📜

သမုဋ္ဌာနသီသကထာဝဏ္ဏနာ

၃၂၅-၆။ မဟေသိနာ ဒွီသု ဝိဘင်္ဂေသု ပညတ္တာနိ ယာနိ ပါရာဇိကာဒီနိ သိက္ခာပဒါနိ ဥပေါသထေ ဥဒ္ဒိသန္တိ၊ တေသံ သိက္ခာပဒါနံ သမုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ ပါဋဝတ္ထာယ ဣတော ပရံ ပဝက္ခာမိ၊ တံ သမာဟိတာ သုဏာထာတိ ယောဇနာ။

၃၂၇။ ကာယော စ ဝါစာ စ ကာယဝါစာ စာတိ အစိတ္တကာနိ ယာနိ တီဏိ သမုဋ္ဌာနာနိ၊ တာနေဝ စိတ္တေန ပစ္စေကံ ယောဇိတာနိ သစိတ္တကာနိ တီဏိ သမုဋ္ဌာနာနိ ဟောန္တီတိ ဧဝမေဝ သမုဋ္ဌာနံ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ ဝသေန ဧကင်္ဂိကံ၊ တတိယစတုတ္ထပဉ္စမာနံ ဝသေန ဒွင်္ဂိကံ၊ ဆဋ္ဌဿ ဝသေန တိဝင်္ဂိကဉ္စာတိ ဧဝံ ဆဓာ သမုဋ္ဌာနဝိဓိံ ဝဒန္တီတိ ယောဇနာ။ ကာယော၊ ဝါစာတိ ဧကင်္ဂိကံ ဒွယံ၊ ကာယဝါစာ ၊ ကာယစိတ္တံ၊ ဝါစာစိတ္တန္တိ ဒုဝင်္ဂိကတ္တယံ၊ ကာယဝါစာစိတ္တန္တိ အင်္ဂဘေဒေန တိဝိဓမ္ပိ အဝယဝဘေဒေန သမုဋ္ဌာနဘေဒဝိဓိံ ဆပ္ပကာရံ ဝဒန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။

၃၂၈။ တေသု ဆသု သမုဋ္ဌာနေသု ဧကေန ဝါ သမုဋ္ဌာနေန ဒွီဟိ ဝါ တီဟိ ဝါ စတူဟိ ဝါ ဆဟိ ဝါ သမုဋ္ဌာနေဟိ နာနာ အာပတ္တိယော ဇာယရေတိ သမ္ဗန္ဓော။

၃၂၉။ တတ္ထ တာသု နာနာပတ္တီသု။ ပဉ္စ သမုဋ္ဌာနာနိ ဧတိဿာတိ ပဉ္စသမုဋ္ဌာနာ၊ ဧဝရူပါ ကာစိ အာပတ္တိ န ဝိဇ္ဇတိ။ ဧကမေကံ သမုဋ္ဌာနံ ယာသန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။ ပစ္ဆိမေဟေဝ တီဟိပီတိ သစိတ္တကေဟေဝ တီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ၊ ယာ အာပတ္တိ ဧကသမုဋ္ဌာနာ ဟောတိ၊ သာ သစိတ္တကာနံ တိဏ္ဏမညတရေန ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။

၃၃၀-၁။ တတိယစ္ဆဋ္ဌတောပိ စာတိ ကာယဝါစတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စ။ စတုတ္ထစ္ဆဋ္ဌတော စေဝါတိ ကာယစိတ္တတော ကာယဝါစာစိတ္တတော စ။ ပဉ္စမစ္ဆဋ္ဌတောပိ စာတိ ဝါစာစိတ္တတော ကာယဝါစာစိတ္တတော စ။ ‘‘ကာယတော ကာယစိတ္တတော’’တိ ပဌမံ ဒွိသမုဋ္ဌာနံ၊ ‘‘ဝါစတော ဝါစာစိတ္တတော’’တိ ဒုတိယံ၊ ‘‘ကာယဝါစတော ကာယဝါစာစိတ္တတော’’တိ တတိယံ၊ ‘‘ကာယစိတ္တတော ကာယဝါစာစိတ္တတော’’တိ စတုတ္ထံ၊ ‘‘ဝါစာစိတ္တတော ကာယဝါစာစိတ္တတော’’တိ ပဉ္စမံ ဒွိသမုဋ္ဌာနန္တိ ဧဝံ ပဉ္စဓာ ဧဝ ဌိတေဟိ ဒွီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ ဧသာ ဒွိသမုဋ္ဌာနာပတ္တိ ဇာယတေ သမုဋ္ဌာတိ။ န အညတောတိ ကာယတော ဝါစတောတိ ဧကံ၊ ဝါစတော ကာယဝါစတောတိ ဧကန္တိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တက္ကမဝိပရိယာယေန ယောဇိတေဟိ အညေဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ န သမုဋ္ဌာတိ။

၃၃၂။ ပဌမေဟိ စ တီဟီတိ ‘‘ကာယတော၊ ဝါစတော၊ ကာယဝါစတော’’တိ ပဌမံ နိဒ္ဒိဋ္ဌေဟိ တီဟိ အစိတ္တကသမုဋ္ဌာနေဟိ။ ပစ္ဆိမေဟိ စာတိ ‘‘ကာယစိတ္တတော၊ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော’’တိ ဧဝံ ပစ္ဆာ ဝုတ္တေဟိ သစိတ္တကေဟိ တီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ။ န အညတောတိ ‘‘ကာယတော၊ ဝါစတော၊ ကာယစိတ္တတော၊ ဝါစတော၊ ကာယဝါစတော၊ ကာယစိတ္တတော’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တဝိပလ္လာသတော အညေဟိ တီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ န သမုဋ္ဌာတိ။

၃၃၃-၄။ ပဌမာ တတိယာ စေဝ၊ စတုတ္ထစ္ဆဋ္ဌတောပိ စာတိ ကာယတော၊ ကာယဝါစတော၊ ကာယစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတောတိ ဧတေဟိ စတူဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ စေဝ။ ဒုတိယာ…ပေ… စ္ဆဋ္ဌတောပိ စာတိ ဝါစတော၊ ကာယဝါစတော၊ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတောတိ ဣမေဟိ စတူဟိ စာတိ စတုသမုဋ္ဌာနေနာပတ္တိ။

သာ ဧဝံ ဒွိဓာ ဌိတေဟိ စတူဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ ဇာယတေ။ န ပနညတောတိ ‘‘ကာယတော၊ ဝါစတော၊ ကာယဝါစတော၊ ကာယစိတ္တတော’’တိ ဧဝမာဒိနာ ဝိပလ္လာသနယေန ယောဇိတေဟိ စတူဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ န သမုဋ္ဌာတိ။ ဆ သမုဋ္ဌာနာနိ ယဿာ သာ ဆသမုဋ္ဌာနာ။ သစိတ္တကေဟိ တီဟိ၊ အစိတ္တကေဟိ တီဟီတိ ဆဟိ ဧဝ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌာတီတိ။ ပကာရန္တရာဘာဝါ ဣဓ ‘‘န အညတော’’တိ န ဝုတ္တံ။

