📜

ပကိဏ္ဏကဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၂၉။ ဆတ္တံပဏ္ဏမယံ ကိဉ္စီတိ တာလပဏ္ဏာဒိပဏ္ဏစ္ဆဒနံ ယံ ကိဉ္စိ ဆတ္တံ။ ဗဟီတိ ဥပရိ။ အန္တောတိ ဟေဋ္ဌာ။ သိဗ္ဗိတုန္တိ ရူပံ ဒဿေတွာ သူစိကမ္မံ ကာတုံ။

၃၀၃၀။ ပဏ္ဏေတိ ဆဒနပဏ္ဏေ။ အဍ္ဎစန္ဒန္တိ အဍ္ဎစန္ဒာကာရံ။ မကရဒန္တကန္တိ မကရဒန္တာကာရံ၊ ယံ ‘‘ဂိရိကူဋ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဆိန္ဒိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မုခဝဋ္ဋိယာ နာမေတွာ ဗဒ္ဓပဏ္ဏကောဋိယာ ဝါ မတ္ထကိမဏ္ဍလကောဋိယာ ဝါ ဂိရိကူဋာဒိံ ကရောန္တိ၊ ဣမိနာ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ။ ဒဏ္ဍေတိ ဆတ္တဒဏ္ဍေ။ ဃဋကန္တိ ဃဋာကာရော။ ဝါဠရူပံ ဝါတိ ဗျဂ္ဃာဒိဝါဠာနံ ရူပကံ ဝါ။ လေခါတိ ဥက္ကိရိတွာ ဝါ ဆိန္ဒိတွာ ဝါ စိတ္တကမ္မဝသေန ဝါ ကတရာဇိ။

၃၀၃၁။ ပဉ္စဝဏ္ဏာနံ သုတ္တာနံ အန္တရေ နီလာဒိဧကဝဏ္ဏေန သုတ္တေန ထိရတ္ထံ ဆတ္တံ အန္တော စ ဗဟိ စ သိဗ္ဗိတုံ ဝါ ဆတ္တဒဏ္ဍဂ္ဂါဟကသလာကပဉ္ဇရံ ထိရတ္ထံ ဝိနန္ဓိတုံ ဝါ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပဉ္စဝဏ္ဏာနံ ဧကဝဏ္ဏေန ထိရတ္ထ’’န္တိ ဣမိနာ အနေကဝဏ္ဏေဟိ သုတ္တေဟိ ဝဏ္ဏမဋ္ဌတ္ထာယ သိဗ္ဗိတုဉ္စ ဝိနန္ဓိတုဉ္စ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။

ပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘ပဉ္စဝဏ္ဏေနာ’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ၊ တဿ ဧကဝဏ္ဏေန၊ ပဉ္စဝဏ္ဏေန ဝါ သုတ္တေန ထိရတ္ထံ သိဗ္ဗိတုံ၊ ဝိနန္ဓိတုံ ဝါ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ ဟောတိ၊ သော ဧတ္ထေဝ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေန –

‘‘ပဉ္စဝဏ္ဏေန သုတ္တေန၊ သိဗ္ဗိတုံ န စ ဝဋ္ဋတီ’’တိ –

ပါဌေန စ ‘‘ကေစိ တာလပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ အန္တော ဝါ ဗဟိ ဝါ ပဉ္စဝဏ္ဏေန သုတ္တေန သိဗ္ဗန္တာ ဝဏ္ဏမဋ္ဌံ ကရောန္တိ၊ တံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧကဝဏ္ဏေန ပန နီလေန ဝါ ပီတကေန ဝါ ယေန ကေနစိ သုတ္တေန အန္တော ဝါ ဗဟိ ဝါ သိဗ္ဗိတုံ ဆတ္တဒဏ္ဍဂ္ဂါဟကံ သလာကပဉ္ဇရံ ဝါ ဝိနန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တဉ္စ ခေါ ထိရကရဏတ္ထံ၊ န ဝဏ္ဏမဋ္ဌတ္ထာယာ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၈၅ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယ) အဋ္ဌကထာပါဌေန စ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ တသ္မာ သော န ဂဟေတဗ္ဗော။

၃၀၃၂။ လေခါဝါ ပန ကေဝလာတိ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရာ သလာကလေခါ ဝါ။ ဆိန္ဒိတွာတိ ဥက္ကိရိတွာ ကတံ ဆိန္ဒိတွာ။ ဃံသိတွာတိ စိတ္တကမ္မာဒိဝသေန ကတံ ဃံသိတွာ။

၃၀၃၃။ ဒဏ္ဍဗုန္ဒမှီတိ ဆတ္တဒဏ္ဍဿ ပဉ္ဇရေ ဂါဟဏတ္ထာယ ဖာလိတဗုန္ဒမှိ၊ မူလေတိ အတ္ထော။ အယမေတ္ထ နိဿန္ဒေဟေ ဝုတ္တနယော။ ခုဒ္ဒသိက္ခာဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဆတ္တပိဏ္ဍိယာ မူလေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဟိဆတ္တကသဏ္ဌာနန္တိ ဖုလ္လအဟိဆတ္တာကာရံ။ ရဇ္ဇုကေဟိ ဂါဟာပေတွာ ဒဏ္ဍေ ဗန္ဓန္တိ၊ တသ္မိံ ဗန္ဓဋ္ဌာနေ ဝလယမိဝ ဥက္ကိရိတွာ ဥဋ္ဌာပေတွာ။ ဗန္ဓနတ္ထာယာတိ ဝါတေန ယထာ န စလတိ၊ ဧဝံ ရဇ္ဇူဟိ ဒဏ္ဍေ ပဉ္ဇရဿ ဗန္ဓနတ္ထာယ။ ဥက္ကိရိတွာ ကတာ လေခါ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ယထာဟ – ‘‘ဝါတပ္ပဟာရေန အစလနတ္ထံ ဆတ္တမဏ္ဍလိကံ ရဇ္ဇုကေဟိ ဂါဟာပေတွာ ဒဏ္ဍေ ဗန္ဓန္တိ၊ တသ္မိံ ဗန္ဓနဋ္ဌာနေ ဝလယမိဝ ဥက္ကိရိတွာ လေခံ ဌပေန္တိ၊ သာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘သစေပိ န ဗန္ဓန္တိ၊ ဗန္ဓနာရဟဋ္ဌာနတ္တာ ဝလယံ ဥက္ကိရိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။

၃၀၃၄။ သမံ သတပဒါဒီနန္တိ သတပဒါဒီဟိ သဒိသံ၊ တုလျတ္ထေ ကရဏဝစနပ္ပသင်္ဂေ သာမိဝစနံ။

၃၀၃၅။ ပတ္တဿ ပရိယန္တေ ဝါတိ အနုဝါတဿ ဥဘယပရိယန္တေ ဝါ။ ပတ္တမုခေပိ ဝါတိ ဒွိန္နံ အာရာမဝိတ္ထာရပတ္တာနံ သင်္ဃဋိတဋ္ဌာနေ ကဏ္ဏေပိ ဝါ၊ ဧကဿေဝ ဝါ ပတ္တဿ ဦနပူရဏတ္ထံ သင်္ဃဋိတဋ္ဌာနေပိ ဝါ။ ဝေဏိန္တိ ကုဒြူသသီသာကာရေန သိဗ္ဗနံ။ ကေစိ ‘‘ဝရကသီသာကာရေနာ’’တိ ဝဒန္တိ။ သင်္ခလိကန္တိ ဗိဠာလဒါမသဒိသံ သိဗ္ဗနံ။ ကေစိ ‘‘သတပဒိသမ’’န္တိ ဝဒန္တိ။

၃၀၃၆။ ပဋ္ဋန္တိ ပဋ္ဋမ္ပိ။ အဋ္ဌကောဏာဒိကော ဝိဓိ ပကာရော ဧတဿာတိ အဋ္ဌကောဏာဒိကဝိဓိ၊ တံ။ ‘‘အဋ္ဌကောဏာဒိက’’န္တိ ဂါထာဗန္ဓဝသေန နိဂ္ဂဟိတာဂမော။ ‘‘အဋ္ဌကောဏာဒိကံ ဝိဓိ’’န္တိ ဧတံ ‘‘ပဋ္ဋ’’န္တိ ဧတဿ သမာနာဓိကရဏဝိသေသနံ၊ ကိရိယာဝိသေသနံ ဝါ၊ ‘‘ကရောန္တီ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ ပဋ္ဋန္တိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ၊ ပဋ္ဋေတိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ ‘‘အဋ္ဌကောဏာဒိက’’န္တိ ဥပယောဂဝစနံ။ ‘‘ဝိဓိ’’န္တိ ဧတဿ ဝိသေသနံ။ ဣဓ ဝက္ခမာနစတုကောဏသဏ္ဌာနတော အညံ အဋ္ဌကောဏာဒိကံ နာမံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပဋ္ဋဒွယေ။ အဂ္ဃိယဂဒါရူပန္တိ အဂ္ဃိယသဏ္ဌာနဉ္စေဝ ဂဒါသဏ္ဌာနဉ္စ သိဗ္ဗနံ။ မုဂ္ဂရန္တိ လဂုဠသဏ္ဌာနသိဗ္ဗနံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန စေတိယာဒိသဏ္ဌာနာနံ ဂဟဏံ။

၃၀၃၇။ တတ္ထာတိ ပဋ္ဋဒွယေ တသ္မိံ ဌာနေ။ ကက္ကဋကက္ခီနီတိ ကုဠီရအစ္ဆိသဒိသာနိ သိဗ္ဗနဝိကာရာနိ။ ဥဋ္ဌာပေန္တီတိ ကရောန္တိ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဂဏ္ဌိကပါသကပဋ္ဋကေ။ သုတ္တာတိ ကောဏတော ကောဏံ သိဗ္ဗိတသုတ္တာ စေဝ စတုရဿေ သိဗ္ဗိတသုတ္တာ စ။ ပိဠကာတိ တေသမေဝ သုတ္တာနံ နိဝတ္တေတွာ သိဗ္ဗိတကောဋိယော စ။ ဒုဝိညေယျာဝါတိ ရဇနကာလေ ဒုဝိညေယျရူပါ အနောဠာရိကာ ဒီပိတာ ဝဋ္ဋန္တီတိ။ ယထာဟ – ‘‘ကောဏသုတ္တပိဠကာ စ စီဝရေ ရတ္တေ ဒုဝိညေယျရူပါ ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ။

