📜

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

ကင်္ခါဝိတရဏီပုရာဏ-ဋီကာ

ဂန္ထာရမ္ဘကထာ

ဗုဒ္ဓံ ဓမ္မဉ္စ သင်္ဃန္တိ-အာဒိနာ ယာ ပကာသိတာ၊

ဘဒန္တဗုဒ္ဓဃောသေန၊ မာတိကာဋ္ဌကထာ သုဘာ၊

တဿာ ဟိ လီနပဒံ ဝိ-ကာသနကောယမာရမ္ဘော။

ဂန္ထာရမ္ဘကထာဝဏ္ဏနာ

ဝိပ္ပသန္နေနာတိ ဝိဝိဓပ္ပသန္နေန။ ကထံ? ‘‘ဣတိပိ သော…ပေ… ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝါ၊ သွာက္ခာတော…ပေ… ဝိညူဟိ၊ သုပ္ပဋိပန္နော…ပေ… လောကဿာ’’တိ (အ။ နိ။ ၅။၁၀) ဧဝမာဒိနာ။ ‘‘စေတသာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တီသု ဝန္ဒနာသု စေတောဝန္ဒနာ အဓိပ္ပေတာ။ တန္နိန္နတာဒိဝသေန ကာယာဒီဟိ ပဏာမကရဏံ ဝန္ဒနာ၊ ဂုဏဝသေန မနသာပိ တထာဝ ကရဏံ မာနံ၊ ပစ္စယပ္ပဋိပတ္တိယာဒီဟိ ပူဇာကရဏံ ပူဇာ၊ ပစ္စယာဒီနံ အဘိသင်္ခရဏံ သက္ကစ္စ ကရဏံ သက္ကာရော၊ တေသံ။ ဘာဇနန္တိ အာဓာရော၊ အဓိကရဏံ ဝါ။

ထေရာ မဟာကဿပါဒယော၊ တေသံ ဝံသောတိ ထေရဝံသော၊ အာဂမာဓိဂမသမ္ပဒါယ တဿ ဝံသဿ ပဒီပဘူတာတိ ထေရဝံသပ္ပဒီပါ၊ တေသံ ထေရဝံသပ္ပဒီပါနံ။ အသံဟီရတ္တာ ထိရာနံ။ ဝိနယက္ကမေတိ ဝိနယပိဋကေ၊ အာရမ္ဘာနုရူပဝစနမေတံ။ သုတ္တာဘိဓမ္မေသုပိ တေ ထိရာ ဧဝ။ ‘‘ဗုဒ္ဓံ ဓမ္မဉ္စ သင်္ဃဉ္စ ပုဗ္ဗာစရိယသီဟာနဉ္စာ’’တိ အဝတွာ ကသ္မာ ဝိသုံ ဝုတ္တန္တိ စေ? ပယောဇနဝိသေသဒဿနတ္ထံ။ ဝတ္ထုတ္တယဿ ဟိ ပဏာမကရဏဿ အန္တရာယနိဝါရဏံ ပယောဇနံ အတ္တနော နိဿယဘူတာနံ အာစရိယာနံ ပဏာမကရဏဿ ဥပကာရညုတာဒဿနံ။ တေန ဗုဒ္ဓဉ္စ ဓမ္မဉ္စ သင်္ဃဉ္စ ဝန္ဒိတွာ၊ စ-သဒ္ဒေန ပုဗ္ဗာစရိယသီဟာနဉ္စ နမော ကတွာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ ‘‘ဝန္ဒိတွာ’’တိ စေတောဝန္ဒနံ ဒဿေတွာ တတော ‘‘နမော ကတွာ’’တိ ဝါစာဝန္ဒနာ၊ ‘‘ကတဉ္ဇလီ’’တိ ကာယဝန္ဒနာပိ ဒဿိတာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

ဣဒါနိ အဘိဓာနပ္ပယောဇနံ ဒဿေတုံ ‘‘ပါမောက္ခ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပါမောက္ခန္တိ ပဓာနံ။ သီလဉှိ သဗ္ဗေသံ ကုသလဓမ္မာနံ ပဓာနံ အာဒိဘာဝတော။ ယထာ စ သတ္တာနံ ခဇ္ဇဘောဇ္ဇလေယျပေယျဝသေန စတုဗ္ဗိဓောပိ အာဟာရော မုခေန ပဝိသိတွာ အင်္ဂမင်္ဂါနိ ဖရတိ၊ ဧဝံ ယောဂိနောပိ စာတုဘူမကံ ကုသလံ သီလမုခေန ပဝိသိတွာ အတ္ထသိဒ္ဓိံ သမ္ပာဒေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မုခ’’န္တိအာဒိ။ အထ ဝါ မုခန္တိ ဥပါယော၊ တေန မောက္ခပ္ပဝေသာယ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာယ မုခံ ဥပါယောတိ အတ္ထော။ မဟေသိနာ ယံ ပါတိမောက္ခံ ပကာသိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟန္တေ သီလာဒိက္ခန္ဓေ ဧသိ ဂဝေသီတိ မဟေသိ။

