📜

သင်္ဃာဒိသေသကဏ္ဍံ

၁။ ဥဿယဝါဒိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

မာနုဿယဝသေနကောဓူဿယဝသေနာတိ ဗာဟုလ္လနယေန ဝုတ္တံ။ တေနေဝ ဝက္ခတိ ‘‘တိစိတ္တံ တိဝေဒန’’န္တိ။ အဍ္ဍကရဏတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ အဍ္ဍောတိ ဝေါဟာရိကဝိနိစ္ဆယော ဝုစ္စတိ။ ယံ ပဗ္ဗဇိတာ ‘‘အဓိကရဏ’’န္တိပိ ဝဒန္တိ၊ တဿ ကရဏတ္ထာယ ဝေါဟာရိကဝိနိစ္ဆယတ္ထာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝီတိက္ကမက္ခဏေယေဝါတိ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရက္ခဏေယေဝ၊ န တတိယာယ သမနုဘာသနာယာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဘိက္ခုနိံ သင်္ဃတော နိဿာရေတီတိ အာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ ဘိက္ခုနိသင်္ဃမှာ နိဿာရေတိ။ ဟေတုမှိ စာယံ ကတ္တုဝေါဟာရော ‘‘နိဿာရဏဟေတုဘူတဓမ္မော ‘နိဿာရဏီယော’တိ ဝုတ္တော’’တိ ကတွာ။

ယတ္ထ ဌိတာယာတိ ဥပဿယဘိက္ခာစာရမဂ္ဂါဒီသု ယသ္မိံ ဌာနေ ဌိတာယ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဂစ္ဆန္တိယာတိ တတော ပဋ္ဌာယ ဝေါဟာရိကာနံ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တိယာ။ ဒုတိယေတိ ဒုတိယာရောစနေ။ တေနာတိ ဥပါသကေန။ ဧဝံ ဝုတ္တာယာတိ ‘‘မမ စ တဝ စ ကထံ တွံယေဝ အာရောစေဟီ’’တိ ဝုတ္တာယ။ အညေန ကထာပေတီတိ ကပ္ပိယကာရကေန ကထာပေတိ။ ယထာ ဝါ တထာ ဝါ ဟိ အာရောစိယမာနေတိ ကပ္ပိယကာရကော ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ကထံ ပဌမံ အာရောစေတု၊ ဣတရော ဝါ အတ္တနော ကထံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၇၉)။ ကပ္ပိယကာရကော ဝါ ဥဘိန္နမ္ပိ ကထံ၊ ဣတရော ဝါ ဥဘိန္နမ္ပိ ကထံ အာရောစေတူတိ ဧဝံ ယထာ တထာ အာရောစိယမာနေ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ပန ကထံ သုတွာတိ ယထာ တထာ ဝါ အာရောစိတံ ပန ဥဘိန္နမ္ပိ ကထံ သုတွာ။

အာကဍ္ဎိယမာနာ ဂစ္ဆတီတိ ဝုစ္စမာနာ ဝေါဟာရိကာနံ သန္တိကံ ဂစ္ဆတိ၊ ဣမဿ ‘‘တဿာ အနာပတ္တီ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ ရက္ခံ ယာစတီတိ ဓမ္မိကံ ရက္ခံ ယာစတိ။ ဣဒါနိ ယထာ ယာစိတာ ရက္ခာ ဓမ္မိကာ ဟောတိ၊ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဥပဿယေ အညေဟိ ကတံ အနာစာရံ အနောဒိဿ အာစိက္ခန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အတီတံ အာရဗ္ဘ အတ္ထိ ဩဒိဿ အာစိက္ခနာ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၇၉)၊ အတ္ထိ အနောဒိဿ အာစိက္ခနာ၊ အနာဂတံ အာရဗ္ဘာပိ အတ္ထိ ဩဒိဿ အာစိက္ခနာ၊ အတ္ထိ အနောဒိဿ အာစိက္ခနာ။