၃၀၃၈။ ဂဏ္ဌိပါသကပဋ္ဋကာတိ ဂဏ္ဌိကပဋ္ဋကပါသကပဋ္ဋကာတိ ယောဇနာ။ ကဏ္ဏကောဏေသု သုတ္တာနီတိ စီဝရကဏ္ဏေသု သုတ္တာနိ စေဝ ဂဏ္ဌိကပါသကပဋ္ဋာနံ ကောဏေသု သုတ္တာနိ စ ဆိန္ဒေယျ။ ဧတ္ထ စ စီဝရေ အာယာမတော၊ ဝိတ္ထာရတော စ သိဗ္ဗိတွာ အနုဝါတတော ဗဟိ နိက္ခန္တသုတ္တံ စီဝရံ ရဇိတွာ သုက္ခာပနကာလေ ရဇ္ဇုယာ ဝါ စီဝရဝံသေ ဝါ ဗန္ဓိတွာ ဩလမ္ဗိတုံ အနုဝါတေ ဗဒ္ဓသုတ္တာနိ စ ကဏ္ဏသုတ္တာနိ နာမ။ ယထာဟ – ‘‘စီဝရဿ ကဏ္ဏသုတ္တကံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ရဇိတကာလေ ဆိန္ဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန ‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကဏ္ဏသုတ္တက’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၄၄) ဧဝံ အနုညာတံ၊ တံ အနုဝါတေ ပါသကံ ကတွာ ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ရဇနကာလေ လဂ္ဂနတ္ထာယာ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၈၅ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယ)။

၃၀၃၉။ သူစိကမ္မဝိကာရံ ဝါတိ စီဝရမဏ္ဍနတ္ထာယ နာနာသုတ္တကေဟိ သတပဒိသဒိသံ သိဗ္ဗန္တာ အာဂန္တုကပဋ္ဋံ ဌပေန္တိ၊ ဧဝရူပံ သူစိကမ္မဝိကာရံ ဝါ။ အညံ ဝါ ပန ကိဉ္စိပီတိ အညမ္ပိ ယံ ကိဉ္စိ မာလာကမ္မမိဂပက္ခိပါဒါဒိကံ သိဗ္ဗနဝိကာရံ။ ကာတုန္တိ သယံ ကာတုံ။ ကာရာပေတုန္တိ အညေန ဝါ ကာရာပေတုံ။

၃၀၄၀။ ယော ဘိက္ခု ပရံ ဥတ္တမံ ဝဏ္ဏမဋ္ဌံ အဘိပတ္ထယံ ပတ္ထယန္တော ကဉ္ဇိပိဋ္ဌခလိအလ္လိကာဒီသု စီဝရံ ပက္ခိပတိ၊ တဿ ပန ဘိက္ခုနော ဒုက္ကဋာ မောက္ခော န ဝိဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ ကဉ္ဇီတိ ဝါယနတန္တမက္ခနကဉ္ဇိသဒိသာ ထူလာကဉ္ဇိ။ ပိဋ္ဌန္တိ တဏ္ဍုလပိဋ္ဌံ။ တဏ္ဍုလပိဋ္ဌေဟိ ပက္ကာ ခလိ။ အလ္လိကာတိ နိယျာသော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန လာခါဒီနံ ဂဟဏံ။

၃၀၄၁။ စီဝရဿ ကရဏေ ကရဏကာလေ သမုဋ္ဌိတာနံ သူစိဟတ္ထမလာဒီနံ ဓောဝနတ္ထံ၊ ကိလိဋ္ဌကာလေ စ ဓောဝနတ္ထံ ကဉ္ဇိပိဋ္ဌိခလိအလ္လိကာဒီသု ပက္ခိပတိ၊ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၃၀၄၂။ တတ္ထာတိ ယေန ကသာဝေန စီဝရံ ရဇတိ၊ တသ္မိံ ရဇနေ စီဝရဿ သုဂန္ဓဘာဝတ္ထာယ ဂန္ဓံ ဝါ ဥဇ္ဇလဘာဝတ္ထာယ တေလံ ဝါ ဝဏ္ဏတ္ထာယ လာခံ ဝါ။ ကိဉ္စီတိ ဧဝရူပံ ယံ ကိဉ္စိ။

၃၀၄၃။ မဏိနာတိ ပါသာဏေန။ အညေနပိ စ ကေနစီတိ ယေန ဥဇ္ဇလံ ဟောတိ၊ ဧဝရူပေန မုဂ္ဂရာဒိနာ အညေနာပိ ကေနစိ ဝတ္ထုနာ။ ဒေါဏိယာတိ ရဇနမ္ဗဏေ။ န ဃံသိတဗ္ဗံ ဟတ္ထေန ဂါဟေတွာ န ဃဋ္ဋေတဗ္ဗံ။

၃၀၄၄။ ရတ္တံ စီဝရံ ဟတ္ထေဟိ ကိဉ္စိ ထောကံ ပဟရိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ယတ္ထ ပက္ကရဇနံ ပက္ခိပန္တိ၊ သာ ရဇနဒေါဏိ၊ တတ္ထ အံသဗဒ္ဓကကာယဗန္ဓနာဒိံ ဃဋ္ဋေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။

၃၀၄၅။ ဂဏ္ဌိကေတိ ဝေဠုဒန္တဝိသာဏာဒိမယဂဏ္ဌိကေ။ လေခါ ဝါတိ ဝဋ္ဋာဒိဘေဒါ လေခါ ဝါ။ ပိဠကာ ဝါတိ သာသပဗီဇသဒိသာ ခုဒ္ဒကပုဗ္ဗုဠာ ဝါ။ ပါဠိကဏ္ဏိကဘေဒကောတိ မဏိကာဝဠိရူပပုပ္ဖကဏ္ဏိကရူပဘေဒကော။ ကပ္ပဗိန္ဒုဝိကာရော ဝါ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၃၀၄၆။ အာရဂ္ဂေနာတိ အာရကဏ္ဋကဂ္ဂေန၊ သူစိမုခေန ဝါ။ ကာစိပိ လေခါတိ ဝဋ္ဋကဂေါမုတ္တာဒိသဏ္ဌာနာ ယာ ကာစိပိ ရာဇိ။

၃၀၄၇။ ဘမံ အာရောပေတွာတိ ဘမေ အလ္လိယာပေတွာ။

၃၀၄၈။ ပတ္တမဏ္ဍလကေတိ ပတ္တေ ဆဝိရက္ခနတ္ထာယ တိပုသီသာဒီဟိ ကတေ ပတ္တဿ ဟေဋ္ဌာ အာဓာရာဒီနံ ဥပရိ ကာတဗ္ဗေ ပတ္တမဏ္ဍလကေ။ ဘိတ္တိကမ္မန္တိ ဝိဘတ္တံ ကတွာ နာနာကာရရူပကကမ္မစိတ္တံ။ ယထာဟ ‘‘န ဘိက္ခဝေ စိတြာနိ ပတ္တမဏ္ဍလာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ ရူပကာကိဏ္ဏာနိ ဘိတ္တိကမ္မကတာနီ’’တိ (စူဠဝ။ ၂၅၃)။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပတ္တမဏ္ဍလေ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ မကရဒန္တကန္တိ ဂိရိကူဋာကာရံ။

၃၀၄၉။ မုခဝဋ္ဋိယံ ယာ လေခါ ပရိဿာဝနဗန္ဓနတ္ထာယ အနုညာတာ၊ တံ လေခံ ဌပေတွာ ဓမ္မကရဏစ္ဆတ္တေ ဝါ ကုစ္ဆိယံ ဝါ ကာစိပိ လေခါ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၃၀၅၀။ တဟိံ တဟိန္တိ မတ္တိကာယ တတ္ထ တတ္ထ။ တန္တိ တထာကောဋ္ဋိတဒိဂုဏသုတ္တကာယဗန္ဓနံ။

၃၀၅၁။ အန္တေသု ဒဠှတ္ထာယ ဒသာမုခေ ဒိဂုဏံ ကတွာ ကောဋ္ဋေန္တိ၊ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ စိတ္တိကမ္ပီတိ မာလာကမ္မလတာကမ္မစိတ္တယုတ္တမ္ပိ ကာယဗန္ဓနံ။

၃၀၅၂။ အက္ခီနီတိ ကုဉ္ဇရက္ခီနိ။ တတ္ထာတိ ကာယဗန္ဓနေ ဝဋ္ဋတီတိ ကာ ကထာ။ ဥဋ္ဌာပေတုန္တိ ဥက္ကိရိတုံ။

၃၀၅၃။ ဃဋန္တိ ဃဋသဏ္ဌာနံ။ ဒေဍ္ဍုဘသီသံ ဝါတိ ဥဒကသပ္ပသီသမုခသဏ္ဌာနံ ဝါ။ ယံ ကိဉ္စိ ဝိကာရရူပံ ဒသာမုခေ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၃၀၅၄။ မစ္ဆကဏ္ဋန္တိ မစ္ဆကဏ္ဋကာကာရံ။ ခဇ္ဇူရိပတ္တကာကာရန္တိ ခဇ္ဇူရိပတ္တသဏ္ဌာနံ။ မစ္ဆကဏ္ဋံ ဝါ မဋ္ဌံ ပဋ္ဋိကံ ဝါ ခဇ္ဇူရိပတ္တကာကာရံ ဝါ ဥဇုကံ ကတွာ ကောဋ္ဋိတံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ စ ဥဘယပဿေသု မစ္ဆကဏ္ဋကယုတ္တံ မစ္ဆဿ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ဝိယ ယဿ ပဋ္ဋိကာယ ဝါယနံ ဟောတိ၊ ဣဒံ ကာယဗန္ဓနံ မစ္ဆကဏ္ဋကံ နာမ။ ယဿ ခဇ္ဇူရိပတ္တသဏ္ဌာနမိဝ ဝါယနံ ဟောတိ၊ တံ ခဇ္ဇူရိပတ္တကာကာရံ နာမ။