အာဟ စ အဋ္ဌကထာစရိယော မာတိကဋ္ဌကထာယံ။

၃၃၅။ သမုဋ္ဌာတိ ဧတသ္မာတိ သမုဋ္ဌာနံ၊ ကာယာဒိ ဆဗ္ဗိဓံ၊ ဧကံ သမုဋ္ဌာနံ ကာရဏံ ယဿာ သာ ဧကသမုဋ္ဌာနာ။ ပကာရန္တရာဘာဝါ တိဓာ။ ကထံ? သစိတ္တကာနံ တိဏ္ဏံ သမုဋ္ဌာနာနံ ဝသေန တိဝိဓာ။ ဒွီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌိတာ ဒွိသမုဋ္ဌိတာ၊ ဒွိသမုဋ္ဌာနာပတ္တီတိ အတ္ထော။ ပဉ္စဓာတိ ဝုတ္တနယေန ပဉ္စပ္ပကာရာ။ တီဏိ သမုဋ္ဌာနာနိ ယဿာ သာ တိသမုဋ္ဌာနာ၊ စတ္တာရိ သမုဋ္ဌာနာနိ ယဿာ သာ စတုရုဋ္ဌာနာ၊ တိသမုဋ္ဌာနာ စ စတုရုဋ္ဌာနာ စ တိစတုရုဋ္ဌာနာတိ ဧကဒေသသရူပေကသေသော၊ တိသမုဋ္ဌာနာ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တာ၊ စတုသမုဋ္ဌာနာ စ ဒွိဓာ ဧဝ ဝိဘတ္တာတိ အတ္ထော။ ဆဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌိတာ ဆသမုဋ္ဌိတာ၊ ဆသမုဋ္ဌာနာတိ အတ္ထော။ ဧကဓာတိ ပကာရန္တရာဘာဝါ ဧကဓာဝ ဌိတာတိ အဓိပ္ပာယော။

၃၃၆။ သဗ္ဗာ အာပတ္တိယော သမုဋ္ဌာနဝိသေသတော ဧဝံ တေရသဓာ ဌိတာနံ သမုဋ္ဌာနဘေဒါနံ နာနတ္တတော တေဟိ သမုဋ္ဌိတာနံ ပဌမံ ပညတ္တတ္တာ သီသဘူတာနံ သိက္ခာပဒါနံ ဝသေန တေရသေဝ နာမာနိ လဘန္တိ၊ တာနိ ဣတော ပရံ ဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။

၃၃၇။ ပဌမန္တိမဝတ္ထုဉ္စာတိ ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနံ။ ဒုတိယန္တိ အဒိန္နာဒါနသမုဋ္ဌာနံ။ သဉ္စရိတ္တကန္တိ သဉ္စရိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။ သမနုဘာသနန္တိ သမနုဘာသနသမုဋ္ဌာနံ။ ‘‘ကထိနံ ဧဠကလောမက’’န္တိ ပဒစ္ဆေဒေါ၊ ကထိနသမုဋ္ဌာနံ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနဉ္စ။

၃၃၈။ ပဒသောဓမ္မန္တိ ပဒသောဓမ္မသမုဋ္ဌာနံ။ အဒ္ဓါနံ ထေယျသတ္ထန္တိ အဒ္ဓါနသမုဋ္ဌာနံ ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနံ။ ဒေသနာတိ ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနံ။ ဘူတာရောစနကန္တိ ဘူတာရောစနသမုဋ္ဌာနံ။ စောရိဝုဋ္ဌာပနန္တိ စောရိဝုဋ္ဌာပနသမုဋ္ဌာနံ။

၃၃၉။ အနနုညာတကဉ္စာတိ အနနုညာတကသမုဋ္ဌာနဉ္စာတိ ဧတာနိ တေရသ တေဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌိတာနံ တေသံ သိက္ခာပဒါနံ ပဌမံ ပဌမံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနံ ပဌမပါရာဇိကာဒိသိက္ခာပဒသမုဋ္ဌာနာနံ ဣတရေသံ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘာဝတော ‘‘သီသာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ။ ယထာဟ ပရိဝါရဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပဌမပါရာဇိကံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ၊ သေသာနိ တေန သဒိသာနီ’’တိအာဒိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၂၅၈)။ တေရသေတေ သမုဋ္ဌာနနယာတိ ဧတေ သီသဝသေန ဒဿိတာ တေရသ သမုဋ္ဌာနနယာ။ ဝိညူဟိ ဥပါလိတ္ထေရာဒီဟိ။

၃၄၀။ တတ္ထ တေရသသု သမုဋ္ဌာနသီသေသု။ ယာတိ ယာ ပန အာပတ္တိ။ အာဒိပါရာဇိကုဋ္ဌာနာတိ ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနာ။

၃၄၁။ အဒိန္နာဒါန-သဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗကော ပဌမော ဧတိဿာ တံသမုဋ္ဌာနာပတ္တိယာတိ အဒိန္နာဒါနပုဗ္ဗကာ၊ အဒိန္နာဒါနသမုဋ္ဌာနာတိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာတိ ယောဇနာ။

၃၄၂။ ဇာတူတိ ဧကံသေန။

၃၄၃။ အယံ သမုဋ္ဌာနဝသေန ‘‘သမနုဘာသနာသမုဋ္ဌာနာ’’တိ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။

၃၄၄။ ကထိန-သဒ္ဒေါ ဥပပဒေါ ယဿာ တံသမုဋ္ဌာနာယ အာပတ္တိယာ သာ ကထိနုပပဒါ၊ ကထိနသမုဋ္ဌာနာတိ မတာ ဉာတာ၊ အယံ သမုဋ္ဌာနဝသေန ‘‘ကထိနသမုဋ္ဌာနာ’’တိ ဉာတာတိ အတ္ထော။

၃၄၅။ ဧဠကလောမ-သဒ္ဒေါ အာဒိ ယဿာ တံသမုဋ္ဌာနာပတ္တိယာ သာ ဧဠကလောမာဒိသမုဋ္ဌာနာတိ အတ္ထော။

၃၄၉။ ဧတ္ထ သမုဋ္ဌာနေသု။

၃၅၀။ ဘူတာရောစန-သဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗဘာဂေါ ဧတိဿာ တံသမုဋ္ဌာနာယ အာပတ္တိယာတိ ဘူတာရောစနပုဗ္ဗကာ၊ ဘူတာရောစနသမုဋ္ဌာနာတိ အတ္ထော။

