📜

ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကကထာဝဏ္ဏနာ

၂၆၆၅။ ဂဟပတိဿ ဘူမိ၊ သမ္မုတိဘူမိ၊ ဥဿာဝနန္တိကာဘူမိ၊ ဂေါနိသာဒိဘူမီတိ ကပ္ပိယဘူမိယော စတဿော ဟောန္တီတိ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာတိ ယောဇနာ။

၂၆၆၆။ ကထံ ကပ္ပိယံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတဿော ကပ္ပိယဘူမိယော ဥဿာဝနန္တိကံ ဂေါနိသာဒိကံ ဂဟပတိံ သမ္မုတိ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၉၅) ဧဝံ စတဿော ဘူမိယော ဥဒ္ဓရိတွာ တာသံ သာမညလက္ခဏံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘သင်္ဃဿာ’’တိအာဒိ။ သင်္ဃဿ သန္တကံ ဝါသတ္ထာယ ကတံ ဂေဟံ ဝါ ဘိက္ခုနော သန္တကံ ဝါသတ္ထာယ ကတံ ဂေဟံ ဝါတိ ယောဇနာ။ ကပ္ပိယံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ကပ္ပိယဋ္ဌာနံ ကတ္တဗ္ဗံ။ သဟသေယျပ္ပဟောနကန္တိ သဗ္ဗစ္ဆန္နပရိစ္ဆန္နာဒိလက္ခဏေန သဟသေယျာရဟံ။

၂၆၆၇။ ဣဒါနိ စတဿောပိ ဘူမိယော သရူပတော ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဌပေတွာ’’တိအာဒိ။ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ အညေဟိ ကပ္ပိယဘူမိယာ အတ္ထာယ ဒိန္နံ ဝါ တေသံ သန္တကံ ဝါ ယံ ဂေဟံ၊ ဣဒံ ဧဝ ဂဟပတိဘူမိ နာမာတိ ယောဇနာ။

၂၆၆၈။ ယာ ပန ကုဋိ သင်္ဃေန သမ္မတာ ဉတ္တိဒုတိယာယ ကမ္မဝါစာယ၊ သာ သမ္မုတိကာ နာမ။ တဿာ သမ္မန္နနကာလေ ကမ္မဝါစံ အဝတွာ အပလောကနံ ဝါ ကာတုံ ဝဋ္ဋတေဝါတိ ယောဇနာ။

၂၆၆၉-၇၀။ ပဌမဣဋ္ဌကာယ ဝါ ပဌမပါသာဏဿ ဝါ ပဌမတ္ထမ္ဘဿ ဝါ အာဒိ-ဂ္ဂဟဏေန ပဌမဘိတ္တိပါဒဿ ဝါ ဌပနေ ပရေသု မနုဿေသု ဥက္ခိပိတွာ ဌပေန္တေသု သမန္တတော ပရိဝါရေတွာ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမ၊ ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ အဘိက္ခဏံ ဝဒန္တေဟိ အာမသိတွာ ဝါ သယမေဝ ဥက္ခိပိတွာ ဝါ ဣဋ္ဌကာ ဌပေယျ ပါသာဏော ဝါ ထမ္ဘော ဝါ ဘိတ္တိပါဒေါ ဝါ ဌပေယျ ဌပေတဗ္ဗော၊ အယံ ဥဿာဝနန္တိကာ ကုဋီတိ ယောဇနာ။

၂၆၇၁။ ဣဋ္ဌကာဒိပတိဋ္ဌာနန္တိ ပဌမိဋ္ဌကာဒီနံ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာနံ။ ဝဒတန္တိ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမ၊ ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ ဝဒန္တာနံ။ သမကာလံ တု ဝဋ္ဋတီတိ ဧကကာလံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဣမိနာ ‘‘သစေ ဟိ အနိဋ္ဌိတေ ဝစနေ ထမ္ဘော ပတိဋ္ဌာတိ၊ အပ္ပတိဋ္ဌိတေ ဝါ တသ္မိံ ဝစနံ နိဋ္ဌာတိ၊ အကတာ ဟောတိ ကပ္ပိယကုဋီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၉၅) အဋ္ဌကထာဝိနိစ္ဆယော သူစိတော။

