📜
သင်္ဃာဒိသေသကထာဝဏ္ဏနာ
၂၀၁၁။ ဧဝံ ¶ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ အာဂတံ ပါရာဇိကဝိနိစ္ဆယံ ဝတွာ ဣဒါနိ တဒနန္တရုဒ္ဒိဋ္ဌံ သင်္ဃာဒိသေသဝိနိစ္ဆယံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ’’တိအာဒိ။ ဥဿယဝါဒါတိ ကောဓုဿယမာနုဿယဝသေန ဝိဝဒမာနာ။ တတောယေဝ အဋ္ဋံ ကရောတိ သီလေနာတိ အဋ္ဋကာရီ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အဋ္ဋော’’တိ ဝေါဟာရိကဝိနိစ္ဆယော ဝုစ္စတိ၊ ယံ ပဗ္ဗဇိတာ ‘‘အဓိကရဏ’’န္တိပိ ဝဒန္တိ။ သဗ္ဗတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗေ မုခမဿာ အတ္ထီတိ မုခရီ၊ ဗဟုဘာဏီတိ အတ္ထော။ ယေန ကေနစိ နရေန သဒ္ဓိန္တိ ‘‘ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ’’တိအာဒိနာ (ပါစိ။ ၆၇၉) ဒဿိတေန ယေန ကေနစိ မနုဿေန သဒ္ဓိံ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ ကိရာတိ ပဒပူရဏေ၊ အနုဿဝနေ ဝါ။
၂၀၁၂။ သက္ခိံ ¶ ဝါတိ ပစ္စက္ခတော ဇာနနကံ ဝါ။ အဋ္ဋံ ကာတုံ ဂစ္ဆန္တိယာ ပဒေ ပဒေ တထာ ဒုက္ကဋန္တိ ယောဇနာ။
၂၀၁၃။ ဝေါဟာရိကေတိ ဝိနိစ္ဆယာမစ္စေ။
၂၀၁၄။ အနန္တရန္တိ တဿ ဝစနာနန္တရံ။
၂၀၁၅။ ဣတရောတိ အဋ္ဋကာရကော။ ပုဗ္ဗသဒိသောဝ ဝိနိစ္ဆယောတိ ပဌမာရောစနေ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုတိယာရောစနေ ထုလ္လစ္စယန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
၂၀၁၆။ ‘‘တဝ၊ မမာပိ စ ကထံ တုဝမေဝ အာရောစေဟီ’’တိ ဣတရေန ဝုတ္တာ ဘိက္ခုနီတိ ယောဇနာ။ ယထာကာမန္တိ တဿာ စ အတ္တနော စ ဝစနေ ယံ ပဌမံ ဝတ္တုမိစ္ဆတိ၊ တံ ဣစ္ဆာနုရူပံ အာရောစေတု။
၂၀၁၈-၉။ ဥဘိန္နမ္ပိ ယထာ တထာ အာရောစိတကထံ သုတွာတိ ယောဇနာ။ ယထာ တထာတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ကေနစိ ပကာရေန။ တေဟီတိ ဝေါဟာရိကေဟိ။ အဋ္ဋေ ပန စ နိဋ္ဌိတေတိ အဋ္ဋကာရကေသု ဧကသ္မိံ ပက္ခေ ပရာဇိတေ။ ယထာဟ ‘‘ပရာဇိတေ အဋ္ဋကာရကေ အဋ္ဋပရိယောသာနံ နာမ ဟောတီ’’တိ။ အဋ္ဋဿ ပရိယောသာနေတိ ဧတ္ထ ‘‘တဿာ’’တိ သေသော။ တဿ အဋ္ဋဿ ပရိယောသာနေတိ ယောဇနာ။
၂၀၂၀-၂၃။ အနာပတ္တိဝိသယံ ¶ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဒူတံ ဝါပီ’’တိအာဒိ။ ပစ္စတ္ထိကမနုဿေဟိ ဒူတံ ဝါပိ ပဟိဏိတွာ သယမ္ပိ ဝါ အာဂန္တွာ ယာ ပန အာကဍ္ဎီယတီတိ ယောဇနာ။ အညေဟီတိ ဂါမဒါရကာဒီဟိ အညေဟိ။ ကိဉ္စိ ပရံ အနောဒိဿာတိ ယောဇနာ။ ဣမိဿာ ဩဒိဿ ဝုတ္တေ တေဟိ ဂဟိတဒဏ္ဍေ တဿာ စ ဂီဝါတိ သူစိတံ ဟောတိ။ ယာ ရက္ခံ ယာစတိ ¶ ၊ တတ္ထ တသ္မိံ ရက္ခာယာစနေ တဿာ အနာပတ္တိ ပကာသိတာတိ ယောဇနာ။ အညတော သုတွာတိ ယောဇနာ။ ဥမ္မတ္တိကာဒီနန္တိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာဒိကမ္မိကာ ဂဟိတာ။
သမုဋ္ဌာနံ ကထိနေန တုလျန္တိ ယောဇနာ။ သေသံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘သကိရိယံ ဣဒ’’န္တိ။ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ။ ကိရိယာယ သဟ ဝတ္တတီတိ သကိရိယံ အဋ္ဋကရဏေန အာပဇ္ဇနတော။ ‘‘သမုဋ္ဌာန’’န္တိ ဣမိနာ စ သမုဋ္ဌာနာဒိဝိနိစ္ဆယော ဥပလက္ခိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
အဋ္ဋကာရိကာကထာဝဏ္ဏနာ။