၃၀၅၅။ ပကတိဝီတာ ပဋ္ဋိကာ။ သူကရန္တံနာမ ကုဉ္စိကာကောသကသဏ္ဌာနံ။ တဿ ဒုဝိဓဿ ကာယဗန္ဓနဿ။ တတ္ထ ရဇ္ဇုကာ သူကရန္တာနုလောမိကာ၊ ဒုဿပဋ္ဋံ ပဋ္ဋိကာနုလောမိကံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန မုဒ္ဒိကကာယဗန္ဓနံ ဂဟိတံ၊ တဉ္စ သူကရန္တာနုလောမိကံ။ ယထာဟ – ‘‘ဧကရဇ္ဇုကံ၊ ပန မုဒ္ဒိကကာယဗန္ဓနဉ္စ သူကရန္တကံ အနုလောမေတီ’’တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၇၈)။ တတ္ထ ဧကရဇ္ဇုကာ နာမ ဧကဝဋ္ဋာ။ ဗဟုရဇ္ဇုကဿ အကပ္ပိယဘာဝံ ဝက္ခတိ။ ‘‘မုဒ္ဒိကကာယဗန္ဓနံ နာမ စတုရဿံ အကတွာ သဇ္ဇိတ’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။

၃၀၅၆။ မုရဇံ နာမ မုရဇဝဋ္ဋိသဏ္ဌာနံ ဝေဌေတွာ ကတံ။ ဝေဌေတွာတိ နာနာသုတ္တေဟိ ဝေဌေတွာ။ သိက္ခာဘာဇနဝိနိစ္ဆယေ ပန ‘‘ဗဟုကာ ရဇ္ဇုယော ဧကတော ကတွာ ဧကာယ ရဇ္ဇုယာ ဝေဌိတံ မုရဇံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ မဒ္ဒဝီဏံ နာမ ပါမင်္ဂသဏ္ဌာနံ။ ဒေဍ္ဍုဘကံ နာမ ဥဒကသပ္ပသီသသဒိသံ။ ကလာဗုကံ နာမ ဗဟုရဇ္ဇုကံ။ ရဇ္ဇုယောတိ ဥဘယကောဋိယံ ဧကတော အဗဒ္ဓါ ဗဟူ ရဇ္ဇုယော၊ တထာ ဗဒ္ဓါ ကလာဗုကံ နာမ ဟောတီတိ။ န ဝဋ္ဋန္တီတိ မုရဇာဒီနိ ဣမာနိ သဗ္ဗာနိ ကာယဗန္ဓနာနိ န ဝဋ္ဋန္တိ။ ပုရိမာ ဒွေတိ မုရဇံ၊ မဒ္ဒဝီဏဉ္စာတိ ဒွေ။ ‘‘ဒသာသု သိယု’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဂါထာဗန္ဓဝသေန ဝဏ္ဏလောပေန ‘‘ဒသာ သိယု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ – ‘‘မုရဇံ မဒ္ဒဝီဏ’န္တိ ဣဒံ ဒသာသုယေဝ အနုညာတ’’န္တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၇၈)။

၃၀၅၇။ ပါမင်္ဂသဏ္ဌာနာတိ ပါမင်္ဂဒါမံ ဝိယ စတုရဿသဏ္ဌာနာ။

၃၀၅၈။ ဧကရဇ္ဇုမယန္တိ နာနာဝဋ္ဋေ ဧကတော ဝဋ္ဋေတွာ ကတရဇ္ဇုမယံ ကာယဗန္ဓနံ။ ဝဋ္ဋံ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ရဇ္ဇုကာ ဒုဿပဋ္ဋာဒီ’’တိ ဧတ္ထ ဧကဝဋ္ဋရဇ္ဇုကာ ဂဟိတာ၊ ဣဓ ပန နာနာဝဋ္ဋေ ဧကတော ဝဋ္ဋေတွာ ကတာဝ ဧကရဇ္ဇုကာ ဂဟိတာ။ တဉ္စာတိ တမ္ပိ ဧကရဇ္ဇုကကာယဗန္ဓနံ။ ပါမင်္ဂသဏ္ဌာနံ ဧကမ္ပိ န စ ဝဋ္ဋတီတိ ကေဝလမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ။

၃၀၅၉။ ဗဟူ ရဇ္ဇုကေ ဧကတော ကတွာတိ ယောဇနာ။ ဝဋ္ဋတိ ဗန္ဓိတုန္တိ မုရဇံ၊ ကလာဗုကံ ဝါ န ဟောတိ၊ ရဇ္ဇုကကာယဗန္ဓနမေဝ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ အယံ ပန ဝိနိစ္ဆယော ‘‘ဗဟူ ရဇ္ဇုကေ ဧကတော ကတွာ ဧကေန နိရန္တရံ ဝေဌေတွာ ကတံ ‘ဗဟုရဇ္ဇုက’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၈၅ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယ) အဋ္ဌကထာဂတောဝ ဣဓ ဝုတ္တော။ သိက္ခာဘာဇနဝိနိစ္ဆယေ ‘‘ဗဟုကာ ရဇ္ဇုယော ဧကတော ကတွာ ဧကာယ ရဇ္ဇုယာ ဝေဌိတံ မုရဇံ နာမာ’’တိ ယံ ဝုတ္တံ၊ တံ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈနတော န ဂဟေတဗ္ဗံ။

၃၀၆၀။ ဒန္တ-သဒ္ဒေန ဟတ္ထိဒန္တာ ဝုတ္တာ။ ဇတူတိ လာခါ။ သင်္ခမယန္တိ သင်္ခနာဘိမယံ။ ဝိဓကာ မတာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဝေဌကာ’’တိပိ ပါဌော ဝိဓပရိယာယော။

၃၀၆၁။ ကာယဗန္ဓနဝိဓေတိ ကာယဗန္ဓနဿ ဒသာယ ထိရဘာဝတ္ထံ ကဋ္ဌဒန္တာဒီဟိ ကတေ ဝိဓေ။ ဝိကာရော အဋ္ဌမင်္ဂလာဒိကော။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ၊ ဥဘယကောဋိယန္တိ အတ္ထော။ တု-သဒ္ဒေန ဃဋာကာရောပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။

၃၀၆၂။ မာလာ…ပေ… ဝိစိတ္တိတာတိ မာလာကမ္မလတာကမ္မေဟိ စ မိဂပက္ခိရူပါဒိနာနာရူပေဟိ စ ဝိစိတ္တိတာ။ ဇနရဉ္ဇနီတိ ဗာလဇနပလောဘိနီ။

၃၀၆၄။ အဋ္ဌံသာ ဝါပီတိ ဧတ္ထ အပိ-သဒ္ဒေန သောဠသံသာဒီနံ ဂဟဏံ။ ဝဏ္ဏမဋ္ဌာတိ မာလာကမ္မာဒိဝဏ္ဏမဋ္ဌာ။

၃၀၆၅။ အဉ္ဇနိသလာကာပိ တထာ ဝဏ္ဏမဋ္ဌာ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘အဉ္ဇနိတ္ထဝိကာယ စ၊ နာနာဝဏ္ဏေဟိ သုတ္တေဟိ၊ စိတ္တကမ္မံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပါဌော ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘ထဝိကာပိ စာ’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ၊ သော န ဂဟေတဗ္ဗော။

၃၀၆၆။ ရတ္တာဒိနာ ယေန ကေနစိ ဧကဝဏ္ဏေန သုတ္တေန ပိလောတိကာဒိမယံ ယံ ကိဉ္စိ သိပါဋိကံ သိဗ္ဗေတွာ ဝဠဉ္ဇန္တဿ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၃၀၆၇။ မဏိကန္တိ ထူလပုဗ္ဗုဠံ။ ပိဠကန္တိ သုခုမပုဗ္ဗုဠံ။ ပိပ္ဖလေတိ ဝတ္ထစ္ဆေဒနသတ္ထေ။ အာရကဏ္ဋကေတိ ပတ္တာဓာရဝလယာနံ ဝိဇ္ဈနကဏ္ဋကေ။ ဌပေတုန္တိ ဥဋ္ဌာပေတုံ။ ယံ ကိဉ္စီတိ သေသံ ဝဏ္ဏမဋ္ဌမ္ပိ စ။

၃၀၆၈။ ဒဏ္ဍကေတိ ပိပ္ဖလဒဏ္ဍကေ။ ယထာဟ – ‘‘ပိပ္ဖလကေပိ မဏိကံ ဝါ ပိဠကံ ဝါ ယံ ကိဉ္စိ ဥဋ္ဌာပေတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဒဏ္ဍကေ ပန ပရိစ္ဆေဒလေခါ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ပရိစ္ဆေဒလေခါမတ္တန္တိ အာဏိဗန္ဓနဋ္ဌာနံ ပတွာ ပရိစ္ဆိန္ဒနတ္ထံ ဧကာဝ လေခါ ဝဋ္ဋတိ။ ဝလိတွာတိ ဥဘယကောဋိယာ မုခံ ကတွာ မဇ္ဈေ ဝလိယော ဂါဟေတွာ။ နခစ္ဆေဒနံ ယသ္မာ ကရောန္တိ၊ တသ္မာ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၃၀၆၉။ အရဏိသဟိတေ ကန္တကိစ္စကရော ဒဏ္ဍော ဥတ္တရာရဏီ နာမ။ ဝါပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန အဓရာရဏိံ သင်္ဂဏှာတိ၊ ဥဒုက္ခလဒဏ္ဍဿေတံ အဓိဝစနံ။ အဉ္ဆနကယန္တဓနု ဓနုကံ နာမ။ မုသလမတ္ထကပီဠနဒဏ္ဍကော ပေလ္လဒဏ္ဍကော နာမ။