ကထံ အတီတံ အာရဗ္ဘ ဩဒိဿ အာစိက္ခနာ ဟောတိ? ဘိက္ခုနုပဿယေ ဂါမဒါရကာ၊ ဓုတ္တာဒယော ဝါ ယေ ကေစိ အနာစာရံ ဝါ အာစရန္တိ၊ ရုက္ခံ ဝါ ဆိန္ဒန္တိ၊ ဖလာဖလံ ဝါ ဟရန္တိ၊ ပရိက္ခာရေ ဝါ အစ္ဆိန္ဒန္တိ။ ဘိက္ခုနီ ဝေါဟာရိကေ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘အမှာကံ ဥပဿယေ ဣဒံ နာမ ကတ’’န္တိ ဝဒတိ။ ‘‘ကေနာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အသုကေန စ အသုကေန စာ’’တိ အာစိက္ခတိ။ ဧဝံ အတီတံ အာရဗ္ဘ ဩဒိဿ အာစိက္ခနာ ဟောတိ၊ သာ န ဝဋ္ဋတိ။ တဉ္စေ သုတွာ တေ ဝေါဟာရိကာ တေသံ ဒဏ္ဍံ ကရောန္တိ၊ သဗ္ဗံ ဘိက္ခုနိယာ ဂီဝါ ဟောတိ။ ‘‘ဒဏ္ဍံ ဂဏှိဿန္တီ’’တိ အဓိပ္ပာယေပိ သတိ ဂီဝါယေဝ ဟောတိ။ သစေ ပန တဿ ‘‘ဒဏ္ဍံ ဂဏှထာ’’တိ ဝဒတိ၊ ပဉ္စမာသကမတ္တေ ဂဟိတေ ပါရာဇိကံ ဟောတိ။

တေဟိ ‘‘ကေနာ’’တိ ဝုတ္တေ ပန ‘‘အသုကေနာ’တိ ဝတ္တုံ အမှာကံ န ဝဋ္ဋတိ၊ တုမှေယေဝ ဇာနိဿထ။ ကေဝလဉှိ မယံ ရက္ခံ ယာစာမ၊ တံ နော ဒေထ၊ အဝဟဋဘဏ္ဍမ္ပိ အာဟရာပေထာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝံ အနောဒိဿ အာစိက္ခနာ ဟောတိ၊ သာ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ သစေပိ တေ ဝေါဟာရိကာ တေ ကာရကေ ဂဝေသိတွာ တေသံ ဒဏ္ဍံ ကရောန္တိ၊ သဗ္ဗံ သာပတေယျမ္ပိ ဂဟိတံ၊ ဘိက္ခုနိယာ နေဝ ဂီဝါ၊ န အာပတ္တိ။

ပရိက္ခာရံ ဟရန္တေ ဒိသွာ တေသံ အနတ္ထကာမတာယ ‘‘စောရော စောရော’’တိ ဝတ္တုမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေပိ ဟိ ယံ တေသံ ဒဏ္ဍံ ကရောန္တိ၊ သဗ္ဗံ ဘိက္ခုနိယာ ဂီဝါ ဟောတိ။ အတ္တနော ဝစနကရံ ပန ‘‘ဣမိနာ မေ ပရိက္ခာရော ဂဟိတော၊ တံ အာဟရာပေဟိ၊ မာ စဿ ဒဏ္ဍံ ကရောထာ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဒါသဒါသိဝါပိအာဒီနံ အတ္ထာယ အဍ္ဍံ ကရောန္တိ၊ အယံ အကပ္ပိယအဍ္ဍော နာမ၊ န ဝဋ္ဋတိ။

ကထံ အနာဂတံ အာရဗ္ဘ ဩဒိဿ အာစိက္ခနာ ဟောတိ? ဝုတ္တနယေနေဝ ပရေဟိ အနာစာရာဒီသု ကတေသု ဘိက္ခုနီ ဝေါဟာရိကေ ဧဝံ ဝဒတိ ‘‘အမှာကံ ဥပဿယေ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ကရောန္တိ၊ ရက္ခံ နော ဒေထ အာယတိံ အကရဏတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘ကေန ဧဝံ ကတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘အသုကေန စ အသုကေန စာ’’တိ အာစိက္ခတိ။ ဧဝံ အနာဂတံ အာရဗ္ဘ ဩဒိဿ အာစိက္ခနာ ဟောတိ၊ သာပိ န ဝဋ္ဋတိ။ တေသဉှိ ဒဏ္ဍေ ကတေ ပုရိမနယေနေဝ သဗ္ဗံ ဘိက္ခုနိယာ ဂီဝါ။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။

