📜

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

Khuddakanikāye

Vimānavatthupāḷi

1. Itthivimānaṃ

1. Pīṭhavaggo

1. Paṭhamapīṭhavimānavatthu

1.

¶ ‘‘Pīṭhaṃ ¶ ¶ ¶ te sovaṇṇamayaṃ uḷāraṃ, manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ;

Alaṅkate malyadhare [mālyadhare (syā.)] suvatthe, obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ.

2.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

3.

‘‘Pucchāmi ¶ taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

4.

Sā devatā attamanā, moggallānena [moggalānena (ka.) evamuparipi] pucchitā;

Pañhaṃ ¶ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

5.

‘‘Ahaṃ ¶ manussesu manussabhūtā, abbhāgatānāsanakaṃ adāsiṃ;

Abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsiṃ, yathānubhāvañca adāsi dānaṃ.

6.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

7.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Paṭhamapīṭhavimānaṃ paṭhamaṃ.

2. Dutiyapīṭhavimānavatthu

8.

‘‘Pīṭhaṃ ¶ te veḷuriyamayaṃ uḷāraṃ, manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ;

Alaṅkate malyadhare suvatthe, obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ.

9.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

10.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi ¶ evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

11.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

12.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, abbhāgatānāsanakaṃ adāsiṃ;

Abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsiṃ, yathānubhāvañca adāsi dānaṃ.

13.

‘‘Tena ¶ metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

14.

‘‘Akkhāmi ¶ te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Dutiyapīṭhavimānaṃ dutiyaṃ.

3. Tatiyapīṭhavimānavatthu

15.

‘‘Pīṭhaṃ ¶ te sovaṇṇamayaṃ uḷāraṃ, manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ;

Alaṅkate malyadhare suvatthe, obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ.

16.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ¶ ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

17.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

18.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

19.

‘‘Appassa kammassa phalaṃ mamedaṃ [mametaṃ (ka.)], yenamhi [tenamhi (ka.)] evaṃ jalitānubhāvā;

Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke.

20.

‘‘Addasaṃ ¶ virajaṃ bhikkhuṃ, vippasannamanāvilaṃ;

Tassa adāsahaṃ pīṭhaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

21.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

22.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Tatiyapīṭhavimānaṃ tatiyaṃ.

4. Catutthapīṭhavimānavatthu

23.

‘‘Pīṭhaṃ ¶ ¶ te veḷuriyamayaṃ uḷāraṃ, manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ;

Alaṅkate malyadhare suvatthe, obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ.

24.

‘‘Kena ¶ tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ¶ ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

25.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

26.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

27.

‘‘Appassa kammassa phalaṃ mamedaṃ, yenamhi evaṃ jalitānubhāvā;

Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke.

28.

‘‘Addasaṃ ¶ virajaṃ bhikkhuṃ, vippasannamanāvilaṃ;

Tassa adāsahaṃ pīṭhaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

29.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

30.

‘‘Akkhāmi ¶ te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Catutthapīṭhavimānaṃ catutthaṃ.

5. Kuñjaravimānavatthu

31.

‘‘Kuñjaro ¶ te varāroho, nānāratanakappano;

Ruciro thāmavā javasampanno, ākāsamhi samīhati.

32.

‘‘Padumi padma [paduma… (sī. syā.) evamuparipi] pattakkhi, padmuppalajutindharo;

Padmacuṇṇābhikiṇṇaṅgo, soṇṇapokkharamāladhā [… mālavā (sī. syā.)].

33.

‘‘Padumānusaṭaṃ maggaṃ, padmapattavibhūsitaṃ.

Ṭhitaṃ vaggumanugghātī, mitaṃ gacchati vāraṇo.

34.

‘‘Tassa pakkamamānassa, soṇṇakaṃsā ratissarā;

Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.

35.

‘‘Tassa nāgassa khandhamhi, sucivatthā alaṅkatā;

Mahantaṃ accharāsaṅghaṃ, vaṇṇena atirocasi.

36.

‘‘Dānassa ¶ te idaṃ phalaṃ, atho sīlassa vā pana;

Atho añjalikammassa, taṃ me akkhāhi pucchitā’’ti;

37.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

38.

‘‘Disvāna ¶ ¶ guṇasampannaṃ, jhāyiṃ jhānarataṃ sataṃ;

Adāsiṃ pupphābhikiṇṇaṃ, āsanaṃ dussasanthataṃ.

39.

‘‘Upaḍḍhaṃ padmamālāhaṃ, āsanassa samantato;

Abbhokirissaṃ pattehi, pasannā sehi pāṇibhi.

40.

‘‘Tassa kammakusalassa [kammassa kusalassa (sī. pī.)], idaṃ me īdisaṃ phalaṃ;

Sakkāro garukāro ca, devānaṃ apacitā ahaṃ.

41.

‘‘Yo ve sammāvimuttānaṃ, santānaṃ brahmacārinaṃ;

Pasanno āsanaṃ dajjā, evaṃ nande yathā ahaṃ.

42.

‘‘Tasmā hi attakāmena [atthakāmena (ka.)], mahattamabhikaṅkhatā;

Āsanaṃ dātabbaṃ hoti, sarīrantimadhārina’’nti.

Kuñjaravimānaṃ pañcamaṃ.

6. Paṭhamanāvāvimānavatthu

43.

‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ ¶ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;

Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ [padumaṃ (sī. syā.)] chindasi pāṇinā.

44.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

45.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi ¶ evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

46.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

47.

‘‘Ahaṃ ¶ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;

Disvāna bhikkhū tasite kilante, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.

48.

‘‘Yo ¶ ve kilantāna pipāsitānaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;

Sītodakā [sītodikā (sī.)] tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.

49.

‘‘Taṃ āpagā [tamāpagā (sī. ka.)] anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;

Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.

50.

‘‘Taṃ bhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusasobhamānaṃ;

Tassīdha [tasseva (syā.)] kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā [katapuññā (sī.)] labhanti.

51.

‘‘Tena ¶ metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

52.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Paṭhamanāvāvimānaṃ chaṭṭhaṃ.

7. Dutiyanāvāvimānavatthu

53.

‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ ¶ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;

Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.

54.

‘‘Kena ¶ tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

55.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhutā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

56.

Sā ¶ devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

57.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;

Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.

58.

‘‘Yo ve kilantassa pipāsitassa, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;

Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.

59.

‘‘Taṃ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;

Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.

60.

‘‘Taṃ ¶ bhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusasobhamānaṃ;

Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.

61.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

62.

‘‘Akkhāmi ¶ ¶ te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Dutiyanāvāvimānaṃ sattamaṃ.

8. Tatiyanāvāvimānavatthu

63.

‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ ¶ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;

Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.

64.

‘‘Kūṭāgārā ¶ nivesā te, vibhattā bhāgaso mitā;

Daddallamānā [daddaḷhamānā (ka.)] ābhanti, samantā caturo disā.

65.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

66.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

67.

Sā devatā attamanā, sambuddheneva pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

68.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;

Disvāna ¶ bhikkhū tasite kilante, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.

69.

‘‘Yo ve kilantāna pipāsitānaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;

Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.

70.

‘‘Taṃ ¶ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;

Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.

71.

‘‘Taṃ bhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusasobhamānaṃ;

Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.

72.

‘‘Kūṭāgārā ¶ nivesā me, vibhattā bhāgaso mitā;

Daddallamānā ābhanti, samantā caturo disā.

73.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

74.

‘‘Akkhāmi te buddha mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsati;

Etassa ¶ kammassa phalaṃ mamedaṃ, atthāya buddho udakaṃ apāyī’’ti [apāsīti (sī. syā. pī.)].

Tatiyanāvāvimānaṃ aṭṭhamaṃ.

9. Dīpavimānavatthu

75.

‘‘Abhikkantena ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

76.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

77.

‘‘Kena tvaṃ vimalobhāsā, atirocasi devatā [devate (bahūsu) 83 vissajjanagāthāya saṃsandetabbaṃ];

Kena te sabbagattehi, sabbā obhāsate disā.

78.

‘‘Pucchāmi ¶ taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

79.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

80.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;

Tamandhakāramhi timīsikāyaṃ, padīpakālamhi adāsi dīpaṃ [adaṃ padīpaṃ (sī. syā. pī.)].

81.

‘‘Yo andhakāramhi timīsikāyaṃ, padīpakālamhi ¶ dadāti dīpaṃ;

Uppajjati jotirasaṃ vimānaṃ, pahūtamalyaṃ bahupuṇḍarīkaṃ.

82.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

83.

‘‘Tenāhaṃ vimalobhāsā, atirocāmi devatā;

Tena me sabbagattehi, sabbā obhāsate disā.

84.

‘‘Akkhāmi ¶ te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Dīpavimānaṃ navamaṃ.