၂၀၂၄-၅။ ဇာနန္တီတိ ‘‘သာမံ ဝါ ဇာနာတိ၊ အညေ ဝါ တဿာ အာရောစေန္တီ’’တိ (ပါစိ။ ၆၈၄) ဝုတ္တနယေန ဇာနန္တီ။ စောရိန္တိ ယာယ ပဉ္စမာသဂ္ဃနကတော ပဋ္ဌာယ ယံ ကိဉ္စိ ပရသန္တကံ အဝဟရိတံ၊ အယံ စောရီ နာမ။ ဝဇ္ဈံ ဝိဒိတန္တိ ‘‘တေန ကမ္မေန ဝဓာရဟာ အယ’’န္တိ ဧဝံ ဝိဒိတံ။ သင်္ဃန္တိ ဘိက္ခုနိသင်္ဃံ။ အနပလောကေတွာတိ အနာပုစ္ဆာ။ ရာဇာနံ ဝါတိ ရညာ အနုသာသိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ တံ ရာဇာနံ ဝါ။ ယထာဟ ‘‘ရာဇာ နာမ ယတ္ထ ရာဇာ အနုသာသတိ၊ ရာဇာ အပလောကေတဗ္ဗော’’တိ။ ဂဏမေဝ ဝါတိ ‘‘တုမှေဝ တတ္ထ အနုသာသထာ’’တိ ရာဇူဟိ ဒိန္နံ ဂါမနိဂမမလ္လဂဏာဒိကံ ဂဏံ ဝါ။ မလ္လဂဏံ နာမ ပါနီယဋ္ဌပနပေါက္ခရဏိခဏနာဒိပုညကမ္မနိယုတ္တော ဇနသမူဟော။ ဧတေနေဝ ဧဝမေဝ ဒိန္နဂါမဝရာ ပူဂါ စ သေနိယော စ သင်္ဂဟိတာ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။ ကပ္ပန္တိ စ ဝက္ခမာနလက္ခဏံ ကပ္ပံ။ သာ စောရိဝုဋ္ဌာပနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပဇ္ဈာယာ ဟုတွာ ယာ စောရိံ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ သာ ဘိက္ခုနီတိ အတ္ထော။ ဥပဇ္ဈာယဿ ဘိက္ခုဿ ဒုက္ကဋံ။
၂၀၂၆။ ပဉ္စမာသဂ္ဃနန္တိ ဧတ္ထ ပဉ္စမာသဉ္စ ပဉ္စမာသဂ္ဃနကဉ္စ ပဉ္စမာသဂ္ဃနန္တိ ဧကဒေသသရူပေကသေသနယေန ပဉ္စမာသဿာပိ ¶ ဂဟဏံ။ အတိရေကဂ္ဃနံ ဝါပီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။
၂၀၂၇။ ပဗ္ဗဇိတံ ¶ ပုဗ္ဗံ ယာယ သာ ပဗ္ဗဇိတပုဗ္ဗာ။ ဝုတ္တပ္ပကာရံ စောရကမ္မံ ကတွာပိ တိတ္ထာယတနာဒီသု ယာ ပဌမံ ပဗ္ဗဇိတာတိ အတ္ထော။
၂၀၂၈-၃၀။ ဣဒါနိ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋာဒိအာပတ္တိဝိဘာဂံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဝုဋ္ဌာပေတိ စ ယာ စောရိ’’န္တိအာဒိ။ ဣဓ ‘‘ဥပဇ္ဈာယာ ဟုတွာ’’တိ သေသော။ ဣဒံ ကပ္ပံ ဌပေတွာတိ ယောဇနာ။ သီမံ သမ္မန္နတိ စာတိ အဘိနဝံ သီမံ သမ္မန္နတိ၊ ဗန္ဓတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဿာတိ ဘဝေယျ။ ‘‘ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဣမိနာ စ ‘‘ထုလ္လစ္စယံ ဒွယ’’န္တိ ဣမိနာ စ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ကမ္မန္တေတိ ဥပသမ္ပဒကမ္မဿ ပရိယောသာနေ၊ တတိယာယ ကမ္မဝါစာယ ယျကာရပ္ပတ္တာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
၂၀၃၁။ အဇာနန္တီတိ စောရိံ အဇာနန္တီ။ (ဣဒံ သိက္ခာပဒံ။)
၂၀၃၂။ စောရိဝုဋ္ဌာပနံ နာမာတိ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ စောရိဝုဋ္ဌာပနသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ ဝါစစိတ္တတောတိ ခဏ္ဍသီမံ အဂန္တွာ ကရောန္တိယာ ဝါစာစိတ္တေဟိ။ ကာယဝါစာဒိတော စေဝါတိ ဂန္တွာ ကရောန္တိယာ ကာယဝါစာစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာတိ။ ယထာဟ ‘‘ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကန္တာသု ဘိက္ခုနီသု အဂန္တွာ ခဏ္ဍသီမံ ဝါ နဒိံ ဝါ ယထာနိသိန္နဋ္ဌာနေယေဝ အတ္တနော နိဿိတကပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာ ဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌာတိ၊ ခဏ္ဍသီမံ ဝါ နဒိံ ဝါ ဂန္တွာ ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာ ¶ ကာယဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌာတီ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၈၃)။ ကြိယာကြိယန္တိ အနာပုစ္ဆာဝုဋ္ဌာပနဝသေန ကိရိယာကိရိယံ။
