တီကာ > ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) > ကင်္ခါဝိတရဏီပုရာဏ-ဋီကာ

ဘဏ္ဍိကလသုဏန္တိ ပေါဋ္ဋလိကလသုဏမေဝ၊ သမ္ပုဏ္ဏမိဉ္ဇာနမေတံ အဓိဝစနံ။ တေနာဟ ‘‘န ဧကဒွိတိမိဉ္ဇက’’န္တိ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေတိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၇၉၅) ဧတ္ထ သစေ ဒွေ တယော ဘဏ္ဍိကေ ဧကတောယေဝ သင်္ခါဒိတွာ အဇ္ဈောဟရတိ၊ ဧကံ ပါစိတ္တိယံ။ ဘဉ္ဇိတွာ ဧကေကမိဉ္ဇကံ ခါဒန္တိယာ ပန ပယောဂဂဏနာယ ပါစိတ္တိယာနိ။

ပလဏ္ဍုကာဒီနံ ဝဏ္ဏေန ဝါ မိဉ္ဇာယ ဝါ နာနာတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဝဏ္ဏေန တာဝ ပလဏ္ဍုကော နာမ ပဏ္ဍုဝဏ္ဏော ဟောတိ၊ ဘဉ္ဇနကော လောဟိတဝဏ္ဏော၊ ဟရိတကော ဟရိတပဏ္ဏဝဏ္ဏော။ မိဉ္ဇာယ ပန ပလဏ္ဍုကဿ ဧကာ မိဉ္ဇာ ဟောတိ၊ ဘဉ္ဇနကဿ ဒွေ၊ ဟရိတကဿ တိဿော။ စာပလသုဏော အမိဉ္ဇကော။ အင်္ကုရမတ္တမေဝ ဟိ တဿ ဟောတိ။ မဟာပစ္စရိယာဒီသု ပန ‘‘ပလဏ္ဍုကဿ တီဏိ မိဉ္ဇာနိ၊ ဘဉ္ဇနကဿ ဒွေ၊ ဟရိတကဿ ဧက’’န္တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၇၉၇) ဝုတ္တံ။ ဧတေ ပလဏ္ဍုကာဒယော သဘာဝေနေဝ ဝဋ္ဋန္တိ။ သူပသမ္ပာကာဒီသု ပန မာဂဓကမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ တဉှိ ပစ္စမာနေသု မုဂ္ဂသူပါဒီသု ဝါ မစ္ဆမံသဝိကတိယာ ဝါ တေလေ ဝါ ဗဒရသာဠဝါဒီသု ဝါ အမ္ဗိလသာကာဒီသု ဝါ ဥတ္တရိဘင်္ဂေသု ဝါ ယတ္ထ ကတ္ထစိ အန္တမသော ယာဂုဘတ္တေပိ ပက္ခိတ္တံ ဝဋ္ဋတိ။ ဗဒရသာဠဝံ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၇၉၃-၇၉၇) နာမ ဗဒရဖလာနိ သုက္ခာပေတွာ စုဏ္ဏေတွာ ကတ္တဗ္ဗာ ခါဒနီယဝိကတိ။

လသုဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

‘‘ပဋိစ္ဆန္နောကာသေ’’တိ ¶ ¶ ဧတဿ ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ ‘‘ဥပကစ္ဆကေသု စ မုတ္တကရဏေ စာတိ အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တံ။

အာဗာဓပစ္စယာတိ ကဏ္ဍုကစ္ဆုအာဒိအာဗာဓပစ္စယာ သံဟရာပေန္တိယာ အနာပတ္တိ။ ‘‘ဘိက္ခုဿ ဧတ္ထ စ လသုဏေ စ ဒုက္ကဋ’’န္တိ (ဝဇိရ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၈၀၀) ပေါရာဏာ။

သမ္ဗာဓလောမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တလဃာတကေတိ မတ္ထကေ ပဟာရဒါနေ၊ တဉ္စ ခေါ တလံ ‘‘မုတ္တကရဏေ ပဟာရံ ဒေတီ’’တိ (ပါစိ။ ၈၀၄) ပဒဘာဇနိယံဝုတ္တတ္တာ ‘‘မုတ္တကရဏဿာ’’တိ ဝိညာယတီတိ အာဟ ‘‘မုတ္တကရဏဿ တလဃာတနေ’’တိ။ ပုရိမနယေနေဝ သာဏတ္တိကန္တိ အတ္တနော အတ္ထာယ အညံ အာဏာပေန္တိယာ သာဏတ္တိကံ။

တလဃာတကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝတ္ထုဝသေနေတံ ဝုတ္တန္တိ ‘‘ဇတုမဋ္ဌကေ’’တိ ဧတံ နိဒါနဝသေန ဥပ္ပန္နဿ ဝတ္ထုနော ဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ယံ ကိဉ္စိ ပန ဒဏ္ဍကံ ပဝေသေန္တိယာ အာပတ္တိယေဝ။ တေနာဟ ‘‘ကာမရာဂေန ပနာ’’တိအာဒိ။

ဇတုမဋ္ဌကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာဒါတဗ္ဗန္တိ ပဝေသေတဗ္ဗံ။ အဂ္ဂပဗ္ဗန္တိ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ အဂ္ဂပဗ္ဗံ။ တတိယံ ပဗ္ဗံ ပဝေသေတီတိ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ တတိယံ ပဗ္ဗံ ပဝေသေတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ သမန္တပါသာဒိကာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၈၁၂) ‘‘ဂမ္ဘီရတော ဒွိန္နံ ပဗ္ဗာနံ ဥပရိ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ ပဝေသေန္တိယာ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။