10. Tiladakkhiṇavimānavatthu

85.

‘‘Abhikkantena ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

86.

‘‘Kena ¶ tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

87.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

88.

Sā ¶ devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

89.

‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke.

90.

‘‘Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, vippasannamanāvilaṃ;

Āsajja dānaṃ adāsiṃ, akāmā tiladakkhiṇaṃ;

Dakkhiṇeyyassa buddhassa, pasannā sehi pāṇibhi.

91.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

92.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Tiladakkhiṇavimānaṃ dasamaṃ.

11. Paṭhamapatibbatāvimānavatthu

93.

‘‘Koñcā ¶ mayūrā diviyā ca haṃsā, vaggussarā kokilā sampatanti;

Pupphābhikiṇṇaṃ rammamidaṃ vimānaṃ, anekacittaṃ naranārisevitaṃ [naranārībhi sevitaṃ (ka.)].

94.

‘‘Tatthacchasi ¶ ¶ devi mahānubhāve, iddhī vikubbanti anekarūpā;

Imā ¶ ca te accharāyo samantato, naccanti gāyanti pamodayanti ca.

95.

‘‘Deviddhipattāsi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

96.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

97.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, patibbatānaññamanā ahosiṃ;

Mātāva puttaṃ anurakkhamānā, kuddhāpihaṃ [kuddhāpahaṃ (sī.)] nappharusaṃ avocaṃ.

98.

‘‘Sacce ṭhitā mosavajjaṃ pahāya, dāne ratā saṅgahitattabhāvā;

Annañca pānañca pasannacittā, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.

99.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

100.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi ¶ evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Paṭhamapatibbatāvimānaṃ ekādasamaṃ.

12. Dutiyapatibbatāvimānavatthu

101.

‘‘Veḷuriyathambhaṃ ¶ ¶ ruciraṃ pabhassaraṃ, vimānamāruyha anekacittaṃ;

Tatthacchasi devi mahānubhāve, uccāvacā iddhi vikubbamānā;

Imā ca te accharāyo samantato, naccanti gāyanti pamodayanti ca.

102.

‘‘Deviddhipattāsi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

103.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

104.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, upāsikā cakkhumato ahosiṃ;

Pāṇātipātā viratā ahosiṃ, loke adinnaṃ parivajjayissaṃ.

105.

‘‘Amajjapā no ca [nāpi (syā.)] musā abhāṇiṃ [abhāsiṃ (ka.)], sakena ¶ sāminā [sāmināva (sī.)] ahosiṃ tuṭṭhā;

Annañca pānañca pasannacittā, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.

106.

‘‘Tena ¶ metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

107.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Dutiyapatibbatāvimānaṃ dvādasamaṃ.

13. Paṭhamasuṇisāvimānavatthu

108.

‘‘Abhikkantena ¶ ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

109.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

110.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

111.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

112.

‘‘Ahaṃ ¶ manussesu manussabhūtā, suṇisā ahosiṃ sasurassa gehe [ghare (syā. ka.)].

113.

‘‘Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ, vippasannamanāvilaṃ;

Tassa adāsahaṃ pūvaṃ, pasannā sehi pāṇibhi;

Bhāgaḍḍhabhāgaṃ datvāna, modāmi nandane vane.

114.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

115.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Paṭhamasuṇisāvimānaṃ terasamaṃ.

14. Dutiyasuṇisāvimānavatthu

116.

‘‘Abhikkantena ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

117.

‘‘Kena ¶ ¶ tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

118.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

119.

Sā ¶ devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

120.

‘‘Ahaṃ ¶ manussesu manussabhūtā, suṇisā ahosiṃ sasurassa gehe.

121.

‘‘Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ, vippasannamanāvilaṃ;

Tassa adāsahaṃ bhāgaṃ, pasannā sehi pāṇibhi;

Kummāsapiṇḍaṃ datvāna, modāmi nandane vane.

122.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

123.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Dutiyasuṇisāvimānaṃ cuddasamaṃ.

15. Uttarāvimānavatthu

124.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

125.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

126.

‘‘Pucchāmi ¶ taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

127.

Sā ¶ devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

128.

‘‘Issā ¶ ca maccheramatho [macchariyamatho ca (ka.)] paḷāso, nāhosi mayhaṃ gharamāvasantiyā;

Akkodhanā bhattuvasānuvattinī, uposathe niccahamappamattā.

129.

‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca [yāva (sī. aṭṭha., ka. aṭṭha.) therīgāthāaṭṭhakathā passitabbā] pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

130.

‘‘Uposathaṃ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

Saññamā saṃvibhāgā ca, vimānaṃ āvasāmahaṃ [āvasāmimaṃ (sī. aṭṭha., ka.) parato pana sabbatthapi ‘‘āvasāmahaṃ’’ icceva dissati].

131.

‘‘Pāṇātipātā viratā, musāvādā ca saññatā;

Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārakā [āratā (?)].

132.

‘‘Pañcasikkhāpade ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

133.

‘‘Sāhaṃ sakena sīlena, yasasā ca yasassinī;

Anubhomi sakaṃ puññaṃ, sukhitā camhināmayā.

134.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

135.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ¶ ca me sabbadisā pabhāsatīti.

136. ‘‘Mama ¶ ca, bhante, vacanena bhagavato pāde sirasā vandeyyāsi – ‘uttarā nāma, bhante, upāsikā bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Anacchariyaṃ kho panetaṃ, bhante, yaṃ maṃ bhagavā aññatarasmiṃ sāmaññaphale byākareyya [byākareyyāti (?)], taṃ bhagavā sakadāgāmiphale byākāsī’’ti.

Uttarāvimānaṃ pannarasamaṃ.

16. Sirimāvimānavatthu

137.

‘‘Yuttā ¶ ca te paramaalaṅkatā hayā, adhomukhā aghasigamā balī javā;

Abhinimmitā pañcarathāsatā ca te, anventi taṃ sārathicoditā hayā.

138.

‘‘Sā tiṭṭhasi rathavare alaṅkatā, obhāsayaṃ jalamiva joti pāvako;

Pucchāmi taṃ varatanu [varacāru (katthaci)] anomadassane, kasmā nu kāyā anadhivaraṃ upāgami.

139.

‘‘Kāmaggapattānaṃ ¶ yamāhunuttaraṃ [… nuttarā (ka.), anuttarā (syā.)], nimmāya nimmāya ramanti devatā;

Tasmā kāyā accharā kāmavaṇṇinī, idhāgatā anadhivaraṃ namassituṃ.

140.

‘‘Kiṃ tvaṃ pure sucaritamācarīdha [sucaritaṃ acāridha (pī.)],

Kenacchasi ¶ tvaṃ amitayasā sukhedhitā;

Iddhī ca te anadhivarā vihaṅgamā,

Vaṇṇo ca te dasa disā virocati.

141.

‘‘Devehi tvaṃ parivutā sakkatā casi,

Kuto cutā sugatigatāsi devate;

Kassa vā tvaṃ vacanakarānusāsaniṃ,

Ācikkha me tvaṃ yadi buddhasāvikā’’ti.

142.

‘‘Nagantare ¶ nagaravare sumāpite, paricārikā rājavarassa sirimato;

Nacce gīte paramasusikkhitā ahuṃ, sirimāti maṃ rājagahe avediṃsu [avedisuṃ (?)].

143.

‘‘Buddho ca me isinisabho vināyako, adesayī samudayadukkhaniccataṃ;

Asaṅkhataṃ dukkhanirodhasassataṃ, maggañcimaṃ akuṭilamañjasaṃ sivaṃ.

144.

‘‘Sutvānahaṃ amatapadaṃ asaṅkhataṃ, tathāgatassanadhivarassa sāsanaṃ;

Sīlesvahaṃ paramasusaṃvutā ahuṃ, dhamme ṭhitā naravarabuddhadesite [bhāsite (sī.)].

145.

‘‘Ñatvānahaṃ virajapadaṃ asaṅkhataṃ, tathāgatenanadhivarena ¶ desitaṃ;

Tatthevahaṃ samathasamādhimāphusiṃ, sāyeva me paramaniyāmatā ahu.

146.

‘‘Laddhānahaṃ ¶ amatavaraṃ visesanaṃ, ekaṃsikā abhisamaye visesiya;

Asaṃsayā bahujanapūjitā ahaṃ, khiḍḍāratiṃ [khiḍḍaṃ ratiṃ (syā. pī.)] paccanubhomanappakaṃ.

147.

‘‘Evaṃ ahaṃ amatadasamhi [amatarasamhi (ka.)] devatā, tathāgatassanadhivarassa sāvikā;

Dhammaddasā paṭhamaphale patiṭṭhitā, sotāpannā na ca pana matthi duggati.