သူရတေန နိဝါတေနာတိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ သောရစ္စံ? ယော ကာယိကော အဝီတိက္ကမော’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၉) သူရတေန၊ နီစဝုတ္တိနာ မာနုဒ္ဓစ္စဝသေန အတ္တာနံ အနုက္ခိပနဘာဝေန နိဝါတေန။ ဝိနယာစာရယုတ္တေန စာရိတ္တဝါရိတ္တေဟိ ယုတ္တေန။ ‘‘သောဏတ္ထေရေန ယာစိတော’’တိ အဝတွာ ‘‘သူရတေနာ’’တိအာဒိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ၊ ကိံ ဒုဿီလေန ဝါ ဒုဋ္ဌေန ဝါ အလဇ္ဇိနာ ဝါ ယာစိတေန ဝဏ္ဏနာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ စေ? န န ဝဋ္ဋတိ။ ထေရဿ ဝစနံ ပဋိက္ခိပိတုံ န သက္ကာ၊ ဧဝရူပဂုဏော ထေရောဝ၊ ယာစနဝသေန ကတ္တဗ္ဗော အာဒရေနာတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။

နာမေနာတိ အတ္တနော ဂုဏနာမေန။ သဒ္ဒလက္ခဏသုဘတော၊ ဝိနိစ္ဆယသုဘတော၊ ဝိညေယျသုဘတော စ သုဘံ။

ဂန္ထာရမ္ဘကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဒါနဝဏ္ဏနာ

‘‘အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတိ၊ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ…ပေ… တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထေဝ ယာဝတတိယာနုသာဝနကထာဝသာနေ အထ ခေါ ဥဒ္ဒေသကာလေ ‘‘အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါနံ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမီ’’တိအာဒိနာ နယေန အာဂတံ။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေပိ ဧဝမေဝ အာဂတံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ ပစ္ဆာ အာဂတသုတ္တေန ဝိရုဇ္ဈတိ။ တသ္မာ ယထာ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ တထာ ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧဝံ န ဝိရုဇ္ဈတီတိ ဧကေ။ ကထံ? ‘‘အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါနံ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမီ’’တိအာဒိနာ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ဟောတီတိ ဧတံ ဥဒ္ဒေသလက္ခဏံ ဣဓာပိ ခန္ဓကေပိ ဝုတ္တတ္တာ။ တသ္မာ ‘‘ဖာသု ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမီ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ အဝုတ္တမ္ပိ အာနေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ဣဓ နိဒါနံ န ဒဿိတံ၊ ဥဒ္ဒေသော ဥဒ္ဒေသကာလေ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗလက္ခဏဿ တတ္ထ ဝုတ္တတ္တာ။ အပိစ ‘‘နိဒါနုဒ္ဒေသော’’တိ ပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ နိဒါနုဒ္ဒေသံ ဒဿေတုကာမောပိ ‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော…ပေ… အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီ’’တိ ပါဌဝသေန အာဂတံ နိဒါနံ နိဋ္ဌာပေတွာ ဥပရိ အဋ္ဌကထာဝသေန ယောဇေတဗ္ဗံ ပါဠိံ ဣဓ ယောဇေတွာ ‘‘တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ…ပေ… ဓာရယာမီ’’တိ နိဒါနပါဠိံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ပုန ‘‘တတ္ထ နိဒါနုဒ္ဒေသော’’တိ ဥဒ္ဓဋပဒဝသေန သင်္ခေပတော နိဒါနုဒ္ဒေသလက္ခဏံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ ဧဝံ ဥပရိ စ ခန္ဓကေ စ၊ အထ ခေါ ဥဒ္ဒေသကာလေ ‘‘အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါနံ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမီ’’တိအာဒိ နိဒါနုဒ္ဒေသောဝ ဒဿိတော၊ န နိဒါနံ။

