📜

ပါရာဇိကကဏ္ဍံ

နာထော ဘိက္ခုနီနံ ဟိတတ္ထာယ ယံ ပါတိမောက္ခံ ပကာသယီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ပကာသယီတိ ဒေသယိ၊ ပညာပယီတိ အတ္ထော။

သာဓာရဏပါရာဇိကံ

၁။ မေထုနဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အဘိလာပမတ္တန္တိ ဝစနမတ္တံ၊ န အတ္ထောတိ အဓိပ္ပာယော။ လိင်္ဂဘေဒမတ္တန္တိ ပုရိသလိင်္ဂံ ဣတ္ထိလိင်္ဂန္တိ ဝိသေသမတ္တံ။ ဝိသေသောတိ နာနာတ္တံ။ ဆန္ဒေန စေဝါတိ ပေမေန စေဝ၊ သိနေဟေန စေဝါတိ အတ္ထော ။ ရုစိယာ စာတိ ဣစ္ဆာယ စ။ ပဓံသိတာယာတိ ဒူသိတာယ။ ပရိပုဏ္ဏာ ဥပသမ္ပဒါ ယဿာ သာ ပရိပုဏ္ဏူပသမ္ပဒါ၊ ဥဘတောသင်္ဃေန ဥပသမ္ပန္နာတိ အတ္ထော။

မေထုနဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အသာဓာရဏပါရာဇိကံ

၅။ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဥဗ္ဘကပ္ပရန္တိ ဒုတိယမဟာသန္ဓိတော ဥဒ္ဓံ။ ဣတော စိတော စ သဉ္စရဏန္တိ ဟတ္ထဿ ဝါ ကာယဿ ဝါ တိရိယံ ဣတော စိတော စ သဉ္စရဏံ။

ဧကတောအဝဿုတေတိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၆၂) ဘိက္ခုနိယာ အဝဿဝေ၊ ဘိက္ခုနိယာ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန အဝဿုတဘာဝေ သတီတိ အတ္ထော။ ဘိက္ခုနိယာ ဝသေနေဝ စ ဧကတောအဝဿုတဘာဝေါ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေတံ သမန္တပါသာဒိကာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၆၂) –

‘‘ဧကတောအဝဿုတေတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ‘ဧကတော’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ၊ တထာပိ ဘိက္ခုနိယာ ဧဝ အဝဿုတေ သတိ အယံ အာပတ္တိဘေဒေါ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။

ပုရိသဿ ကာယန္တိ ပုရိသဿ ယံ ကဉ္စိ ကာယံ။ ဥဘတောအဝဿုတေပီတိ ဘိက္ခုနိယာ စေဝ ပုရိသဿ စ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန အဝဿုတဘာဝေ သတိပိ။ ကာယေနာတိ ယထာပရိစ္ဆိန္နေန အတ္တနော ကာယေန။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓန္တိ ပုရိသဿ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓံ။ အဝသေသကာယေန ဝါတိ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာယတော အဝသေသေန ကာယေန၊ ဥဗ္ဘက္ခကအဓောဇာဏုမဏ္ဍလအဓောကပ္ပရသင်္ခါတေန ကာယေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တဿ ကာယန္တိ အဝဿုတဿ တဿ ပုရိသဿ ယံ ကဉ္စိ ကာယံ။ ယထာ စေတ္ထ သယံ အာမသန္တိယာ ထုလ္လစ္စယံ၊ ဧဝံ တဿ အာမသနံ သာဒိယန္တိယာပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပုရိသဿ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေါ နတ္ထီတိ ပုရိသဿ မေထုနရာဂေါ၊ ဂေဟသိတပေမံ၊ သုဒ္ဓစိတ္တံ ဝါ။ အဝသေသေတိ ပါရာဇိကခေတ္တတော အဝသေသေ။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓါဒိဘေဒေတိ ‘‘ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိအာဒိကေ (ပါစိ။ ၆၅၉၊ ၆၆၂) သဗ္ဗဝါရေ။ ‘‘အသဉ္စိစ္စာ’’တိအာဒီသု ဝိရဇ္ဈိတွာ ဝါ အာမသန္တိယာ၊ အညဝိဟိတာယ ဝါ၊ ‘‘အယံ ပုရိသော’’တိ ဝါ ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ ဝါ အဇာနန္တိယာ ဝါ၊ တေန ဖုဋ္ဌာယပိ တံ ဖဿံ အဿာဒယန္တိယာ ဝါ အာမသနေပိ သတိ အနာပတ္တိ။

ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နန္တိ ဘိက္ခူဟိ သာဓာရဏာနံ စတုန္နံ၊ အသာဓာရဏာနံ စတုန္နဉ္စာတိ အဋ္ဌန္နမညတရံ အဇ္ဈာပန္နံ။ ဣဒဉ္စ ပါရာဇိကံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၆၆) ပစ္ဆာ ပညတ္တံ၊ သင်္ဂီတိကာရကာစရိယေဟိ ပန ပုရိမေန သဒ္ဓိံ ယုဂဠံ ကတွာ ဣမသ္မိံ ဩကာသေ ဌပိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘အဋ္ဌန္နံ ပါရာဇိကာနံ အညတရ’’န္တိ (ပါစိ။ ၆၆၆) ဝစနတော ပန ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကံ ယာ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ သာပိ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ ဧဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပိ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒနံ ပေမဝသေန ဟောတိ၊ တထာပိ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမစိတ္တံ ဒေါမနဿမေဝ ဟောတီတိ ကတွာ ဒုက္ခဝေဒနံ ဟောတီတိ ‘‘တတြ ဟိ ပါစိတ္တိယံ…ပေ… သေသံ တာဒိသမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။

ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သတ္ထုသာသနေနာတိ ဉတ္တိသမ္ပဒါယ စေဝ အနုဿာဝနသမ္ပဒါယ စ။ ဣဓ ပန စောဒနာသာရဏာပုဗ္ဗကမေဝ ဉတ္တိအနုဿာဝနံ သတ္ထုသာသနန္တိ အာဟ ‘‘ဣဓာပီ’’တိအာဒိ။ ကရဏန္တိ ဉတ္တိဋ္ဌပနဉ္စေဝ အနုဿာဝနာဝစနဉ္စ။ အနာဒရန္တိ ပုဂ္ဂလေ စေဝ ဓမ္မေ စ အာဒရဝိရဟိတံ။ တေနာဟ ‘‘ယေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပရိယာပန္နဂဏေ ဝါတိ တသ္မိံ သင်္ဃေ ပရိယာပန္နေ သမ္ဗဟုလပုဂ္ဂလသင်္ခါတေ ဂဏေ ဝါ။ ‘‘သမ္မာဝတ္တနာယ အဝတ္တမာနန္တိ အတ္ထော’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယတ္ထော ဝုတ္တော။ ဧကကမ္မာဒိကေတိ ဧကကမ္မဧကုဒ္ဒေသသမသိက္ခာတာယ။ သဟ အယနဘာဝေနာတိ သဟ ဝတ္တနဘာဝေန။ သမာနော သံဝါသော ဧတေသန္တိ သမာနသံဝါသကာ။

ဣဒါနိ ယေန သံဝါသေန တေ ‘‘သမာနသံဝါသကာ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၆၉) ဝုတ္တာ၊ သော သံဝါသော တဿ ဥက္ခိတ္တကဿ တေဟိ သဒ္ဓိံ နတ္ထိ၊ ယေဟိ စ သဒ္ဓိံ တဿ သော သံဝါသော နတ္ထိ၊ န တေန တေ ဘိက္ခူ အတ္တနော သဟာယာ ကတာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ သော အကတသဟာယော နာမာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ယဿ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ပဒဝဏ္ဏနံ ကတွာ ဣဒါနိ အတ္ထမတ္တံ ဒဿေတုံ ‘‘သမာနသံဝါသကဘာဝံ အနုပဂတန္တိ အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိံ တံ အနုဝတ္တနန္တိ ကဿစိ အာသင်္ကာ သိယာတိ တံ သရူပတော ဒဿေန္တော ‘‘ယံဒိဋ္ဌိကော သော ဟောတီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သောတိ ယော ဥက္ခိတ္တကော၊ သော။

ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ အဋ္ဌဝတ္ထုကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

လောကဿာဒမိတ္တသန္ထဝဝသေနာတိ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၆၇၅) လောကဿာဒသင်္ခါတဿ မိတ္တသန္ထဝဿ ဝသေန။ ကိံ တန္တိ အာဟ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂရာဂေနာ’’တိ။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေနေဝ တိန္တာ ဣဓ အဝဿုတာ နာမ၊ န မေထုနရာဂေနာတိ။ ကထမေတံ ဝိညာယတီတိ အာဟ ‘‘အယမေဝ ဟီ’’တိအာဒိ။ ကိံ ပနေတ္ထ ကာရဏန္တိ အာဟ ‘‘သမန္တပါသာဒိကာယံ ပနဿ ဝိစာရဏာ ကတာ’’တိ။ တတ္ထာယံ ဝိစာရဏာ – ဧတ္ထ စ အသဒ္ဓမ္မောတိ ကာယသံသဂ္ဂေါဝ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ န မေထုနဓမ္မော။ န ဟိ မေထုနဿ သာမန္တာ ထုလ္လစ္စယံ ဟောတိ။ ‘‘ဝိညူ ပဋိဗလော ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိတု’’န္တိ (ပါစိ။ ၆၇၆) ဝစနမ္ပိ စေတ္ထ သာဓကန္တိ။ ယံ ယေန ကတံ၊ တံ တဿေဝ ဟောတီတိ။ ပုရိသပုဂ္ဂလဿာတိ သာမိဝစနန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ယံ ပုရိသပုဂ္ဂလေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟတ္ထောတိ အတ္တနော ဟတ္ထော။ န ကေဝလဉ္စေတ္ထ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏန္တိ ‘‘ဟတ္ထော နာမ ကပ္ပရံ ဥပါဒါယ ယာဝ အဂ္ဂနခါ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၆) ဝုတ္တဿ ဟတ္ထဿေဝ ဂဟဏံ၊ အထ ခေါ တဿ စ အညဿပိ အပါရာဇိကခေတ္တဿ ဂဟဏံ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ‘‘ဟတ္ထဂ္ဂဟဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တထာ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏန္တိ န ကေဝလံ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏဿေဝ ဂဟဏံ၊ အထ ခေါ တဿ စ အညဿပိ ယဿ ကဿစိ စီဝရပ္ပဒေသဿ ဂဟဏံ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စ ယဿ ကဿစီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣတ္ထန္နာမံ ဌာနန္တိ ဧဝံနာမကံ ဌာနံ။ ‘‘ပဋိပါဋိယာ ဝါ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဝါ ပူရေတွာ’’တိ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ။ တသ္မာ ပဋိပါဋိယာ ဝါ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဝါ ဧကန္တရိကာယ ဝါ ယေန တေန နယေန ပူရေတွာတိ အတ္ထော။

တာ အာပတ္တိယောတိ တာ အာပန္နာ အာပတ္တိယော။ ယထာ စေကေကသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ သတ္တသု ဝတ္ထူသု သတက္ခတ္တုမ္ပိ ဝီတိက္ကန္တေသု တာ အာပတ္တိယော ဒေသေတွာ မုစ္စတိ။ ဂဏနူပိကာတိ ဒေသိတဂဏနံ ဥပဂစ္ဆတိ။ ဓုရနိက္ခေပံ ကတွာတိ ‘‘အညံ ဝတ္ထုံ အာပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ ဥဿာဟံ ဌပေတွာ။

အဋ္ဌဝတ္ထုကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ ကင်္ခါဝိတရဏိယာ ပါတိမောက္ခဝဏ္ဏနာယ

ဝိနယတ္ထမဉ္ဇူသာယံ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယံ

ဘိက္ခုနိပါတိမောက္ခေ ပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။