148.

‘‘Sā vandituṃ anadhivaraṃ upāgamiṃ, pāsādike kusalarate ca bhikkhavo;

Namassituṃ samaṇasamāgamaṃ sivaṃ, sagāravā sirimato dhammarājino.

149.

‘‘Disvā ¶ muniṃ muditamanamhi pīṇitā, tathāgataṃ naravaradammasārathiṃ;

Taṇhacchidaṃ kusalarataṃ vināyakaṃ, vandāmahaṃ paramahitānukampaka’’nti.

Sirimāvimānaṃ soḷasamaṃ.

17. Kesakārīvimānavatthu

150.

‘‘Idaṃ ¶ ¶ ¶ vimānaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ, veḷuriyathambhaṃ satataṃ sunimmitaṃ;

Suvaṇṇarukkhehi samantamotthataṃ, ṭhānaṃ mamaṃ kammavipākasambhavaṃ.

151.

‘‘Tatrūpapannā purimaccharā imā, sataṃ sahassāni sakena kammunā;

Tuvaṃsi ajjhupagatā yasassinī, obhāsayaṃ tiṭṭhasi pubbadevatā.

152.

‘‘Sasī adhiggayha yathā virocati, nakkhattarājāriva tārakāgaṇaṃ;

Tatheva tvaṃ accharāsaṅgaṇaṃ [accharāsaṅgamaṃ (sī.)] imaṃ, daddallamānā yasasā virocasi.

153.

‘‘Kuto nu āgamma anomadassane, upapannā tvaṃ bhavanaṃ mamaṃ idaṃ;

Brahmaṃva devā tidasā sahindakā, sabbe na tappāmase dassanena ta’’nti.

154.

‘‘Yametaṃ sakka anupucchase mamaṃ, ‘kuto cutā tvaṃ idha āgatā’ti [kuto cutā idha āgatā tuvaṃ (syā.), kuto cutāya āgati tava (pī.)];

Bārāṇasī nāma puratthi kāsinaṃ, tattha ahosiṃ pure kesakārikā.

155.

‘‘Buddhe ¶ ¶ ca dhamme ca pasannamānasā, saṅghe ca ekantagatā asaṃsayā;

Akhaṇḍasikkhāpadā āgatapphalā, sambodhidhamme niyatā anāmayā’’ti.

156.

‘‘Tantyābhinandāmase svāgatañca [sāgatañca (sī.)] te, dhammena ca tvaṃ yasasā virocasi;

Buddhe ca dhamme ca pasannamānase, saṅghe ca ekantagate asaṃsaye;

Akhaṇḍasikkhāpade āgatapphale, sambodhidhamme niyate anāmaye’’ti.

Kesakārīvimānaṃ sattarasamaṃ.

Pīṭhavaggo paṭhamo niṭṭhito.

Tassuddānaṃ –

Pañca pīṭhā tayo nāvā, dīpatiladakkhiṇā dve;

Pati dve suṇisā uttarā, sirimā kesakārikā;

Vaggo tena pavuccatīti.

2. Cittalatāvaggo

1. Dāsivimānavatthu

157.

‘‘Api ¶ ¶ sakkova devindo, ramme cittalatāvane;

Samantā anupariyāsi, nārīgaṇapurakkhatā;

Obhāsentī ¶ disā sabbā, osadhī viya tārakā.

158.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

159.

‘‘Pucchāmi ¶ taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

160.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

161.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, dāsī ahosiṃ parapessiyā [parapesiyā (ka.)] kule.

162.

‘‘Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino;

Tassā me nikkamo āsi, sāsane tassa tādino.

163.

‘‘Kāmaṃ bhijjatuyaṃ kāyo, neva atthettha saṇṭhanaṃ [santhanaṃ (sī. syā. pī.)];

Sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ, maggo sovatthiko sivo.

164.

‘‘Akaṇṭako agahano, uju sabbhi pavedito;

Nikkamassa phalaṃ passa, yathidaṃ pāpuṇitthikā.

165.

‘‘Āmantanikā raññomhi, sakkassa vasavattino;

Saṭṭhi ¶ turiya [turiya (sī. syā. pī.)] sahassāni, paṭibodhaṃ karonti me.

166.

‘‘Ālambo gaggaro [gaggamo (syā.), bhaggaro (ka.)] bhīmo [bhimmo (ka.)], sādhuvādī ca saṃsayo;

Pokkharo ¶ ca suphasso ca, viṇāmokkhā [vilāmokkhā (ka.)] ca nāriyo.

167.

‘‘Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā [sucimbhikā (syā.)];

Alambusā missakesī ca, puṇḍarīkāti dāruṇī.

168.

‘‘Eṇīphassā suphassā ca, subhaddā muduvādinī;

Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā.

169.

‘‘Tā ¶ maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā;

Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase.

170.

‘‘Nayidaṃ ¶ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ;

Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ.

171.

‘‘Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca;

Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca.

172.

‘‘Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;

Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino’’ti.

Dāsivimānaṃ paṭhamaṃ.

2. Lakhumāvimānavatthu

173.

‘‘Abhikkantena ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

174.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

175.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

176.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ ¶ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

177.

‘‘Kevaṭṭadvārā nikkhamma, ahu mayhaṃ nivesanaṃ;

Tattha sañcaramānānaṃ, sāvakānaṃ mahesinaṃ.

178.

‘‘Odanaṃ kummāsaṃ [sākaṃ (sī.)] ḍākaṃ, loṇasovīrakañcahaṃ;

Adāsiṃ ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

179.

‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

180.

‘‘Uposathaṃ ¶ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

Saññamā saṃvibhāgā ca, vimānaṃ āvasāmahaṃ.

181.

‘‘Pāṇātipātā ¶ viratā, musāvādā ca saññatā;

Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārakā.

182.

‘‘Pañcasikkhāpade ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

183.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.

‘‘Mama ca, bhante, vacanena bhagavato pāde sirasā vandeyyāsi – ‘lakhumā nāma,bhante,upāsikā bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Anacchariyaṃ kho panetaṃ, bhante, yaṃ maṃ bhagavā aññatarasmiṃ sāmaññaphale byākareyya [byākareyyāti (?)]. Taṃ bhagavā sakadāgāmiphale byākāsī’’ti.

Lakhumāvimānaṃ dutiyaṃ.

3. Ācāmadāyikāvimānavatthu

185.

‘‘Piṇḍāya ¶ ¶ te carantassa, tuṇhībhūtassa tiṭṭhato;

Daliddā kapaṇā nārī, parāgāraṃ apassitā [avassitā (sī.)].

186.

‘‘Yā te adāsi ācāmaṃ, pasannā sehi pāṇibhi;

Sā hitvā mānusaṃ dehaṃ, kaṃ nu sā disataṃ gatā’’ti.

187.

‘‘Piṇḍāya me carantassa, tuṇhībhūtassa tiṭṭhato;

Daliddā kapaṇā nārī, parāgāraṃ apassitā.

188.

‘‘Yā me adāsi ācāmaṃ, pasannā sehi pāṇibhi;

Sā hitvā mānusaṃ dehaṃ, vippamuttā ito cutā.

189.

‘‘Nimmānaratino nāma, santi devā mahiddhikā;

Tattha sā sukhitā nārī, modatācāmadāyikā’’ti.

190.

‘‘Aho ¶ dānaṃ varākiyā, kassape suppatiṭṭhitaṃ;

Parābhatena dānena, ijjhittha vata dakkhiṇā.

191.

‘‘Yā mahesittaṃ kāreyya, cakkavattissa rājino;

Nārī sabbaṅgakalyāṇī, bhattu cānomadassikā;

Etassācāmadānassa ¶ , kalaṃ nāgghati soḷasiṃ.

192.

‘‘Sataṃ ¶ nikkhā sataṃ assā, sataṃ assatarīrathā;

Sataṃ kaññāsahassāni, āmuttamaṇikuṇḍalā;

Etassācāmadānassa, kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ.

193.

‘‘Sataṃ hemavatā nāgā, īsādantā urūḷhavā;

Suvaṇṇakacchā mātaṅgā, hemakappanavāsasā [hemakappanivāsasā (syā. ka.)];

Etassācāmadānassa, kalaṃ nāgghati soḷasiṃ.

194.

‘‘Catunnamapi ¶ dīpānaṃ, issaraṃ yodha kāraye;

Etassācāmadānassa, kalaṃ nāgghati soḷasi’’nti.

Ācāmadāyikāvimānaṃ tatiyaṃ.

4. Caṇḍālivimānavatthu

195.

‘‘Caṇḍāli vanda pādāni, gotamassa yasassino;

Tameva [taveva (sī.)] anukampāya, aṭṭhāsi isisattamo [isisuttamo (sī.)].