၂၆၇၂။ အာရာမော သကလော အပရိက္ခိတ္တော ဝါ ယေဘုယျတော အပရိက္ခိတ္တော ဝါတိ ဒုဝိဓောပိ ဝိညူဟိ ဝိနယဓရေဟိ ‘‘ဂေါနိသာဒီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပဝေသနိဝါရဏာဘာဝေန ပဝိဋ္ဌာနံ ဂုန္နံ နိသဇ္ဇာယောဂတော တထာ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။

၂၆၇၃။ ပယောဇနံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဧတ္ထ ပက္ကဉ္စာ’’တိအာဒိ။ အာမိသန္တိ ပုရိမကာလိကဒွယံ။ ‘‘အာမိသ’’န္တိ ဣမိနာ နိရာမိသံ ဣတရကာလိကဒွယံ အကပ္ပိယကုဋိယံ ဝုတ္ထမ္ပိ ပက္ကမ္ပိ ကပ္ပတီတိ ဒီပေတိ။

၂၆၇၄-၅။ ဣမာ ကပ္ပိယကုဋိယော ကဒါ ဇဟိတဝတ္ထုကာ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဥဿာဝနန္တိကာ ယာ သာ’’တိအာဒိ။ ယာ ဥဿာဝနန္တိကာ ယေသု ထမ္ဘာဒီသု အဓိဋ္ဌိတာ၊ သာ တေသု ထမ္ဘာဒီသု အပနီတေသု တဒညေသုပိ ထမ္ဘာဒီသု တိဋ္ဌတီတိ ယောဇနာ။

သဗ္ဗေသု ထမ္ဘာဒီသု အပနီတေသု သာ ဇဟိတဝတ္ထုကာ သိယာတိ ယောဇနာ။ ဂေါနိသာဒိကုဋိ ပရိက္ခိတ္တာ ဝတိအာဒီဟိ ဇဟိတဝတ္ထုကာ သိယာ။ ပရိက္ခိတ္တာတိ စ ‘‘အာရာမော ပန ဥပဍ္ဎပရိက္ခိတ္တောပိ ဗဟုတရံ ပရိက္ခိတ္တောပိ ပရိက္ခိတ္တောယေဝ နာမာ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၉၅) ကုရုန္ဒိမဟာပစ္စရိယာဒီသု ဝုတ္တတ္တာ န ကေဝလံ သဗ္ဗပရိက္ခိတ္တာဝ၊ ဥပဍ္ဎပရိက္ခိတ္တာပိ ယေဘုယျပရိက္ခိတ္တာပိ ဂဟေတဗ္ဗာ။

သေသာတိ ဂဟပတိသမ္မုတိကုဋိယော။ ဆဒနနာသတော ဇဟိတဝတ္ထုကာ သိယုန္တိ ယောဇနာ။ ဆဒနနာသတောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဂေါပါနသိမတ္တံ ဌပေတွာ’’တိ သေသော။ သစေ ဂေါပါနသီနံ ဥပရိ ဧကမ္ပိ ပက္ခပါသမဏ္ဍလံ အတ္ထိ၊ ရက္ခတိ။ ယတြ ပနိမာ စတဿောပိ ကပ္ပိယဘူမိယော နတ္ထိ၊ တတ္ထ ကိံ ကာတဗ္ဗံ? အနုပသမ္ပန္နဿ ဒတွာ တဿ သန္တကံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