အတိဂမ္ဘီရံ ¶ ¶ ဥဒကသုဒ္ဓိကံ အာဒိယနဝတ္ထုသ္မိန္တိ အတိအန္တော ပဝေသေတွာ ဥဒကဓောဝနကရဏဝတ္ထုသ္မိံ။ ဥဒကသုဒ္ဓိပစ္စယေန (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၈၁၂) ပန သတိပိ ဖဿဿာဒိယနေ ယထာဝုတ္တပရိစ္ဆေဒေ အနာပတ္တိ။

ဥဒကသုဒ္ဓိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တက္ကာဒီသု ဝါ အညတရေနာတိ တက္ကဒဓိမတ္ထုရသခီရာဒီသု အညတရေန။ ယာယ ကာယစိ ဗီဇနိယာတိ အန္တမသော စီဝရကဏ္ဏံ ဥပါဒါယ ယာယ ကာယစိ ဗီဇနိယာ။

ဣမံ ပိဝထာတိ ဣမံ ပါနီယံ ဝါ သူပါဒိံ ဝါ ပိဝထ။ ဣမိနာ ဗီဇထာတိ ဣမိနာ တာလဝဏ္ဋေန ဗီဇထ။ ဒါပေန္တိယာတိ အညေန ဥဘယမ္ပိ ဒါပေန္တိယာ။

ဥပတိဋ္ဌနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တသ္မာတိ ယသ္မာ ဝိညတ္တိ စေဝ ဘောဇနဉ္စ ပမာဏံ၊ တသ္မာ။ န ကေဝလဉ္စေတ္ထ ပဋိဂ္ဂဟဏေယေဝ ဒုက္ကဋံ ဟောတိ၊ ပဋိဂ္ဂဏှိတွာ ပန အရညတော အာဟရဏေပိ သုက္ခာပနေပိ ဝဒ္ဒလိဒိဝသေ ဘဇ္ဇနတ္ထာယ ဥဒ္ဓနသဇ္ဇနေပိ ကပလ္လသဇ္ဇနေပိ ဒဗ္ဗိသဇ္ဇနေပိ ဒါရူနိ အာဒါယ အဂ္ဂိကရဏေပိ ကပလ္လမှိ ဓညပက္ခိပနေပိ ဒဗ္ဗိယာ သင်္ဃဋ္ဋနေသုပိ ကောဋ္ဋနတ္ထံ ဥဒုက္ခလမုသလာဒိသဇ္ဇနေသုပိ ကောဋ္ဋနပပ္ဖောဋနဓောဝနာဒီသုပိ ယာဝ မုခေ ဌပေတွာ အဇ္ဈောဟရဏတ္ထံ ဒန္တေဟိ သင်္ခါဒတိ၊ တာဝ သဗ္ဗပ္ပယောဂေသု ဒုက္ကဋာနီတိ အာဟ ‘‘ပဋိဂ္ဂဟဏတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဒန္တေဟိ သံခါဒနံ၊ တာဝ ပုဗ္ဗပ္ပယောဂေသု ဒုက္ကဋာနီ’’တိ။

အာမကဓညသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ပဌမဥစ္စာရဆဍ္ဍနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

တိရောကုဋ္ဋေတိ ¶ ¶ ဃရကုဋ္ဋဿ ပရဘာဂေ။ တိရောပါကာရေတိ ပရိက္ခေပပါကာရဿ တိရောဘာဂေ၊ တေ စ ခေါ ကုဋ္ဋပါကာရာ ဣဋ္ဌကသိလဒါရူနံ ဝသေန တိပ္ပကာရာတိ အာဟ ‘‘ယဿ ကဿစိ ကုဋ္ဋဿ ဝါ ပါကာရဿ ဝါ ပရတော’’တိ။ သဗ္ဗာနိပေတာနိ ဧကတော ဆဍ္ဍေန္တိယာတိ ဧတာနိ စတ္တာရိပိ ဝတ္ထူနိ ဧကတော ဆဍ္ဍေန္တိယာ။ ပါဋေက္ကံ ပန ဆဍ္ဍေန္တိယာ ဝတ္ထုဂဏနာယ အာပတ္တိယော။ အာဏတ္တိယမ္ပိ ဧသေဝ နယော။

ဘိက္ခုဿ ဒုက္ကဋန္တိ ဘိက္ခုဿ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋံ။

ပဌမဥစ္စာရဆဍ္ဍနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ ဒုတိယဥစ္စာရဆဍ္ဍနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဘိက္ခုနိယာပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ဘိက္ခုံ သမုစ္စိနောတိ။ အနိက္ခိတ္တဗီဇေသု (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၈၃၀) ပန ခေတ္တေသု ကောဏာဒီသု ဝါ အသဉ္ဇာတရောပိမေသု ခေတ္တမရိယာဒါဒီသု ဝါ ဆဍ္ဍေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ မနုဿာနံ ကစဝရဆဍ္ဍနဋ္ဌာနေပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဆဍ္ဍိတခေတ္တေတိ မနုဿေသု သဿံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂတေသု ဆဍ္ဍိတခေတ္တံ နာမ ဟောတိ၊ တတ္ထ ဝဋ္ဋတိ။ ယတ္ထ ပန ‘‘လာယိတမ္ပိ ပုဗ္ဗဏ္ဏာဒိ ပုန ဥဋ္ဌဟိဿတီ’’တိ ရက္ခန္တိ၊ တတ္ထ ယထာဝတ္ထုကမေဝ။ သာမိကေ အပလောကေတွာတိ ဧတ္ထ ခေတ္တပါလကာ၊ အာရာမာဒိဂေါပကာ စ သာမိကာဝ။ ဣမိနာ စ သင်္ဃသန္တကေ ဘိက္ခုဿ ဆဍ္ဍေတုံ ဝဋ္ဋတိ သင်္ဃပရိယာပန္နတ္တာ၊ န ဘိက္ခုနီနံ။ ဘိက္ခုနီနံ ပန အတ္တနော သန္တကေ ဘိက္ခုသန္တကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ၊ ဧဝံ သန္တေပိ သာရုပ္ပဝသေန ကာတဗ္ဗံ။