၃၀၇၀။ သဏ္ဍာသေတိ အဂ္ဂိသဏ္ဍာသံ ဝဒန္တိ။ ကဋ္ဌစ္ဆေဒနဝါသိယာ တထာ ယံ ကိဉ္စိ ဝဏ္ဏမဋ္ဌံ န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွီသု ပဿေသူတိ ဝါသိယာ ဥဘောသု ပဿေသု။ လောဟေနာတိ ကပ္ပိယလောဟေန ။ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဥဇုကမေဝ စတုရဿံ ဝါ အဋ္ဌံသံ ဝါ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘သဏ္ဍာသေတိ အဂ္ဂိသဏ္ဍာသေ’’တိ နိဿန္ဒေဟေ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌကထာယံ ပနေတ္ထ သူစိသဏ္ဍာသော ဒဿိတော။

၃၀၇၁။ ဟေဋ္ဌတောတိ ဟေဋ္ဌာ အယောပဋ္ဋဝလယဿ။ ‘‘ဥပရိ အဟိစ္ဆတ္တမကုလမတ္တ’’န္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။

၃၀၇၂။ ဝိသာဏေတိ တေလာသိဉ္စနကဂဝယမဟိံသာဒိသိင်္ဂေ။ နာဠိယံ ဝါပီတိ ဝေဠုနာဠိကာဒိနာဠိယံ။ အပိ-သဒ္ဒေန အလာဗုံ သင်္ဂဏှာတိ။ အာမဏ္ဍသာရကေတိ အာမလကစုဏ္ဏမယတေလဃဋေ။ တေလဘာဇနကေတိ ဝုတ္တပ္ပကာရေယေဝ တေလဘာဇနေ။ သဗ္ဗံ ဝဏ္ဏမဋ္ဌံ ဝဋ္ဋတီတိ ပုမိတ္ထိရူပရဟိတံ မာလာကမ္မာဒိ သဗ္ဗံ ဝဏ္ဏမဋ္ဌံ ဝဋ္ဋတိ။

၃၀၇၃-၅။ ပါနီယဿ ဥဠုင်္ကေတိ ပါနီယဥဠုင်္ကေ။ ဒေါဏိယံ ရဇနဿပီတိ ရဇနဒေါဏိယမ္ပိ။ ဖလကပီဌေတိ ဖလကမယေ ပီဌေ။ ဝလယာဓာရကာဒိကေတိ ဒန္တဝလယာဒိအာဓာရကေ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဒဏ္ဍာဓာရကော သင်္ဂဟိတော။ ပါဒပုဉ္ဆနိယန္တိ စောဠာဒိမယပါဒပုဉ္ဆနိယံ။ ပီဌေတိ ပါဒပီဌေ။ သဟစရိယေန ပါဒကထလိကာယဉ္စ။ စိတ္တံ သဗ္ဗမေဝ စ ဝဋ္ဋတီတိ ယထာဝုတ္တေ ဘိက္ခုပရိက္ခာရေ မာတုဂါမရူပရဟိတံ၊ ဘိက္ခုနိပရိက္ခာရေ ပုရိသရူပရဟိတံ အဝသေသံ သဗ္ဗံ စိတ္တကမ္မံ။

၃၀၇၆။ နာနာ စ တေ မဏယော စာတိ နာနာမဏီ၊ ဣန္ဒနီလာဒယော၊ နာနာမဏီဟိ ကတာ နာနာမဏိမယာ၊ ထမ္ဘာ စ ကဝါဋာ စ ဒွါရာ စ ဘိတ္တိယော စ ထမ္ဘကဝါဋဒွါရဘိတ္တိယော၊ နာနာမဏိမယာ ထမ္ဘကဝါဋဒွါရဘိတ္တိယော ယသ္မိံ တံ တထာ ဝုတ္တံ။ ကာ ကထာ ဝဏ္ဏမဋ္ဌကေတိ မာလာကမ္မလတာကမ္မစိတ္တကမ္မာဒိဝဏ္ဏမဋ္ဌကေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ အတ္ထော။

၃၀၇၇။ ထာဝရဿ ရတနမယပါသာဒဿ ကပ္ပိယဘာဝံ ဒဿေတွာ သုဝဏ္ဏာဒိမယဿာပိ သဗ္ဗပါသာဒပရိဘောဂဿ ကပ္ပိယဘာဝံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘သောဝဏ္ဏယ’’န္တိအာဒိ။ သောဝဏ္ဏယန္တိ သုဝဏ္ဏမယံ။ ဒွါရကဝါဋာနံ အနန္တရဂါထာယ ဒဿိတတ္တာ ‘‘ဒွါရကဝါဋဗန္ဓ’’န္တိ ဣမိနာ ဒွါရကဝါဋဗာဟာသင်္ခါတံ ပိဋ္ဌသင်္ဃာဋံ ဂဟိတံ။ ဒွါရဉ္စ ကဝါဋဉ္စ ဒွါရကဝါဋာနိ၊ ဒွါရကဝါဋာနံ ဗန္ဓံ ဒွါရကဝါဋဗန္ဓံ၊ ဥတ္တရပါသကုမ္မာရသင်္ခါတံ ပိဋ္ဌသင်္ဃာဋန္တိ အတ္ထော။ နာနာ စ တေ မဏယော စာတိ နာနာမဏီ၊ သုဝဏ္ဏဉ္စ နာနာမဏီ စ သုဝဏ္ဏနာနာမဏီ၊ ဘိတ္တိ စ ဘူမိ စ ဘိတ္တိဘူမိ သုဝဏ္ဏနာနာမဏီဟိ ကတာ ဘိတ္တိဘူမိ သုဝဏ္ဏနာနာမဏိဘိတ္တိဘူမိ။ ဣတိ ဣမေသု သေနာသနာဝယဝေသု။ န ကိဉ္စိ ဧကမ္ပိ နိသေဓနီယန္တိ ဧကမ္ပိ သေနာသနပရိက္ခာရံ ကိဉ္စိ န နိသေဓနီယံ၊ သေနာသနမ္ပိ န ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ သေနာသနံ ဝဋ္ဋတိ သဗ္ဗမေဝါတိ သဗ္ဗမေဝ သေနာသနပရိဘောဂံ ဝဋ္ဋတိ။ ယထာဟ –

‘‘သဗ္ဗံ ပါသာဒပရိဘောဂန္တိ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝိစိတြာနိ ကဝါဋာနိ မဉ္စပီဌာနိ တာလဝဏ္ဋာနိ သုဝဏ္ဏရဇတမယာနိ ပါနီယဃဋပါနီယသရာဝါနိ ယံ ကိဉ္စိ စိတ္တကမ္မကတံ၊ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘ပါသာဒဿ ဒါသိဒါသံ ခေတ္တဝတ္ထုံ ဂေါမဟိံသံ ဒေမာ’တိ ဝဒန္တိ၊ ပါဋေက္ကံ ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ ပါသာဒေ ပဋိဂ္ဂဟိတေ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတိ။ ဂေါနကာဒီနိ သင်္ဃိကဝိဟာရေ ဝါ ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရေ ဝါ မဉ္စပီဌကေသု အတ္ထရိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋန္တိ။ ဓမ္မာသနေ ပန ဂိဟိဝိကတနီဟာရေန လဗ္ဘန္တိ၊ တတြာပိ နိပဇ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၂၀)။

‘‘သောဝဏ္ဏဒွါရကဝါဋဗန္ဓ’’န္တိ ဝါ ပါဌော၊ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသော။ ဣမိနာ စ ဒုတိယပဒေန စ သေနာသနံ ဝိသေသီယတိ။

၃၀၇၈။ န ဒဝံ ကရေတိ ‘‘ကိံ ဗုဒ္ဓါ သိလကဗုဒ္ဓါ? ကိံ ဓမ္မော ဂေါဓမ္မော အဇဓမ္မော? ကိံ သင်္ဃော ဂေါသင်္ဃော အဇသင်္ဃော မိဂသင်္ဃော’’တိ ပရိဟာသံ န ကရေယျ။ တိတ္ထိယဗ္ဗတံ မူဂဗ္ဗတာဒိကံ နေဝ ဂဏှေယျာတိ ယောဇနာ။

၃၀၇၉။ တာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကာဒိနာ ဝါပိ န သိဉ္စေယျာတိ ယောဇနာ။

၃၀၈၀။ အညတ္ထ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝဿံဝုတ္ထော အညတ္ထ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘာဂံ ဝဿာဝါသိကဘာဂံ ဂဏှာတိ စေ၊ ဒုက္ကဋံ။ တသ္မိံ စီဝရေ နဋ္ဌေ ဝါ ဇဇ္ဇရေ ဇိဏ္ဏေ ဝါ ဂီဝါ ပုန ဒါတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။

၃၀၈၁။ သောတိ အညတ္ထ ဘာဂံ ဂဏှနကော ဘိက္ခု။ တေဟီတိ စီဝရသာမိကေဟိ။ တန္တိ တထာ ဂဟိတံ ဝဿာဝါသိကဘာဂံ။ တေသန္တိ စီဝရသာမိကာနံ။