၂၆၇၆။ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ အညေသံ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဟော စ တေသံ သန္နိဓိ စ တေသံ အန္တောဝုတ္ထဉ္စ ဘိက္ခုဿ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၂၆၇၇။ ဘိက္ခုဿ သန္တကံ သင်္ဃိကမ္ပိ ဝါ အကပ္ပိယဘူမိယံ သဟသေယျပ္ပဟောနကေ ဂေဟေ အန္တောဝုတ္ထဉ္စ အန္တောပက္ကဉ္စ ဘိက္ခုဿ န ဝဋ္ဋတိ။ ဘိက္ခုနိယာ သန္တကံ သင်္ဃိကမ္ပိ ဝါ အကပ္ပိယဘူမိယံ သဟသေယျပ္ပဟောနကေ ဂေဟေ အန္တောဝုတ္ထဉ္စ အန္တောပက္ကဉ္စ ဘိက္ခုနိယာ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧဝံ ဥဘိန္နံ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၂၆၇၈။ အကပ္ပကုဋိယာတိ အကပ္ပိယကုဋိယာ၊ ‘‘အကပ္ပိယဘူမိယံ သဟသေယျပ္ပဟောနကေ ဂေဟေ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာယ အကပ္ပိယဘူမိယာတိ အတ္ထော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန နဝနီတတေလမဓုဖာဏိတာနံ ဂဟဏံ။

၂၆၇၉။ တေဟေဝ အန္တောဝုတ္ထေဟိ သပ္ပိအာဒီဟိ သတ္တာဟကာလိကေဟိ သဟ ဘိက္ခုနာ ပက္ကံ တံ ယာဝဇီဝိကံ နိရာမိသံ သတ္တာဟံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတေဝါတိ ယောဇနာ။

၂၆၈၀။ ပက္ကံ သာမံပက္ကံ တံ ယာဝဇီဝိကံ သစေ အာမိသသံသဋ္ဌံ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ အန္တောဝုတ္ထဉ္စ ဘုဉ္ဇတိ၊ ကိဉ္စ ဘိယျော သာမံပက္ကဉ္စ ဘုဉ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ ယာဝဇီဝိကဿ အာမိသသံသဋ္ဌဿ အာမိသဂတိကတ္တာ ‘‘အန္တောဝုတ္ထ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

၂၆၈၂။ ဥဒကံ န ဟောတိ ကာလိကံ စတူသု ကာလိကေသု အသင်္ဂဟိတတ္တာ။

၂၆၈၃။ တိကာလိကာ ယာဝကာလိကာ ယာမကာလိကာ သတ္တာဟကာလိကာတိ တယော ကာလိကာ ပဋိဂ္ဂဟဝသေနေဝ အတ္တနော အတ္တနော ကာလံ အတိက္ကမိတွာ ဘုတ္တာ ဒေါသကရာ ဟောန္တိ၊ တတိယံ သတ္တာဟာတိက္ကမေ နိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယဝတ္ထုတ္တာ အဘုတ္တမ္ပိ ဒေါသကရန္တိ ယောဇနာ။

‘‘ဘုတ္တာ ဒေါသကရာ’’တိ ဣမိနာ ပုရိမကာလိကဒွယံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလာတိက္ကမနမတ္တေန အာပတ္တိယာ ကာရဏံ န ဟောတိ၊ ဘုတ္တမေဝ ဟောတိ။ သတ္တာဟကာလိကံ ကာလာတိက္ကမေန အပရိဘုတ္တမ္ပိ အာပတ္တိယာ ကာရဏံ ဟောတီတိ ဒီပေတိ။ တေသု သတ္တာဟကာလိကေယေဝ ဝိသေသံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘အဘုတ္တံ တတိယမ္ပိ စာ’’တိ။ စ-သဒ္ဒေါ တု-သဒ္ဒတ္ထေ။ ယာဝဇီဝိကံ ပန ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ယာဝဇီဝံ ပရိဘုဉ္ဇိယမာနံ ဣတရကာလိကသံသဂ္ဂံ ဝိနာ ဒေါသကရံ န ဟောတီတိ န ဂဟိတံ။