ဒုတိယဥစ္စာရဆဍ္ဍနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နစ္စန္တိ နဋာဒယော ဝါ နစ္စန္တု၊ သောဏ္ဍာ ဝါ အန္တမသော မောရသုဝမက္ကဋာဒယောပိ၊ သဗ္ဗမေတံ နစ္စမေဝ။ တေနာဟ ‘‘နစ္စန္တိ အန္တမသော မောရနစ္စမ္ပီ’’တိ ¶ ။ ဂီတန္တိ နဋာဒီနံ ဝါ ဂီတံ ဟောတု၊ အရိယာနံ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ ရတနတ္တယဂုဏူပသံဟိတံ သာဓုကီဠိတဂီတံ ဝါ၊ အန္တမသော ‘‘ဒန္တဂီတမ္ပိ ¶ ဂါယိဿာမာ’’တိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဩကူဇန္တာ ကရောန္တိ၊ သဗ္ဗမေတံ ဂီတမေဝ။ တေနာဟ ‘‘ဂီတန္တိ အန္တမသော ဓမ္မဘာဏကဂီတမ္ပီ’’တိ။ တတ္ထ ဓမ္မဘာဏကဂီတံ နာမ အသညတဘိက္ခူနံ တံ တံ ဝတ္တံ ဘိန္ဒိတွာ အတိဒီဃံ ကတွာ ဂီတဿရေန ဓမ္မဘဏနံ၊ တမ္ပိ နေဝ ဘိက္ခုနော၊ န ဘိက္ခုနီနံ ဝဋ္ဋတိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ပရမတ္ထဇောတိကာယ ခုဒ္ဒကဋ္ဌကထာယ (ခု။ ပါ။ အဋ္ဌ။ ၂။ပစ္ဆိမပဉ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ဓမ္မူပသံဟိတံ ဂီတံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဂီတူပသံဟိတော ပန ဓမ္မော န ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ တသ္မာ ဓမ္မံ ဘဏန္တေန ဇာတကဝတ္တာဒိံ တံ တံ ဝတ္တံ အဝိနာသေတွာ စတုရဿေန (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၄၉) ဝတ္တေန ပရိမဏ္ဍလာနိ ပဒဗျဉ္ဇနာနိ ဒဿေတဗ္ဗာနိ။ ဝါဒိတန္တိ တန္တိဗဒ္ဓါဒိဝါဒနီယဘဏ္ဍဝါဒိတံ ဝါ ဟောတု၊ ကုဋဘေရိဝါဒိတံ ဝါ အန္တမသော ဥဒကဘေရိဝါဒိတမ္ပိ၊ သဗ္ဗမေဝေတံ ဝါဒိတမေဝ။ တေနာဟ ‘‘ဝါဒိတန္တိ အန္တမသော ဥဒကဘေရိဝါဒိတ’’န္တိ။ ယံ ပန နိဋ္ဌုဘန္တီ ဝါ သာသင်္ကေ ဝါ ဌိတာ အစ္ဆရိကံ ဝါ ဖောဋေတိ၊ ပါဏိံ ဝါ ပဟရတိ၊ တတ္ထ အနာပတ္တိ။ ဒဿနေန စေတ္ထ သဝနမ္ပိ သင်္ဂဟိတံ ဝိရူပေကသေသနယေန။ အာလောစနသဘာဝတာယ ဝါ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သဝနကိရိယာယပိ ဒဿနသင်္ခေပသဗ္ဘာဝတော ‘‘ဒဿနာယ’’ဣစ္စေဝ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဧတေသု ယံ ကိဉ္စိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆန္တိယာ’’တိ။ ယတ္ထ ဌိတာတိ ဧဝံ ဂန္တွာ ယသ္မိံ ပဒေသေ ဌိတာ။

နနု စ သယံနစ္စနာဒီသု ပါစိတ္တိယံ ပါဠိယံ န ဝုတ္တံ၊ အထ ကထံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တ’’န္တိ၊ ဣမိနာ ပါဠိယံ အဝုတ္တေပိ အဋ္ဌကထာပမာဏေန ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ သမုဋ္ဌာနာဒီနိ ဧဠကလောမသဒိသာနီတိ ပန မာတိကာဂတပါစိတ္တိယဿေဝ ဝသေန ဝုတ္တံ၊ သဗ္ဗေသံ ဝသေန ပန ဆသမုဋ္ဌာနန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘အာရာမေ ဌတွာ’’တိ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ သေသဣရိယာပထေဟိ ယုတ္တာယ ပဿန္တိယာ အနာပတ္တိယာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ ဣတရထာ ဟိ နိသိန္နာပိ ပဿိတုံ န လဘေယျ။ ‘‘ပဿိဿာမီ’’တိ ဝိဟာရတော ဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တိယာ အာပတ္တိယေဝ။ အာသနသာလာယ နိသိန္နာ ပဿတိ၊ အနာပတ္တိ၊ ‘‘ပဿိဿာမီ’’တိ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂစ္ဆန္တိယာ အာပတ္တိ။ ဝီထိယံ ဌတွာ ဂီဝံ ပရိဝတ္တေတွာ ပဿန္တိယာပိ အာပတ္တိယေဝ။ ဘိက္ခုဿာပိ ဧသေဝ နယော၊ အာပတ္တိဘေဒေါဝ နာနံ။