196.

‘‘Abhippasādehi manaṃ, arahantamhi tādini [tādine (syā. ka.)];

Khippaṃ pañjalikā vanda, parittaṃ tava jīvita’’nti.

197.

Coditā bhāvitattena, sarīrantimadhārinā;

Caṇḍālī vandi pādāni, gotamassa yasassino.

198.

Tamenaṃ avadhī gāvī, caṇḍāliṃ pañjaliṃ ṭhitaṃ;

Namassamānaṃ sambuddhaṃ, andhakāre pabhaṅkaranti.

199.

‘‘Khīṇāsavaṃ ¶ vigatarajaṃ anejaṃ, ekaṃ araññamhi raho nisinnaṃ;

Deviddhipattā upasaṅkamitvā, vandāmi taṃ vīra mahānubhāva’’nti.

200.

‘‘Suvaṇṇavaṇṇā jalitā mahāyasā, vimānamoruyha anekacittā;

Parivāritā accharāsaṅgaṇena [accharānaṃ gaṇena (sī.)], kā tvaṃ subhe devate vandase mama’’nti.

201.

‘‘Ahaṃ ¶ bhaddante caṇḍālī, tayā vīrena [therena (ka.)] pesitā;

Vandiṃ ¶ arahato pāde, gotamassa yasassino.

202.

‘‘Sāhaṃ vanditvā [vanditva (sī.)] pādāni, cutā caṇḍālayoniyā;

Vimānaṃ sabbato bhaddaṃ, upapannamhi nandane.

203.

‘‘Accharānaṃ ¶ satasahassaṃ, purakkhatvāna [purakkhitvā maṃ (syā. ka.)] tiṭṭhati;

Tāsāhaṃ pavarā seṭṭhā, vaṇṇena yasasāyunā.

204.

‘‘Pahūtakatakalyāṇā, sampajānā paṭissatā [patissatā (sī. syā.)];

Muniṃ kāruṇikaṃ loke, taṃ bhante vanditumāgatā’’ti.

205.

Idaṃ vatvāna caṇḍālī, kataññū katavedinī;

Vanditvā arahato pāde, tatthevantaradhāyathāti [tatthevantaradhāyatīti (syā. ka.)].

Caṇḍālivimānaṃ catutthaṃ.

5. Bhadditthivimānavatthu

206.

‘‘Nīlā pītā ca kāḷā ca, mañjiṭṭhā [mañjeṭṭhā (sī.), mañjaṭṭhā (pī.)] atha lohitā;

Uccāvacānaṃ vaṇṇānaṃ, kiñjakkhaparivāritā.

207.

‘‘Mandāravānaṃ pupphānaṃ, mālaṃ dhāresi muddhani;

Nayime aññesu kāyesu, rukkhā santi sumedhase.

208.

‘‘Kena ¶ ¶ kāyaṃ upapannā, tāvatiṃsaṃ yasassinī;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

209.

‘‘Bhadditthikāti [bhadditthīti (sī.)] maṃ aññaṃsu, kimilāyaṃ upāsikā;

Saddhā sīlena sampannā, saṃvibhāgaratā sadā.

210.

‘‘Acchādanañca bhattañca, senāsanaṃ padīpiyaṃ;

Adāsiṃ ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

211.

‘‘Cātuddasiṃ ¶ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

212.

‘‘Uposathaṃ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

Saññamā saṃvibhāgā ca, vimānaṃ āvasāmahaṃ.

213.

‘‘Pāṇātipātā viratā, musāvādā ca saññatā;

Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārakā.

214.

‘‘Pañcasikkhāpade ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā ¶ cakkhumato, appamādavihārinī.

Katāvāsā katakusalā tato cutā [katāvakāsā katakusalā (ka.)],

Sayaṃ pabhā anuvicarāmi nandanaṃ.

215.

‘‘Bhikkhū cāhaṃ paramahitānukampake, abhojayiṃ tapassiyugaṃ mahāmuniṃ;

Katāvāsā katakusalā tato cutā [katāvakāsā katakusalā (ka.)], sayaṃ pabhā anuvicarāmi nandanaṃ.

216.

‘‘Aṭṭhaṅgikaṃ aparimitaṃ sukhāvahaṃ, uposathaṃ satatamupāvasiṃ ahaṃ;

Katāvāsā katakusalā tato cutā [katāvakāsā katakusalā (ka.)], sayaṃ pabhā anuvicarāmi nandana’’nti.

Bhadditthivimānaṃ [bhadditthikāvimānaṃ (syā.)] pañcamaṃ.

6. Soṇadinnāvimānavatthu

217.

‘‘Abhikkantena ¶ ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

218.

‘‘Kena ¶ tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

219.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

220.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

221.

‘‘Soṇadinnāti maṃ aññaṃsu, nāḷandāyaṃ upāsikā;

Saddhā sīlena sampannā, saṃvibhāgaratā sadā.

222.

‘‘Acchādanañca bhattañca, senāsanaṃ padīpiyaṃ;

Adāsiṃ ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

223.

‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

224.

‘‘Uposathaṃ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

Saññamā saṃvibhāgā ca, vimānaṃ āvasāmahaṃ.

225.

‘‘Pāṇātipātā viratā, musāvādā ca saññatā;

Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārakā.

226.

‘‘Pañcasikkhāpade ¶ ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

227.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ¶ ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Soṇadinnāvimānaṃ chaṭṭhaṃ.

7. Uposathāvimānavatthu

229.

‘‘Abhikkantena ¶ ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

230.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

232.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

233.

‘‘Uposathāti maṃ aññaṃsu, sāketāyaṃ upāsikā;

Saddhā sīlena sampannā, saṃvibhāgaratā sadā.

234.

‘‘Acchādanañca bhattañca, senāsanaṃ padīpiyaṃ;

Adāsiṃ ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

235.

‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

236.

‘‘Uposathaṃ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

Saññamā saṃvibhāgā ca, vimānaṃ āvasāmahaṃ.

237.

‘‘Pāṇātipātā viratā, musāvādā ca saññatā;

Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārakā.

238.

‘‘Pañcasikkhāpade ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

239.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ¶ ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

241.

‘‘Abhikkhaṇaṃ ¶ nandanaṃ sutvā, chando me udapajjatha [upapajjatha (bahūsu)];

Tattha cittaṃ paṇidhāya, upapannamhi nandanaṃ.

242.

‘‘Nākāsiṃ ¶ satthu vacanaṃ, buddhassādiccabandhuno;

Hīne cittaṃ paṇidhāya, sāmhi pacchānutāpinī’’ti.

243.

‘‘Kīva ciraṃ vimānamhi, idha vacchasuposathe [vassasuposathe (sī.)];

Devate pucchitācikkha, yadi jānāsi āyuno’’ti.

244.

‘‘Saṭṭhivassasahassāni ¶ [saṭṭhi satasahassāni (?)], tisso ca vassakoṭiyo;

Idha ṭhatvā mahāmuni, ito cutā gamissāmi;

Manussānaṃ sahabyata’’nti.

245.

‘‘Mā tvaṃ uposathe bhāyi, sambuddhenāsi byākatā;

Sotāpannā visesayi, pahīnā tava duggatī’’ti.

Uposathāvimānaṃ sattamaṃ.

8. Niddāvimānavatthu

246.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

247.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

249.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

250.

‘‘Niddāti [saddhāti (sī.)] mamaṃ aññaṃsu, rājagahasmiṃ upāsikā;

Saddhā sīlena sampannā, saṃvibhāgaratā sadā.

251.

‘‘Acchādanañca ¶ ¶ bhattañca, senāsanaṃ padīpiyaṃ;

Adāsiṃ ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

252.

‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

253.

‘‘Uposathaṃ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

Saññamā saṃvibhāgā ca, vimānaṃ āvasāmahaṃ.

254.

‘‘Pāṇātipātā ¶ viratā, musāvādā ca saññatā;

Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārakā.

255.

‘‘Pañcasikkhāpade ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

256.

‘‘Tena ¶ metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Niddāvimānaṃ [saddhāvimānaṃ (sī.)] aṭṭhamaṃ.

9. Suniddāvimānavatthu

258.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

259.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

261.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

262.

‘‘Suniddāti ¶ [sunandāti (sī.)] maṃ aññaṃsu, rājagahasmiṃ upāsikā;

Saddhā sīlena sampannā, saṃvibhāgaratā sadā.

266.

(Yathā niddāvimānaṃ tathā vitthāretabbaṃ.)

267.

‘‘Pañcasikkhāpade ¶ ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

268.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Suniddāvimānaṃ navamaṃ.