စောရိဝုဋ္ဌာပနကထာဝဏ္ဏနာ။
၂၀၃၃-၄။ ဂါမန္တရန္တိ အညံ ဂါမံ။ ယာ ဧကာ သစေ ဂစ္ဆေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဒီပါရန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ နဒိယာ ပါရံ နဒီပါရံ။ ‘‘ဧကာ ဝါ’’တိ ဥပရိပိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဩဟီယေယျာတိ ဝိနာ ဘဝေယျ။ ဣဓ ‘‘အရညေ’’တိ သေသော။ အရညလက္ခဏံ ‘‘ဣန္ဒခီလ’’ဣစ္စာဒိနာ ဝက္ခတိ။ ‘‘ဧကာ ဝါ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသေယျ၊ ဧကာ ဝါ ဂဏမှာ ဩဟီယေယျာ’’တိ သိက္ခာပဒက္ကမော၊ ဧဝံ သန္တေပိ ဂါထာဗန္ဓဝသေန ‘‘ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသေယျာ’’တိ အန္တေ ဝုတ္တံ ¶ ။ တေနေဝ ဝိဘာဂဝိနိစ္ဆယေ ဒေသနာရုဠှက္ကမေနေဝ ‘‘ပုရေရုဏောဒယာယေဝါ’’တိအာဒိံ ဝက္ခတိ။ သာ ပဌမာပတ္တိကံ ဂရုကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ သိယာတိ ယောဇနာ။ ပဌမံ အာပတ္တိ ဧတဿာတိ ပဌမာပတ္တိကော၊ ဝီတိက္ကမက္ခဏေယေဝ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ‘‘ဂရုကံ ဓမ္မ’’န္တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ သကဂါမာ နိက္ခမန္တိယာတိ ဘိက္ခုနိယာ အတ္တနော ဝသနဂါမတော နိက္ခမန္တိယာ။
၂၀၃၆-၇။ ဧကေန ပဒဝါရေန ဣတရဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပေ အတိက္ကန္တေ၊ ဥပစာရောက္ကမေ ဝါ ထုလ္လစ္စယန္တိ ယောဇနာ။ အတိက္ကန္တေ ဩက္ကန္တေတိ ဧတ္ထ ‘‘ပရိက္ခေပေ ဥပစာရေ’’တိ အဓိကာရတော လဗ္ဘတိ။
၂၀၃၈-၉။ နိက္ခမိတွာတိ အတ္တနော ပဝိဋ္ဌဂါမတော နိက္ခမိတွာ။ အယမေဝ နယောတိ ‘‘ဧကေန ပဒဝါရေန ထုလ္လစ္စယံ၊ ဒုတိယေန ဂရုကာပတ္တီ’’တိ အယံ နယော။
ဝတိစ္ဆိဒ္ဒေန ¶ ဝါ ခဏ္ဍပါကာရေန ဝါတိ ယောဇနာ။ ‘‘တထာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပါကာရေနာ’’တိ ဧတ္ထာပိ ဝါ-သဒ္ဒဿ သမ္ဗန္ဓနီယတံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဘိက္ခုဝိဟာရဿ ဘူမိ တာသမကပ္ပိယာ’’တိ ဝက္ခမာနတ္တာ ဝိဟာရဿ ဘူမိန္တိ ဘိက္ခုနိဝိဟာရဘူမိ ဂဟိတာ။ ‘‘ကပ္ပိယန္တိ ပဝိဋ္ဌတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ဝက္ခမာနဿ ကာရဏံ ဒဿေတိ။ ကောစိ ဒေါသောတိ ထုလ္လစ္စယသင်္ဃာဒိသေသော ဝုစ္စမာနော ယော ကောစိ ဒေါသော။
၂၀၄၀။ တာသန္တိ ဘိက္ခုနီနံ။ ‘‘အကပ္ပိယာ’’တိ ဣမိနာ တတ္ထာပိ ပဝိဋ္ဌာယ ဂါမန္တရပစ္စယာ အာပတ္တိသမ္ဘဝမာဟ။
၂၀၄၁။ ‘‘ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၉၂) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဟတ္ထိ…ပေ… အနာပတ္တိ သိယာပတ္တိ၊ ပဒသာ ဂမနေ ပနာ’’တိ ဝုတ္တံ။
၂၀၄၂။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ…ပေ… အာပတ္တိ ပဝိသန္တိယာ’’တိ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ ဥပသံဟာရတ္တာ န ပုနရုတ္တိဒေါသော။
၂၀၄၃-၄။ လက္ခဏေနုပပန္နာယာတိ ¶ ‘‘နဒီ နာမ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ အန္တရဝါသကော တေမိယတီ’’တိ (ပါစိ။ ၆၉၂) ဝုတ္တလက္ခဏေန သမန္နာဂတာယ နဒိယာ။ ယာ ပါရံ တီရံ ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။