နစ္စဂီတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အရဟောပေက္ခာယာတိ ¶ ¶ နရဟောအဿာဒါပေက္ခာယ။ အညဝိဟိတာယာတိ ရဟောအဿာဒတော အညဝိဟိတာဝ ဟုတွာ ဉာတိံ ဝါ ပုစ္ဆန္တိယာ၊ ဒါနေ ဝါ ပူဇာယ ဝါ မန္တေန္တိယာ။

ရတ္တန္ဓကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂-၃။ ပဋိစ္ဆန္နောကာသအဇ္ဈောကာသသလ္လပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ပဋိစ္ဆန္နောကာသအဇ္ဈောကာသသလ္လပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ ဒုတိယိကဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

‘‘ပုရိမနယေနေဝါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါတိ ဟတ္ထပါသေ ဌိတမတ္တာယ ပါစိတ္တိယံ၊ သလ္လပေယျ ဝါတိ တတ္ထ ဌတွာ ဂေဟသိကကထံ ကထေန္တိယာပိ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ နိကဏ္ဏိကံ ဝါ ဇပ္ပေယျာတိ ကဏ္ဏမူလေ ဇပ္ပေန္တိယာပိ ပါစိတ္တိယမေဝါ’’တိ ဣမံ နယံ ဒဿေတိ။

ဒုတိယိကဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ အနာပုစ္ဆာပက္ကမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အာသီဒန္တိ ဧတ္ထာတိ အာသနန္တိ အာဟ ‘‘ပလ္လင်္ကဿောကာသဘူတေ’’တိ၊ ဦရုဗဒ္ဓါသနဿ ဩကာသေတိ အတ္ထော။ အနောဝဿကန္တိ နိဗ္ဗကောကာသံ။ အဇ္ဈောကာသေ ဥပစာရန္တိ အဇ္ဈောကာသေ နိသီဒိတွာ ဒွါဒသဟတ္ထပ္ပမာဏံ ပဒေသံ။ ဂိလာနာယာတိ ယာ တာဒိသေန ဂေလညေန အာပုစ္ဆိတုံ န သက္ကောတိ ¶ ။ အာပဒါသူတိ ဃရေ အဂ္ဂိ ဝါ ဥဋ္ဌိတော ဟောတိ၊ စောရော ဝါ၊ ဧဝရူပေ ဥပဒ္ဒဝေ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမတိ၊ အနာပတ္တိ။

အနာပုစ္ဆာပက္ကမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ အနာပုစ္ဆာအဘိနိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဓုဝပညတ္တေတိ ¶ ဘိက္ခုနီနံ အတ္ထာယ နိစ္စပညတ္တေ။

အနာပုစ္ဆာအဘိနိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ အနာပုစ္ဆာသန္ထရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အနာပုစ္ဆာသန္ထရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပရဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

မနုဿဒေါဘဂ္ဂေန ဝါတိ ‘‘ကာဏာ ဟောမိ၊ ကုဏီ ဟောမိ၊ ဣတရာ ဝါ ဤဒိသာ ဟောတူ’’တိအာဒိနာ မနုဿဝိရူပဘာဝေန။ အတ္ထဓမ္မအနုသာသနိပုရေက္ခာရာနန္တိ ဧတ္ထ အတ္ထပုရေက္ခာရာယာတိ အဋ္ဌကထံ ကထေန္တိယာ။ ဓမ္မပုရေက္ခာရာယာတိ ပါဠိံ ဝါစေန္တိယာ။ အနုသာသနိပုရေက္ခာရာယာတိ ‘‘ဣဒါနိပိ တွံ ဧဒိသာ၊ သာဓု ဝိရမဿု၊ နော စေ ဝိရမသိ၊ အဒ္ဓါ ပုန ¶ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကတွာ နိရယေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿသိ၊ တိရစ္ဆာနယောနိယာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿသီ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၈၇၈) ဧဝံ အနုသာသနိယံ ဌတွာ ဝဒန္တိယာ။

ပရအဘိသပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ရောဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နဂ္ဂါဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝိသိဗ္ဗေတွာတိ ဝိဇဋေတွာ။ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေတိ ဓုရေ နိက္ခိတ္တမတ္တေ၊ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ သစေပိ ပစ္ဆာ သိဗ္ဗတိ၊ အာပတ္တိယေဝါတိ အတ္ထော။

စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ သင်္ဃာဋိစာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

‘‘ဣဒံ ¶ မေ စီဝရံ မဟဂ္ဃံ ဤဒိသေ စောရဘယေ န သက္ကာ ဓာရေတုန္တိ ဧဝရူပါသု အာပဒါသူ’’တိ ဧတ္ထ ပါဌော။ သော ပန ကာကပဒသဉ္ဇနိတမောဟေဟိ လေခကေဟိ ဥပရိသိက္ခာပဒေ လိခိတော။ ကိဉ္စာပိ တတ္ထ လိခိတော၊ ဧတ္ထေဝ ပန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