၃၀၈၂။ ကရောတောတိ ကာရာပယတော။ ဒဝါ သိလံ ပဝိဇ္ဈန္တောတိ ပန္တိကီဠာယ ကီဠတ္ထိကာနံ သိပ္ပဒဿနဝသေန သက္ခရံ ဝါ နိန္နဋ္ဌာနံ ပဝဋ္ဋနဝသေန ပါသာဏံ ဝါ ပဝိဇ္ဈန္တော။ န ကေဝလဉ္စ ပါသာဏံ၊ အညမ္ပိ ယံ ကိဉ္စိ ဒါရုခဏ္ဍံ ဝါ ဣဋ္ဌကခဏ္ဍံ ဝါ ဟတ္ထေန ဝါ ယန္တေန ဝါ ပဝိဇ္ဈိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ စေတိယာဒီနံ အတ္ထာယ ပါသာဏာဒယော ဟသန္တာ ဟသန္တာ ပဝဋ္ဋေန္တိပိ ခိပန္တိပိ ဥက္ခိပန္တိပိ၊ ကမ္မသမယောတိ ဝဋ္ဋတိ။

၃၀၈၃။ ဂိဟိဂေါပကဒါနသ္မိန္တိ ဂိဟီနံ ဥယျာနဂေါပကာဒီဟိ အတ္တနာ ဂေါပိတဥယျာနာဒိတော ဖလာဒီနံ ဒါနေ ယာဝဒတ္ထံ ဒိယျမာနေပိ။ န ဒေါသော ကောစိ ဂဏှတောတိ ပဋိဂ္ဂဏှတော ဘိက္ခုနော ကောစိ ဒေါသော နတ္ထိ။ သင်္ဃစေတိယသန္တကေ တာလဖလာဒိမှိ ဥယျာနဂေါပကာဒီဟိ ဒိယျမာနေ ပရိစ္ဆေဒနယော တေသံ ဝေတနဝသေန ပရိစ္ဆိန္နာနံယေဝ ဂဟဏေ အနာပတ္တိနယော ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။

၃၀၈၄။ ပုရိသသံယုတ္တန္တိ ပရိဝိသကေဟိ ပုရိသေဟိ ဝုယှမာနံ။ ဟတ္ထဝဋ္ဋကန္တိ ဟတ္ထေနေဝ ပဝဋ္ဋေတဗ္ဗသကဋံ။

၃၀၈၅။ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ကိဉ္စိပိ အနာစာရံ န သမ္ပယောဇေယျ န ကာရေယျာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ကိဉ္စီ’’တိပိ ပါဌော၊ ဂဟဋ္ဌံ ဝါ ပဗ္ဗဇိတံ ဝါ ကိဉ္စိ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ အနာစာရဝသေန န သမ္ပယောဇေယျာတိ အတ္ထော။ ဩဘာသေန္တဿာတိ ကာမာဓိပ္ပာယံ ပကာသေန္တဿ။

၃၀၈၆။ ဟဝေတိ ဧကံသတ္ထေ နိပါတော။

၃၀၈၇။ အတ္တနော ပရိဘောဂတ္ထံ ဒိန္နန္တိ ‘‘တုမှေယေဝ ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ ဝတွာ ဒိန္နံ တိစီဝရာဒိံ။

၃၀၈၈။ အသပ္ပာယန္တိ ပိတ္တာဒိဒေါသာနံ ကောပနဝသေန အဖာသုကာရဏံ။ အပနေတုမ္ပိ ဇဟိတုမ္ပိ၊ ပဂေဝ ဒါတုန္တိ အဓိပ္ပာယော။ အဂ္ဂံ ဂဟေတွာ ဒါတုံ ဝါတိ တထာ ဂဟဏာရဟံ အန္နာဒိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကတိပါဟံ ဘုတွာ’’တိ သေသော။ ပိဏ္ဍပါတာဒိတော အဂ္ဂံ ဂဟေတွာ ပတ္တာဒိံ ကတိပါဟံ ဘုတွာ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။

၃၀၈၉။ ပဉ္စဝဂ္ဂူပသမ္ပဒါတိ ဝိနယဓရပဉ္စမေန သင်္ဃေန ကာတဗ္ဗဥပသမ္ပဒါ။ နဝါတိ အညေဟိ ဧကဝါရမ္ပိ အပရိဘုတ္တာ။ ဂုဏင်္ဂုဏဥပါဟနာ စတုပဋလတော ပဋ္ဌာယ ဗဟုပဋလဥပါဟနာ။ စမ္မတ္ထာရောတိ ကပ္ပိယစမ္မတ္ထရဏဉ္စ။ ဓုဝနှာနန္တိ ပကတိနဟာနံ။

၃၀၉၀။ သမ္ဗာဓဿာတိ ဝစ္စမဂ္ဂပဿာဝမဂ္ဂဒွယဿ သာမန္တာ ဒွင်္ဂုလာ အန္တော သတ္ထဝတ္ထိကမ္မံ ဝါရိတန္တိ ယောဇနာ။ သတ္ထေန အန္တမသော နခေနာပိ ဆေဒနဖာလနာဒိဝသေန သတ္ထကမ္မဉ္စ ဝတ္ထီဟိ ဘေသဇ္ဇတေလဿ အန္တော ပဝိသနဝသေန ကာတဗ္ဗံ ဝတ္ထိကမ္မဉ္စ ထုလ္လစ္စယာပတ္တိဝိဓာနေန ဝါရိတန္တိ အတ္ထော။ ပဿာဝမဂ္ဂဿ သာမန္တာ ဒွင်္ဂုလံ အင်္ဂဇာတဿ အဂ္ဂတော ပဋ္ဌာယ ဂဟေတဗ္ဗံ။

၃၀၉၁။ ‘‘ပါကတ္ထ’’န္တိ ဣမိနာ နိဗ္ဗာပေတုံ စလနေ နိဒ္ဒေါသဘာဝံ ဒီပေတိ။

၃၀၉၂။ ဥပဠာလေတီတိ ‘‘ပတ္တစီဝရာဒိပရိက္ခာရံ တေ ဒမ္မီ’’တိ ဝတွာ ပလောဘေတွာ ဂဏှာတိ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ။ အာဒီနဝန္တိ အလဇ္ဇိတာဒိဘာဝံ ဒဿေတွာ တေန သဟ သမ္ဘောဂါဒိကရဏေ အလဇ္ဇိဘာဝါပဇ္ဇနာဒိအာဒီနဝံ။ တဿာတိ တတော ဝိယောဇေတဗ္ဗဿ တဿ။

၃၀၉၃။ အာဒီနဝဒဿနပ္ပကာရံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘မက္ခန’’န္တိအာဒိ။ ‘‘နဟာယိတုံ ဂတေန ဂူထမုတ္တေဟိ မက္ခနံ ဝိယ ဒုဿီလံ နိဿာယ ဝိဟရတာ တယာ ကတ’’န္တိ ဧဝံ တတ္ထ အာဒီနဝံ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၃၀၉၄-၅။ ဘတ္တဂ္ဂေ ဘောဇနသာလာယ ဘုဉ္ဇမာနော။ ယာဂုပါနေတိ ယာဂုံ ပိဝနကာလေ။ အန္တောဂါမေတိ အန္တရဃရေ။ ဝီထိယန္တိ နိဂမနဂရဂါမာဒီနံ ရထိကာယ။ အန္ဓကာရေတိ အန္ဓကာရေ ဝတ္တမာနေ၊ အန္ဓကာရဂတောတိ အတ္ထော။ တဉှိ ဝန္ဒန္တဿ မဉ္စပါဒါဒီသုပိ နလာဋံ ပဋိဟညေယျ။ အနာဝဇ္ဇောတိ ကိစ္စပသုတတ္တာ ဝန္ဒနံ အသမန္နာဟရန္တော။ ဧကာဝတ္တောတိ ဧကတော အာဝတ္တော သပတ္တပက္ခေ ဌိတော ဝေရီ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလော။ အယဉှိ ဝန္ဒိယမာနော ပါဒေနပိ ပဟရေယျ။ ဝါဝဋောတိ သိဗ္ဗနကမ္မာဒိကိစ္စန္တရပသုတော။

သုတ္တောတိ နိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တော။ ခါဒန္တိ ပိဋ္ဌကခဇ္ဇကာဒီနိ ခါဒန္တော။ ဘုဉ္ဇန္တောတိ ဩဒနာဒီနိ ဘုဉ္ဇန္တော။ ဝစ္စံ မုတ္တမ္ပိ ဝါ ကရန္တိ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ကရောန္တော ဣတိ ဣမေသံ တေရသန္နံ ဝန္ဒနာ အယုတ္တတ္ထေန ဝါရိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။

၃၀၉၆-၇။ ကမ္မလဒ္ဓိသီမာဝသေန တီသု နာနာသံဝါသကေသု ကမ္မနာနာသံဝါသကဿ ဥက္ခိတ္တဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ၊ သီမာနာနာသံဝါသကဝုဍ္ဎတရပကတတ္တဿ ဝန္ဒိယတ္တာ၊ ပါရိသေသဉာယေန ‘‘နာနာသံဝါသကော ဝုဍ္ဎတရော အဓမ္မဝါဒီ အဝန္ဒိယော’’တိ (ပရိ။ ၄၆၇) ဝစနတော စ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကော ဣဓ ‘‘နာနာသံဝါသကော’’တိ ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥက္ခိတ္တောတိ တိဝိဓေနာပိ ဥက္ခေပနီယကမ္မေန ဥက္ခိတ္တကော။ ဂရုကဋ္ဌာ စ ပဉ္စာတိ ပါရိဝါသိကမူလာယပဋိကဿနာရဟမာနတ္တာရဟမာနတ္တစာရိကအဗ္ဘာနာရဟသင်္ခါတာ ပဉ္စ ဂရုကဋ္ဌာ စ။ ဣမေ ပန အညမညဿ ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနာဒီနိ လဘန္တိ၊ ပကတတ္တေန အဝန္ဒိယတ္တာဝ အဝန္ဒိယေသု ဂဟိတာ။ ဣမေ ဗာဝီသတိ ပုဂ္ဂလေတိ နဂ္ဂါဒယော ယထာဝုတ္တေ။