ပဌမံ ပါဒံ ဥဒ္ဓရိတွာန တီရေ ဌပေန္တိယာတိ ‘‘ဣဒါနိ ပဒဝါရေန အတိက္ကမတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗကာလေ ပဌမံ ပါဒံ ဥက္ခိပိတွာ ပရတီရေ ဌပေန္တိယာ။ ‘‘ဒုတိယပါဒုဒ္ဓါရေ သင်္ဃာဒိသေသော’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၉၂) အဋ္ဌကထာဝစနတော ‘‘အတိက္ကမေ’’တိ ဣမိနာ ဥဒ္ဓါရော ဂဟိတော။
၂၀၄၅။ အန္တရနဒိယန္တိ နဒိဝေမဇ္ဈေ။ ဘဏ္ဍိတွာတိ ကလဟံ ကတွာ။ ဩရိမံ တီရန္တိ အာဂတဒိသာယ တီရံ။ တထာ ပဌမေ ထုလ္လစ္စယံ ¶ ၊ ဒုတိယေ ဂရု ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ သကလေန ဝစနေန ‘‘ဣတရိဿာ ပန အယံ ပက္ကန္တဋ္ဌာနေ ဌိတာ ဟောတိ၊ တသ္မာ ပရတီရံ ဂစ္ဆန္တိယာပိ အနာပတ္တီ’’တိ အဋ္ဌကထာပိ ဥလ္လိင်္ဂိတာ။
၂၀၄၆။ ရဇ္ဇုယာတိ ဝလ္လိအာဒိကာယ ယာယ ကာယစိ ရဇ္ဇုယာ။
၂၀၄၇။ ပိဝိတုန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ပါနီယ’’န္တိ ပကရဏတော လဗ္ဘတိ။ အဝုတ္တသမုစ္စယတ္ထေန အပိ-သဒ္ဒေန ဘဏ္ဍဓောဝနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ အထာတိ ဝါကျာရမ္ဘေ နိပါတော။ ‘‘နဟာနာဒိကိစ္စံ သမ္ပာဒေတွာ ဩရိမမေဝ တီရံ အာဂမိဿာမီ’’တိ အာလယဿ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ အာဟ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ။
၂၀၄၈။ ပဒသာနဒိံ ဩတရိတွာနာတိ ယောဇနာ။ သေတုံ အာရောဟိတွာ တထာ ပဒသာ ဥတ္တရန္တိယာ အနာပတ္တီတိ ယောဇနာ။
၂၀၄၉။ ဂန္တွာနာတိ ဧတ္ထ ‘‘နဒိ’’န္တိ သေသော။ ဥတ္တရဏကာလေ ပဒသာ ယာတီတိ ယောဇနာ။
၂၀၅၀။ ဝေဂေနာတိ ဧကေနေဝ ဝေဂေန၊ အန္တရာ အနိဝတ္တိတွာတိ အတ္ထော။
၂၀၅၁။ ‘‘နိသီဒိတွာ’’တိ ဣဒံ ‘‘ခန္ဓေ ဝါ’’တိအာဒီဟိပိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ခန္ဓာဒယော စေတ္ထ သဘာဂါနမေဝ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဟတ္ထသင်္ဃာတနေ ဝါတိ ဥဘောဟိ ဗဒ္ဓဟတ္ထဝလယေ ဝါ။
၂၀၅၂-၃။ ပါသန္တိ ¶ ဟတ္ထပါသံ။ ‘‘အာဘောဂံ ဝိနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဂမိဿာမီ’’တိ အာဘောဂေ ကတေ အဇာနန္တိယာ အရုဏေ ¶ ဥဋ္ဌိတေပိ အနာပတ္တီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ ယထာဟ ‘‘သစေ သဇ္ဈာယံ ဝါ သဝနံ ဝါ အညံ ဝါ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကုရုမာနာ ‘ပုရေအရုဏေယေဝ ဒုတိယိကာယ သန္တိကံ ဂမိဿာမီ’တိ အာဘောဂံ ကရောတိ၊ အဇာနန္တိယာ ဧဝ စဿာ အရုဏော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ အနာပတ္တီ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၉၂)။ နာနာဂဗ္ဘေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဧကဂဗ္ဘေပိ ဝါ’’တိ။ ဧကဂဗ္ဘေပိ ဝါ ဒုတိယိကာယ ဟတ္ထပါသံ အတိက္ကမ္မ အရုဏံ ဥဋ္ဌပေန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ အာပတ္တိ သိယာတိ ယောဇနာ။
၂၀၅၄။ ဒုတိယာပါသန္တိ ဒုတိယိကာယ ဟတ္ထပါသံ။ ‘‘ဂမိဿာမီ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာ ဂစ္ဆန္တိယာ သစေ အရုဏံ ဥဋ္ဌေတိ၊ န ဒေါသောတိ ယောဇနာ။