သင်္ဃာဋိစာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ စီဝရသင်္ကမနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အာပဒါသု ဝါ ဓာရေတီတိ သစေ အပါရုတံ ဝါ အနိဝတ္ထံ ဝါ စောရာ ဟရန္တိ၊ ဧဝရူပါသူ အာပဒါသု ဓာရေတိ၊ အနာပတ္တိ။

စီဝရသင်္ကမနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အညသ္မိံ ပရိက္ခာရေတိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ထာလကာဒီနံ ဝါ သပ္ပိတေလာဒီနံ ဝါ အညတရသ္မိံ။ ‘‘သမဂ္ဃကာလေ ဒဿထာ’’တိ ဧဝံ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ နိဝါရေန္တိယာတိ ¶ ‘‘ကိတ္တကံ အဂ္ဃနကံ ဒါတုကာမတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၉၀၉) ‘‘ဧတ္တကံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာဂမေထ တာဝ၊ ဣဒါနိ ဝတ္ထံ မဟဂ္ဃံ၊ ကတိပါဟေန ကပ္ပာသေ အာဟဋေ သမဂ္ဃံ ဘဝိဿတိ၊ တသ္မိံ ကာလေ ဒဿထာ’’တိ ဧဝံ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ နိဝါရေန္တိယာ။

ဂဏစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇-၁၀။ ပဋိဗာဟနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ပဋိဗာဟန္တိယာတိ ‘‘ဧကိဿာ ဧကံ သာဋကံ နပ္ပဟောတိ၊ အာဂမေထ တာဝ၊ ကတိပါဟေန ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ တတော ဘာဇေဿာမာ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၉၁၅) ဧဝံ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ပဋိဗာဟန္တိယာ အနာပတ္တိ။

သေသန္တိ ‘‘ဓမ္မိကေ ဝေမတိကာယာ’’တိအာဒိကံ အဝသေသံ။ တတ္ထ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ပဋိဗာဟန္တိယာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိသင်္ဃော ဇိဏ္ဏစီဝရော၊ ကထိနာနိသံသမူလကော မဟာလာဘော’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၉၃၁) ဧဝရူပံ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ပဋိဗာဟန္တိယာ အနာပတ္တိ။

ပဋိဗာဟနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁-၃။ ဧကမဉ္စတုဝဋ္ဋနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဝဝတ္ထာနံ ဒဿေတွာတိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၉၄၀) မဇ္ဈေ ကာသာယံ ဝါ ကတ္တရယဋ္ဌိံ ဝါ အန္တမသော ကာယဗန္ဓနမ္ပိ ဌပေတွာ နိပဇ္ဇန္တီနံ အနာပတ္တီတိ အတ္ထော။

ဧကမဉ္စတုဝဋ္ဋနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄-၉။ နဥပဋ္ဌာပနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ပရိယေသိတွာ ¶ အလဘန္တိယာတိ အညံ ဥပဋ္ဌာယိကံ အလဘန္တိယာ။ ဂိလာနာယာတိ သယံ ဂိလာနာယ။ အာပဒါသူတိ တထာရူပေ ဥပဒ္ဒဝေ သတိ။

ပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမ ¶ အဋ္ဌမနဝမာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

နဥပဋ္ဌာပနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ စာရိကနပက္ကမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဓုရေ နိက္ခိတ္တမတ္တေတိ သစေ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ ပစ္ဆာ ပက္ကမတိ၊ အာပတ္တိယေဝါတိ အတ္ထော။ အန္တရာယေ သတီတိ ဒသဝိဓေသု အန္တရာယေသု အညတရသ္မိံ သတိ။ ‘‘ဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ နိက္ခန္တာ၊ နဒီ ဝါ ပူရာ၊ ဝနဒါဟော ဝါ အာဂတော၊ စောရာ ဝါ မဂ္ဂေ ဟောန္တိ၊ မေဃော ဝါ ဥဋ္ဌဟတိ၊ နိဝတ္တိတုံ ဝဋ္ဋတိ။

စာရိကနပက္ကမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကီဠနစိတ္တသာလန္တိ န ရညောဝ ကီဠနစိတ္တသာလံ၊ အထ ခေါ ယေသံ ကေသဉ္စိ မနုဿာနံ ကီဠနတ္ထံ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ကတသာလံ။ ဧသ နယော ‘‘ကီဠနဥပဝန’’န္တိအာဒီသုပိ။ ယထာဟ ‘‘ရာဇာဂါရံ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ရညော ကီဠိတုံ ရမိတုံ ကတံ ဟောတီ’’တိအာဒိကော (ပါစိ။ ၉၇၉) ဝိတ္ထာရော။ တတ္ထ ကီဠနဥပဝနန္တိ ကီဠနတ္ထံ အန္တောနဂရေ ကတံ အာရာမံ။ ကီဠနုယျာနန္တိ တထေဝ ဗဟိနဂရေ ကတံ ဥယျာနံ။

ရာဇာဂါရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ အာသန္ဒိပရိဘုဉ္ဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အတိက္ကန္တပ္ပမာဏာတိ ¶ ¶ အဋ္ဌင်္ဂုလတော အတိက္ကန္တပ္ပမာဏပါဒကာ။ ဝုတ္တောတိ ပဒဘာဇနိယံ ဝုတ္တော။ ‘‘အကပ္ပိယရူပါကုလော အကပ္ပိယမဉ္စော ပလ္လင်္ကော’’တိ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ မဟာဝဂ္ဂ ၃။၂၅၄) သာရသမာသာစရိယော။