၃၅၁။ သမုဋ္ဌာနံ သမုဋ္ဌိတံ၊ စောရိဝုဋ္ဌာပနံ သမုဋ္ဌိတံ ယဿာ သာ စောရိဝုဋ္ဌာပနသမုဋ္ဌိတာ၊ စောရိဝုဋ္ဌာပနသမုဋ္ဌာနာတိ အတ္ထော။

၃၅၃။ တတ္ထာတိ တေရသသမုဋ္ဌာနသီသေသု၊ ‘‘သမုဋ္ဌာနံ သစိတ္တက’’န္တိ ဣဒံ ‘‘ပဌမ’’န္တိအာဒီဟိ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ပဌမံ သမုဋ္ဌာနန္တိ ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနံ။ ဒုတိယံ သမုဋ္ဌာနန္တိ အဒိန္နာဒါနသမုဋ္ဌာနံ။ စတုတ္ထံ သမုဋ္ဌာနန္တိ သမနုဘာသနသမုဋ္ဌာနံ။ နဝမံ သမုဋ္ဌာနန္တိ ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနံ။ ဒသမံ သမုဋ္ဌာနန္တိ ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနံ။ ဒွါဒသမံ သမုဋ္ဌာနန္တိ စောရိဝုဋ္ဌာပနသမုဋ္ဌာနံ။

၃၅၄။ သမုဋ္ဌာနေတိ သမုဋ္ဌာနသီသေ။ သဒိသာတိ တေန တေန သမုဋ္ဌာနသီသေန သမုဋ္ဌာနာ အာပတ္တိယော။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သမုဋ္ဌာနဝိနိစ္ဆယေ။ ဒိဿရေတိ ဒိဿန္တေ၊ ဒိဿန္တီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဣဓ ဒိဿရေတိ ဣဓ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ ဧတေသု တေရသသမုဋ္ဌာနေသု ဧကေကသ္မိံ အညာနိပိ သဒိသာနိ သမုဋ္ဌာနာနိ ဒိဿန္တီတိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ တာနိ သရူပတော နိဒဿေတုမာဟ ‘‘သုက္ကဉ္စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သုက္ကန္တိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပဒံ။ ဧသ နယော ‘‘ကာယသံသဂ္ဂေါ’’တိအာဒီသုပိ။ ယဒေတ္ထ ဒုဝိညေယျံ၊ တံ ဝက္ခာမ။

၃၅၅။ ပုဗ္ဗုပပရိပါကော စာတိ ‘‘ဇာနံ ပုဗ္ဗုပဂတံ ဘိက္ခု’’န္တိ (ပါစိ။ ၁၂၀) သိက္ခာပဒဉ္စ ‘‘ဘိက္ခုနိပရိပါစိတ’’န္တိ (ပါစိ။ ၁၉၂၊ ၁၉၄) ပိဏ္ဍပါတသိက္ခာပဒဉ္စ။ ရဟော ဘိက္ခုနိယာသဟာတိ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ရဟော နိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဘောဇနေ၊ ရဟော ဒွေ စာတိ သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဉ္စ ဒွေ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒါနိ စ။ အင်္ဂုလီ ဥဒကေ ဟသန္တိ အင်္ဂုလိပတောဒဉ္စ ဥဒကဟသဓမ္မသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၅၆။ ပဟာရေ ဥဂ္ဂိရေ စေဝါတိ ပဟာရဒါနသိက္ခာပဒဉ္စ တလသတ္တိဥဂ္ဂိရဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ တေပညာသာ စ သေခိယာတိ ပဉ္စသတ္တတိသေခိယာသု ဝက္ခမာနာနိ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာဒီနိ သမနုဘာသနသမုဋ္ဌာနာနိ ဒသ၊ ဆတ္တပါဏိအာဒီနိ ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနာနိ ဧကာဒသ၊ ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနံ ၊ သူပေါဒနဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဉ္စာတိ ဗာဝီသတိ သိက္ခာပဒါနိ ဌပေတွာ ပရိမဏ္ဍလနိဝါသနာဒီနိ ဣတရာနိ တေပညာသ သေခိယသိက္ခာပဒါနိ စ။ အဓက္ခကုဗ္ဘဇာဏုဉ္စာတိ ဘိက္ခုနီနံ အဓက္ခကဥဗ္ဘဇာဏုသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂါမန္တရမဝဿုတာတိ ဂါမန္တရဂမနံ၊ အဝဿုတဿ ဟတ္ထတော ခါဒနီယဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၅၇-၈။ တလမဋ္ဌုဒသုဒ္ဓိ စာတိ တလဃာတံ၊ ဇတုမဋ္ဌံ၊ ဥဒကသုဒ္ဓိကာဒိယနဉ္စ။ ဝဿံဝုတ္ထာတိ ‘‘ဝဿံဝုတ္ထာ…ပေ… ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနီ’’တိ (ပါစိ။ ၉၇၄) သိက္ခာပဒဉ္စ။ ဩဝါဒါယ န ဂစ္ဆန္တီတိ ဩဝါဒါယ အဂမနသိက္ခာပဒဉ္စ။ နာနုဗန္ဓေ ပဝတ္တိနိန္တိ ‘‘ဝုဋ္ဌာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၁၂) သိက္ခာပဒဉ္စာတိ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဣမေ ပဉ္စသတ္တတိ ဓမ္မာ ကာယစိတ္တသမုဋ္ဌိတာ မေထုနေန သမာ ဧကသမုဋ္ဌာနာ မတာတိ ယောဇနာ။

ဧတ္ထ စ ပါဠိယံ ‘‘ဆသတ္တတီ’’တိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ သမုဋ္ဌာနသိက္ခာပဒေန သဟ ဒဿိတော။ ဣဓ ပန တံ ဝိနာ တံသဒိသာနမေဝ ဂဏနာ ဒဿိတာ။ တေနေဝ ပဌမံ သမုဋ္ဌာနသီသံ ပါဠိယံ ဂဏနာယပိ ဒဿိတံ၊ ဣဓေဝ န ဒဿိတံ။ ဥပရိ ကတ္ထစိ သမုဋ္ဌာနသီသဿ ဒဿနံ ပနေတ္ထ ဝက္ခမာနာနံ တံသဒိသဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ဂဏနာယ ဝက္ခမာနာယ အန္တောဂဓဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တေနေဝ တတ္ထပိ တံ ဝိနာ ဂဏနံ ဝက္ခတိ။

ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃၅၉။ ဝိဂ္ဂဟန္တိ မနုဿဝိဂ္ဂဟသိက္ခာပဒံ။ ဥတ္တရိ စေဝါတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုဋ္ဌုလ္လန္တိ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသိက္ခာပဒံ။ အတ္တကာမတာတိ အတ္တကာမပါရိစရိယသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုဋ္ဌဒေါသာ ဒုဝေ စေဝါတိ ဒွေ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒါနိ စ။ ဒုတိယာနိယတောပိ စာတိ ဒုတိယအနိယတသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၀။ အစ္ဆိန္ဒနဉ္စာတိ သာမံ စီဝရံ ဒတွာ အစ္ဆိန္ဒနဉ္စ။ ပရိဏာမောတိ သင်္ဃိကလာဘဿ အတ္တနော ပရိဏာမနဉ္စ။ မုသာဩမသပေသုဏာတိ မုသာဝါဒေါ စ ဩမသဝါဒေါ စ ဘိက္ခုပေသုညဉ္စ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနဉ္စေဝါတိ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိအာရောစနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပထဝီခဏနမ္ပိ စာတိ ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၁။ ဘူတဂါမဉ္စဝါဒေါ စာတိ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒံ၊ အညဝါဒကသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥဇ္ဈာပနကမေဝ စာတိ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒဉ္စ။ နိက္ကဍ္ဎော သိဉ္စနဉ္စေဝါတိ ဝိဟာရတော နိက္ကဍ္ဎနဉ္စ ဥဒကေ တိဏာဒိသိဉ္စနဉ္စ။ အာမိသဟေတု စာတိ အာမိသဟေတု ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၂။ ဘုတ္တာဝိန္တိ ဘုတ္တာဝိံ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယာဒိနာ ပဝါရဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဧဟနာဒရိန္တိ ‘‘ဧဟာဝုသော၊ ဂါမံ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၂၇၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ အနာဒရိယသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဘိံသာပနမေဝ စာတိ ဘိက္ခုဘိံသနကဉ္စ။ အပနိဓေယျာတိ ပတ္တာဒိအပနိဓာနသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဉ္စိစ္စ ပါဏန္တိ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာဝေါရောပနဉ္စ။ သပ္ပာဏကမ္ပိ စာတိ ဇာနံ သပ္ပာဏကဥဒကသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၃။ ဥက္ကောဋနဉ္စာတိ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋနဉ္စ။ ဦနောတိ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဉ္စ။ သံဝါသောတိ ဥက္ခိတ္တကေန သဒ္ဓိံ သံဝါသသိက္ခာပဒဉ္စ။ နာသနေ စာတိ နာသိတကသာမဏေရသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဟဓမ္မိကန္တိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝိလေခါ စာတိ ‘‘ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ (ပါစိ။ ၄၃၉) အာဂတသိက္ခာပဒဉ္စ။ မောဟနာတိ မောဟနသိက္ခာပဒဉ္စ။ အမူလကေန စာတိ အမူလကေန သင်္ဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသနသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၄။ ကုက္ကုစ္စံ ခီယနံ ဒတွာတိ ကုက္ကုစ္စဥပ္ပာဒနဉ္စ ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခီယနဉ္စ စီဝရံ ဒတွာ ခီယနဉ္စ။ ပရိဏာမေယျ ပုဂ္ဂလေတိ သင်္ဃိကံ လာဘံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ကိံ တေ၊ အကာလံ၊ အစ္ဆိန္ဒေတိ ‘‘ကိံ တေ၊ အယျေ၊ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတီ’’တိ (ပါစိ။ ၇၀၅) အာဂတသိက္ခာပဒဉ္စ အကာလစီဝရံ ‘‘ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇနသိက္ခာပဒဉ္စ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုဂ္ဂဟနိရယေန စာတိ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဒုပဓာရိတေန ပရံ ဥဇ္ဈာပနသိက္ခာပဒဉ္စ နိရယေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အဘိသပနသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၅။ ဂဏဿ စာတိ ‘‘ဂဏဿ စီဝရလာဘံ အန္တရာယံ ကရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၀၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝိဘင်္ဂဉ္စာတိ ‘‘ဓမ္မိကံ စီဝရဝိဘင်္ဂံ ပဋိဗာဟေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၁၂) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုဗ္ဗလာသာ တထေဝ စာတိ ‘‘ဒုဗ္ဗလစီဝရပစ္စာသာယ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၂၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရန္တိ ‘‘ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရံ ပဋိဗာဟေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၂၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဉ္စိစ္စာဖာသုမေဝ စာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၄၂) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၆။ သယံ ဥပဿယံ ဒတွာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၅၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အက္ကောသေယျ စာတိ ‘‘ဘိက္ခုံ အက္ကောသေယျ ဝါ ပရိဘာသေယျ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၂၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ စဏ္ဍိကာတိ ‘‘စဏ္ဍီကတာ ဂဏံ ပရိဘာသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၃၄) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ကုလမစ္ဆရိနီ အဿာတိ ‘‘ကုလမစ္ဆရိနီ အဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၄၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေယျ စာတိ ‘‘ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၆၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၇။ ပါယန္တိန္တိ ‘‘ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၇၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒွေ စ ဝဿာနီတိ ‘‘ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၈၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သင်္ဃေနာသမ္မတန္တိ ‘‘သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သင်္ဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၈၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တိဿော ဂိဟိဂတာ ဝုတ္တာတိ ‘‘ဦနဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ (ပါစိ။ ၁၀၉၁)၊ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ (ပါစိ။ ၁၀၉၇)၊ ဒွေဝဿာနိ သိက္ခိတသိက္ခံ သင်္ဃေန အသမ္မတ’’န္တိ (ပါစိ။ ၁၁၀၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ စ။ တိဿောယေဝ ကုမာရိကာတိ ‘‘ဦနဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတ’’န္တိအာဒိနာ (ပါစိ။ ၁၁၂၀) နယေန ဝုတ္တာ တိဿော စ။

၃၆၈။ ဦနဒွါဒသဝဿာ ဒွေတိ ‘‘ဦနဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေယျ (ပါစိ။ ၁၁၃၇)၊ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သင်္ဃေန အသမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၄၂) ဝုတ္တာနိ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ စ။ အလံ တာဝ တေတိ ‘‘အလံ တာဝ တေ၊ အယျေ၊ ဝုဋ္ဌာပိတေနာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၄၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သောကာဝဿာတိ ‘‘စဏ္ဍိံ သောကာဝါသံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၅၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပါရိဝါသိကစ္ဆန္ဒဒါနတောတိ ‘‘ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေန သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၆၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၆၉။ အနုဝဿံ ဒုဝေ စာတိ ‘‘အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေယျ (ပါစိ။ ၁၁၇၁)၊ ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၇၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒါနိ စာတိ ဧကူနသတ္တတိ သိက္ခာပဒါနိ။ အဒိန္နာဒါနတုလျတ္တာတိ အဒိန္နာဒါနေန သမာနသမုဋ္ဌာနတ္တာ။ တိသမုဋ္ဌာနိကာ ကတာတိ သစိတ္တကေဟိ တီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌဟန္တီတိ ဝုတ္တာ။

ဒုတိယပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃၇၀။ သဉ္စရိကုဋိမဟလ္လကန္တိ သဉ္စရိတ္တံ၊ သညာစိကာယ ကုဋိကရဏံ၊ မဟလ္လကဝိဟာရကရဏဉ္စ။ ဓောဝါပနဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟောတိ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ပုရာဏစီဝရဓောဝါပနဉ္စ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏဉ္စ။ စီဝရဿ စ ဝိညတ္တိန္တိ အညာတကံ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတာနိံ ဝါ စီဝရဝိညာပနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂဟဏဉ္စ တဒုတ္တရိန္တိ တဒုတ္တရိသာဒိယနသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၇၁။ ဥပက္ခဋဒွယဉ္စေဝါတိ ‘‘စီဝရစေတာပန္နံ ဥပက္ခဋံ ဟောတီ’’တိ (ပါရာ။ ၅၂၈) အာဂတသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ တထာ ဒူတေန စီဝရန္တိ ဒူတေနစီဝရစေတာပန္နပဟိတသိက္ခာပဒဉ္စ။ ကောသိယန္တိ ကောသိယမိဿကသိက္ခာပဒဉ္စ။ သုဒ္ဓကာဠာနန္တိ ‘‘သုဒ္ဓကာဠကာန’’န္တိအာဒိသိက္ခာပဒဉ္စ (ပါရာ။ ၅၄၈)။ ဒွေ ဘာဂါဒါနမေဝ စာတိ ‘‘ဒွေ ဘာဂါ အာဒါတဗ္ဗာ’’တိ (ပါရာ။ ၅၅၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၇၂။ ဆဗ္ဗဿာနီတိ ဆဗ္ဗဿာနိ ဓာရဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပုရာဏဿာတိ ‘‘ပုရာဏသန္ထတဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၅၆၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ လောမဓောဝါပနမ္ပိ စာတိ ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ရူပိယဿ ပဋိဂ္ဂါဟောတိ ရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥဘော နာနပ္ပကာရကာတိ ရူပိယသံဝေါဟာရကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒါနိ စ။

၃၇၃။ ဦနဗန္ဓနပတ္တော စာတိ ဦနပဉ္စဗန္ဓနပတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝဿသာဋိကသုတ္တကန္တိ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဉ္စ သုတ္တံ ဝိညာပေတွာ စီဝရကာရာပနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝိကပ္ပာပဇ္ဇနန္တိ တန္တဝါယေ ဥပသင်္ကမိတွာ စီဝရေ ဝိကပ္ပာပဇ္ဇနဉ္စ။ ယာဝ ဒွါရဒါနဉ္စ သိဗ္ဗနန္တိ ‘‘ယာဝ ဒွါရကောသာ အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၃၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ ‘‘အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒေယျ (ပါစိ။ ၁၇၁)၊ စီဝရံ သိဗ္ဗေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၇၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။

၃၇၄။ ပူဝေဟီတိ ပူဝေဟိ ဝါ မန္ထေဟိ ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပစ္စယောတိ စတုမာသပစ္စယပဝါရဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဇောတီတိ ဇောတိယာ သမာဒဟနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ရတနန္တိ ရတနသိက္ခာပဒဉ္စ။ သူစိ…ပေ… သုဂတဿ စာတိ သူစိဃရသိက္ခာပဒါဒီနိ သတ္တ သိက္ခာပဒါနိ စ။

၃၇၅။ အညဝိညတ္တိသိက္ခာ စာတိ ‘‘အညံ ဝိညာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၄၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အညံ စေတာပနမ္ပိ စာတိ ‘‘အညံ စေတာပေတွာ အညံ စေတာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၄၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သင်္ဃိကေန ဒုဝေ ဝုတ္တာတိ ‘‘သင်္ဃိကေန အညံ စေတာပေယျ (ပါစိ။ ၇၅၉)၊ သင်္ဃိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၆၄) ဝုတ္တာနိ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ စ။ ဒွေ မဟာဇနိကေနာတိ ‘‘မဟာဇနိကေန အညံ စေတာပေယျ (ပါစိ။ ၇၆၉)၊ မဟာဇနိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၇၄) ဝုတ္တာနိ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ စ။

၃၇၆။ တထာပုဂ္ဂလိကေနေကန္တိ ‘‘ပုဂ္ဂလိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၇၉) ဝုတ္တမေကသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂရုပါဝုရဏန္တိ ဂရုပါဝုရဏစေတာပနသိက္ခာပဒဉ္စ။ လဟုန္တိ လဟုပါဝုရဏစေတာပနသိက္ခာပဒံ။ ‘‘ဝိဃာသာ ဥဒသာဋိ စာ’’တိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ဒွေ ဝိဃာသာတိ ‘‘ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ သင်္ကာရံ ဝါ ဝိဃာသံ ဝါ တိရောကုဋ္ဋေ ဝါ တိရောပါကာရေ ဝါ ဆဍ္ဍေယျ ဝါ ဆဍ္ဍာပေယျ ဝါ (ပါစိ။ ၈၂၅)၊ ဟရိတေ ဆဍ္ဍေယျ ဝါ ဆဍ္ဍာပေယျ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၈၂၉) ဧဝံ ဝုတ္တာနိ ဒွေ ဝိဃာသသိက္ခာပဒါနိ စ။ ဥဒသာဋိ စာတိ ဥဒကသာဋိကသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထာ သမဏစီဝရန္တိ တထာ ‘‘သမဏစီဝရံ ဒဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၁၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စာတိ။

၃၇၇။ ဣတိ ဧတေ ဧကူနပဏ္ဏာသ ဓမ္မာ ဒုက္ခန္တဒဿိနာ ဘဂဝတာ ဆသမုဋ္ဌာနိကာ တေယေဝ သဉ္စရိတ္တသမာ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပဒေန သမာ ကတာ အနုမတာ ပညတ္တာတိ ယောဇနာ။