၂၀၅၅-၆။ အညတ္ထ ပဉ္စဓနုသတိကဿ (ပါရာ။ ၆၅၄) ပစ္ဆိမဿ အာရညကသေနာသနဿ ဝုတ္တတ္တာ တတော နိဝတ္တေတုမာဟ ‘‘ဣန္ဒခီလမတိက္ကမ္မာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ဒီပိတန္တိ အဋ္ဌကထာယ ‘‘အရညေတိ ဧတ္ထ နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဣန္ဒခီလာ သဗ္ဗမေတံ အရည’’န္တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၉၂) ဧဝံ ဝုတ္တလက္ခဏမေဝ အရညံ ဒဿိတန္တိ အတ္ထော။
ဒုတိယိကာယ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟန္တိယာ တဿာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဇဟိတေ’’တိ ဣဒံ အပေက္ခိတွာ ‘‘ဥပစာရေ’’တိ ဝိဘတ္တိဝိပရိဏာမော ကာတဗ္ဗော။
၂၀၅၇။ သာဏိပါကာရပါကာရတရုအန္တရိတေ ဌာနေ အသတိ ဒဿနူပစာရေ သတိပိ သဝနူပစာရေ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။
၂၀၅၈-၆၀။ ဧတ္ထ ကထန္တိ ယတ္ထ ဒူရေပိ ဒဿနံ ဟောတိ၊ ဧဝရူပေ အဇ္ဈောကာသေ အာပတ္တိနိယမော ကထံ ကာတဗ္ဗောတိ ¶ အတ္ထော။ အနေကေသု ဌာနေသု ‘‘သဝနူပစာရာတိက္ကမေ’’တိ ဝုစ္စမာနတ္တာ တတ္ထ လက္ခဏံ ဌပေတုမာဟ ‘‘မဂ္ဂ…ပေ… ဧဝရူပကေ’’တိ။ ဧတ္ထ ‘‘ဌာနေ’’တိ သေသော။ ကူဇန္တိယာတိ ယထာဝဏ္ဏဝဝတ္ထာနံ န ဟောတိ၊ ဧဝံ အဗျတ္တသဒ္ဒံ ကရောန္တိယာ။
ဧဝရူပကေ ဌာနေ ဓမ္မဿဝနာရောစနေ ဝိယ စ မဂ္ဂမူဠှဿ သဒ္ဒေန ဝိယ စ ‘‘အယျေ’’တိ ကူဇန္တိယာ ¶ တဿာ သဒ္ဒဿ သဝနာတိက္ကမေ ဘိက္ခုနိယာ ဂရုကာ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ ဂရုကာ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ‘‘ဒုတိယိကံ န ပါပုဏိဿာမီ’’တိ နိရုဿာဟဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဝက္ခတိ ‘‘ဩဟီယိတွာထ ဂစ္ဆန္တီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဂဏမှာ ဩဟီယေယျာ’’တိ ဣမသ္မိံ။
၂၀၆၁။ အထ ဂစ္ဆန္တီ ဩဟီယိတွာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဣဒါနိ အဟံ ပါပုဏိဿာမိ’’ ဣတိ ဧဝံ သဥဿာဟာ အနုဗန္ဓတိ၊ ဝဋ္ဋတိ၊ ဒုတိယောပစာရာတိက္ကမေပိ အနာပတ္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
၂၀၆၂။ ‘‘ဂစ္ဆတု အယံ’’ ဣတိ ဥဿာဟဿစ္ဆေဒံ ကတွာ ဩဟီနာ စေ၊ တဿာ အာပတ္တီတိ အဇ္ဈာဟာရယောဇနာ။
၂၀၆၃။ ဣတရာပီတိ ဂန္တုံ သမတ္ထာပိ။ ဩဟီယတု အယန္တိ စာတိ နိရုဿာဟပ္ပကာရော သန္ဒဿိတော။ ဝုတ္တတ္ထမေဝ သမတ္ထယိတုမာဟ ‘‘သဥဿာဟာ န ဟောတိ စေ’’တိ။
၂၀၆၄-၅။ ပုရိမာ ဧကကံ မဂ္ဂံ ယာတီတိ ယောဇနာ။ ဧကမေဝ ဧကကံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧကိဿာ ဣတရာ ပက္ကန္တဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဂဏမှာဩဟီယနေ။ ပိ-သဒ္ဒေါ ဧဝကာရတ္ထော။ အနာပတ္တိ ဧဝ ပကာသိတာတိ ယောဇနာ။
၂၀၆၆-၇။ ဂါမန္တရဂတာယာတိ ဂါမသီမဂတာယ။ ‘‘နဒိယာ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ အာပတ္တိယောစတဿောပီတိ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသ ဂါမန္တရဂမန နဒိပါရဂမန ဂဏမှာဩဟီယန သင်္ခါတာ စတဿော ¶ သင်္ဃာဒိသေသာပတ္တိယော။ ဂဏမှာဩဟီယနမူလကာပတ္တိယာ ဂါမတော ဗဟိ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တေပိ ဂါမန္တရောက္ကမနမူလကာပတ္တိယာ အန္တောဂါမေ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တေပိ ဧကက္ခဏေတိ ဂါမူပစာရံ သန္ဓာယာဟ။