10. Paṭhamabhikkhādāyikāvimānavatthu

270.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

271.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

273.

Sā ¶ devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

274.

‘‘Ahaṃ ¶ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke.

275.

‘‘Addasaṃ ¶ ¶ virajaṃ buddhaṃ, vippasannamanāvilaṃ;

Tassa adāsahaṃ bhikkhaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

276.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Paṭhamabhikkhādāyikāvimānaṃ dasamaṃ.

11. Dutiyabhikkhādāyikāvimānavatthu

278.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

279.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

281.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

282.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke.

283.

‘‘Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ, vippasannamanāvilaṃ;

Tassa adāsahaṃ bhikkhaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

284.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe. ¶ … vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Dutiyabhikkhādāyikāvimānaṃ ekādasamaṃ.

Cittalatāvaggo dutiyo niṭṭhito.

Tassuddānaṃ –

Dāsī ¶ ceva lakhumā ca, atha ācāmadāyikā;

Caṇḍālī ¶ bhadditthī ceva [bhadditthikā ca (syā.)], soṇadinnā uposathā;

Niddā ceva suniddā ca [nandā ceva sunandā ca (sī.)], dve ca bhikkhāya dāyikā;

Vaggo tena pavuccatīti.

Bhāṇavāraṃ paṭhamaṃ niṭṭhitaṃ.

3. Pāricchattakavaggo

1. Uḷāravimānavatthu

286.

‘‘Uḷāro ¶ ¶ te yaso vaṇṇo, sabbā obhāsate disā;

Nāriyo naccanti gāyanti, devaputtā alaṅkatā.

287.

‘‘Modenti parivārenti, tava pūjāya devate;

Sovaṇṇāni vimānāni, tavimāni sudassane.

288.

‘‘Tuvaṃsi issarā tesaṃ, sabbakāmasamiddhinī;

Abhijātā mahantāsi, devakāye pamodasi;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

289.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;

Dussīlakule suṇisā ahosiṃ, assaddhesu kadariyesu ahaṃ.

290.

‘‘Saddhā sīlena sampannā, saṃvibhāgaratā sadā;

Piṇḍāya caramānassa, apūvaṃ te adāsahaṃ.

291.

‘‘Tadāhaṃ ¶ sassuyācikkhiṃ, samaṇo āgato idha;

Tassa adāsahaṃ pūvaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

292.

‘‘Itissā ¶ ¶ sassu paribhāsi, avinītāsi tvaṃ [avinītā tuvaṃ (sī.)] vadhu;

Na maṃ sampucchituṃ icchi, samaṇassa dadāmahaṃ.

293.

‘‘Tato me sassu kupitā, pahāsi musalena maṃ;

Kūṭaṅgacchi avadhi maṃ, nāsakkhiṃ jīvituṃ ciraṃ.

294.

‘‘Sā ahaṃ kāyassa bhedā, vippamuttā tato cutā;

Devānaṃ tāvatiṃsānaṃ, upapannā sahabyataṃ.

295.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Uḷāravimānaṃ paṭhamaṃ.

2. Ucchudāyikāvimānavatthu

296.

‘‘Obhāsayitvā ¶ ¶ pathaviṃ [paṭhaviṃ (sī. syā.)] sadevakaṃ, atirocasi candimasūriyā viya;

Siriyā ca vaṇṇena yasena tejasā, brahmāva deve tidase sahindake [saindake (sī.)].

297.

‘‘Pucchāmi taṃ uppalamāladhārinī, āveḷinī kañcanasannibhattace;

Alaṅkate uttamavatthadhārinī, kā tvaṃ subhe devate vandase mamaṃ.

298.

‘‘Kiṃ tvaṃ pure kammamakāsi attanā, manussabhūtā purimāya jātiyā;

Dānaṃ suciṇṇaṃ atha sīlasaṃyamaṃ [saññamaṃ (sī.)], kenūpapannā ¶ sugatiṃ yasassinī;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

299.

‘‘Idāni ¶ bhante imameva gāmaṃ [gāme (syā. ka.)], piṇḍāya amhākaṃ gharaṃ upāgami;

Tato te ucchussa adāsi khaṇḍikaṃ, pasannacittā atulāya pītiyā.

300.

‘‘Sassu ca pacchā anuyuñjate mamaṃ, kahaṃ [kahaṃ me (pī.)] nu ucchuṃ vadhuke avākiri [avākari (syā. ka.)];

Na chaḍḍitaṃ no pana khāditaṃ mayā, santassa bhikkhussa sayaṃ adāsahaṃ.

301.

‘‘Tuyhaṃnvidaṃ [tuyhaṃ nu idaṃ (syā.)] issariyaṃ atho mama, itissā sassu paribhāsate mamaṃ;

Pīṭhaṃ gahetvā pahāraṃ adāsi me, tato cutā kālakatāmhi devatā.

302.

‘‘Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā, sukhañca kammaṃ anubhomi attanā;

Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ, modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.

303.

‘‘Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā, sukhañca kammaṃ anubhomi attanā;

Devindaguttā ¶ tidasehi rakkhitā, samappitā kāmaguṇehi pañcahi.

304.

‘‘Etādisaṃ puññaphalaṃ anappakaṃ, mahāvipākā mama ucchudakkhiṇā;

Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ, modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.

305.

‘‘Etādisaṃ ¶ puññaphalaṃ anappakaṃ, mahājutikā mama ucchudakkhiṇā;

Devindaguttā tidasehi rakkhitā, sahassanettoriva nandane vane.

306.

‘‘Tuvañca ¶ bhante anukampakaṃ viduṃ, upecca vandiṃ kusalañca pucchisaṃ;

Tato te ucchussa adāsi khaṇḍikaṃ, pasannacitā atulāya pītiyā’’ti.

Ucchudāyikāvimānaṃ dutiyaṃ.

3. Pallaṅkavimānavatthu

307.

‘‘Pallaṅkaseṭṭhe ¶ ¶ maṇisoṇṇacitte, pupphābhikiṇṇe sayane uḷāre;

Tatthacchasi devi mahānubhāve, uccāvacā iddhi vikubbamānā.

308.

‘‘Imā ca te accharāyo samantato, naccanti ¶ gāyanti pamodayanti;

Deviddhipattāsi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

309.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, aḍḍhe kule suṇisā ahosiṃ;

Akkodhanā bhattuvasānuvattinī, uposathe appamattā ahosiṃ [appamattā uposathe (syā. ka.)].

310.

‘‘Manussabhūtā daharā apāpikā [daharāsa’pāpikā (sī.)], pasannacittā patimābhirādhayiṃ;

Divā ca ratto ca manāpacārinī, ahaṃ pure sīlavatī ahosiṃ.

311.

‘‘Pāṇātipātā ¶ viratā acorikā, saṃsuddhakāyā sucibrahmacārinī;

Amajjapā no ca musā abhāṇiṃ, sikkhāpadesu paripūrakārinī.

312.

‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, pasannamānasā ahaṃ [atipasannamānasā (ka.)].

313.

‘‘Aṭṭhaṅgupetaṃ anudhammacārinī, uposathaṃ ¶ pītimanā upāvasiṃ;

Imañca ariyaṃ aṭṭhaṅgavarehupetaṃ, samādiyitvā kusalaṃ sukhudrayaṃ;

Patimhi kalyāṇī vasānuvattinī, ahosiṃ pubbe sugatassa sāvikā.

314.

‘‘Etādisaṃ kusalaṃ jīvaloke, kammaṃ karitvāna visesabhāginī;

Kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, deviddhipattā sugatimhi āgatā.

315.

‘‘Vimānapāsādavare manorame, parivāritā accharāsaṅgaṇena;

Sayaṃpabhā devagaṇā ramenti maṃ, dīghāyukiṃ devavimānamāgata’’nti;

Pallaṅkavimānaṃ tatiyaṃ.

4. Latāvimānavatthu

316.

Latā ¶ ca sajjā pavarā ca devatā, accimatī [accimukhī (sī.), acchimatī (pī. ka.) acchimutī (syā.)] rājavarassa sirīmato;

Sutā ca rañño vessavaṇassa dhītā, rājīmatī dhammaguṇehi sobhatha.

317.

Pañcettha ¶ ¶ nāriyo āgamaṃsu nhāyituṃ, sītodakaṃ uppaliniṃ sivaṃ nadiṃ;

Tā ¶ tattha nhāyitvā rametvā devatā, naccitvā gāyitvā sutā lataṃ bravi [bruvī (sī.)].

318.

‘‘Pucchāmi taṃ uppalamāladhārini, āveḷini kañcanasannibhattace;

Timiratambakkhi nabheva sobhane, dīghāyukī kena kato yaso tava.

319.