သစေ ပန ဝေါဟာရိကာ ဘိက္ခုနုပဿယေ ဧဝရူပံ အနာစာရံ ကရောန္တာနံ ‘‘ဣမံ နာမ ဒဏ္ဍံ ကရောမာ’’တိ ဘေရိံ စရာပေတွာ အာဏာယ အတိဋ္ဌမာနေ ပရိယေသိတွာ ဒဏ္ဍံ ကရောန္တိ၊ ဘိက္ခုနိယာ နေဝ ဂီဝါ၊ န အာပတ္တိ။

ယော စာယံ ဘိက္ခုနီနံ ဝုတ္တော၊ ဘိက္ခူနမ္ပိ ဧသေဝ နယော။ ဘိက္ခုနောပိ ဟိ ဩဒိဿ အာစိက္ခနာ န ဝဋ္ဋတိ၊ ယံ တထာ အာစိက္ခိတေ တေသံ ဒဏ္ဍံ ကရောန္တိ၊ တံ သဗ္ဗံ ဂီဝါ ဟောတိ။ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒဏ္ဍံ ဂဏှာပေန္တဿ ပါရာဇိကံ။ ယော ပန ‘‘ဒဏ္ဍံ ကရိဿန္တီ’’တိ ဇာနန္တောပိ အနောဒိဿ ကထေတိ၊ တေ စ ပရိယေသိတွာ ဒဏ္ဍံ ကရောန္တိယေဝ၊ န ဒေါသော။ ဝိဟာရသီမာယ ရုက္ခာဒီနိ ဆိန္ဒန္တာနံ ဝါသိဖရသုအာဒီနိ ဂဟေတွာ ပါသာဏေ ကောဋ္ဋေန္တိ၊ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ဓာရာ ဘိဇ္ဇတိ၊ ကာရာပေတွာ ဒါတဗ္ဗာ။ ဥပဓာဝိတွာ တေသံ ပရိက္ခာရေ ဂဏှန္တိ၊ တမ္ပိ န ကာတဗ္ဗံ။ လဟုပရိဝတ္တဉှိ စိတ္တံ၊ ထေယျစေတနာယ ဥပ္ပန္နာယ မူလစ္ဆေဇ္ဇမ္ပိ ဂစ္ဆေယျ။

ဥဿယဝါဒိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ စောရိဝုဋ္ဌာပိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

မလ္လဂဏဘဋိပုတ္တဂဏာဒိကန္တိအာဒီသု (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၆၈၃) မလ္လဂဏော နာမ နာရာယနဘတ္တိကော တတ္ထ တတ္ထ ပါနီယဋ္ဌပနပေါက္ခရဏိခဏနာဒိပုညကမ္မကာရကော ဂဏော။ ဘဋိပုတ္တဂဏော နာမ ကုမာရဘတ္တိကဂဏော။ ဓမ္မဂဏောတိ သာသနဘတ္တိကော အနေကပ္ပကာရပုညကမ္မကာရကော ဂဏော။ ဂန္ဓိကသေဏီတိ အနေကပ္ပကာရသုဂန္ဓိဝိကတိကာရကော ဂဏော။ ဒုဿိကသေဏီတိ ဒုဿဝါဏိဇသမူဟော၊ ပေသကာရဂဏောတိ အတ္ထော။

ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာတိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိယာ။ ကေနစိ ကရဏီယေန ပက္ကန္တာသု ဘိက္ခုနီသု အဂန္တွာ ခဏ္ဍသီမံ ယထာနိသိန္နဋ္ဌာနေယေဝ အတ္တနော နိဿိတကပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာ ဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌာတိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၈၃)၊ အညံ သီမံ ဝါ နဒိံ ဝါ ဂန္တွာ ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာ ကာယဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌာတီတိ အာဟ ‘‘စောရိဝုဋ္ဌာပနသမုဋ္ဌာန’’န္တိ။ အနာပုစ္ဆာ ဝုဋ္ဌာပနဝသေန ကိရိယာကိရိယံ။ ပညတ္တိံ အဇာနန္တာ အရိယာပိ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ ဝါ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတသမင်္ဂိတာဝသေန ဝါ တိစိတ္တံ။