သဉ္စရိတ္တသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃၇၈။ သင်္ဃဘေဒေါတိ သင်္ဃဘေဒသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဘေဒါနုဝတ္တဒုဗ္ဗစဒူသကာတိ ဘေဒါနုဝတ္တကဒုဗ္ဗစကုလဒူသကသိက္ခာပဒါနိ စ။ ဒုဋ္ဌုလ္လစ္ဆာဒနန္တိ ဒုဋ္ဌုလ္လပဋိစ္ဆာဒနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒိဋ္ဌီတိ ဒိဋ္ဌိအပ္ပဋိနိဿဇ္ဇနသိက္ခာပဒဉ္စ ။ ဆန္ဒဥဇ္ဇဂ္ဃိကာ ဒုဝေတိ ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပဒဉ္စ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ ဂမနနိသီဒနသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။

၃၇၉။ အပ္ပသဒ္ဒါ ဒုဝေ ဝုတ္တာတိ ‘‘အပ္ပသဒ္ဒေါ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမိ၊ နိသီဒိဿာမီ’’တိ (ပါစိ။ ၅၈၈၊ ၅၈၉) ဝုတ္တာနိ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ စ။ န ဗျာဟရေတိ ‘‘န သကဗဠေန မုခေန ဗျာဟရိဿာမီ’’တိ (ပါစိ။ ၆၁၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဆမာ၊ နီစာသနေ၊ ဌာနန္တိ ‘‘ဆမာယံ နိသီဒိတွာ (ပါစိ။ ၆၄၅)၊ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ (ပါစိ။ ၆၄၇)၊ ဌိတော နိသိန္နဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၄၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပစ္ဆတော ဥပ္ပထေန စာတိ ‘‘ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တော ပုရတော ဂစ္ဆန္တဿ (ပါစိ။ ၆၄၉)၊ ဥပ္ပထေန ဂစ္ဆန္တော ပထေန ဂစ္ဆန္တဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၅၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။

၃၈၀။ ဝဇ္ဇစ္ဆာဒါတိ ဝဇ္ဇတော ပဋိစ္ဆာဒနသိက္ခာပဒဉ္စ။ အနုဝတ္တာ စာတိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂဟဏန္တိ ‘‘ဟတ္ထဂ္ဂဟဏံ ဝါ သာဒိယေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဩသာရေယျ စာတိ ‘‘အနပလောကေတွာ ကာရကသင်္ဃံ အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒံ ဩသာရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၉၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပစ္စက္ခာမီတိ သိက္ခာ စာတိ ‘‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမီ’’တိ (ပါစိ။ ၇၁၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထာ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ စာတိ ‘‘ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၁၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၈၁။ သံသဋ္ဌာ ဒွေ စာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိယော ပနေဝ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တီ’’တိ (ပါစိ။ ၇၂၂) စ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝဒေယျ သံသဋ္ဌာဝ၊ အယျေ၊ တုမှေ ဝိဟရထာ’’တိအာဒိဝစနံ (ပါစိ။ ၇၂၈) ပဋိစ္စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ ဝဓိတွာ စာတိ ‘‘အတ္တာနံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၈၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝိသိဗ္ဗေတွာ စာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၈၉၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုက္ခိတန္တိ ‘‘ဒုက္ခိတံ သဟဇီဝိနိ’’န္တိ (ပါစိ။ ၉၄၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပုနဒေဝ စ သံသဋ္ဌာတိ ‘‘သံသဋ္ဌာ ဝိဟရေယျ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၉၅၆) ဧဝံ ပုန ဝုတ္တသံသဋ္ဌသိက္ခာပဒဉ္စ။ နေဝ ဝူပသမေယျ စာတိ ‘‘‘ဧဟာယျေ၊ ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီ’တိ (ပါစိ။ ၉၉၅) ဝုစ္စမာနာ ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ ဝူပသမေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၈၂။ ဇာနံသဘိက္ခုကာရာမန္တိ ‘‘ဇာနံ သဘိက္ခုကံ အာရာမံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၂၄) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထေဝ န ပဝါရယေတိ ‘‘ဥဘတောသင်္ဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ န ပဝါရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၅၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထာ အနွဒ္ဓမာသဉ္စာတိ ‘‘အနွဒ္ဓမာသံ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုသင်္ဃတော ဒွေ ဓမ္မာ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၅၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဟဇီဝိနိယော ဒုဝေတိ ‘‘သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှေယျ (ပါစိ။ ၁၁၀၈)၊ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နေဝ ဝူပကာသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၁၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။

၃၈၃-၄။ သစေ မေ စီဝရံ အယျေတိ ‘‘သစေ မေ တွံ၊ အယျေ၊ စီဝရံ ဒဿသိ၊ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၅၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အနုဗန္ဓိဿသီတိ ‘‘သစေ မံ တွံ၊ အယျေ၊ ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသိ၊ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၅၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အသမေန သမ္ဗုဒ္ဓေန ပကာသိတာ ဣမေ သတ္တတိံသ ဓမ္မာ သဗ္ဗေ ကာယဝါစာဒိတော ကာယဝါစာစိတ္တတော ဧကသမုဋ္ဌာနာ ကတာ သမနုဘာသနာ သိယုံ သမုဋ္ဌာနတော သမနုဘာသနသိက္ခာပဒေန သဒိသာ သိယုန္တိ ယောဇနာ။

သမနုဘာသနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃၈၅။ ကထိနာနိ စ တီဏီတိ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ (ပါရာ။ ၄၆၂) ဝုတ္တာနိ အာဒိတော တီဏိ သိက္ခာပဒါနိ။ ပတ္တောတိ ‘‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကပတ္တော’’တိ (ပါရာ။ ၆၀၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဘေသဇ္ဇမေဝ စာတိ ‘‘ပဋိသာယနီယာနိ ဘေသဇ္ဇာနီ’’တိ (ပါရာ။ ၆၂၂) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အစ္စေကမ္ပိ စာတိ အစ္စေကသိက္ခာပဒဉ္စ။ သာသင်္ကန္တိ တဒနန္တရမေဝ သာသင်္ကသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပက္ကမန္တဒွယမ္ပိ စာတိ ‘‘တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၉၊ ၁၁၅) ဘူတဂါမဝဂ္ဂေ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။

