ္တေ ခေတ္တေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ ခေတ္တဒွါရမူလေ ဝါ တဿ ဟတ္ထပါသေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဒွါရမူလတော အညတ္ထ ခေတ္တေပိ ဝသန္တေန စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ ဟတ္ထပါသေ ကတွာယေဝ ဝသိတဗ္ဗံ။

ဝိဟာရော နာမ သပရိက္ခိတ္တော ဝါ အပရိက္ခိတ္တော ဝါ သကလော အာဝါသောတိ ဝဒန္တိ။ ယသ္မိံ ဝိဟာရေတိ ဧတ္ထ ပန ဧကဂေဟမေဝ ဝုတ္တံ။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ (ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ ၁။၄၉၁-၄၉၄) ပန ‘‘ဝိဟာရော နာမ ဥပစာရသီမာ။ ယသ္မိံ ဝိဟာရေတိ တဿ အန္တောပရိဝေဏာဒိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧကကုလာဒိသန္တကတာ စေတ္ထ ကာရာပကာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ယံ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ သမန္တာ ဆာယာ ဖရတီတိ ယဒါ မဟာဝီထိယံ ဥဇုကမေဝ ဂစ္ဆန္တံ သူရိယမဏ္ဍလံ မဇ္ဈနှိကံ ပါပုဏာတိ၊ တဒါ ယံ ဩကာသံ ဆာယာ ဖရတိ၊ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ ပန ‘‘ဆာယာယ ဖုဋ္ဌောကာသဿာတိ ဥဇုကံ အဝိက္ခိတ္တလေဍ္ဍုပါတဗ္ဘန္တရံ သန္ဓာယ ဝဒတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဂမနပထေတိ တဒဟေဝ ဂန္တွာ နိဝတ္တေတုံ အသက္ကုဏေယျကေ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ယေ ဒီပကာ၊ တေသူတိ ယောဇနာ။ ဣတရသ္မိန္တိ ပုရတ္ထိမဒိသာယ စီဝရေ။

၅၂။ နဒိံ ဩတရတီတိ ဟတ္ထပါသံ မုဉ္စိတွာ ဩတရတိ။ နာပဇ္ဇတီတိ ပရိဘောဂပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ နာပဇ္ဇတိ။ တေနာဟ ‘‘သော ဟီ’’တိအာဒိ။ အပရိဘောဂါရဟတ္တာတိ ဣမိနာ နိဿဂ္ဂိယစီဝရံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ ဒုက္ကဋံ အစိတ္တကန္တိ သိဒ္ဓံ။ ဧကံပါရုပိတွာ ဧကံ အံသကူဋေ ဌပေတွာ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဣဒံ ဗဟူနံ သဉ္စရဏဋ္ဌာနေ ဧဝံ အကတွာ ဂမနံ န သာရုပ္ပန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ၊ န အာပတ္တိအင်္ဂတ္တာ။ ဗဟိဂါမေ ဌပေတွာပိ အပါရုပိတဗ္ဗတာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိနယကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ အထ ဝါ ဝိဟာရေ သဘာဂံ ဘိက္ခုံ န ပဿတိ၊ ဧဝံ သတိ အာသနသာလံ ဂန္တွာ ဝိနယကမ္မံ ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ အာသနသာလံ ဂစ္ဆန္တေန ကိံ တီဟိ စီဝရေဟိ ဂန္တဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သန္တရုတ္တရေနာ’’တိ နဋ္ဌစီဝရဿ သန္တရုတ္တရသာဒိယနတော။ သင်္ဃာဋိ ပန ကိံ ကာတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘သင်္ဃာဋိံဗဟိဂါမေ ဌပေတွာ’’တိ။ ဥတ္တရာသင်္ဂေ စ ဗဟိဂါမေ ဌပိတသင်္ဃာဋိယဉ္စ ပဌမံ ဝိနယကမ္မံ ကတွာ ပစ္ဆာ ဥတ္တရာသင်္ဂံ နိဝါသေတွာ အန္တရဝါသကေ ကာတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ ဗဟိဂါမေ ဌပိတဿပိ ဝိနယကမ္မဝစနတော ပရမ္မုခါပိ ဌိတံ နိဿဇ္ဇိတုံ၊ နိဿဋ္ဌံ ဒါတုဉ္စ ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဒဟရာနံ ဂမနေ သဥဿာဟတ္တာ ‘‘နိဿယော ပန န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ မုဟုတ္တံ…ပေ… ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ သဥဿာဟတ္တေ ဂမနဿ ဥပစ္ဆိန္နတ္တာ ဝုတ္တံ၊ တေသံ ပန ပုရာရုဏာ ဥဋ္ဌဟိတွာ သဥဿာဟေန ဂစ္ဆန္တာနံ အရုဏေ အန္တရာ ဥဋ္ဌိတေပိ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ ‘‘ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ သယန္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ တေနေဝ ‘‘ဂါမံ ပဝိသိတွာ…ပေ… န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညမညဿ ဝစနံ အဂ္ဂဟေတွာတိအာဒိမှိ သဥဿာဟတ္တာ ဂမနက္ခဏေ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ န ဝုတ္တာ။ ဓေနုဘယေနာတိ တရုဏဝစ္ဆဂါဝီနံ အာဓာဝိတွာ သိင်္ဂေန ပဟရဏဘယေန။ နိဿယော စ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ ဧတ္ထ ဓေနုဘယာဒီဟိ ဌိတာနံ ယာဝ ဘယဝူပသမာ ဌာတဗ္ဗတော ‘‘အန္တောအရုဏေယေဝ ဂမိဿာမီ’’တိ နိယမေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ ပန ဧဝံ နိယမေတုံ သက္ကာ၊ တတ္ထ အန္တရာ အရုဏေ ဥဂ္ဂတေပိ နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ ဂါမံ ပဝိဋ္ဌဒဟရာနံ ဝိယ။

အန္တောသီမာယံဂါမန္တိ အဝိပ္ပဝါသသီမာသမ္မုတိတော ပစ္ဆာ ပတိဋ္ဌာပိတဂါမံ သန္ဓာယ ဝဒတိ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ ဌပေတွာ သမ္မန္နိတဗ္ဗတော။ ပဝိဋ္ဌာနန္တိ အာစရိယန္တေဝါသိကာနံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဂတာနံ အဝိပ္ပဝါသသီမတ္တာ နေဝ စီဝရာနိ နိဿဂ္ဂိယာနိ ဟောန္တိ၊ သဥဿာဟတာယ န နိဿယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ အန္တရာမဂ္ဂေတိ ဓမ္မံ သုတွာ အာဂစ္ဆန္တာနံ အန္တရာမဂ္ဂေ။

ဣတိ ဝိနယသင်္ဂဟသံဝဏ္ဏနာဘူတေ ဝိနယာလင်္ကာရေ

စီဝရဝိပ္ပဝါသဝိနိစ္ဆယကထာလင်္ကာရော နာမ

နဝမော ပရိစ္ဆေဒေါ။