စောရိဝုဋ္ဌာပိကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ဧကဂါမန္တရဂမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အညော ဂါမော ဂါမန္တရံ။ နဒိပါရန္တိ နဒိယာ ပါရိမတီရံ။ ‘‘ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၈၇၊ ၆၉၁) ဝုတ္တတ္တာ အညသ္မိံ ဂါမေယေဝ အာပတ္တိ၊ န သကဂါမေတိ အာဟ ‘‘သကဂါမတော တာဝါ’’တိအာဒိ။ ပရိက္ခေပေ ဝါ ဥပစာရေ ဝါ အတိက္ကန္တေတိ ပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပေ ဝါ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနေ ဝါ အတိက္ကန္တေ။ ဒုတိယေန အတိက္ကန္တမတ္တေတိ ဒုတိယေန ပါဒေန ဣတရဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပေ ဝါ ဥပစာရေ ဝါ အတိက္ကန္တမတ္တေ။ ယေသု ပန ပေါတ္ထကေသု ‘‘ဧကေန ပါဒေန ဣတရဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပေ ဝါ အတိက္ကန္တေ၊ ဥပစာရေ ဝါ ဩက္ကန္တေ ထုလ္လစ္စယံ၊ ဒုတိယေန အတိက္ကန္တမတ္တေ၊ ဩက္ကန္တမတ္တေ ဝါ သင်္ဃာဒိသေသော’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ၊ တတ္ထ ‘‘ဩက္ကန္တေ၊ ဩက္ကန္တမတ္တေ ဝါ’’တိ ဧတာနိ ဒွေ ပဒါနိ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈန္တိ။ ‘‘အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကာမေန္တိယာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၉၂) ဟိ ပါဠိ။ တထာ သမန္တပါသာဒိကာယပိ ဝိရုဇ္ဈန္တိ။ တတ္ထ ဟိ –

‘‘ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ ဧကေန ပါဒေန အတိက္ကမတိ၊ ထုလ္လစ္စယံ။ ဒုတိယေန အတိက္ကန္တမတ္တေ သင်္ဃာဒိသေသော။ အပိစေတ္ထ သကဂါမတော…ပေ… ဧကေန ပါဒေန ဣတရဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပေ ဝါ ဥပစာရေဝါ အတိက္ကန္တမတ္တေ ထုလ္လစ္စယံ၊ ဒုတိယေန အတိက္ကန္တမတ္တေ သင်္ဃာဒိသေသော’’တိ –

ဝုတ္တံ။ ‘‘ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာ’’တိအာဒိဝစနတော (ပါစိ။ ၆၉၂) ပဒသာ ဂမနမေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ပဒသာ ပဝိသန္တိယာ အာပတ္တီ’’တိ။ ဣမိနာ သစေပိ ဟတ္ထိပိဋ္ဌိအာဒီဟိ ဝါ ဣဒ္ဓိယာ ဝါ ပဝိသတိ၊ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ဒဿေတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန သမန္တပါသာဒိကာယ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၉၂) ဝုတ္တောတိ အဓိပ္ပာယော။

နဒိပါရဂမနေ ဝုတ္တလက္ခဏာယ နဒိယာတိ ‘‘နဒီ နာမ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဥတ္တရန္တိယာ အန္တရဝါသကော တေမိယတီ’’တိ (ပါစိ။ ၆၉၂) နဒိပါရဂမနဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တလက္ခဏာယ နဒိယာ။ နဒိပါရဂမနဝိဘင်္ဂေါ ဟိ ဣဓ နဒိပါရဂမနသဒ္ဒေန ဝုတ္တော။ ပုန ဩရိမတီရမေဝ ပစ္စုတ္တရန္တိယာ ဝါတိ ပရတီရံ ဂန္တုကာမတာယ ဩတိဏ္ဏတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဣတရိဿာ ပန အယံ ပက္ကန္တဋ္ဌာနေ ဌိတာ ဟောတိ၊ တသ္မာ ပရတီရံ ဂစ္ဆန္တိယာ အနာပတ္တိ။ သစေ သဇ္ဈာယံ ဝါ ပဓာနံ ဝါ အညံ ဝါ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကုရုမာနာ ‘‘ပုရေ အရုဏေယေဝ ဒုတိယိကာယ သန္တိကံ ဂမိဿာမီ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၉၂) အာဘောဂံ ကရောတိ၊ အဇာနန္တိယာ ဧဝ တဿာ အရုဏော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ ၊ အနာပတ္တီတိ အာဟ ‘‘ပုရေ အရုဏေယေဝါ’’တိအာဒိ။ အထ ပန ‘‘ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ ဣဓေဝ ဘဝိဿာမီ’’တိ ဝါ အနာဘောဂေန ဝါ ဝိဟာရဿ ဧကဒေသေ အစ္ဆတိ၊ ဒုတိယိကာယ ဟတ္ထပါသံ န ဩတရတိ၊ အရုဏုဂ္ဂမနေ သင်္ဃာဒိသေသော။ ဟတ္ထပါသောယေဝ ဟိ ဣဓ ပမာဏံ။ ဟတ္ထပါသာတိက္ကမေ ဧကဂဗ္ဘောပိ န ရက္ခတိ။ တေနာဟ ‘‘ဧကဂဗ္ဘေ…ပေ… အာပတ္တီ’’တိ။