၂၆၈၄။ အမ္ဗာဒယော သဒ္ဒါ ရုက္ခာနံ နာမဘူတာ တံတံဖလေပိ ဝတ္တမာနာ ဣဓ ဥပစာရဝသေန တဇ္ဇေ ပါနကေ ဝုတ္တာ၊ တေနေဝါဟ ‘‘ပါနကံ မတ’’န္တိ။ စောစံ အဋ္ဌိကကဒလိပါနံ။ မောစံ ဣတရကဒလိပါနံ။ မဓူတိ မုဒ္ဒိကဖလာနံ ရသံ။ မုဒ္ဒိကာတိ သီတောဒကေ မဒ္ဒိတာနံ မုဒ္ဒိကဖလာနံ ပါနံ။ ‘‘သာလူကပါနန္တိ ရတ္တုပ္ပလနီလုပ္ပလာဒီနံ သာလူကေ မဒ္ဒိတွာ ကတပါန’’န္တိ ပါဠိယံ၊ အဋ္ဌကထာယ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၀) စ သာလူက-သဒ္ဒဿ ဒီဃဝသေန သံယောဂဒဿနတော ‘‘သာလု ဖာရုသကဉ္စာ’’တိ ဂါထာဗန္ဓဝသေန ရဿော ကတော။

သာလူကံ ကုမုဒုပ္ပလာနံ ဖလရသံ။ ခုဒ္ဒသိက္ခာဝဏ္ဏနာယံ ပန ‘‘သာလူကပါနံ နာမ ရတ္တုပ္ပလနီလုပ္ပလာဒီနံ ကိဉ္ဇက္ခရေဏူဟိ ကတပါန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဖာရုသက’န္တိအာဒီသု ဧကော ရုက္ခော’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ တဿ ဖလရသော ဖာရုသကံ နာမ။ ဧတေသံ အဋ္ဌန္နံ ဖလာနံ ရသော ဥဒကသမ္ဘိန္နော ဝဋ္ဋတိ၊ သီတုဒကေ မဒ္ဒိတော ပသန္နော နိက္ကသဋောဝ ဝဋ္ဋတိ၊ ဥဒကေန ပန အသမ္ဘိန္နော ရသော ယာဝကာလိကော။

၂၆၈၅။ ဖလန္တိ အမ္ဗာဒိဖလံ။ သဝတ္ထုကပဋိဂ္ဂဟောတိ ပါနဝတ္ထုကာနံ ဖလာနံ ပဋိဂ္ဂဟော။ ဝသတိ ဧတ္ထ ပါနန္တိ ဝတ္ထု၊ ဖလံ၊ ဝတ္ထုနာ သဟ ဝဋ္ဋတီတိ သဝတ္ထုကံ၊ ပါနံ၊ သဝတ္ထုကဿ ပဋိဂ္ဂဟော သဝတ္ထုကပဋိဂ္ဂဟော။ သဝတ္ထုကဿ ပဋိဂ္ဂဟံ နာမ ဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏမေဝါတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ပါနဝတ္ထုကာနံ ဖလာနံ ပဋိဂ္ဂဟော’’တိ။

၂၆၈၆။ ‘‘သုကောဋ္ဋေတွာ’’တိ ဝုစ္စမာနတ္တာ ‘‘အမ္ဗပက္က’’န္တိ အာမကမေဝ အမ္ဗဖလံ ဝုစ္စတိ ။ ဥဒကေတိ သီတောဒကေ။ ပရိဿဝံ ပရိဿာဝိတံ။ ကတွာတိ မဓုအာဒီဟိ အဘိသင်္ခရိတွာ။ ယထာဟ – ‘‘တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတေဟိ မဓုသက္ကရကပ္ပူရာဒီဟိ ယောဇေတွာ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၀)။ ပါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ‘‘ဧဝံ ကတံ ပုရေဘတ္တမေဝ ကပ္ပတိ၊ အနုပသမ္ပန္နေဟိ ကတံ လဘိတွာ ပန ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ပုရေဘတ္တံ သာမိသပရိဘောဂေနာပိ ဝဋ္ဋတိ၊ ပစ္ဆာဘတ္တံ နိရာမိသပရိဘောဂေန ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဧသ နယော သဗ္ဗပါနေသူ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။