သဝနာဏတ္တိဝစနန္တိ ဧတ္ထ သင်္ဃနဝကတရေန ဝတ္တုံ အယုတ္တန္တိ စေ? ယုတ္တမေဝ။ ‘‘ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဘဂဝတာ ဝုတ္တတ္တာ ဘဂဝတောဝ အာဏတ္တိ၊ န ဥဒ္ဒေသကဿ။ ဣဓ နဝကတရဝသေန ဝုတ္တံ။ ထေရောပိ ပန ဥဒ္ဒိသိတုံ လဘတီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ထေရာဓိကံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ သုတ္တေန နဝကတရော န လဘတီတိ စေ? တံ ဒဿေတုံ ‘‘ယော တတ္ထ ဘိက္ခူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ယထာ စတုဝဂ္ဂေန ဌပေတွာ ဥပသမ္ပဒါပဝါရဏာအဗ္ဘာနာနိ သဗ္ဗံ သင်္ဃကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဧဝံ ‘‘အတိရေကဝီသတိဝဂ္ဂေန ဣမံ နာမ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ အဝတွာ အတိရေကဝစနတ္တာ အညံ အတ္ထံ သူစေတိ၊ ကိံ တန္တိ ‘‘စတုဝဂ္ဂါဒိနာ’’တိအာဒိ။ တဉှိ တေဟိ ဧဝ သိဒ္ဓံ။ ကထံ? စတုဝဂ္ဂေန ဥပသမ္ပဒါပဝါရဏာ…ပေ… ဝီသတိဝဂ္ဂေန န ကိဉ္စိ သင်္ဃကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ။ ဧတ္ထ ‘‘ဒသဝဂ္ဂေန အဗ္ဘာနကမ္မမတ္တံ ဌပေတွာ’’တိ ဝဒန္တေန စတုပဉ္စဝဂ္ဂေန ကရဏီယာနိပိ ဒသဝဂ္ဂေန ကာတုံ အနုညာတာနိ။ တသ္မာ အတိရေကေန ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတံ၊ ‘‘ဌပေတွာ’’တိ ဝစနေန ဦနတရေန န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတမေဝ။ တသ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗံ အတိရေကဝီသတိဝဂ္ဂေါတိ စေ? ဝတ္တဗ္ဗမေဝ။ စတုပဉ္စဝဂ္ဂေန ကတ္တဗ္ဗံ ဆသတ္တအဋ္ဌနဝဝဂ္ဂေန ကာတဗ္ဗန္တိ စ၊ ဒသဝဂ္ဂေန ကာတဗ္ဗံ ဧကာဒသဒွါဒသ…ပေ… ဧကူနဝီသတိဝဂ္ဂေန ကာတဗ္ဗန္တိ စ ဒီပိတံ။ ဦနတရေန န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတံ ပါကဋတော။ သဗ္ဗပ္ပကာရေန ပန အတိရေကဝီသတိအနတိရေကဝီသတိဝဂ္ဂေ ဝုတ္တေပိ ဒီပိတံ ဟောတီတိ ဝဇိရဗုဒ္ဓိတ္ထေရေန လိခိတံ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ ‘‘လိခိတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ဝဇိရဗုဒ္ဓိတ္ထေရေနာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

သစေ အနုပေါသထေပိ ဝဋ္ဋေယျ၊ ‘‘ဥပေါသထံ ကရေယျာ’’တိ န ဝဒေယျ၊ ယသ္မာ အနုပေါသထေ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ ‘‘အဇ္ဇုပေါသထော’’တိ ဝတွာ ပုန ‘‘ဥပေါသထံ ကရေယျာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပစ္ဆိမကတ္တိကပုဏ္ဏမာ ဧဝါ’’တိ အဝဓာရဏံ တတော ပရံ ပဝါရဏာဒိဝသဿ နတ္ထိတာယ ကတံ။ ဥဒ္ဓံ ပကတိဥပေါသထေ ဝုတ္တေန ပကတိစာရိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဣဒမ္ပိ။

‘‘နိမိတ္တေန နိမိတ္တံ သမ္ဗန္ဓိတွာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘တိဝိဓသမ္ပတ္တိယုတ္တာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာတိ စေ? ဝတ္တဗ္ဗမေဝ။ ကသ္မာ? တိဝိဓသမ္ပတ္တိ နာမ နိမိတ္တသမ္ပတ္တိ၊ ပရိသာသမ္ပတ္တိ၊ ကမ္မဝါစာသမ္ပတ္တီတိအာဒိံ ဝတွာ ‘‘နိမိတ္တသမ္ပတ္တိ နာမ ပဗ္ဗတနိမိတ္တံ၊ ပါသာဏနိမိတ္တ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ န နိမိတ္တေန နိမိတ္တသမ္ဗန္ဓနံ ဝုတ္တံ။ အပိစ ‘‘တိဝိဓသမ္ပတ္တိယုတ္တာ’’တိ သမ္ပယောဂင်္ဂေသု ဒဿေတွာ ပုန တမေဝ ပဟာနင်္ဂေသု ဒဿေတုံ ‘‘နိမိတ္တေန နိမိတ္တံ သမ္ဗန္ဓိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရေသု သမ္မတသီမာတော ကမ္မာနိ န ဝိပဇ္ဇန္တိ ဥဒကုက္ခေပသီမတ္တာတိ ‘‘ဝိပတ္တိသီမာယော နာမာ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တာတိ စေ? သေသလက္ခဏာနိ သမ္ပာဒေတွာ နဒိယံ သီမာယ ဗဒ္ဓါယ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ သီမာဂတတ္တာ ပုန တံ နဒိံ အန္တော ကတွာ တဠာကေ ကတေ သစေ တဿာ သီမာယ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋေယျ၊ သီမာတော ကမ္မာနိ န ဝိပဇ္ဇေယျုံ။ ယသ္မာ ပန ဧဝံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဥဒကုက္ခေပသီမတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ အကာရဏံ။

ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏီယတ္တာ သင်္ဃကမ္မဿ ကမ္မာရဟေန သဒ္ဓိံ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ နိသီဒိတုံ န သက္ကောန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ၊ သုခနိသဇ္ဇာဝသေန နိသီဒိတုန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ပရိမဏ္ဍလာကာရေန နိသီဒိတု’’န္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တိယောဇနံ အတိက္ကမိတွာတိ မဇ္ဈေ ဌတွာ ဒိယဍ္ဎံ ကတွာ တိယောဇနံ။ ကောဏတော ဟိ ကောဏံ တိယောဇနံ အတိက္ကာမေတိ၊ အာပတ္တိဉ္စ အာပဇ္ဇတိ၊ သီမာ စ အသီမာ ဟောတိ။ ကိတ္တေတွာတိ နိမိတ္တာနိ သမ္ပန္နာနိပိ အညမညနာမဝိပရိယာယေန၊ အနိမိတ္တာနံ နာမေဟိ စ ကိတ္တေတွာတိ အတ္ထော။

ရာသိကတံ ပံသုပိ ရုက္ခေသု ဇာတေသု သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတော ဟောတိ။ ဂုဠပိဏ္ဍပရိမာဏော ထူလတာယ၊ န တုလဂဏနာယ။ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌိတော’’တိ ဣမိနာ ကုဋသရာဝါဒီသု ရောပိတံ ပဋိက္ခိပတိ၊ တတော အပနေတွာ ပန တင်္ခဏမ္ပိ ဘူမိယံ ရောပိတော ဝဋ္ဋတိ။ နဝမူလသာခါနိဂ္ဂမနံ ပန အကာရဏံ။ ခန္ဓံ ဆိန္ဒိတွာ ရောပိတေ ပန ဧတံ ယုဇ္ဇတိ။ သူစိဒဏ္ဍကပ္ပမာဏော ကနိဋ္ဌင်္ဂုလိပရိမာဏမတ္တော။ ‘‘အဋ္ဌင်္ဂုလုဗ္ဗေဓော’’တိ ဣမိနာ ဥဗ္ဗေဓော ပရိစ္ဆိန္နော ဟောတိ၊ ‘‘ဂေါဝိသာဏမတ္တော’’တိ ဣမိနာ ပရိဏာဟော။ ‘‘ဧဝံ သန္တေပိ ဂေါဝိသာဏပရိဏာဟေ ပရိစ္ဆေဒေါ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ခုဒ္ဒကောပိ မဟန္တောပိ ဝဋ္ဋတိ ဧဝါတိ ဝဒန္တိ။

ဇာတဿရေ ပရိပုဏ္ဏမေဝ ဥဒကံ နိမိတ္တူပဂံ ဒိသွာ အပရိပုဏ္ဏံ အန္တရာ ဌိတိဘူတံ ‘‘ဇာတဿရေ သမ္မတာ’’တိ ဝုတ္တံ ဝိပတ္တိံ န အာပဇ္ဇတီတိ ‘‘နဒိယာ သမ္မတာ၊ သမုဒ္ဒေ သမ္မတာ၊ ဇာတဿရေ သမ္မတာ’’တိ ဧတ္ထာပိ လောဏီ န ဂဟိတာ။ ဗဒ္ဓသီမံ ဝါ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရေ ဝါ အနောက္ကမိတွာတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘နဒိယာ ဝါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမုဒ္ဒေ ဝါ ဇာတဿရေ ဝါ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၇) ဧတ္ထာပိ န ဂဟိတာ။ တသ္မာ လောဏီ န အဗဒ္ဓသီမာတိ စေ? အဗဒ္ဓသီမာဝ။ ‘‘ယောပိ နဒိံ ဝါ သမုဒ္ဒံ ဝါ ဘိန္ဒိတွာ နိက္ခန္တဥဒကေန ကတော သောဗ္ဘော ဧတံ လက္ခဏံ ပါပုဏာတိ၊ အယမ္ပိ ဇာတဿရောယေဝါ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တတ္တာ ဇာတဿရဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာတိ တတ္ထ တတ္ထ အဝုတ္တာ။ ‘‘ယာဝတိကာ တသ္မိံ ဂါမခေတ္တေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အညမ္ပိ ဂါမံ အန္တော ကတွာ သမာနသံဝါသကသီမာသမ္မန္နနကာလေ တသ္မိံ ဂါမေ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တု ဝါ မာ ဝါ၊ ဝဋ္ဋတိ။ အဝိပ္ပဝါသသီမာသမ္မန္နနကာလေ အာဂန္တဗ္ဗမေဝ။

အဂမနပထေသူတိ ဧတ္ထ ဧကဒိဝသေန ဂန္တွာ ပစ္စာဂန္တုံ အသက္ကုဏေယျဋ္ဌာနေတိ ဝဒန္တိ၊ ဗဒ္ဓသီမာဘာဝံ ပဋိက္ခိပိတွာတိ အတ္ထော။