ဒဿနူပစာရံ ဝါ သဝနူပစာရံ ဝါတိ ဧတ္ထ ဒဿနူပစာရော နာမ ယတ္ထ ဌိတံ ဒုတိယိကာ ပဿတိ။ သဝနူပစာရော နာမ ယတ္ထ ဌိတာ မဂ္ဂမူဠှသဒ္ဒေန ဝိယ၊ ဓမ္မဿဝနာရောစနသဒ္ဒေန ဝိယ စ ‘‘အယျေ’’တိ သဒ္ဒါယန္တိယာ သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဩဟီယနံ နာမ ဒဿနူပစာရသဝနူပစာရာနမညတရဿ ဝိဇဟနံ၊ တသ္မာ။ အန္တောဂါမေ ပန ဩဟီယနံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဣန္ဒခီလာတိက္ကမတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ အာဒိ။ တတ္ထ ဣန္ဒခီလာတိက္ကမတောတိ ဥမ္မာရာတိက္ကမတော။ ဗဟိဂါမေတိ ဂါမဿ ဗဟိပဒေသေ။ မဂ္ဂမူဠှာ ဥစ္စာသဒ္ဒံ ကရောန္တီတိ အာဟ ‘‘မဂ္ဂမူဠှသဒ္ဒေန ဝိယာ’’တိ။ မဂ္ဂမူဠှံ အဝှာယန္တဿ သဒ္ဒေန ဝိယာတိပိ ဝဒန္တိ။ သဒ္ဒါယန္တိယာတိ သဒ္ဒံ ကရောန္တိယာ။ ‘‘သဒ္ဒဿဝနာတိက္ကမေ အာပတ္တိယေဝါ’’တိ ဣမိနာ ဒဿနူပစာရော ဧဝရူပေ သဝနူပစာရေ ဝိဇဟိတေ န ရက္ခတိ၊ ဇဟိတမတ္တေဝ အာပတ္တိ သင်္ဃာဒိသေသဿာတိ ဒဿေတိ။

မဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဧကမဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တိ။ သစေ ပုရိမာယော အညေန မဂ္ဂေန ဂစ္ဆန္တိ၊ ပက္ကန္တာ နာမ ဟောန္တိ၊ အနာပတ္တိယေဝ။ ဒွိန္နံ ဂစ္ဆန္တီနံ ဧကာ အနုဗန္ဓိတုံ အသက္ကောန္တီ ‘‘ဂစ္ဆတု အယ’’န္တိ ဩဟီယတိ၊ ဣတရာပိ ‘‘ဩဟီယတု အယ’’န္တိ ဂစ္ဆတိ၊ ဒွိန္နမ္ပိ အာပတ္တိ။ သစေ ပန ဂစ္ဆန္တီသု ပုရိမာပိ အညံ မဂ္ဂံ ဂဏှာတိ၊ ပစ္ဆိမာပိ အညံ၊ ဧကာ ဧကိဿာ ပက္ကန္တဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ၊ ဒွိန္နမ္ပိ အနာပတ္တိ။