‘‘Kenāsi bhadde patino piyatarā, visiṭṭhakalyāṇitarassu rūpato;

Padakkhiṇā naccagītavādite, ācikkha no tvaṃ naranāripucchitā’’ti.

320.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, uḷārabhoge kule suṇisā ahosiṃ;

Akkodhanā bhattuvasānuvattinī, uposathe appamattā ahosiṃ.

321.

‘‘Manussabhūtā ¶ daharā apāpikā [daharāsa’pāpikā (sī.)], pasannacittā patimābhirādhayiṃ;

Sadevaraṃ sassasuraṃ sadāsakaṃ, abhirādhayiṃ tamhi kato yaso mama.

322.

‘‘Sāhaṃ tena kusalena kammunā, catubbhi ṭhānehi visesamajjhagā;

Āyuñca ¶ vaṇṇañca sukhaṃ balañca, khiḍḍāratiṃ paccanubhomanappakaṃ.

323.

‘‘Sutaṃ nu taṃ bhāsati yaṃ ayaṃ latā, yaṃ no apucchimha akittayī no;

Patino kiramhākaṃ visiṭṭha nārīnaṃ, gatī ca tāsaṃ pavarā ca devatā.

324.

‘‘Patīsu ¶ dhammaṃ pacarāma sabbā, patibbatā yattha bhavanti itthiyo;

Patīsu dhammaṃ pacaritva [pacaritvāna (ka.)] sabbā, lacchāmase bhāsati yaṃ ayaṃ latā.

325.

‘‘Sīho yathā pabbatasānugocaro, mahindharaṃ pabbatamāvasitvā;

Pasayha hantvā itare catuppade, khudde mige khādati maṃsabhojano.

326.

‘‘Tatheva saddhā idha ariyasāvikā, bhattāraṃ nissāya patiṃ anubbatā;

Kodhaṃ vadhitvā abhibhuyya maccharaṃ, saggamhi sā modati dhammacārinī’’ti.

Latāvimānaṃ catutthaṃ.

5. Guttilavimānaṃ

1. Vatthuttamadāyikāvimānavatthu

327.

‘‘Sattatantiṃ ¶ sumadhuraṃ, rāmaṇeyyaṃ avācayiṃ;

So ¶ maṃ raṅgamhi avheti, ‘saraṇaṃ me hohi kosiyā’ti.

328.

‘‘Ahaṃ ¶ te saraṇaṃ homi, ahamācariyapūjako;

Na taṃ jayissati sisso, sissamācariya jessasī’’ti.

329.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

330.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

331.

‘‘Pucchāmi ¶ taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

332.

Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ.

333.

‘‘Vatthuttamadāyikā nārī, pavarā hoti naresu nārīsu;

Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.

334.

‘‘Tassā ¶ me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā [accharāsahassassāhaṃ pavarā, (syā.)] passa ¶ puññānaṃ vipākaṃ.

335.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;

Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.

336.

‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;

Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

(Anantaraṃ caturavimānaṃ yathā vatthudāyikāvimānaṃ tathā vitthāretabbaṃ [( ) natthi sī. potthake])

2. Pupphuttamadāyikāvimānavatthu (1)

337.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

338.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… ye keci manaso piyā.

339.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

340.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

341.

‘‘Pupphuttamadāyikā nārī, pavarā hoti naresu nārīsu;

Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.

342.

‘‘Tassā ¶ ¶ me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

343.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

3. Gandhuttamadāyikāvimānavatthu (2)

345.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… ¶ osadhī viya tārakā.

346.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… ye keci manaso piyā.

347.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

348.

‘‘Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

349.

‘‘Gandhuttamadāyikā nārī, pavarā hoti naresu nārīsu;

Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.

350.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

351.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

4. Phaluttamadāyikāvimānavatthu (3)

353.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

354.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… ye keci manaso piyā.

355.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

356.

Sā ¶ devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

357.

‘‘Phaluttamadāyikā nārī, pavarā hoti naresu nārīsu;

Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.

358.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

359.

‘‘Tena ¶ metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

5. Rasuttamadāyikāvimānavatthu (4)

361.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

362.

‘‘Kena ¶ tetādiso vaṇṇo…pe… ye keci manaso piyā.

363.

‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

364.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

365.

‘‘Rasuttamadāyikā nārī, pavarā ¶ hoti naresu nārīsu;

Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.

366.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

367.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

6. Gandhapañcaṅgulikadāyikāvimānavatthu

369.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

370.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

372.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

373.

‘‘Gandhapañcaṅgulikaṃ ahamadāsiṃ, kassapassa bhagavato thūpamhi;

Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.

374.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ ¶ , pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

375.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

(Anantaraṃ ¶ caturavimānaṃ yathā gandhapañcaṅgulikadāyikāvimānaṃ tathā vitthāretabbaṃ [( ) natthi sī. potthake] )

7. Ekūposathavimānavatthu (1)

377.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

380.

Sā devatā attamanā…pe…yassa kammassidaṃ phalaṃ.

381.

‘‘Bhikkhū ca ahaṃ bhikkhuniyo ca, addasāsiṃ panthapaṭipanne;

Tesāhaṃ dhammaṃ sutvāna, ekūposathaṃ upavasissaṃ.

382.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

383.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

8. Udakadāyikāvimānavatthu (2)

385.

‘‘Abhikkantena ¶ ¶ vaṇṇena…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

388.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

389.

‘‘Udake ¶ ṭhitā udakamadāsiṃ, bhikkhuno cittena vippasannena;

Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.

390.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

391.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

9. Upaṭṭhānavimānavatthu (3)

393.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

396.

Sā ¶ devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

397.

‘‘Sassuñcāhaṃ sasurañca, caṇḍike kodhane ca pharuse ca;

Anusūyikā upaṭṭhāsiṃ [sūpaṭṭhāsiṃ (sī.)], appamattā ¶ sakena sīlena.

398.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

399.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

10. Aparakammakārinīvimānavatthu (4)

401.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

404.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

405.

‘‘Parakammakarī [parakammakārinī (syā.) parakammakārī (pī.) aparakammakārinī (ka.)] āsiṃ, atthenātanditā dāsī;

Akkodhanānatimāninī [anatimānī (sī. syā.)], saṃvibhāginī sakassa bhāgassa.

406.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa ¶ puññānaṃ vipākaṃ.

407.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

11. Khīrodanadāyikāvimānavatthu

409.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

410.

‘‘Kena ¶ tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

412.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

413.

‘‘Khīrodanaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa;

Evaṃ karitvā kammaṃ, sugatiṃ upapajja modāmi.

414.

‘‘Tassā ¶ me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

415.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

(Anantaraṃ pañcavīsativimānaṃ yathā khīrodanadāyikāvimānaṃ tathā vitthāretabbaṃ) [( ) natthi sī. potthake]

12. Phāṇitadāyikāvimānavatthu (1)

417.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… ¶ sabbadisā pabhāsatī’’ti.

420.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

421.

‘‘Phāṇitaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe…’’.

13. Ucchukhaṇḍikadāyikāvatthu (2)

429.

Ucchukhaṇḍikaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

14. Timbarusakadāyikāvimānavatthu (3)

437.

Timbarusakaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

15. Kakkārikadāyikāvimānavatthu (4)

445.

Kakkārikaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

16. Eḷālukadāyikāvimānavatthu (5)

453.

Eḷālukaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

17. Valliphaladāyikāvimānavatthu(6)

461.

Valliphalaṃ ¶ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

18. Phārusakadāyikāvimānavatthu (7)

469.

Phārusakaṃ ¶ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

19. Hatthappatāpakadāyikāvimānavatthu (8)

477.

Hatthappatāpakaṃ ¶ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

20. Sākamuṭṭhidāyikāvimānavatthu (9)

485.

Sākamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno panthapaṭipannassa…pe….

21. Pupphakamuṭṭhidāyikāvimānavatthu (10)

493.

Pupphakamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

22. Mūlakadāyikāvimānavatthu (11)

501.

Mūlakaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

23. Nimbamuṭṭhidāyikāvimānavatthu (12)

506.

Nimbamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

24. Ambakañjikadāyikāvimānavatthu (13)

517.

Ambakañjikaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

25. Doṇinimmajjanidāyikāvimānavatthu (14)

525.

Doṇinimmajjaniṃ [doṇinimmujjanaṃ (syā.)] ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

26. Kāyabandhanadāyikāvimānavatthu (15)

533.

Kāyabandhanaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

27. Aṃsabaddhakadāyikāvimānavatthu (16)

541.

Aṃsabaddhakaṃ ¶ [aṃsavaṭṭakaṃ (sī.), aṃsabandhanaṃ (ka.)] ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

28. Āyogapaṭṭadāyikāvimānavatthu (17)

546.