‘‘သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗဒိသာသု ဂဟေတဗ္ဗမေဝါတိ စေ? ယတော လဗ္ဘတိ၊ တတော ဂဟေတဗ္ဗော ‘‘ယသ္မိံ ပဒေသေ ပကတိဝီစိယော ဩတ္ထရိတွာ သဏ္ဌဟန္တိ၊ တတော ပဋ္ဌာယ ကပ္ပိယဘူမိ၊ တတ္ထ ဌတွာ ဥပေါသထာဒိကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ အနုဗန္ဓော အဍ္ဎမာသော အနွဍ္ဎမာသော၊ အဍ္ဎမာသဿ ဝါ အနု။ ယော ပန ကေနစိ အန္တမသော တိရစ္ဆာနေနပိ ခဏိတွာ အကတောတိ အဓိပ္ပာယော။

‘‘အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အတိက္ကမိတွာ ဌိတော န ကောပေတီတိ ဒီပိတမေဝ ဟောတီတိ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ တံ ပန ‘‘ဒွိန္နံ ဥဒကုက္ခေပါနံ အန္တရေ အညော ဧကော ဥဒကုက္ခေပေါ ဥပစာရတ္ထာယ ဌပေတဗ္ဗော’’တိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတိ။ သမန္တပါသာဒိကာယဉှိ ‘‘အညံ တတ္တကံယေဝါ’’တိ ပဒံ နတ္ထိ။ တသ္မာ တဿာဓိပ္ပာယော ပရိယေသိတဗ္ဗော။ အန္တောဥဒကုက္ခေပသီမာယ ဥပစာရတ္ထာယ ဌပိတံ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ထေရေန အညထာ ပပဉ္စိတွာ လိခိတံ။

‘‘သဘာဂဝတ္ထုနာ လဟုကာပတ္တိ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ သဘာဂသင်္ဃာဒိသေသံ အာရောစေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စေ? န ဝဋ္ဋတိ ဒေသနာဂါမိနိံ သန္ဓာယ ဣဓ ဝုတ္တတ္တာ။ တသ္မာ ဧဝ သမုစ္စယက္ခန္ဓကေ ‘‘သဘာဂသင်္ဃာဒိသေသံ အာပန္နဿ ပန သန္တိကေ အာဝိကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ အာဝိကရောတိ၊ အာပတ္တိ အာဝိကတာ ဟောတိ၊ ဒုက္ကဋာ ပန န မုစ္စတီ’’တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၂) ဝုတ္တံ။ ယထာ သင်္ဃေန ‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော…ပေ… ပဋိကရိဿတီ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ လဘတိ၊ ဧဝံ တီဟိ ဒွီဟိပိ အညံ သုဒ္ဓံ ပဿိတွာ ‘‘ပဋိကရိဿာမာ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧကေနာပိ ‘‘ပရိသုဒ္ဓံ လဘိတွာ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘သာမန္တော ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယောတိ ဧတ္ထ သဘာဂေါ ဧဝ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဝိသဘာဂဿ ဟိ ဝုစ္စမာနေ ဘဏ္ဍနကလဟသင်္ဃဘေဒါဒီနိပိ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ တဿ အဝတွာ ဣတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗောတိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝတွာ တဿ အပ္ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတမေဝ။ ‘‘ယဒါ အညံ သုဒ္ဓံ ဘိက္ခုံ အနာပတ္တိကံ ပဿိဿတိ၊ တဒါ တဿ သန္တိကေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ လဟုကဿေဝ အနုညာတတ္တာ သမုစ္စယက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တတ္တာ သဘာဂသင်္ဃာဒိသေသံ ပန ဉတ္တိယာ အာရောစေတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

ဒေဝဗြဟ္မာ ပန ‘‘တိရစ္ဆာနဂတော’’တိ ပဒံ ဌပေတွာ ယေန ကေနစိ ပဒေန အသင်္ဂဟိတာပိ ဣမိနာ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ယဿ ဥပသမ္ပဒါ ပဋိက္ခိတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။

‘‘စာတုမာသိနိယံ ပန ပဝါရိတာနံ သန္တိကေ အနုပဂတေန ဝါ ဆိန္နဝဿေန ဝါ ဝုဋ္ဌဝဿေန ဝါ’’တိ အဝတွာ ‘‘အနုပဂတေန ဝါ ဆိန္နဝဿေန ဝါ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ။ ဝုဋ္ဌဝဿော ပန တသ္မိံ ကာလေ အနုပဂတတ္တာ ‘‘အနုပဂတော’’တိ သင်္ချံ ဂတောတိ။ သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ သဗ္ဗေ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဂတေ သန္နိပါတေတုံ န သက္ကာ၊ ဧကစ္စေ သန္နိပါတေတွာ ပါရိသုဒ္ဓိံ အာရောစေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? ဉတ္တိံ ဌပေတွာ ကတ္တဗ္ဗသင်္ဃကမ္မာဘာဝါ ဝဂ္ဂံ န ဟောတီတိ။ ပဝါရဏာယပိ ဧသေဝ နယော။ အယဉှေတ္ထ ဝိသေသော – သစေ ပုရိမိကာယ ဥပဂတေဟိ ပစ္ဆိမိကာယ ဥပဂတာ ထောကတရာ စေဝ ဟောန္တိ သမသမာ စ၊ သင်္ဃပဝါရဏာယ စ ဂဏံ ပူရေန္တိ၊ သင်္ဃပဝါရဏာဝသေန ဉတ္တိ ဌပေတဗ္ဗာတိ။ ‘‘ဧကောဝ ဘိက္ခု ဟောတိ…ပေ… အညေသံ အနာဂတဘာဝံ ဉတွာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထံ သီမံ ပဝိသိတွာ ကာတုံ န သက္ကာတိ ဝဒန္တိ။