၃၀၉၈။ ‘‘ဓမ္မဝါဒီ’’တိ ဣဒံ ‘‘နာနာသံဝါသဝုဍ္ဎကော’’တိ ဧတဿ ဝိသေသနံ။ ယထာဟ ‘‘တယောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝန္ဒိယာ။ ပစ္ဆာ ဥပသမ္ပန္နေန ပုရေဥပသမ္ပန္နော ဝန္ဒိယော၊ နာနာသံဝါသကော ဝုဍ္ဎတရော ဓမ္မဝါဒီ ဝန္ဒိယော၊ သဒေဝကေ လောကေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမာရကေ…ပေ… တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝန္ဒိယော’’တိ (စူဠဝ။ ၃၁၂)။

၃၀၉၉။ ‘‘ဧတေယေဝ ဝန္ဒိယာ၊ န အညေ’’တိ နိယာမဿ အကတတ္တာ အညေသမ္ပိ ဝန္ဒိယာနံ သဗ္ဘာဝံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘တဇ္ဇနာဒီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန နိယဿပဗ္ဗာဇနီယပအသာရဏီယကမ္မေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ဝန္ဒနီယာဓိကာရေ။ ကမ္မန္တိ အပလောကနာဒိ စတုဗ္ဗိဓံ ကမ္မံ။

၃၁၀၀။ သင်္ဃေန အဓမ္မကမ္မေ ကရိယမာနေ တံ ဝါရေတုံ အသက္ကောန္တေန၊ အသက္ကောန္တေဟိ စ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဝိဓိံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘အဓိဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိ။ အဓိဋ္ဌာနံ ပနေကဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ယောဇနာ၊ အဓမ္မကမ္မံ ကရောန္တာနံ ဘိက္ခူနမန္တရေ နိသီဒိတွာ တံ ‘‘အဓမ္မ’’န္တိ ဇာနိတွာပိ တံ ဝါရေတုံ အသက္ကောန္တဿ ဧကဿ ‘‘န မေတံ ခမတီ’’တိ စိတ္တေန အဓိဋ္ဌာနမုဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒွိန္နံ ဝါ တိဏ္ဏမေဝ စာတိ တမေဝ ဝါရေတုံ အသက္ကောန္တာနံ ဒွိန္နံ ဝါ တိဏ္ဏံ ဝါ ဘိက္ခူနံ အညမညံ ‘‘န မေတံ ခမတီ’’တိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ သကသကဒိဋ္ဌိယာ ပကာသနံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ တတော ဥဒ္ဓံ တီဟိ ဥဒ္ဓံ စတုန္နံ ကမ္မဿ ပဋိက္ကောသနံ ‘‘ဣဒံ အဓမ္မကမ္မံ မာ ကရောထာ’’တိ ပဋိက္ခိပနံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။

၃၁၀၁။ ဝိဿာသဂ္ဂါဟလက္ခဏံ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ပဉ္စဝိဓန္တိ ဒဿေတုမာဟ ‘‘သန္ဒိဋ္ဌော’’တိအာဒိ။ ယောဇနာ ပနေတ္ထ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ – သန္ဒိဋ္ဌော စ ဟောတိ၊ ဇီဝတိ စ၊ ဂဟိတေ စ အတ္တမနော ဟောတိ၊ သမ္ဘတ္တော စ ဟောတိ၊ ဇီဝတိ စ၊ ဂဟိတေ စ အတ္တမနော ဟောတိ၊ အာလပိတော စ ဟောတိ၊ ဇီဝတိ စ၊ ဂဟိတေ စ အတ္တမနော ဟောတီတိ ဧဝံ သန္ဒိဋ္ဌသမ္ဘတ္တအာလပိတာနံ တိဏ္ဏမေကေကဿ တီဏိ တီဏိ ဝိဿာသဂ္ဂါဟလက္ခဏာနိ ကတွာ နဝဝိဓံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝစနတ္ထော၊ ပနေတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော စ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောဝ။

၃၁၀၂။ သီလဝိပတ္တိ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ စ အာစာရာဇီဝသမ္ဘဝါ ဒွေ ဝိပတ္တိယော စာတိ ယောဇနာ၊ အာစာရဝိပတ္တိ၊ အာဇီဝဝိပတ္တိ စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

၃၁၀၃။ တတ္ထာတိ တေသု စတူသု ဝိပတ္တီသု။ အပ္ပဋိကမ္မာ ပါရာဇိကာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ သင်္ဃာဒိသေသာပတ္တိကာ ဒုဝေ အာပတ္တိယော သီလဝိပတ္တီတိ ပကာသိတာတိ ယောဇနာ။

၃၁၀၄။ ယာ စ အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ၊ ယာ ဒသဝတ္ထုကာ ဒိဋ္ဌိ၊ အယံ ဒုဝိဓာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တီတိ ဒီပိတာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ အန္တဂ္ဂါဟိကဒိဋ္ဌိ နာမ ဥစ္ဆေဒန္တသဿတန္တဂါဟဝသေန ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ။ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာ ဒသဝတ္ထုကာ ဒိဋ္ဌိ။

၃၁၀၅။ ထုလ္လစ္စယာဒိကာ ဒေသနာဂါမိနိကာ ယာ ပဉ္စ အာပတ္တိယော၊ အာစာရကုသလေန ဘဂဝတာ သာ အာစာရဝိပတ္တီတိ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပါစိတ္တိယပါဋိဒေသနီယဒုက္ကဋဒုဗ္ဘာသိတာနံ ဂဟဏံ။ ယာတိ ပဉ္စာပတ္တိယော အပေက္ခိတွာ ဗဟုတ္တံ။ သာတိ အာစာရဝိပတ္တိ သာမညမပေက္ခိတွာ ဧကတ္တံ။

၃၁၀၆။ ကုဟနာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန လပနာ နေမိတ္တိကတာ နိပ္ပေသိကတာ လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာ ဂဟိတာ၊ ကုဟနာဒီနံ ဝိတ္ထာရော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၆) ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာဇီဝေါ ပစ္စယော ဟေတု ယဿာ အာပတ္တိယာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဆဗ္ဗိဓာတိ စတုတ္ထပါရာဇိကသဉ္စရိတ္တထုလ္လစ္စယပါစိတ္တိယပါဋိဒေသနီယဒုက္ကဋာပတ္တီနံ ဝသေန ဆဗ္ဗိဓာ။ ပကာသိတာ –

‘‘အာဇီဝဟေတု အာဇီဝကာရဏာ ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော အသန္တံ အဘူတံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဥလ္လပတိ၊ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။ အာဇီဝဟေတု…ပေ… သဉ္စရိတ္တံ သမာပဇ္ဇတိ၊ အာပတ္တိ သင်္ဃာဒိသေသဿ။ အာဇီဝဟေတု…ပေ… ‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသတိ၊ သော ဘိက္ခု အရဟာ’တိ ဘဏတိ၊ ပဋိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ အာဇီဝဟေတု…ပေ… ဘိက္ခု ပဏီတဘောဇနာနိ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ၊ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အာဇီဝဟေတု…ပေ… ဘိက္ခုနီ ပဏီတဘောဇနာနိ အဂိလာနာ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ၊ အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အာဇီဝဟေတု အာဇီဝကာရဏာ သူပံ ဝါ ဩဒနံ ဝါ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (ပရိ။ ၂၈၇) –

ဒေသိတာ။ ဣမိနာ အာဇီဝဝိပတ္တိ ဒီပိတာ။

၃၁၀၇။ ‘‘ဥက္ခိတ္တော’’တိအာဒိ ယထာက္ကမေန တေသံ တိဏ္ဏံ နာနာသံဝါသကာနံ သရူပဒဿနံ။ တတ္ထ တယော ဥက္ခိတ္တကာ ဝုတ္တာယေဝ။

၃၁၀၈-၉။ ‘‘ယော သင်္ဃေန ဥက္ခေပနီယကမ္မကတာနံ အဓမ္မဝါဒီနံ ပက္ခေ နိသိန္နော ‘တုမှေ ကိံ ဘဏထာ’တိ တေသဉ္စ ဣတရေသဉ္စ လဒ္ဓိံ သုတွာ ‘ဣမေ အဓမ္မဝါဒိနော၊ ဣတရေ ဓမ္မဝါဒိနော’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတိ၊ အယံ တေသံ မဇ္ဈေ နိသိန္နောဝ တေသံ နာနာသံဝါသကော ဟောတိ၊ ကမ္မံ ကောပေတိ။ ဣတရေသမ္ပိ ဟတ္ထပါသံ အနာဂတတ္တာ ကောပေတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၄၅၅) အာဂတ အဋ္ဌကထာဝိနိစ္ဆယံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘အဓမ္မဝါဒိပက္ခသ္မိ’’န္တိအာဒိ။

အဓမ္မဝါဒိပက္ခသ္မိန္တိ ဥက္ခေပနီယကမ္မေန နိဿာရိတာနံ အဓမ္မဝါဒီနံ ပက္ခသ္မိံ။ နိသိန္နောဝါတိ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ဂဏပူရကော ဟုတွာ နိသိန္နောဝ။ ဝိစိန္တယန္တိ ‘‘ဣမေ နု ခေါ ဓမ္မဝါဒိနော၊ ဥဒါဟု ဧတေ’’တိ ဝိဝိဓေနာကာရေန စိန္တယန္တော။ ‘‘ဧတေ ပန ဓမ္မဝါဒီ’’တိ မာနသံ ဥပ္ပာဒေတိ၊ ဧဝံ ဥပ္ပန္နေ ပန မာနသေ။ အဓမ္မဝါဒိပက္ခသ္မိံ နိသိန္နောဝ ဧဝံ မာနသံ ဥပ္ပာဒေန္တော အယံ ဘိက္ခု။ လဒ္ဓိယာတိ ဧဝံ ဥပ္ပာဒိတမာနသသင်္ခါတာယ လဒ္ဓိယာ။ တေသံ အဓမ္မဝါဒီနံ နာနာသံဝါသကော နာမ ဟောတီတိ ပကာသိတော။