၂၀၆၈-၉။ ယာ သဒ္ဓိံ ယာတာ ဒုတိယိကာ၊ သာ စ ပက္ကန္တာ ဝါ သစေ ဟောတိ၊ ဝိဗ္ဘန္တာ ဝါ ဟောတိ၊ ပေတာနံ လောကံ ယာတာ ဝါ ဟောတိ၊ ကာလကတာ ဝါ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော၊ ပက္ခသင်္ကန္တာ ဝါ ဟောတိ၊ တိတ္ထာယတနသင်္ကန္တာ ဝါ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော၊ နဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ၊ ပါရာဇိကာပန္နာ ဝါ ဟောတီတိ ¶ အဓိပ္ပာယော။ ဧဝရူပေ ကာလေ ဂါမန္တရောက္ကမနာဒီနိ…ပေ… အနာပတ္တီတိ ဉာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဥမ္မတ္တိကာယပိ ဧဝံ စတ္တာရိပိ ကရောန္တိယာ အနာပတ္တီတိ ယောဇနာ။
၂၀၇၀။ ‘‘အဂါမကေ အရညေ’’တိ ဣဒံ ဂါမာဘာဝေန ဝုတ္တံ၊ န ဝိဉ္ဈာဋဝိသဒိသတာယ။
၂၀၇၁။ ဂါမဘာဝတော နဒိပါရဂမနဂဏမှာဩဟီယနာပတ္တိ န သမ္ဘဝတိ၊ တဿာပိ သကဂါမတ္တာ ဂါမန္တရဂမနမူလိကာပတ္တိ စ ဒိဝသဘာဂတ္တာ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသမူလိကာပတ္တိ စ န သမ္ဘဝတီတိ အာဟ ‘‘သကဂါမေ…ပေ… န ဝိဇ္ဇရေ’’တိ။ ယထာကာမန္တိ ယထိစ္ဆိတံ၊ ဒုတိယိကာယ အသန္တိယာပီတိ အတ္ထော။
၂၀၇၂။ သမုဋ္ဌာနာဒယော ပဌမန္တိမဝတ္ထုနာ တုလျာတိ ယောဇနာ။
ဂါမန္တရဂမနကထာဝဏ္ဏနာ။
၂၀၇၃။ သီမာသမ္မုတိယာ စေဝါတိ ‘‘သမဂ္ဂေန သင်္ဃေန ဓမ္မေန ဝိနယေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုနိံ ကာရကသင်္ဃံ အနာပုစ္ဆာ တဿေဝ ကာရကသင်္ဃဿ ဆန္ဒံ အဇာနိတွာ ဩသာရေဿာမီ’’တိ နဝသီမာသမ္မန္နနေ စ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုဝေ ထုလ္လစ္စယာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။
၂၀၇၄။ ကမ္မဿ ¶ ပရိယောသာနေတိ ဩသာရဏကမ္မဿ အဝသာနေ။ တိကသင်္ဃာဒိသေသန္တိ ‘‘ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဩသာရေတိ၊ အာပတ္တိ သင်္ဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ၊ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဩသာရေတိ၊ အာပတ္တိ သင်္ဃာဒိသေသဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၉၇) တိကသင်္ဃာဒိသေသံ ဝုတ္တံ။ ကမ္မန္တိ စ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ။ အဓမ္မေ တိကဒုက္ကဋန္တိ ‘‘အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဩသာရေတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ၊ အဓမ္မကမ္မသညာ ဩသာရေတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ တိကဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။
၂၀၇၅။ ဂဏဿာတိ တဿေဝ ကာရကဂဏဿ။ ဝတ္တေ ဝါ ပန ဝတ္တန္တိန္တိ တေစတ္တာလီသပ္ပဘေဒေ နေတ္တာရဝတ္တေ ဝတ္တမာနံ။ တေစတ္တာလီသပ္ပဘေဒံ ပန ဝတ္တက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၇၆) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ နေတ္တာရဝတ္တေတိ ကမ္မတော နိတ္ထရဏဿ ဟေတုဘူတေ ဝတ္တေ။
၂၀၇၇။ ဩသာရဏံ ¶ ကြိယံ။ အနာပုစ္ဆနံ အကြိယံ။
စတုတ္ထံ။
၂၀၇၈-၉။ အဝဿုတာတိ မေထုနရာဂေန တိန္တာ။ ဧဝမုပရိပိ။ ‘‘မနုဿပုဂ္ဂလဿာ’’တိ ဣမိနာ ယက္ခာဒီနံ ပဋိက္ခေပေါ။ ‘‘ဥဒကေ…ပေ… ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝက္ခမာနတ္တာ အာမိသန္တိ အညတြ ဒန္တပေါနာ အဇ္ဈောဟရဏီယဿ ဂဟဏံ။ ပယောဂတောတိ ပယောဂဂဏနာယ။