‘‘ကိံ သင်္ဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စ’’န္တိ ဣဒံ န ဉတ္တိံ ဌပေတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တဉှိ ဉတ္တိတော ပုရေတရမေဝ ကရီယတိ။ တသ္မာ ‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော၊ ကိံ သင်္ဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ယဒိ သင်္ဃဿ ပတ္တကလ္လ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ။ တထာပိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ န ဟိ တံ ဉတ္တိယာ အန္တော ကရီယတီတိ။ ဧဝံ သန္တေ နေတံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အာပဇ္ဇတိ ပယောဇနာဘာဝါတိ စေ? န၊ ယထာဂတဋ္ဌာနေ ဧဝ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ပရပဒါပေက္ခတာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဒံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ အကတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကရောန္တော သင်္ဃော၊ ပုဂ္ဂလော ဝါ ဌပနက္ခေတ္တာတိက္ကမေ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္မိဉှိ ခေတ္တေ အတိက္ကန္တေ သမ္မဇ္ဇနာဒိကရဏေ အာပတ္တိမောက္ခော န ဟောတိ ဥပေါသထကမ္မတော ပုဗ္ဗေ ကတ္တဗ္ဗကမ္မာကရဏပစ္စယတ္တာ တဿာ အာပတ္တိယာ။ န သာ ကမ္မပရိယောသာနာပေက္ခာ ဧတ္ထာဂတသမ္ပဇာနမုသာဝါဒါပတ္တိ ဝိယ၊ တသ္မာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဘိက္ခု ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထာ’’တိ ဝတ္တုကာမော ပဌမမေဝ ပါရိသုဒ္ဓါပါရိသုဒ္ဓိပစ္စယံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ သရာပေတိ။ တဉှိ ကတံ ပါရိသုဒ္ဓိပစ္စယော ဟောတိ၊ အကတံ အပါရိသုဒ္ဓိပစ္စယော။ တေနေဝ ဥဘယာပေက္ခာဓိပ္ပာယေန ကတံ၊ န ကတန္တိ အဝတွာ ‘‘ကိံ သင်္ဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စ’’မိစ္စေဝါဟ။ တတ္ထ အကတပက္ခေ တာဝ ပါရိသုဒ္ဓိအာရောစနက္ကမနိဒဿနတ္ထံ ပရတော ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တိ၊ သော အာဝိကရေယျာ’’တိ စ၊ ကတပက္ခေ ‘‘အသန္တိယာ အာပတ္တိယာ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဝက္ခတိ။

‘‘သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန စတူဟိ ဘိက္ခူဟိ သန္နိပတိတွာ’’တိ စ၊ ‘‘ဥပေါသထကရဏတ္ထံ သန္နိပတိတေ သင်္ဃေ ဗဟိ…ပေ… အဒေန္တေန ဆန္ဒော ဒါတဗ္ဗော’’တိ စ ဝဒန္တိ။ အသန္နိပတိတေပိ ပန ဝဋ္ဋတိ။ ဣဒဉှိ ဆန္ဒဒါနသမယဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဥပေါသထကရဏတ္ထံ သန္နိပတိတေ သင်္ဃေ ဗဟိ ဥပေါသထံ ကတွာ အာဂတဿ ကတ္တဗ္ဗာကာရဒဿနတ္ထဉ္စ ဝုတ္တံ။ ပဓာနဃရဝါသိနော ပဓာနဃရံ ပဝိသိတုကာမာ အတ္တနော သဘာဂဘိက္ခူနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ သစေ သင်္ဃော သန္နိပတတိ၊ ‘‘မယှံ ဆန္ဒော အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ ဝတွာ ပဓာနဃရံ ပဝိသန္တိ။ အယံ သီဟဠဒီပေ ပယောဂေါ။ အာရောစေန္တေန ပန သန္နိပတိတေ အာရောစေတဗ္ဗံ။ ပဉ္စသု ဘိက္ခူသု ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တေသု ဧကဿ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိံ အာဟရိတွာ စတုန္နံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ အနုညာတတ္တာ သန္နိပတိတေ ဆန္ဒော ဂဟေတဗ္ဗော အာရောစေတဗ္ဗောတိ ဝစနံ နိရတ္ထကံ ဝိယ။ ‘‘ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတီတိ (မဟာဝ။ ၁၆၅) ဝစနတော သာမဏေရေန အာဟဋာပိ ဝဋ္ဋတိ။ ကမ္မံ န ကောပေတီ’’တိ စ၊ ‘‘သစေ ပုဗ္ဗေ ဆန္ဒံ ဒတွာ ဗဟိသီမာဂတော ပုန ပဝိသတိ၊ ပစ္ဆာ ဆန္ဒဂ္ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ တဿ ပယောဂေါ သီမာသမ္မုတိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ စ ‘‘ဆန္ဒဒါနေ တိက္ခတ္တုံ ဝစနေ ဣဒံ ပယောဇနံ – ပဌမံ သမဂ္ဂဘာဝံ၊ ဒုတိယံ ပစ္ဆာ ဝိဓာတဗ္ဗဘာဝံ၊ တတိယံ ဆန္ဒဟာရကဿ ဒုက္ကဋမောစနံ ဒီပေတီ’’တိ (ဝဇိရ။ ဋီ။ မဟာဝဂ္ဂ ၁၆၄) စ လိခိတံ။ ဗိဠာလသင်္ခလိကာဗဒ္ဓါဝ ဟောတိ အန္တောဂေဟေ ဧဝ သမ္ပယောဇနတ္တာ၊ ယထာ သာ န ကတ္ထစိ ဂစ္ဆတိ၊ တထာ သာပိ န ကတ္ထစိ ဂစ္ဆတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣတရထာ ဝိသေသနံ နိရတ္ထကံ ဟောတီတိ အာစရိယေန ဂဟိတံ။