တတြဋ္ဌော ပန သောတိ တသ္မိံ အဓမ္မဝါဒိပက္ခသ္မိံ နိသိန္နောဝ သော။ သဒ-ဓာတုယာ ဂတိနိဝါရဏတ္ထတ္တာ တတြ နိသိန္နော ‘‘တတြဋ္ဌော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဒွိန္နန္တိ ဓမ္မဝါဒိအဓမ္မဝါဒိပက္ခာနံ ဒွိန္နံ သင်္ဃာနံ။ ကမ္မန္တိ စတုဝဂ္ဂါဒိသင်္ဃေန ကရဏီယကမ္မံ။ ကောပေတီတိ အဓမ္မဝါဒီနံ အသံဝါသဘာဝံ ဂန္တွာ တေသံ ဂဏပူရဏတ္တာ၊ ဣတရေသံ ဧကသီမာယံ ဌတွာ ဟတ္ထပါသံ အနုပဂတတ္တာ၊ ဆန္ဒဿ စ အဒိန္နတ္တာ ကမ္မံ ကောပေတိ။ ယော ပန အဓမ္မဝါဒီနံ ပက္ခေ နိသိန္နော ‘‘အဓမ္မဝါဒိနော ဣမေ၊ ဣတရေ ဓမ္မဝါဒိနော’’တိ တေသံ မဇ္ဈေ ပဝိသတိ၊ ယတ္ထ ဝါ တတ္ထ ဝါ ပက္ခေ နိသိန္နော ‘‘ဣမေ ဓမ္မဝါဒိနော’’တိ ဂဏှာတိ၊ အယံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမာနသံဝါသကံ ကရောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃၁၁၀။ ဗဟိသီမာဂတော ပကတတ္တော ဘိက္ခု သစေ ဟတ္ထပါသေ ဌိတော ဟောတိ၊ သော သီမာယ နာနာသံဝါသကော မတောတိ ယောဇနာ။ တံ ဂဏပူရဏံ ကတွာ ကတကမ္မမ္ပိ ကုပ္ပတိ။ ဧဝံ ယထာဝုတ္တနိယာမေန တယော နာနာသံဝါသကာ မဟေသိနာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။

၃၁၁၁။ စုတောတိ ပါရာဇိကာပန္နော သာသနတော စုတတ္တာ ‘‘စုတော’’တိ ဂဟိတော။ ‘‘ဘိက္ခုနီ ဧကာဒသ အဘဗ္ဗာ’’တိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ဣမေတိ ဘေဒမနပေက္ခိတွာ သာမညေန သတ္တရသ ဇနာ။ အသံဝါသာတိ န သံဝသိတဗ္ဗာ၊ နတ္ထိ ဝါ ဧတေဟိ ပကတတ္တာနံ ဧကကမ္မာဒိကော သံဝါသောတိ အသံဝါသာ နာမ သိယုံ။

၃၁၁၂။ အသံဝါသဿ သဗ္ဗဿာတိ ယထာဝုတ္တဿ သတ္တရသဝိဓဿ သဗ္ဗဿ အသံဝါသဿ။ တထာ ကမ္မာရဟဿ စာတိ ‘‘ယဿ သင်္ဃော ကမ္မံ ကရောတိ၊ သော နေဝ ကမ္မပတ္တော၊ နာပိ ဆန္ဒာရဟော၊ အပိစ ကမ္မာရဟော’’တိ (ပရိ။ ၄၈၈) ဧဝံ ပရိဝါရေ ဝုတ္တကမ္မာရဟဿ စ။ ဥမ္မတ္တကာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ခိတ္တစိတ္တာဒီနံ ဂဟဏံ။ သင်္ဃေ တဇ္ဇနီယာဒီနိ ကရောန္တေ။ ပဋိက္ခေပေါတိ ပဋိက္ကောသနာ။ န ရူဟတီတိ ပဋိက္ကောသဋ္ဌာနေ န တိဋ္ဌတိ၊ ကမ္မံ န ကောပေတီတိ အဓိပ္ပာယော။

၃၁၁၃။ သသံဝါသေက…ပေ… ဘိက္ခုနောတိ ဝုတ္တနယေန ကမ္မေန ဝါ လဒ္ဓိယာ ဝါ အသံဝါသိကဘာဝံ အနုပဂတတ္တာ သမာနသံဝါသကဿ သီမာယ အသံဝါသိကဘာဝံ အနုပဂန္တွာ ဧကသီမာယ ဌိတဿ အန္တိမဝတ္ထုံ အနဇ္ဈာပန္နတ္တာ ပကတတ္တဿ ဘိက္ခုနော။ အနန္တရဿပိ ဟတ္ထပါသေ ဝစနေန ဝစီဘေဒကရဏေန ပဋိက္ခေပေါ ပဋိက္ကောသော ရုဟတိ ပဋိက္ကောသနဋ္ဌာနေယေဝ တိဋ္ဌတိ၊ ကမ္မံ ကောပေတီတိ အဓိပ္ပာယော။

၃၁၁၄။ ဆဟိ အာကာရေဟီတိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၄၃၈၊ ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) လဇ္ဇိတာယ၊ အညာဏတာယ၊ ကုက္ကုစ္စပကတတာယ၊ သတိသမ္မောသာယ၊ အကပ္ပိယေကပ္ပိယသညိတာယ၊ ကပ္ပိယေအကပ္ပိယသညိတာယာတိ ဣမေဟိ ဆဟိ အာကာရေဟိ။ ပဉ္စ သမဏကပ္ပာ စ ဝုတ္တာ၊ ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယော စ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။

‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စဟိ သမဏကပ္ပေဟိ ဖလံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ အဂ္ဂိပရိဇိတံ သတ္ထပရိဇိတံ နခပရိဇိတံ အဗီဇံ နိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇညေဝ ပဉ္စမ’’န္တိ (စူဠဝ။ ၂၅၀) ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကေ အနုညာတာ ပဉ္စ သမဏကပ္ပာ နာမ။ ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယောတိ ပရိဝါရေ ဧကုတ္တရေ ‘‘ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယော’’တိ ဣမဿ နိဒ္ဒေသေ ‘‘နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ၊ အယံ ပဌမာ ဝိသုဒ္ဓီ’’တိအာဒိနာ (ပရိ။ ၃၂၅) နယေန ဒဿိတာ ပဉ္စ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသသင်္ခါတာ ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယော စ ‘‘သုတ္တုဒ္ဒေသော ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော အဓိဋ္ဌာနုပေါသထော ပဝါရဏာ သာမဂ္ဂိဥပေါသထောယေဝ ပဉ္စမော’’တိ (ပရိ။ ၃၂၅) ဧဝံ ဝုတ္တာ ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယော စာတိ ဒွေပဉ္စဝိသုဒ္ဓိယော ‘‘ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနီ’’တိအာဒီသု ဝိယ သာမညဝစနေန သင်္ဂဟိတာ။

၃၁၁၅-၇။ နိဿေသေန ဒီယတိ ပညပီယတိ ဧတ္ထ သိက္ခာပဒန္တိ နိဒါနံ၊ တေသံ တေသံ သိက္ခာပဒါနံ ပညတ္တိယာ ဌာနဘူတံ ဝေသာလီအာဒိ။ ပုံ ဝုစ္စတိ နိရယော၊ တံ ဂလတိ မဒ္ဒတိ နေရယိကဒုက္ခံ အနုဘဝတီတိ ပုဂ္ဂလော၊ သတ္တော။ အရိယပုဂ္ဂလာ တံသဒိသတ္တာ၊ ဘူတပုဗ္ဗဂတိယာ ဝါ ‘‘ပုဂ္ဂလာ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဓ ပနေတေ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမဿ အာဒိကမ္မိကာ အဓိပ္ပေတာ။ ဣဒါနိ ပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသံ ဝက္ခတိ။ ဝသတိ ဧတ္ထ ဘဂဝတော အာဏာသင်္ခါတာ သိက္ခာပဒပညတ္တိ တံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တတီတိ ဝတ္ထု၊ တဿ တဿ ပုဂ္ဂလဿ သိက္ခာပဒပညတ္တိဟေတုဘူတော အဇ္ဈာစာရော။

ဝိဓာနံ ဝိဘဇနံ ဝိဓိ၊ ပဘေဒေါ။ ပညာပီယတိ ဘဂဝတော အာဏာ ပကာရေန ဉာပီယတိ ဧတာယာတိ ပညတ္တိ၊ ပညတ္တိယာ ဝိဓိ ပဘေဒေါ ‘‘ပညတ္တိဝိဓိ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဝိဓိံ ပညတ္တိယာ’’တိ ဂါထာဗန္ဓဝသေန အသမတ္ထနိဒ္ဒေသော။ သာ ပန ပညတ္တိဝိဓိ ပညတ္တိအနုပညတ္တိ အနုပ္ပန္နပညတ္တိ သဗ္ဗတ္ထပညတ္တိ ပဒေသပညတ္တိ သာဓာရဏပညတ္တိ အသာဓာရဏပညတ္တိ ဧကတောပညတ္တိ ဥဘတောပညတ္တိဝသေန နဝဝိဓာ ဟောတိ။

‘‘ဝိပတ္တိ အာပတ္တိ အနာပတ္တီ’’တိ ပဒစ္ဆေဒေါ၊ ဝိပဇ္ဇန္တိ ဧတာယ သီလာဒယောတိ ဝိပတ္တိ။ သာ ပန သီလအာစာရဒိဋ္ဌိအာဇီဝါနံ ဝသေန စတုဗ္ဗိဓာ။ သာ ပန ဥဒ္ဒေသဝသေန ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတာဝ။ အာပဇ္ဇန္တိ ဧတာယ အကုသလာဗျာကတဘူတာယ ဘဂဝတော အာဏာဝီတိက္ကမန္တိ အာပတ္တိ။ သာ ပုဗ္ဗပယောဂါဒိဝသေန အနေကပ္ပဘေဒါ အာပတ္တိ။ အနာပတ္တိ အဇာနနာဒိဝသေန အာဏာယ အနတိက္ကမနံ။ သမုဋ္ဌာတိ ဧတေဟိ အာပတ္တီတိ သမုဋ္ဌာနာနိ၊ ကာယာဒိဝသေန ဆဗ္ဗိဓာနိ အာပတ္တိကာရဏာနိ။ သမုဋ္ဌာနာနံ နယော သမုဋ္ဌာနနယော၊ တံ။