အာသန္ဒိပရိဘုဉ္ဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥဇ္ဇဝုဇ္ဇဝေတိ ဥဂ္ဂိရိတွာ ဥဂ္ဂိရိတွာ ဝေဌနေ။ ကန္တိတသုတ္တံ ကန္တန္တိယာတိ ဒသိကသုတ္တာဒိံ သင်္ဃာဋေတွာ ကန္တန္တိယာ၊ ဒုက္ကန္တိတံ ဝါ ပဋိကန္တန္တိယာ။

သုတ္တကန္တနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ ဂိဟိဝေယျာဝစ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အတ္တနော ဝေယျာဝစ္စကရဿ စာတိ သစေပိ မာတာပိတရော အာဂစ္ဆန္တိ၊ ယံ ကိဉ္စိ ဗီဇနိံ ဝါ သမ္မုဉ္ဇနိဒဏ္ဍကံ ဝါ ကာရာပေတွာ ဝေယျာဝစ္စကရဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ယံ ကိဉ္စိ ဝါ ပစိတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ဂိဟိဝေယျာဝစ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅-၆။ အဓိကရဏာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အနန္တရာယိကိနီတိ ဒသဝိဓေသု အန္တရာယေသု ဧကေနာပိ အနန္တရာယိကိနီ။ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ ပစ္ဆာ ဝိနိစ္ဆိနန္တီ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာဝ ဝိနိစ္ဆိနာတိ။

အဓိကရဏာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာပဒါသူတိ ¶ ¶ မဟဂ္ဃစီဝရံ သရီရတော မောစေတွာ သုပ္ပဋိသာမိတမ္ပိ စောရာ ဟရန္တိ၊ ဧဝရူပါသု အာပဒါသု အနိဿဇ္ဇိတွာ နိဝါသေန္တိယာ အနာပတ္တိ။

အာဝသထစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကဝါဋဗဒ္ဓဝိဟာရန္တိ ဒွါရဗဒ္ဓဝိဟာရံ။ ဂိလာနာယာတိ ဝစီဘေဒံ ကာတုံ အသမတ္ထာယ။ အာပဒါသူတိ ရဋ္ဌေ ဘိဇ္ဇန္တေ အာဝါသေ ဆဍ္ဍေတွာ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဧဝရူပါသု အာပဒါသု။

အာဝသထဝိဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာပရိယာပုဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဟတ္ထိအာဒီသုပိ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၁၀၁၅) သိပ္ပသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော၊ တထာ အာထဗ္ဗဏာဒီသု မန္တသဒ္ဒေါ။ တတ္ထ ထရူတိ ခဂ္ဂမုဋ္ဌိ။ အာထဗ္ဗဏမန္တော နာမ အာထဗ္ဗဏဝေဒဝိဟိတော ပရူပဃာတကရော မန္တော။ ခိလနမန္တော နာမ ဒါရုသာရခိလံ မန္တေတွာ ပထဝိယံ ပဝေသေတွာ မာရဏမန္တော။ အဂဒပ္ပယောဂေါ နာမ ဝိသယောဇနံ။

တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာပရိယာပုဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာဝါစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

လေခေတိ လိခသိပ္ပေ။ ဓာရဏာယ ဝါတိ ဓာရဏသတ္ထေ၊ ယသ္မိံ ဝုတ္တနယေန ပဋိပဇ္ဇန္တာ ဗဟူနိပိ ဂန္ထာနိ ဓာရေန္တိ။ နာဂမဏ္ဍလာဒိကေတိ ဧတ္ထ နာဂမဏ္ဍလံ နာမ သပ္ပာနံ ပဝေသနိဝါရဏတ္ထံ မဏ္ဍလဗဒ္ဓမန္တော။

တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာဝါစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁-၂။ အာရာမပဝိသနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သီသာနုလောကိကာယာတိ ¶ ¶ သီသံ အနုလောကေန္တိယာ။ ယတ္ထ ဝါ ဘိက္ခုနိယော သန္နိပတိတာတိ ယတ္ထ ဘိက္ခုနိယော ပဌမတရံ သဇ္ဈာယနစေတိယဝန္ဒနာဒိအတ္ထံ သန္နိပတိတာ။ အာပဒါသူတိ ကေနစိ ဥပဒ္ဒုတာ ဟောတိ၊ ဧဝရူပါသု အာပဒါသု ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတိ။

အာရာမပဝိသနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃-၄။ ဂဏပရိဘာသနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သေသန္တိ ‘‘အတ္ထဓမ္မအနုသာသနိပုရေက္ခာရာယာ’’တိအာဒိကံ အဝသေသံ။ တတ္ထ အနုသာသနိပုရေက္ခာရာယာတိ ‘‘ဣဒါနိပိ တွံ ဗာလာ အဗျတ္တာ’’တိအာဒိနာ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၃၆) နယေန အနုသာသနိပက္ခေ ဌတွာ ဝဒန္တိယာ အနာပတ္တိ။

ဂဏပရိဘာသနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ကုလမစ္ဆရိနီသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ကုလေ မစ္ဆရော ကုလမစ္ဆရောတိ ပုရိမသ္မိံ ပက္ခေ သကတ္ထေ ဣနီပစ္စယော၊ တံ ကုလံ အဿဒ္ဓံ အပ္ပသန္နန္တိ ကုလဿ အဂုဏံ၊ အယသံ ဝါ ဘာသန္တိယာတိ အတ္ထော။ ဘိက္ခုနီနံ အဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိယာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိယော ဒုဿီလာ ပါပဓမ္မာ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၄၃) ဘိက္ခုနီနံ အဂုဏံ၊ အယသံ ဝါ ဘာသန္တိယာ။

သန္တံယေဝ ¶ အာဒီနဝန္တိ ကုလဿ ဝါ ဘိက္ခုနီနံ ဝါ သန္တံယေဝ အဂုဏံ။

ကုလမစ္ဆရိနီသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆-၈။ အဘိက္ခုကာဝါသာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သမန္တပါသာဒိကာယံ ¶ ဝုတ္တောတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဩဝါဒဝဂ္ဂဿ ပဌမသိက္ခာပဒေ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၄) ဝုတ္တော။

အဘိက္ခုကာဝါသာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉-၁၀။ ဩဝါဒူပသင်္ကမနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဥပေါသထဿ ပုစ္ဆနံ ဥပေါသထပုစ္ဆာ၊ သာဝကပစ္စယံ၊ ရဿတ္တဉ္စ ကတွာ ‘‘ဥပေါသထပုစ္ဆက’’န္တိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ဥပေါသထပုစ္ဆန’’န္တိ။ ဩဝါဒတ္ထာယာတိ ဩဝါဒယာစနတ္ထာယ။

ဩဝါဒူပသင်္ကမနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁-၂။ ဂဗ္ဘိနီအာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ထနေ ဘဝံ ထညံ၊ ခီရံ။ ယံ ပါယေတီတိ ယံ ဒါရကံ ပါယေတိ။

ဂဗ္ဘိနီအာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ပဌမသိက္ခမာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ…ပေ… ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ ¶ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမီ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၇၉) ပဒဘာဇနသမီပေ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ ဝုတ္တနယေန။ ဣမာ ပန ဆ သိက္ခာယော သဋ္ဌိဝဿာယပိ ပဗ္ဗဇိတာယ ဒါတဗ္ဗာယေဝ၊ န ဧတာသု အသိက္ခိတာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

ပဌမသိက္ခမာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄-၅။ ဒုတိယသိက္ခမာနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တာ ဥပသမ္ပဒါသမ္မုတိ န ဒိန္နာ ဟောတီတိ ပဒဘာဇနသမီပေ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ ဝုတ္တာ ဥပသမ္ပဒါသမ္မုတိ ဉတ္တိဒုတိယာယ ကမ္မဝါစာယ န ဒိန္နာ ဟောတိ။

ဒုတိယသိက္ခမာနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆-၁၀။ ဒုတိယဂိဟိဂတာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဒသဝဿာယ ¶ ဂိဟိဂတာယ သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒတွာ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဥပသမ္ပာဒေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

သတ္တမအဋ္ဌမနဝမဒသမာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

ဒုတိယဂိဟိဂတာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁-၅။ ပဌမကုမာရိဘူတာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သဗ္ဗပဌမာ ဒွေ မဟာသိက္ခမာနာတိ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေ ဝုတ္တာ ဒွေ သိက္ခမာနာ။ ‘‘သိက္ခမာနာ’’ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗာတိ သမ္မုတိကမ္မာဒီသု ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ‘‘ဂိဟိဂတာ’’တိ ¶ ဝါ ‘‘ကုမာရိဘူတာ’’တိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗာတိ သစေ ဝဒန္တိ၊ ကမ္မံ ကုပ္ပတီတိ အဓိပ္ပာယော။

စတုတ္ထပဉ္စမာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

ပဌမကုမာရိဘူတာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆-၈။ ခီယနဓမ္မာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိယာ ယာစိတာယာတိ ဥပသမ္ပဒါသမ္မုတိယာ ယာစိတာယ။

ခီယနဓမ္မာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သောကာဝါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တေသံ အတ္ထိဘာဝံ အဇာနန္တိယာတိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၆၃) တေသံ မာတာဒီနံ အတ္ထိဘာဝံ အဇာနန္တိယာ။ အနနုညာတသမုဋ္ဌာနန္တိ ယံ ဝါစတော၊ ကာယဝါစတော၊ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာတိ၊ တံ အနနုညာတသမုဋ္ဌာနံ။ ကထံ? အဗ္ဘာနကမ္မာဒီသု ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ခဏ္ဍသီမာယံ နိသိန္နာ ‘‘ပက္ကောသထ သိက္ခမာနံ၊ ဣဓေဝ နံ ဥပသမ္ပာဒေဿာမာ’’တိ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ဧဝံ ဝါစတော သမုဋ္ဌာတိ။ ‘‘ဥပဿယတော ဥဋ္ဌာယ ဥပသမ္ပာဒေဿာမီ’’တိ ဝတွာ ခဏ္ဍသီမံ ဂစ္ဆန္တိယာ ကာယဝါစတော သမုဋ္ဌာတိ။ ဒွီသု ဌာနေသု ပဏ္ဏတ္တိံ ဇာနိတွာ ဝီတိက္ကမံ ကရောန္တိယာ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာတိ။ အနနုဇာနာပေတွာ ဥပသမ္ပာဒနတော ကိရိယာကိရိယံ။

အနနုညာတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒါရုဏန္တိ ¶ ပါပံ။ ပတိမာနေန္တန္တိ ဩလောကေန္တံ။

ပါရိဝါသိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဧကန္တရိကန္တိ ဧကေန ဝဿေန အန္တရိကံ ကတွာ။

အနုဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

မာတိကာယံ ¶ ဧကံ ဝဿံ ဒွေတိ ဧကန္တရိကေ ဧကေကသ္မိံ သံဝစ္ဆရေ ဒွေ။ ဧကန္တရိကံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာတိ ဣမသ္မိံ ဝဿေ ဧကံ၊ ပုန ဧကန္တရိကံ ဧကန္တိ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာ အနာပတ္တိ။

ဧကဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁-၂။ ဆတ္တုပါဟနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဝုတ္တလက္ခဏံ ဆတ္တန္တိ ‘‘ဆတ္တံ နာမ တီဏိ ဆတ္တာနိ – သေတစ္ဆတ္တံ၊ ကိလဉ္ဇစ္ဆတ္တံ၊ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ မဏ္ဍလဗဒ္ဓံ၊ သလာကဗဒ္ဓ’’န္တိ (ပါစိ။ ၁၁၈၁) ဧဝံ ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တလက္ခဏံ ဆတ္တံ။ တာဒိသံ ဌာနံ ပတွာတိ ဂစ္ဆကဒ္ဒမာဒီသု တံ တံ ဌာနံ ပတွာ။

ဆတ္တဿေဝါတိ ကဒ္ဒမာဒီနိ ပတွာ ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ ဆတ္တဿေဝ ဓာရဏံ။ ဥပါဟနာနံယေဝ ဝါတိ ဂစ္ဆာဒီနိ ဒိသွာ ဆတ္တံ အပနာမေတွာ ဥပါဟနာနံယေဝ ဓာရဏံ။

ဆတ္တုပါဟနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃-၅။ သင်္ဃာဏိအာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သင်္ဃာဏိန္တိ ¶ ကဋိယံ အနုဘဝိတဗ္ဗံ အာဘရဏံ။ တေနာဟ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ကဋူပဂ’’န္တိ။

စတုတ္ထပဉ္စမာနိ ¶ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

သင်္ဃာဏိအာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဂန္ဓဝါသိတကေနာတိ ဂန္ဓပရိဘာဝိတေန။

ဝါသိတကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇-၁၀။ ဘိက္ခုနိဥမ္မဒ္ဒါပနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဂိလာနာယာတိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၂၀၈) အန္တမသော မဂ္ဂဂမနပရိဿမေနာပိ အာဗာဓိကာယ။ အာပဒါသူတိ စောရဘယာဒိနာ သရီရကမ္ပနာဒီသု။

အဋ္ဌမနဝမဒသမေသု ကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။

ဘိက္ခုနိဥမ္မဒ္ဒါပနာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဥပစာရံ သန္ဓာယာတိ သမန္တာ ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရံ သန္ဓာယ။

အနာပုစ္ဆာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၂။ ပဉှာပုစ္ဆနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

အနောဒိဿာတိ ‘‘အမုကသ္မိံ နာမ ဌာနေ ပုစ္ဆာမီ’’တိ ဧဝံ အနိယမေတွာ ကေဝလံ ‘‘ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ အတ္ထိ၊ ပုစ္ဆာမိ၊ အယျာ’’တိ ဧဝံ ဝတွာ။

ပဉှာပုစ္ဆနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပရိက္ခိတ္တဿ ¶ ¶ ဂါမဿ ပရိက္ခေပံ၊ အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တိယာ ဝါ ဩက္ကမန္တိယာ ဝါတိ ဧတ္ထ ပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကမန္တိယာ ဝါ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာ ဝါတိ ယထာက္ကမံ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာပဒါသူတိ မဟဂ္ဃံ သံကစ္စိကံ ပါရုပိတွာ ဂစ္ဆန္တိယာ ဥပဒ္ဒဝေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝရူပါသု အာပဒါသု။

အသံကစ္စိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဣတိ ကင်္ခါဝိတရဏိယာ ပါတိမောက္ခဝဏ္ဏနာယ

ဝိနယတ္ထမဉ္ဇူသာယံ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယံ

ဘိက္ခုနိပါတိမောက္ခေ ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အစိတ္တကာနီတိ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၁၂၁၄) ‘‘နစ္စ’’န္တိအာဒိနာ အဇာနိတွာ ဒဿနာဒိံ ကရောန္တိယာ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော ဝတ္ထုအဇာနနစိတ္တေန အစိတ္တကာနိ။ လောကဝဇ္ဇာနီတိ ‘‘နစ္စ’’န္တိအာဒိနာ ဇာနိတွာ ဒဿနာဒိံ ကရောန္တိယာ အကုသလေနေဝ အာပဇ္ဇနတော လောကဝဇ္ဇာနိ။ တေနာဟ ‘‘အယံ ပနေတ္ထ အဓိပ္ပာယော’’တိအာဒိ သစိတ္တကာနီတိ ‘‘စောရီ’’တိအာဒိနာ ဝတ္ထုံ ဇာနိတွာ ကရဏေယေဝ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော သစိတ္တကာနိ။ ဥပသမ္ပဒါဒီနံ ဧကန္တာကုသလစိတ္တေနေဝ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာနိ။ ‘‘ဣဓ သစိတ္တကာစိတ္တကတာ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနာဇာနနတာယ အဂ္ဂဟေဋ္ဌာ ဝတ္ထုဇာနနာဇာနနတာယ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။

အသာဓာရဏသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။