‘‘န ဟိ တံ အကတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပုဗ္ဗေ ဒဿိတတ္တာ ‘‘ဣဒမ္ပိ ဟိ ဥဘယ’’န္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ စေ? သေသာနိ ထေရေန အာဏတ္တေန ကာတဗ္ဗာနိ ဒဿိတာနိ၊ ဣမေ ပန ဒွေ ထေရေန ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝါ ဉတ္တိဋ္ဌပနကေန ဝါ ယေန ဝါ တေန ဝါ ကာတဗ္ဗာနီတိ စ၊ သမ္မဇ္ဇနာဒီနိ တတ္ထ တတ္ထ တာဒိသာနိ ပယောဇနာနိ နိပ္ဖာဒေန္တိ၊ ဣမေ ပန ဒွေ တတ္ထ တတ္ထ န ကိဉ္စိ ကမ္မံ သာဓေန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘ကိံ ဣမိနာ’’တိ အဝတွာ ကာတဗ္ဗမေဝါတိ ဒဿေတုဉ္စ ‘‘ဣဒမ္ပိ ဟိ ဥဘယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အာယသ္မန္တာနံ ပါဒေ ဝန္ဒတီ’’တိ ဂဏဝသေန ဝတွာ ပုဂ္ဂလဝသေန န ဝုတ္တံ တေန အာရောစေတဗ္ဗဿ အညဿ အဘာဝါ။

သင်္ဃဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ဟောတီတိ သင်္ဃေန ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ သမဂ္ဂဿ ဟိ သင်္ဃဿာတိ ဧတ္ထ သမဂ္ဂဘာဝဿ ကာယသာမဂ္ဂိကာရဏတ္တာ နတ္ထိ ဒေါသောတိ စေ? တံ န၊ ဥဒ္ဒေသေပိ သဝနေပိ သမဂ္ဂဘာဝဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ ‘‘သုဏာတု မေ၊ ဘန္တေ’’တိ ဟိ ဣမိနာ စိတ္တသာမဂ္ဂိံ ဒီပေတိ သဝနေ သဗ္ဗေဟိ ဧကီဘူတဘာဝတော။

သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ အနာဒရိယဝသေန အာပဇ္ဇန္တော ဧဝ အလဇ္ဇီ ဟောတိ၊ န ဣတရောတိ။ အာပတ္တိံ ပရိဂူဟတီတိ ဧတ္ထ လဇ္ဇာယ ပရိဂူဟန္တော အလဇ္ဇီ န ဟောတိ၊ ‘ကိံ ဣမိနာ’တိ အနာဒရိယဝသေန ပရိဂူဟန္တော ဟောတီ’’တိ စ လိခိတံ။

‘‘သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာန’’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ‘‘ဆန္န’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? သတ္တန္နမေဝါတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ပါရာဇိကာပတ္တိံ အာပန္နော ဟိ သစေ အတ္တနော သာပတ္တိကဘာဝံ ပကာသေတိ၊ သင်္ဃဿ စ ဥပေါသထော သမ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ စ ဂိဟိဘာဝေန ဝါ သာမဏေရဘာဝေန ဝါ သုဒ္ဓိ ဟောတီတိ။