‘‘သင်္ဃာဒိသေသာ စတုရော’’တိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၇၉) အယံ ပဉှော အရုဏုဂ္ဂမနေ ဂါမန္တရပရိယာပန္နံ နဒိပါရံ ဩက္ကန္တဘိက္ခုနိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ သာ ဟိ သကဂါမတော ပစ္စူသသမယေ နိက္ခမိတွာ အရုဏုဂ္ဂမနကာလေ ဝုတ္တပ္ပကာရံ နဒိပါရံ ဩက္ကန္တမတ္တာဝ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသဂါမန္တရနဒိပါရဂမနဂဏမှာဩဟီယနလက္ခဏေ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ စတုရော သင်္ဃာဒိသေသေ အာပဇ္ဇတိ။

ပက္ခသင်္ကန္တာယ ဝါတိ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တာယ။ အနန္တရာယေနာတိ ဟတ္ထိမောစနာဒိအန္တရာယံ ဝိနာ။

ဧကဂါမန္တရဂမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ ဥက္ခိတ္တကဩသာရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

တဿေဝကာရကသင်္ဃဿာတိ ယော ဥက္ခေပနီယကမ္မကာရကော ဂဏော၊ တဿေဝ ကာရကသင်္ဃဿ။ ဝတ္တေ ဝါ ဝတ္တန္တိန္တိ တေစတ္တာလီသပ္ပဘေဒေ နေတ္ထာရဝတ္တေ ဝတ္တမာနံ။

ဥက္ခိတ္တကဩသာရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ဘောဇနပ္ပဋိဂ္ဂဟဏပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဧကတောအဝဿုတေတိ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ အဝဿုတေ။ မဟာပစ္စရိယံ ပနေတ္ထ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ အဝဿုတဘာဝေတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၇၀၁) ဝုတ္တံ။ တံ ‘‘အနဝဿုတောတိ ဇာနန္တီ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ (ပါစိ။ ၇၀၃) ဣမာယ ပါဠိယာ န သမေတိ။ ယဒိ ဟိ ပုဂ္ဂလဿ အဝဿုတဘာဝေါ နပ္ပမာဏံ၊ ကိံ ‘‘အနဝဿုတောတိ ဇာနန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ‘‘အနာပတ္တိ ဥဘတောအနဝဿုတာ ဟောန္တိ၊ အနဝဿုတာ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ဥဘောသု အနဝဿုတေသူတိ ပုဂ္ဂလော စေဝ ဘိက္ခုနီ စာတိ ဥဘောသု အနဝဿုတေသု ဂဏှန္တိယာ သဗ္ဗထာပိ အနာပတ္တိ။ ‘‘အနဝဿုတော’’တိ ဝါ ဉတွာ ဂဏှန္တိယာတိ သယံ အနဝဿုတာ သမာနာ အဝဿုတေပိ ‘‘အနဝဿုတော အယ’’န္တိ သညာယ တဿ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏှန္တိယာ။ အထ သယံ အနဝဿုတာပိ အညံ အဝဿုတံ ဝါ အနဝဿုတံ ဝါ ‘‘အဝဿုတော’’တိ ဉတွာ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ဒုက္ကဋမေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ အနန္တရသိက္ခာပဒေ ‘‘ကိဿ တွံ၊ အယျေ၊ န ပဋိဂ္ဂဏှာသီတိ၊ အဝဿုတာ၊ အယျေတိ၊ တွံ ပန၊ အယျေ၊ အဝဿုတာတိ၊ နာဟံ၊ အယျေ၊ အဝဿုတာ’’တိ။

ဘောဇနပ္ပဋိဂ္ဂဟဏပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ ဘောဇနပ္ပဋိဂ္ဂဟဏဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဒုက္ကဋာဒိကာ သင်္ဃာဒိသေသပရိယောသာနာ အာပတ္တိယော ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန ဥယျောဇိကာယေဝ၊ ဣတရိဿာ ပန အာပတ္တိဘေဒေါ ပဌမသိက္ခာပဒေနာတိ အာဟ ‘‘သာ ဧဝံ ဥယျောဇနေနာ’’တိအာဒိ။

ကုလာနုဒ္ဒယတာယာတိ ကုလာနုကမ္ပကတာယ။

ဘောဇနပ္ပဋိဂ္ဂဟဏဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇-၁၃။ သဉ္စရိတ္တာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သတ္တမာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