၂၀၈၀။ ဧကတောဝဿုတေတိ ပုမိတ္ထိယာ သာမညေန ပုလ္လိင်္ဂနိဒ္ဒေသော။ ကထမေတံ ဝိညာယတီတိ? ‘‘ဧကတောအဝဿုတေတိ ဧတ္ထ ဘိက္ခုနိယာ အဝဿုတဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပနေတံ န ဝုတ္တံ၊ တံ ¶ ပါဠိယာ သမေတီ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၇၀၁) ဝုတ္တတ္တာ ဝိညာယတိ။ ဧတ္ထ စ ဧတံ န ဝုတ္တန္တိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ အဝဿုတဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ ဧတံ နိယမနံ န ဝုတ္တံ။ တန္တိ တံ နိယမေတွာ အဝစနံ။ ပါဠိယာ သမေတီတိ ‘‘ဧကတောအဝဿုတေ’’တိ (ပါစိ။ ၇၀၁-၇၀၂) အဝိသေသေတွာ ဝုတ္တပါဠိယာ၊ ‘‘အနဝဿုတောတိ ဇာနန္တီ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ (ပါစိ။ ၇၀၃) ဣမာယ စ ပါဠိယာ သမေတိ။ ယဒိ ဟိ ပုဂ္ဂလဿ အဝဿုတဘာဝေါ နပ္ပမာဏံ၊ ကိံ ‘‘အနဝဿုတောတိ ဇာနန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန။ ‘‘အနာပတ္တိ ဥဘော အနဝဿုတာ ဟောန္တိ၊ အနဝဿုတာ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ အဇ္ဈောဟာရပယောဂေသု ဗဟူသု ထုလ္လစ္စယစယော ထုလ္လစ္စယာနံ သမူဟော သိယာ၊ ပယောဂဂဏနာယ ဗဟူနိ ထုလ္လစ္စယာနိ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။
၂၀၈၁။ သမ္ဘဝေ၊ ဗျဘိစာရေ စ ဝိသေသနံ သာတ္ထကံ ဘဝတီတိ ‘‘မနုဿဝိဂ္ဂဟာန’’န္တိ ဣဒံ ဝိသေသနံ ယက္ခပေတတိရစ္ဆာနပဒေဟိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဥဘတောအဝဿုတေ သတိ မနုဿဝိဂ္ဂဟာနံ ယက္ခပေတတိရစ္ဆာနာနံ ဟတ္ထတော စ ပဏ္ဍကာနံ ဟတ္ထတော စ တထာတိ ယောဇနာ။ တထာ-သဒ္ဒေနေတ္ထ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ဒုက္ကဋံ။ အဇ္ဈောဟာရပယောဂေသု ထုလ္လစ္စယစယော သိယာ’’တိ ယထာဝုတ္တမတိဒိသတိ။
၂၀၈၂။ ဧတ္ထာတိ ဣမေသု ယက္ခာဒီသု။ ဧကတောအဝဿုတေ သတိ အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု မနုဿာမနုဿေသု ဧကတော၊ ဥဘတော ဝါ အနဝဿုတေသု။ ဥဒကေ ဒန္တကဋ္ဌကေတိ ¶ ဥဒကဿ၊ ဒန္တကဋ္ဌဿ စ ဂဟဏေ။ ပရိဘောဂေ စာတိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ စေဝ ပရိဘောဂေ စ။
၂၀၈၃-၄။ ဥဘယာဝဿုတာဘာဝေတိ ဘိက္ခုနိယာ၊ ပုဂ္ဂလဿ စ ဥဘိန္နံ အဝဿုတတ္တေ အသတိ ယဒိ အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ ¶ ၊ န ဒေါသောတိ ယောဇနာ။ အယံ ပုရိသပုဂ္ဂလော။ န စ အဝဿုတောတိ နေဝ အဝဿုတောတိ ဉတွာ။ ယာ ပန အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ တဿာ စ ဥမ္မတ္တိကာဒီနဉ္စ အနာပတ္တိ ပကာသိတာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ယာ ဂဏှာတိ၊ တဿာ အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ပရိဘုဉ္ဇန္တိယာဝ အနာပတ္တိဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ပဉ္စမံ။
၂၀၈၅။ ဥယျောဇနေတိ ‘‘ကိံ တေ အယျေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတိ အဝဿုတော ဝါ အနဝဿုတော ဝါ၊ ယတော တွံ အနဝဿုတာ၊ ဣင်္ဃ အယျေ ယံ တေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒေတိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ၊ တံ တွံ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၇၀၅) ဝုတ္တနယေန နိယောဇနေ။ ဧကိဿာတိ ဥယျောဇိကာယ။ ဣတရိဿာတိ ဥယျောဇိတာယ။ ပဋိဂ္ဂဟေတိ အဝဿုတဿ ဟတ္ထတော အာမိသပဋိဂ္ဂဟဏေ။ ဒုက္ကဋာနိ စာတိ ဥယျောဇိကာယ ဒုက္ကဋာနိ။ ဘောဂေသူတိ ဥယျောဇိတာယ တထာ ပဋိဂ္ဂဟိတဿ အာမိသဿ ပရိဘောဂေသု။ ထုလ္လစ္စယဂဏော သိယာတိ ဥယျောဇိကာယ ထုလ္လစ္စယသမူဟော သိယာတိ အတ္ထော။