ဧကစ္စေ အာစရိယာ နာမ ဓမ္မဘာရိကော ကိရ အာစရိယော။ ကသ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ စေ? ယာဝတတိယာနုသာဝနာ နာမ တိက္ခတ္တုံ ဝစနံ။ တထာ ပါဌေ အနာဂတတ္တာ ကေဝလံ ‘‘ယာဝတတိယံ အနုသာဝိတ’’န္တိ ပဒမေဝ ဒိသွာ ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တိ၊ သော အာဝိကရေယျာ’’တိ ဣဒံ ‘‘သစေ အာပတ္တိံ အာပန္နာ၊ အာဝိကရောထာ’’တိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။ ‘‘အသန္တိယာ အာပတ္တိယာ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဣဒမ္ပိ တမေဝတ္ထံ ဒီပေတိ။ ‘‘တုဏှီဘာဝေန ခေါ ပနာယသ္မန္တေ ပရိသုဒ္ဓါတိ ဝေဒိဿာမီ’’တိ ဣဒမ္ပိ တမေဝါတိ ဧဝမတ္ထံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ ကိရ။

အပရေတိ အတ္ထဒဿိတ္ထေရော ကိရ။ ဧတံ သန္ဓာယာတိ ဧတ္ထ ‘‘သကိမ္ပိ အနုသာဝိတ’’န္တိ ပဒဿ ဝစနေန တိက္ခတ္တုံ အနုသာဝနာ ကာတဗ္ဗာတိ ဧတ္တကမေဝ ဒီပိတံ ဝိယ ဒိဿတိ။

ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ? ‘‘အယမေတ္ထ အာစရိယပရမ္ပရာဘတော ဝိနိစ္ဆယော’’တိ ဝုတ္တံ။

‘‘သရမာနေနာ’’တိ ဣမိနာ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒဿ သစိတ္တကတ္တံ ဒဿေတိ။ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝါတိအာဒိ လက္ခဏဝစနံ ကိရ။ သင်္ဃုပေါသထကရဏတ္ထံ သင်္ဃမဇ္ဈေ စေ နိသိန္နော၊ တသ္မိံ သင်္ဃမဇ္ဈေ အာဝိကာတဗ္ဗာ။ ဂဏုပေါသထကရဏတ္ထဉ္စေ ဂဏမဇ္ဈေ နိသိန္နော၊ တသ္မိံ ဂဏမဇ္ဈေ။ ဧကဿေဝ သန္တိကေ စေ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကတ္တုကာမော၊ တသ္မိံ ဧကပုဂ္ဂလေ အာဝိကာတဗ္ဗာတိ၊ ဧတေန န ကေဝလံ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဧဝါယံ မုသာဝါဒေါ သမ္ဘဝတိ၊ အထ ခေါ ဧတ္ထ ဝုတ္တလက္ခဏေန အသတိပိ ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထာ’’တိအာဒိဝိဓာနေ ဂဏုပေါသထေပိ သာပတ္တိကော ဟုတွာ ဥပေါသထံ ကတ္တုကာမော အနာရောစေတွာ တုဏှီဘူတောဝ စေ ကရောတိ၊ အယံ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒါပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဣမဿတ္ထဿ အာဝိကရဏတော လက္ခဏဝစနံ ကိရေတန္တိ ဝုတ္တန္တိ တက္ကိကာ။ အညထာ ‘‘ဂဏမဇ္ဈေ ဝါ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ တေသံ အဓိပ္ပာယော။ အာရောစနာဓိပ္ပာယဝသေန ဝုတ္တန္တိ အာစရိယဿ တက္ကော။ အာရောစေန္တော ဟိ ‘‘သင်္ဃဿ အာရောစေမီ’’တိ အဓိပ္ပာယေန အာဝိကရောန္တော သင်္ဃမဇ္ဈေ အာဝိကရောတိ နာမ၊ ဥဘတောပဿေ နိသိန္နာနံ အာရောစေန္တော ဂဏမဇ္ဈေ အာဝိကရောတိ နာမ၊ ‘‘ဧကဿေဝ အာရောစေဿာမီ’’တိ အဓိပ္ပာယေန အာဝိကရောန္တော ဧကပုဂ္ဂလေ အာဝိကရောတိ နာမ။ သစေပိ ဝေမတိကော ဟောတိ…ပေ… ပဋိကရိဿာမီတိ ဧဝံ ကတေ ယာဝ ဝေမတိကော ဟောတိ၊ တာဝ သဘာဂါပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ လဘတိ၊ အညေသဉ္စ ကမ္မာနံ ပရိသုဒ္ဓါ နာမ ဟောတိ။ ပုန နိဗ္ဗေမတိကော ဟုတွာ ဒေသေတဗ္ဗံ ဝါ န ဝါတိ နေဝ ပါဠိယံ၊ န အဋ္ဌကထာယံ အတ္ထိ၊ ဒေသိတေ ပန ဒေါသော နတ္ထိ။ တထာ ဣတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီတိ ဧတ္ထ စ သကလသင်္ဃေ သဘာဂါပတ္တိံ အာပန္နေ၊ ဝေမတိကေ စာတိ လိခိတံ (ဝဇိရ။ ဋီ။ မဟာဝဂ္ဂ ၁၆၉-၁၇၀)။

နိဒါနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။