Āyogapaṭṭaṃ ¶ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

29. Vidhūpanadāyikāvimānavatthu (18)

557.

Vidhūpanaṃ ¶ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

30. Tālavaṇṭadāyikāvimānavatthu (19)

565.

Tālavaṇṭaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

31. Morahatthadāyikāvimānavatthu (20)

573.

Morahatthaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

32. Chattadāyikāvimānavatthu (21)

581.

Chattaṃ [chattañca (ka.)] ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

33. Upāhanadāyikāvimānavatthu (22)

586.

Upāhanaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

34. Pūvadāyikāvimānavatthu (23)

597.

Pūvaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

35. Modakadāyikāvimānavatthu (24)

605.

Modakaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

36. Sakkhalikadāyikāvimānavatthu (25)

613.

‘‘Sakkhalikaṃ [sakkhaliṃ (sī. syā.)] ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….

614.

‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;

Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.

615.

‘‘Tena ¶ metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

617.

‘‘Svāgataṃ vata me ajja, suppabhātaṃ suhuṭṭhitaṃ [suvuṭṭhitaṃ (sī.)];

Yaṃ addasāmi [addasaṃ (sī. syā.), addasāsiṃ (pī.)] devatāyo, accharā kāmavaṇṇiniyo [kāmavaṇṇiyo (sī.)].

618.

‘‘Imāsāhaṃ ¶ [tāsāhaṃ (syā. ka.)] dhammaṃ sutvā [sutvāna (syā. ka.)], kāhāmi kusalaṃ bahuṃ.

Dānena samacariyāya, saññamena damena ca;

Svāhaṃ tattha gamissāmi [tattheva gacchāmi (ka.)], yattha gantvā na socare’’ti.

Guttilavimānaṃ pañcamaṃ.

6. Daddallavimānavatthu

619.

‘‘Daddallamānā ¶ ¶ [daddaḷhamānā (ka.)] vaṇṇena, yasasā ca yasassinī;

Sabbe deve tāvatiṃse, vaṇṇena atirocasi.

620.

‘‘Dassanaṃ nābhijānāmi, idaṃ paṭhamadassanaṃ;

Kasmā kāyā nu āgamma, nāmena bhāsase mama’’nti.

621.

‘‘Ahaṃ bhadde subhaddāsiṃ, pubbe mānusake bhave;

Sahabhariyā ca te āsiṃ, bhaginī ca kaniṭṭhikā.

622.

‘‘Sā ahaṃ kāyassa bhedā, vippamuttā tato cutā;

Nimmānaratīnaṃ devānaṃ, upapannā sahabyata’’nti.

623.

‘‘Pahūtakatakalyāṇā, te deve yanti pāṇino;

Yesaṃ tvaṃ kittayissasi, subhadde jātimattano.

624.

‘‘Atha [kathaṃ (sī. syā.)] tvaṃ kena vaṇṇena, kena vā anusāsitā;

Kīdiseneva dānena, subbatena yasassinī.

625.

‘‘Yasaṃ etādisaṃ pattā, visesaṃ vipulamajjhagā;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

626.

‘‘Aṭṭheva piṇḍapātāni, yaṃ dānaṃ adadaṃ pure;

Dakkhiṇeyyassa saṅghassa, pasannā sehi pāṇibhi.

627.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

629.

‘‘Ahaṃ ¶ tayā bahutare bhikkhū, saññate brahmacārayo [brahmacarino (syā.), brahmacāriye (pī. ka.)];

Tappesiṃ annapānena, pasannā sehi pāṇibhi.

630.

‘‘Tayā ¶ ¶ bahutaraṃ datvā, hīnakāyūpagā ahaṃ [ahuṃ (ka. sī.)];

Kathaṃ tvaṃ appataraṃ datvā, visesaṃ vipulamajjhagā;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

631.

‘‘Manobhāvanīyo ¶ bhikkhu, sandiṭṭho me pure ahu;

Tāhaṃ bhattena [bhadde (ka.)] nimantesiṃ, revataṃ attanaṭṭhamaṃ.

632.

‘‘So me atthapurekkhāro, anukampāya revato;

Saṅghe dehīti maṃvoca, tassāhaṃ vacanaṃ kariṃ.

633.

‘‘Sā dakkhiṇā saṅghagatā, appameyye patiṭṭhitā;

Puggalesu tayā dinnaṃ, na taṃ tava mahapphala’’nti.

634.

‘‘Idānevāhaṃ jānāmi, saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ;

Sāhaṃ gantvā manussattaṃ, vadaññū vītamaccharā;

Saṅghe dānāni dassāmi [saṅghe dānaṃ dassāmihaṃ (syā.)], appamattā punappuna’’nti.

635.

‘‘Kā esā devatā bhadde, tayā mantayate saha;

Sabbe deve tāvatiṃse, vaṇṇena atirocatī’’ti.

636.

‘‘Manussabhūtā devinda, pubbe mānusake bhave;

Sahabhariyā ca me āsi, bhaginī ca kaniṭṭhikā;

Saṅghe dānāni datvāna, katapuññā virocatī’’ti.

637.

‘‘Dhammena pubbe bhaginī, tayā bhadde virocati;

Yaṃ saṅghamhi appameyye, patiṭṭhāpesi dakkhiṇaṃ.

638.

‘‘Pucchito hi mayā buddho, gijjhakūṭamhi pabbate;

Vipākaṃ ¶ saṃvibhāgassa, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.

639.

‘‘Yajamānānaṃ manussānaṃ, puññapekkhāna pāṇinaṃ;

Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.

640.

‘‘Taṃ ¶ me buddho viyākāsi, jānaṃ kammaphalaṃ sakaṃ;

Vipākaṃ saṃvibhāgassa, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.

641.

[vi. va. 750; kathā. 798] ‘‘Cattāro ca paṭipannā, cattāro ca phale ṭhitā;

Esa saṅgho ujubhūto, paññāsīlasamāhito.

642.

[vi. va. 751; kathā. 798] ‘‘Yajamānānaṃ manussānaṃ, puññapekkhāna pāṇinaṃ;

Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ, saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ.

643.

[vi. va. 752; kathā. 798] ‘‘Eso ¶ hi saṅgho vipulo mahaggato, esappameyyo udadhīva sāgaro;

Ete hi seṭṭhā naravīrasāvakā, pabhaṅkarā dhammamudīrayanti [dhammakathaṃ udīrayanti (syā.)].

644.

[vi. va. 753; kathā. 798] ‘‘Tesaṃ ¶ sudinnaṃ suhutaṃ suyiṭṭhaṃ, ye saṅghamuddissa dadanti dānaṃ;

Sā dakkhiṇā saṅghagatā patiṭṭhitā, mahapphalā lokavidūna [lokavidūhi (syā. ka.)] vaṇṇitā.

645.

[vi. va. 754; kathā. 798] ‘‘Etādisaṃ yaññamanussarantā [puññamanussarantā (syā. ka.)], ye vedajātā vicaranti loke;

Vineyya maccheramalaṃ samūlaṃ, aninditā ¶ saggamupenti ṭhāna’’nti.

Daddallavimānaṃ [daddaḷhavimānaṃ (ka.)] chaṭṭhaṃ.

7. Pesavatīvimānavatthu

646.

‘‘Phalikarajatahemajālachannaṃ ¶ , vividhacitratalamaddasaṃ surammaṃ;

Byamhaṃ sunimmitaṃ toraṇūpapannaṃ, rucakupakiṇṇamidaṃ subhaṃ vimānaṃ.

647.

‘‘Bhāti ¶ ca dasa disā nabheva suriyo, sarade tamonudo sahassaraṃsī;

Tathā tapatimidaṃ tava vimānaṃ, jalamiva dhūmasikho nise nabhagge.

648.

‘‘Musatīva nayanaṃ sateratāva [sateritāva (syā. ka.)], ākāse ṭhapitamidaṃ manuññaṃ;

Vīṇāmurajasammatāḷaghuṭṭhaṃ, iddhaṃ indapuraṃ yathā tavedaṃ.

649.

‘‘Padumakumuduppalakuvalayaṃ, yodhika [yūdhika (sī.)] bandhukanojakā [yothikā bhaṇḍikā nojakā (syā.)] ca santi;

Sālakusumitapupphitā asokā, vividhadumaggasugandhasevitamidaṃ.

650.

‘‘Saḷalalabujabhujaka [sujaka (sī. syā.)] saṃyuttā [saññatā (sī.)], kusakasuphullitalatāvalambinīhi ¶ ;

Maṇijālasadisā yasassinī, rammā pokkharaṇī upaṭṭhitā te.

651.

‘‘Udakaruhā ca yetthi pupphajātā, thalajā ye ca santi rukkhajātā;

Mānusakāmānussakā ca dibbā, sabbe tuyhaṃ nivesanamhi jātā.