၂၀၈၆-၇။ ဘောဇနဿာဝသာနသ္မိန္တိ ဥယျောဇိတာယ ဘောဇနပရိယန္တေ။ သင်္ဃာဒိသေသတာတိ ဥယျောဇိကာယ သင်္ဃာဒိသေသာပတ္တိ ဟောတိ။
ယက္ခာဒီနန္တိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပေတပဏ္ဍကတိရစ္ဆာနဂတာ ဂဟိတာ။ တထေဝ ပုရိသဿ စာတိ အဝဿုတဿ မနုဿပုရိသဿ။ ‘‘ဂဟဏေ ဥယျောဇနေ’’တိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ဂဟဏေတိ ဥယျောဇိတာယ ဂဟဏေ။ ဥယျောဇနေတိ ဥယျောဇိကာယ အတ္တနော ဥယျောဇနေ။ တေသန္တိ ဥဒကဒန္တပေါနာနံ။ ပရိဘောဂေတိ ဥယျောဇိတာယ ပရိဘုဉ္ဇနေ။ ဒုက္ကဋံ ပရိကိတ္တိတန္တိ ဥယျောဇိကာယ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။
၂၀၈၈။ သေသဿာတိ ¶ ¶ ဥဒကဒန္တပေါနတော အညဿ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာမိသဿ။ ‘‘ဂဟဏုယျောဇနေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။
၂၀၈၉-၉၀။ ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ‘‘အနဝဿုတော’’တိ ဉတွာ ဥယျောဇေတိ၊ ‘‘ကုပိတာ ဝါ န ပဋိဂ္ဂဏှတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ၊ ‘‘ကုလာနုဒ္ဒယတာ ဝါပိ န ပဋိဂ္ဂဏှတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ၊ တဿာ စ ဥမ္မတ္တိကာဒီနဉ္စ အနာပတ္တိ ပကာသိတာတိ ယောဇနာ။ ယထာဟ ‘‘အနာပတ္တိ ‘အနဝဿုတော’တိ ဇာနန္တီ ဥယျောဇေတိ၊ ‘ကုပိတာ န ပဋိဂ္ဂဏှတီ’တိ ဥယျောဇေတိ၊ ‘ကုလာနုဒ္ဒယတာယ န ပဋိဂ္ဂဏှတီ’တိ ဥယျောဇေတီ’’တိအာဒိ (ပါစိ။ ၇၀၈)။
ဆဋ္ဌံ။
၂၀၉၁။ သတ္တမန္တိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေယျ ဗုဒ္ဓံ ပစ္စက္ခာမီ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တံ (ပါစိ။ ၇၁၀) သတ္တမသိက္ခာပဒဉ္စ။ အဋ္ဌမန္တိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တံ (ပါစိ။ ၇၁၆) အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဉ္စ။
သတ္တမဋ္ဌမာနိ။
၂၀၉၂။ နဝမေတိ ‘‘ဘိက္ခုနိယော ပနေဝ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တီ’’တိအာဒိသိက္ခာပဒေ (ပါစိ။ ၇၂၂) စ။ ဒသမေတိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝဒေယျ သံသဋ္ဌာဝ အယျေ တုမှေ ဝိဟရထ၊ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထာ’’တိအာဒိသိက္ခာပဒေ (ပါစိ။ ၇၂၈) စ။
နဝမဒသမာနိ။
၂၀၉၃။ တေန မဟာဝိဘင်္ဂါဂတေန ဒုဋ္ဌဒေါသဒွယေန စ တတ္ထေဝ အာဂတေန တေန သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပဒေန စာတိ ဣမေဟိ တီဟိ သဒ္ဓိံ ဣဓာဂတာနိ ဆ သိက္ခာပဒါနီတိ ဧဝံ နဝ ပဌမာပတ္တိကာ ¶ ။ ဣတော ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂတော စတ္တာရိ ယာဝတတိယကာနိ တတော မဟာဝိဘင်္ဂတော စတ္တာရိ ယာဝတတိယကာနီတိ ¶ ဧဝံ အဋ္ဌ ယာဝတတိယကာနိ၊ ပုရိမာနိ နဝ စာတိ သတ္တရသ သင်္ဃာဒိသေသသိက္ခာပဒါနိ မယာ စေတ္ထ ဒဿိတာနီတိ အဓိပ္ပာယော။
ဣတိ ဝိနယတ္ထသာရသန္ဒီပနိယာ ဝိနယဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာယ
သင်္ဃာဒိသေသကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။