ဝဇ္ဇဉ္စ ကမ္မဉ္စ ကိရိယာ စ သညာ စ စိတ္တဉ္စ အာဏတ္တိ စ ဝဇ္ဇကမ္မကြိယာသညာစိတ္တာဏတ္တိယော၊ တာသံ ဝိဓိ တထာ ဝုစ္စတိ၊ တံ။ ဝဇ္ဇဝိဓိန္တိ ‘‘ယဿာ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ၊ အယံ လောကဝဇ္ဇာ၊ သေသာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ ဝဇ္ဇဝိဓိံ။ ကမ္မဝိဓိန္တိ ‘‘သဗ္ဗာ စ ကာယကမ္မဝစီကမ္မတဒုဘယဝသေန တိဝိဓာ ဟောန္တီ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ဒဿိတံ ကမ္မဝိဓိံ ။ ကြိယာဝိဓိန္တိ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ ကိရိယတော သမုဋ္ဌာတိ၊ အတ္ထိ အကိရိယတော၊ အတ္ထိ ကိရိယာကိရိယတော၊ အတ္ထိ သိယာ ကိရိယတော သိယာ အကိရိယတော’’တိအာဒိနာ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) နယေန ဒဿိတံ ကိရိယာဝိဓိံ။ သညာဝိဓိန္တိ ‘‘သညာဝိမောက္ခာ’’တိအာဒိနာ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) နယေန ဒဿိတံ သညာဝိဓိံ။

စိတ္တဝိဓိန္တိ ‘‘သဗ္ဗာပိ စိတ္တဝသေန ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ သစိတ္တကာ၊ အစိတ္တကာ စာ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ စိတ္တဝိဓိံ။ အာဏတ္တိဝိဓိန္တိ ‘‘သာဏတ္တိကံ အနာဏတ္တိက’’န္တိ ဝုတ္တံ အာဏတ္တိဝိဓိံ။ အင်္ဂဝိဓာနန္တိ သဗ္ဗသိက္ခာပဒေသု အာပတ္တီနံ ဝုတ္တံ အင်္ဂဝိဓာနဉ္စ။ ဝေဒနာတ္တိကံ၊ ကုသလတ္တိကဉ္စာတိ ယောဇနာ။ တံ ပန ‘‘အကုသလစိတ္တံ၊ ဒွိစိတ္တံ၊ တိစိတ္တံ၊ ဒုက္ခဝေဒနံ၊ ဒွိဝေဒနံ၊ တိဝေဒန’’န္တိ တတ္ထ တတ္ထ ဒဿိတမေဝ။

သတ္တရသဝိဓံဧတံ လက္ခဏန္တိ ယထာဝုတ္တနိဒါနာဒိသတ္တရသပ္ပဘေဒံ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ သာဓာရဏလက္ခဏံ။ ဒဿေတွာတိ ပကာသေတွာ။ ဗုဓော ဝိနယကုသလော။ တတ္ထ တတ္ထ သိက္ခာပဒေသု ယထာရဟံ ယောဇေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။

၃၁၁၈။ ဣမေသု သတ္တရသသု လက္ခဏေသု နိဒါနပုဂ္ဂလေ တာဝ နိဒ္ဒိသိတုမာဟ ‘‘နိဒါန’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ တေသု သတ္တရသသု သာဓာရဏလက္ခဏေသု၊ နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ဘုမ္မံ။ နိဒါနန္တိ နိဒ္ဓါရိတဗ္ဗဒဿနံ။ ‘‘ပုရ’’န္တိ ဣဒံ ‘‘ဝေသာလီ’’တိအာဒိပဒေဟိ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သက္ကဘဂ္ဂါတိ ဧတေဟိ ဇနပဒဝါစီဟိ သဒ္ဒေဟိ ဌာနနိဿိတာ နာဂရာဝ ဂဟေတဗ္ဗာ။ တာနိ စ ‘‘သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ’’တိ တတ္ထ တတ္ထ သိက္ခာပဒနိဒါနေ နိဒဿိတာနေဝ။

၃၁၁၉။ ‘‘ဒသ ဝေသာလိယာ’’တိအာဒီနံ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဥတ္တရေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဂိရိဗ္ဗဇေတိ ရာဇဂဟနဂရေ။ တဉှိ သမန္တာ ဌိတေဟိ ဣသိဂိလိအာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ပဗ္ဗတေဟိ ဝဇသဒိသန္တိ ‘‘ဂိရိဗ္ဗဇ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။

၃၁၂၁။ ဘိက္ခူနံ ပါတိမောက္ခသ္မိံ သုဒိန္နဓနိယာဒယော တေဝီသတိဝိဓာ အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂလာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။

၃၁၂၂။ ဥဘယပါတိမောက္ခေ အာဂတာ တေ သဗ္ဗေ အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂလာ ပရိပိဏ္ဍိတာ တိံသ ဘဝန္တီတိ ယောဇနာ။ ဝတ္ထုအာဒီနံ ဝိနိစ္ဆယော ဥတ္တရေ ဝက္ခမာနတ္တာ ဣဓ န ဝုတ္တော။ နနု စ နိဒါနပုဂ္ဂလဝိနိစ္ဆယမ္ပိ တတ္ထ ဝက္ခတီတိ သော ဣဓ ကသ္မာ ဝုတ္တောတိ? နာယံ ဒေါသော၊ ဣမဿ ပကရဏတ္တာ ဣဓာပိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ ယဒိ ဧဝံ ဝတ္ထုအာဒိဝိနိစ္ဆယောပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ၊ သော ကသ္မာ န ဝုတ္တောတိ? ဧကယောဂနိဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဣမဿ ဝစနေန သောပိ ဝုတ္တောယေဝ ဟောတီတိ ဧကဒေသဒဿနဝသေန သံခိတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၃၁၂၃။ ယော ဧနံ တရုံ ဇာနာတိ၊ သော ပညတ္တိံ အသေသတော ဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ ‘‘ဧနံ တရု’’န္တိ ဣမိနာ နိဒါနာဒိသတ္တရသပ္ပကာရံ သဗ္ဗသိက္ခာပဒသာဓာရဏလက္ခဏသမုဒါယံ ရူပကေန ဒဿေတိ။ ကိံ ဝိသိဋ္ဌံ တရုန္တိ အာဟ ‘‘တိမူလ’’န္တိအာဒိ။

တတ္ထ တိမူလန္တိ နိဒါနပုဂ္ဂလဝတ္ထုသင်္ခါတာနိ တီဏိ မူလာနိ ဧတဿာတိ တိမူလံ။ နဝပတ္တန္တိ နဝဝိဓပဏ္ဏတ္တိသင်္ခါတာနိ ပတ္တာနိ ဧတဿာတိ နဝပတ္တံ။ ဒွယင်္ကုရန္တိ လောကဝဇ္ဇပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇသင်္ခါတာ ဒွေ အင်္ကုရာ ဧတဿာတိ ဒွယင်္ကုရံ။ ‘‘ဒွိအင်္ကုရ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဣ-ကာရဿ အယာဒေသံ ကတွာ ‘‘ဒွယင်္ကုရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သတ္တဖလန္တိ အာဏတ္တိအာပတ္တိအနာပတ္တိဝိပတ္တိသညာဝေဒနာကုသလတ္တိကသင်္ခါတာနိ သတ္တ ဖလာနိ ဧတဿာတိ သတ္တဖလံ။ ဆပုပ္ဖန္တိ ဆသမုဋ္ဌာနသင်္ခါတာနိ ပုပ္ဖာနိ ဧတဿာတိ ဆပုပ္ဖံ။ ဒွိပ္ပဘဝန္တိ စိတ္တကမ္မသင်္ခါတာ ဒွေ ပဘဝါ ဧတဿာတိ ဒွိပ္ပဘဝံ။ ဒွိသာခန္တိ ကိရိယအင်္ဂသင်္ခါတာ ဒွေ သာခါ ဧတဿာတိ ဒွိသာခံ။ ဧနံ တရုံ ယော ဇာနာတီတိ ယော ဝုတ္တော ဘိက္ခု ဝုတ္တသရူပသာဓာရဏသတ္တရသလက္ခဏရာသိဝိနိစ္ဆယသင်္ခါတတရုံ ဇာနာတိ။ သောတိ သော ဘိက္ခု။ ပညတ္တိန္တိ ဝိနယပိဋကံ။ အသေသတောတိ သဗ္ဗသော။

၃၁၂၄။ ဣတိ ဧဝံ မဓုရပဒတ္ထံ အနာကုလံ ပရမံ ဥတ္တမံ ဣမံ ဝိနိစ္ဆယံ ယော ပဌတိ ဝါစုဂ္ဂတံ ကရောန္တော ပရိယာပုဏာတိ၊ ဂရုသန္တိကေ သာဓုကံ သုဏာတိ၊ ပရိပုစ္ဆတေ စ အတ္ထံ ပရိပုစ္ဆတိ စ၊ သော ဘိက္ခု ဝိနယ ဝိနိစ္ဆယေ ဥပါလိသမော ဘဝတိ ဝိနယဓရာနံ ဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနေ နိက္ခိတ္တေန ဥပါလိမဟာထေရေန သဒိသော ဘဝတီတိ ယောဇနာ။

ဣတိ ဝိနယတ္ထသာရသန္ဒီပနိယာ ဝိနယဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာယ

ပကိဏ္ဏကဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။