၂၆၈၇။ သေသပါနကေသုပီတိ ဇမ္ဗုပါနကာဒီသုပိ။

၂၆၈၈။ ဥစ္ဆုရသော အန္တောဂဓတ္တာ ဣဓ ဝုတ္တော၊ န ပန ယာမကာလိကတ္တာ၊ သော ပန သတ္တာဟကာလိကောယေဝ။

၂၆၈၉။ မဓုကဿ ရသန္တိ မဓုကပုပ္ဖဿ ရသံ။ ဧတ္ထ မဓုကပုပ္ဖရသော အဂ္ဂိပါကော ဝါ ဟောတု အာဒိစ္စပါကော ဝါ၊ ပစ္ဆာဘတ္တံ န ဝဋ္ဋတိ။ ပုရေဘတ္တမ္ပိ ယံ ပါနံ ဂဟေတွာ မဇ္ဇံ ကရောန္တိ၊ သော အာဒိတော ပဋ္ဌာယ န ဝဋ္ဋတိ။ မဓုကပုပ္ဖံ ပန အလ္လံ ဝါ သုက္ခံ ဝါ ဘဇ္ဇိတံ ဝါ တေန ကတဖာဏိတံ ဝါ ယတော ပဋ္ဌာယ မဇ္ဇံ န ကရောန္တိ၊ တံ သဗ္ဗံ ပုရေဘတ္တံ ဝဋ္ဋတိ။

ပက္ကဍာကရသန္တိ ပက္ကဿ ယာဝကာလိကဿ ရသံ။ သဗ္ဗော ပတ္တရသော ယာမကာလိကော ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ယာဝကာလိကပတ္တာနဉှိ ပုရေဘတ္တံယေဝ ရသော ကပ္ပတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၀) ဣမမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

၂၆၉၀။ သာနုလောမာနံ သတ္တန္နံ ဓညာနံ ဖလဇံ ရသံ ဌပေတွာ သဗ္ဗော ဖလဇော ရသော ဝိကာလေ ယာမသညိတေ အနုလောမတော ပရိဘုဉ္ဇိတုံ အနုညာတောတိ ယောဇနာ။

၂၆၉၁။ ယာဝကာလိကပတ္တာနံ သီတုဒကေ မဒ္ဒိတွာ ကတော ရသောပိ အပက္ကော၊ အာဒိစ္စပါကောပိ ဝိကာလေ ပန ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၂၆၉၂-၃။ သတ္တဓညာနုလောမာနိ သရူပတော ဒဿေတုမာဟ ‘‘တာလဉ္စနာဠိကေရဉ္စာ’’တိအာဒိ။ အပရဏ္ဏံ မုဂ္ဂါဒိ။ ‘‘သတ္တဓညာနုလောမိက’’န္တိ ဣမိနာ ဧတေသံ ရသော ယာဝကာလိကော ယာမကာလသင်္ခါတေ ဝိကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

၂၆၉၅။ ဧဝမာဒီနံ ခုဒ္ဒကာနံ ဖလာနံ ရသော ပန အဋ္ဌပါနာနုလောမတ္တာ အနုလောမိကေ ယာမကာလိကာနုလောမိကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌော ကထိတောတိ ယောဇနာ။

၂၆၉၆။ ဣဓ ဣမသ္မိံ လောကေ သာနုလောမဿ ဓညဿ ဖလဇံ ရသံ ဌပေတွာ အယာမကာလိကော အညော ဖလရသော နတ္ထီတိ ယောဇနာ၊ သဗ္ဗော ယာမကာလိကောယေဝါတိ ဒီပေတိ။

ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကကထာဝဏ္ဏနာ။