သဉ္စရိတ္တာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၄-၁၇။ သင်္ဃဘေဒကာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဘိက္ခုနီ သင်္ဃံ န ဘိန္ဒတီတိ ကမ္မံ၊ ဥဒ္ဒေသော စာတိ ဒွီဟိ ဘေဒေါ၊ သော တာယ သဒ္ဓိံ နတ္ထီတိ ဘိက္ခုနီ သင်္ဃံ န ဘိန္ဒတိ။ န ကေဝလံ ပရိဝါသာဘာဝေါယေဝါတိ အာဟ ‘‘ဆာဒနပစ္စယာပီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဆာဒနပစ္စယာပိ န ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ပါဌော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ဆာဒနပစ္စယာပိ ဒုက္ကဋံ န အာပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ –

‘‘အာပဇ္ဇတိ ဂရုကံ သာဝသေသံ၊

ဆာဒေတိ အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ၊

န ဘိက္ခုနီ နော စ ဖုသေယျ ဝဇ္ဇံ၊

ပဉှာမေသာ ကုသလေဟိ စိန္တိတာ’’တိ။ (ပရိ။ ၄၈၁) –

ဧတ္ထ ဘိက္ခုနိနိသေဓော ဥပပန္နော ဟောတိ။ ယေသု ပန ပေါတ္ထကေသု ‘‘ဆာဒနပစ္စယာ ပန ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝိနာ န-ကာရံ ပါဌော ဒိဿတိ၊ သော ပမာဒလေခေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပရိဝါသော နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ။ အတ္တနော သီမံ သောဓေတွာ ဝိဟာရသီမာယ ဝါတိ ဝိဟာရေ ဗဒ္ဓသီမမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သောဓေတုံ အသက္ကောန္တီဟီတိ ဝိဟာရသီမံ သောဓေတုံ အသက္ကောန္တီဟိ။

မုခမတ္တနိဒဿနန္တိ ပဝေသောပါယမတ္တနိဒဿနံ။ ဧတ္ထာဟ – အထ ကသ္မာ ယထာ ဘိက္ခုမာနတ္တကထာယ ‘‘ပရိက္ခိတ္တဿ ဝိဟာရဿ ပရိက္ခေပတော၊ အပရိက္ခိတ္တဿ ဝိဟာရဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနတော ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမ္မာ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဂမနဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ၊ ဧဝမဝတွာ ‘‘ဂါမူပစာရတော စ ဘိက္ခူနံ ဝိဟာရူပစာရတော စ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာ’’တိ ဣဓ ဝုတ္တန္တိ? တတြ စေကေ ဝဒန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနံ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ပဒေသံ အတိက္ကမိတွာ ဂါမေပိ တံ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဘိက္ခုနီနံ ပန ဂါမေ န ဝဋ္ဋတိ၊ တသ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တ’’န္တိ။ အပရေ ပန ဘဏန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနမ္ပိ ဂါမေ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဘိက္ခုဝိဟာရော နာမ ပုဗ္ဗေယေဝ ဂါမူပစာရံ အတိက္ကမိတွာ တိဋ္ဌတိ ၊ တသ္မာ ဂါမံ အဝတွာ ဝိဟာရူပစာရမေဝ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ။ ဘိက္ခုနီနံ ပန ဝိဟာရော ဂါမေယေဝ၊ န ဗဟိ၊ တသ္မာ ဂါမူပစာရဉ္စ ဝိဟာရူပစာရဉ္စ ဥဘယမေဝေတ္ထ ဒဿိတံ။ တသ္မာ ဥဘယတ္ထာပိ အတ္ထတော နာနာတ္ထံ နတ္ထီ’’တိ။ ဝီမံသိတွာ ယဉ္စေတ္ထ ယုဇ္ဇတိ၊ တံ ဂဟေတဗ္ဗံ။

တတော ပဋ္ဌာယာတိ အာရောစိတကာလတော ပဋ္ဌာယ။

သင်္ဃဘေဒကာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ ကင်္ခါဝိတရဏိယာ ပါတိမောက္ခဝဏ္ဏနာယ

ဝိနယတ္ထမဉ္ဇူသာယံ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယံ

ဘိက္ခုနိပါတိမောက္ခေ သင်္ဃာဒိသေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။