၃၈၆။ တထာ ဥပဿယံ ဂန္တွာတိ ‘‘ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၅၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပရမ္ပရံ ဘောဇနန္တိ ‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ (ပါစိ။ ၂၂၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အနတိရိတ္တန္တိ ‘‘အနတိရိတ္တံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၂၃၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဘတ္တောတိ ‘‘နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော’’တိ (ပါစိ။ ၂၉၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝိကပ္ပေတွာ တထေဝ စာတိ ‘‘စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ’’တိ (ပါစိ။ ၃၇၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၈၇။ ရညောတိ ‘‘ရညော ခတ္တိယဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၄၉၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝိကာလေတိ ‘‘ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၅၀၉-၅၁၂) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝေါသာသာတိ ‘‘ဝေါသာသမာနရူပါ ဌိတာ’’တိ (ပါစိ။ ၅၅၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ‘‘အာရညကေ ဥဿယဝါဒိကာ’’တိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ အာရညကေတိ ‘‘တထာရူပေသု အာရညကေသု သေနာသနေသု ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတ’’န္တိ (ပါစိ။ ၅၇၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥဿယဝါဒိကာတိ ‘‘ဥဿယဝါဒိကာ ဝိဟရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပတ္တသန္နိစယဉ္စေဝါတိ ‘‘ပတ္တသန္နိစယံ ကရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၃၄) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပုရေ၊ ပစ္ဆာ၊ ဝိကာလကေတိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၅၅) စ ‘‘ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၆၀) စ ‘‘ဝိကာလေ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၆၅) စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယဉ္စ။

၃၈၈-၉။ ပဉ္စာဟိကန္တိ ‘‘ပဉ္စာဟိကံ သင်္ဃာဋိစာရံ အတိက္ကမေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၉၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သင်္ကမနိန္တိ ‘‘စီဝရသင်္ကမနီယံ ဓာရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၀၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထာ အာဝသထဒွယန္တိ ‘‘အာဝသထစီဝရံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇေယျ (ပါစိ။ ၁၀၀၄)၊ အာဝသထံ အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၀၉) ဧဝံ အာဝသထေန သဒ္ဓိံ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ ပသာခေတိ ‘‘ပသာခေ ဇာတံ ဂဏ္ဍံ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၆၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အာသနေ စာတိ ‘‘ဘိက္ခုဿ ပုရတော အနာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၂၁၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စာတိ ဣမေ ပန ဧကူနတိံသ ဓမ္မာ ကာယဝါစတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာနတော သဗ္ဗေ ဒွိသမုဋ္ဌာနိကာ၊ တတောယေဝ ကထိနသမ္ဘဝါ ကထိနသမုဋ္ဌာနာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။

ကထိနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃၉၀။ ဒွေ သေယျာတိ ဒွေ သဟသေယျသိက္ခာပဒါနိ စ။ အာဟစ္စပါဒေါ စာတိ အာဟစ္စပါဒကသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပိဏ္ဍဉ္စာတိ အာဝသထပိဏ္ဍဘောဇနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂဏဘောဇနန္တိ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဉ္စ ။ ဝိကာလေတိ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒဉ္စ။ သန္နိဓိဉ္စေဝါတိ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒန္တပေါနန္တိ ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒဉ္စ။ အစေလကန္တိ အစေလကသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၉၁။ ဥယျုတ္တဉ္စာတိ ‘‘ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၃၁၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ‘‘ဝသေ ဥယျောဓိ’’န္တိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ဝသေတိ ‘‘သေနာယ ဝသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၃၁၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥယျောဓိန္တိ ‘‘ဥယျောဓိကံ ဝါ…ပေ… အနီကဒဿနံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၃၂၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ ။ သုရာတိ သုရာပါနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဩရေန နှာယနန္တိ ဩရေနဒ္ဓမာသနဟာယနသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏဉ္စေဝါတိ ‘‘တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာန’’န္တိ (ပါစိ။ ၃၆၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပါဋိဒေသနီယဒွယန္တိ ဝုတ္တာဝသေသံ ပါဋိဒေသနီယဒွယဉ္စ။

၃၉၂။ လသုဏန္တိ လသုဏသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဥပတိဋ္ဌေယျာတိ ‘‘ဘိက္ခုဿ ဘုဉ္ဇန္တဿ ပါနီယေန ဝါ ဝိဓူပနေန ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၁၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ နစ္စဒဿနမေဝ စာတိ ‘‘နစ္စံ ဝါ ဂီတံ ဝါ ဝါဒိတံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၃၄) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ နဂ္ဂန္တိ ‘‘နဂ္ဂါ နဟာယေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၈၈၄) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အတ္ထရဏန္တိ ‘‘ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေယျု’’န္တိ (ပါစိ။ ၉၃၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ မဉ္စေတိ ‘‘ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေယျု’’န္တိ (ပါစိ။ ၉၃၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အန္တောရဋ္ဌေတိ ‘‘အန္တောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ’’တိ (ပါစိ။ ၉၆၂) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထာ ဗဟီတိ ‘‘တိရောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ’’တိ (ပါစိ။ ၉၆၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၉၃။ အန္တောဝဿန္တိ ‘‘အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၇၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အဂါရဉ္စာတိ ‘‘ရာဇာဂါရံ ဝါ စိတ္တာဂါရံ ဝါ…ပေ… ပေါက္ခရဏိံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၇၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အာသန္ဒိန္တိ ‘‘အာသန္ဒိံ ဝါ ပလ္လင်္ကံ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၈၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သုတ္တကန္တနန္တိ ‘‘သုတ္တံ ကန္တေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၈၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဝေယျာဝစ္စန္တိ ‘‘ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ ကရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၉၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သဟတ္ထာ စာတိ ‘‘အဂါရိကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဝါ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၀၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ ။ အာဝါသေ စ အဘိက္ခုကေတိ ‘‘အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၄၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။

၃၉၄။ ဆတ္တန္တိ ‘‘ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၇၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ယာနဉ္စာတိ ‘‘ယာနေန ယာယေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၈၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သင်္ဃာဏိန္တိ ‘‘သင်္ဃာဏိံ ဓာရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၉၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အလင်္ကာရန္တိ ‘‘ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၁၉၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဂန္ဓဝါသိတန္တိ ‘‘ဂန္ဓဝဏ္ဏကေန နဟာယေယျ (ပါစိ။ ၁၁၉၉)၊ ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၂၀၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ ‘‘ဘိက္ခုနီ…ပေ… ဂိဟိနိယာ’’တိ ဧတေန ‘‘ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေယျာ’’တိအာဒီနိ (ပါစိ။ ၁၂၀၇) စတ္တာရိ သိက္ခာပဒါနိ ဝုတ္တာနိ။

၃၉၅။ တထာသံကစ္စိကာတိ ‘‘အသံကစ္စိကာ ဂါမံ ပဝိသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၂၂၅) ဧဝံ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဣမေ ပန တေစတ္တာလီသ ဓမ္မာ သဗ္ဗေ ကာယစိတ္တဝသေန ဒွိသမုဋ္ဌာနိကာ။ ဧဠကလောမေန သမုဋ္ဌာနတော သမာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။

ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃၉၆-၇။ အညတြာတိ ‘‘မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေယျ အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေနာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အသမ္မတော စေဝါတိ ‘‘အသမ္မတော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၄၆) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထာ အတ္ထင်္ဂတေန စာတိ ‘‘အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၅၄) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ဒွေ ဝုတ္တာတိ ‘‘တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏေယျ၊ ဝါစေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၁၄၊ ၁၀၁၈) ဧဝံ ဝုတ္တာနိ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ စ။ အနောကာသကတမ္ပိ စာတိ ‘‘အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၂၂၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စာတိ ဣမေ ပန သဗ္ဗေ ဆ ဓမ္မာ ဝါစတော၊ ဝါစာစိတ္တတော စာတိ ဣမေဟိ ဒွီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌာနိကာ ဟောန္တိ။ ပဒသောဓမ္မတုလျတာ အယမေတေသံ ပဒသောဓမ္မေန သဒိသဘာဝေါတိ ယောဇနာ။

ပဒသောဓမ္မသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃၉၈-၉။ ဧကန္တိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၈၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ နာဝန္တိ ‘‘ဧကနာဝံ အဘိရုဟေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၈၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပဏီတဉ္စာတိ ‘‘ပဏီတဘောဇနာနိ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာဘုဉ္ဇေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၂၅၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ သံဝိဓာနဉ္စာတိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဂမနသိက္ခာပဒဉ္စ။ သံဟရေတိ ‘‘သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၇၉၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဓညန္တိ ‘‘အာမကဓညံ ဝိညတွာ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၈၂၁) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ နိမန္တိတာ စေဝါတိ ‘‘နိမန္တိတာ ဝါ ပဝါရိတာ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၃၈) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ပါဋိဒေသနိယဋ္ဌကန္တိ ဘိက္ခုနီနံ ဝုတ္တာ အဋ္ဌ ပါဋိဒေသနီယာ စေတိ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌေန ပညတ္တာ ဧတာ စုဒ္ဒသ သိက္ခာ စတုသမုဋ္ဌာနာ ကာယတော၊ ကာယဝါစတော၊ ကာယစိတ္တတော၊ ဝါစာစိတ္တတော စာတိ စတူဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌဟန္တိ။ သမုဋ္ဌာနတော အဒ္ဓါနေန အဒ္ဓါနသိက္ခာပဒေန သမာ ဟောန္တီတိ မတာတိ ယောဇနာ။

အဒ္ဓါနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၄၀၀-၁။ သုတိန္တိ ဥပဿုတိတိဋ္ဌနသိက္ခာပဒဉ္စ။ သူပါဒိဝိညတ္တိန္တိ သူပေါဒနဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဉ္စ။ အန္ဓကာရေတိ ‘‘ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ’’တိ (ပါစိ။ ၈၃၉) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ တထေဝ စ ပဋိစ္ဆန္နေတိ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ’’တိ (ပါစိ။ ၈၄၃) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဩကာသေတိ ‘‘အဇ္ဈောကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိ’’န္တိ (ပါစိ။ ၈၄၇) ဧဝံ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ ဗျူဟေ စာတိ တဒနန္တရမေဝ ‘‘ရထိကာယ ဝါ ဗျူဟေ ဝါ သိင်္ဃာဋကေ ဝါ ပုရိသေန သဒ္ဓိ’’န္တိ (ပါစိ။ ၈၅၁) အာဂတသိက္ခာပဒဉ္စာတိ ဣမေ သဗ္ဗေပိ အာဒိစ္စဗန္ဓုနာ ဒေသိတာ ဆ ဓမ္မာ စတုတ္ထစ္ဆဋ္ဌတော ကာယစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌဟန္တာ ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနာ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒေန သမာနသမုဋ္ဌာနာ သိယုန္တိ ယောဇနာ။

ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၄၀၂။ ဆတ္တ၊ ဒဏ္ဍကရဿာပီတိ ‘‘န ဆတ္တပါဏိဿ ဒဏ္ဍပါဏိဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၃၅) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ သတ္ထာဝုဓကရဿာပီတိ ‘‘န သတ္ထပါဏိဿ (ပါစိ။ ၆၃၆)၊ န အာဝုဓပါဏိဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၃၇) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။ ပါဒုကူပါဟနာ၊ ယာနန္တိ ‘‘န ပါဒုကာရုဠှဿ (ပါစိ။ ၆၃၈)၊ န ဥပါဟနာရုဠှဿ (ပါစိ။ ၆၃၉)၊ န ယာနဂတဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၄၀) ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယဉ္စ။ သေယျာ၊ ပလ္လတ္ထိကာယ စာတိ ‘‘န သယနဂတဿ (ပါစိ။ ၆၄၁)၊ န ပလ္လတ္ထိကာယ နိသိန္နဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၄၂) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ။

၄၀၃။ ဝေဌိတောဂုဏ္ဌိတော စာတိ ‘‘န ဝေဌိတသီသဿ (ပါစိ။ ၆၄၃)၊ န ဩဂုဏ္ဌိတသီသဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၄၄) ဝုတ္တသိက္ခာပဒဒွယဉ္စာတိ နိဒဿိတာ သဗ္ဗေ ဧကာဒသ ဓမ္မာ ဝါစာစိတ္တသင်္ခါတေန ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌိတာ ဓမ္မဒေသနသမုဋ္ဌာနာတိ သညိတာ သလ္လက္ခိတာတိ ယောဇနာ။

ဓမ္မဒေသနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၄၀၄။ ဧဝံ တာဝ သမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ နိယတသမုဋ္ဌာနံ တိဝိဓံ၊ တံ ဧကဿေဝ သိက္ခာပဒဿ ဟောတီတိ ဝိသုံယေဝ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ဘူတာရောစနကဉ္စေဝါ’’တိအာဒိ။ ဘူတာရောစနကဉ္စေဝါတိ တီဟိ အစိတ္တကသမုဋ္ဌာနေဟိ သမုဋ္ဌိတံ ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဉ္စ။ စောရိဝုဋ္ဌာပနမ္ပိ စာတိ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စာတိ ဒွီဟိ သမုဋ္ဌိတံ စောရိဝုဋ္ဌာပနသိက္ခာပဒဉ္စ။ အနနုညာတမေဝ အနနုညာတမတ္တံ။ အနနုညာတမတ္တန္တိ ဝါစတော၊ ကာယဝါစတော၊ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စာတိ စတူဟိ သမုဋ္ဌိတံ အနနုညာတသိက္ခာပဒဉ္စာတိ။ ဣဒံ တယန္တိ ဣဒံ သိက္ခာပဒတ္တယံ။ အသမ္ဘိန္နန္တိ ကေနစိ အညေန သိက္ခာပဒေန အသမ္မိဿသမုဋ္ဌာနံ။

ဣတိ ဥတ္တရေ လီနတ္ထပကာသနိယာ

သမုဋ္ဌာနသီသကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။