652.

‘‘Kissa saṃyamadamassayaṃ vipāko, kenāsi kammaphalenidhūpapannā;

Yathā ca te adhigatamidaṃ vimānaṃ, tadanupadaṃ avacāsiḷārapamhe’’ti [pakhumeti (sī.)].

653.

‘‘Yathā ¶ ca me adhigatamidaṃ vimānaṃ, koñcamayūracakora [caṅkora (ka.)] saṅghacaritaṃ;

Dibya [dibba (sī. pī.)] pilavahaṃsarājaciṇṇaṃ, dijakāraṇḍavakokilābhinaditaṃ.

654.

‘‘Nānāsantānakapuppharukkhavividhā, pāṭalijambuasokarukkhavantaṃ;

Yathā ca me adhigatamidaṃ vimānaṃ, taṃ ¶ te pavedayāmi [pavadissāmi (sī.), pavedissāmi (pī.)] suṇohi bhante.

655.

‘‘Magadhavarapuratthimena ¶ , nāḷakagāmo nāma atthi bhante;

Tattha ahosiṃ pure suṇisā, pesavatīti [sesavatīti (sī. syā.)] tattha jāniṃsu mamaṃ.

656.

‘‘Sāhamapacitatthadhammakusalaṃ ¶ , devamanussapūjitaṃ mahantaṃ;

Upatissaṃ nibbutamappameyyaṃ, muditamanā kusumehi abbhukiriṃ [abbhokiriṃ (sī. syā. pī. ka.)].

657.

‘‘Paramagatigatañca pūjayitvā, antimadehadharaṃ isiṃ uḷāraṃ;

Pahāya mānusakaṃ samussayaṃ, tidasagatā idha māvasāmi ṭhāna’’nti.

Pesavatīvimānaṃ sattamaṃ.

8. Mallikāvimānavatthu

658.

‘‘Pītavatthe ¶ pītadhaje, pītālaṅkārabhūsite;

Pītantarāhi vaggūhi, apiḷandhāva sobhasi.

659.

‘‘Kā ¶ kambukāyūradhare [kakambukāyuradhare (syā.)], kañcanāveḷabhūsite;

Hemajālakasañchanne [pacchanne (sī.)], nānāratanamālinī.

660.

‘‘Sovaṇṇamayā lohitaṅgamayā [lohitaṅkamayā (sī. syā.)] ca, muttāmayā ¶ veḷuriyamayā ca;

Masāragallā sahalohitaṅgā [sahalohitaṅkā (sī.), sahalohitakā (syā.)], pārevatakkhīhi maṇīhi cittatā.

661.

‘‘Koci koci ettha mayūrasussaro, haṃsassa rañño karavīkasussaro;

Tesaṃ saro suyyati vaggurūpo, pañcaṅgikaṃ tūriyamivappavāditaṃ.

662.

‘‘Ratho ca te subho vaggu [vaggū (syā.)], nānāratanacittito [nānāratanacittaṅgo (syā.)];

Nānāvaṇṇāhi dhātūhi, suvibhattova sobhati.

663.

‘‘Tasmiṃ rathe kañcanabimbavaṇṇe, yā tvaṃ [yattha (ka. sī. syā. ka.)] ṭhitā bhāsasi maṃ padesaṃ;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

664.

‘‘Sovaṇṇajālaṃ maṇisoṇṇacittitaṃ [vicittaṃ (ka.), cittaṃ (sī. syā.)], muttācitaṃ hemajālena channaṃ [sañchannaṃ (ka.)];

Parinibbute gotame appameyye, pasannacittā ahamābhiropayiṃ.

665.

‘‘Tāhaṃ kammaṃ karitvāna, kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ;

Apetasokā sukhitā, sampamodāmanāmayā’’ti.

Mallikāvimānaṃ aṭṭhamaṃ.

9. Visālakkhivimānavatthu

666.

‘‘Kā ¶ ¶ ¶ nāma tvaṃ visālakkhi [visālakkhī (syā.)], ramme cittalatāvane;

Samantā anupariyāsi, nārīgaṇapurakkhatā [purakkhitā (syā. ka.)].

667.

‘‘Yadā ¶ devā tāvatiṃsā, pavisanti imaṃ vanaṃ;

Sayoggā sarathā sabbe, citrā honti idhāgatā.

668.

‘‘Tuyhañca idha pattāya, uyyāne vicarantiyā;

Kāye na dissatī cittaṃ, kena rūpaṃ tavedisaṃ;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

669.

‘‘Yena kammena devinda, rūpaṃ mayhaṃ gatī ca me;

Iddhi ca ānubhāvo ca, taṃ suṇohi purindada.

670.

‘‘Ahaṃ rājagahe ramme, sunandā nāmupāsikā;

Saddhā sīlena sampannā, saṃvibhāgaratā sadā.

671.

‘‘Acchādanañca bhattañca, senāsanaṃ padīpiyaṃ;

Adāsiṃ ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

672.

‘‘Cātuddasiṃ [catuddasiṃ (pī. ka.)] pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

673.

‘‘Uposathaṃ upavasissaṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

Saññamā saṃvibhāgā ca, vimānaṃ āvasāmahaṃ.

674.

‘‘Pāṇātipātā viratā, musāvādā ca saññatā;

Theyyā ca aticārā ca, majjapānā ca ārakā.

675.

‘‘Pañcasikkhāpade ratā, ariyasaccāna kovidā;

Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

676.

‘‘Tassā ¶ ¶ me ñātikulā dāsī [ñātikulaṃ āsī (syā. ka.)], sadā mālābhihārati;

Tāhaṃ bhagavato thūpe, sabbamevābhiropayiṃ.

677.

‘‘Uposathe cahaṃ gantvā, mālāgandhavilepanaṃ;

Thūpasmiṃ abhiropesiṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

678.

‘‘Tena ¶ kammena devinda, rūpaṃ mayhaṃ gatī ca me;

Iddhī ca ānubhāvo ca, yaṃ mālaṃ abhiropayiṃ.

679.

‘‘Yañca sīlavatī āsiṃ, na taṃ tāva vipaccati;

Āsā ca pana me devinda, sakadāgāminī siya’’nti.

Visālakkhivimānaṃ navamaṃ.

10. Pāricchattakavimānavatthu

680.

‘‘Pāricchattake ¶ koviḷāre, ramaṇīye manorame;

Dibbamālaṃ ganthamānā, gāyantī sampamodasi.

681.

‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.

682.

‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

Dibbā gandhā pavāyanti, sucigandhā manoramā.

683.

‘‘Vivattamānā kāyena, yā veṇīsu piḷandhanā.

Tesaṃ suyyati nigghoso, tūriye pañcaṅgike yathā.

684.

‘‘Vaṭaṃsakā vātadhutā [vātadhūtā (sī. syā.)], vātena sampakampitā;

Tesaṃ suyyati nigghoso, tūriye pañcaṅgike yathā.

685.

‘‘Yāpi ¶ te sirasmiṃ mālā, sucigandhā manoramā;

Vāti ¶ gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.

686.

‘‘Ghāyase taṃ sucigandhaṃ [suciṃ gandhaṃ (sī.)], rūpaṃ passasi amānusaṃ [mānusaṃ (pī.)];

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

687.

‘‘Pabhassaraṃ accimantaṃ, vaṇṇagandhena saṃyutaṃ;

Asokapupphamālāhaṃ, buddhassa upanāmayiṃ.

688.

‘‘Tāhaṃ kammaṃ karitvāna, kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ;

Apetasokā sukhitā, sampamodāmanāmayā’’ti.

Pāricchattakavimānaṃ dasamaṃ.

Pāricchattakavaggo tatiyo niṭṭhito.

Tassuddānaṃ ¶ –

Uḷāro ucchu pallaṅko, latā ca guttilena ca;

Daddallapesamallikā, visālakkhi pāricchattako;

Vaggo tena pavuccatīti.

4. Mañjiṭṭhakavaggo

1. Mañjiṭṭhakavimānavatthu

689.

‘‘Mañjiṭṭhake ¶ ¶ [mañjeṭṭhake (sī.)] vimānasmiṃ, soṇṇavālukasanthate [sovaṇṇavālukasanthate (syā. pī.), sovaṇṇavālikasanthate (ka.)];

Pañcaṅgike turiyena [turiyena (sī. syā. pī.)], ramasi suppavādite.

690.

‘‘Tamhā vimānā oruyha, nimmitā ratanāmayā;

Ogāhasi ¶ sālavanaṃ, pupphitaṃ sabbakālikaṃ.

691.

‘‘Yassa yasseva sālassa, mūle tiṭṭhasi devate;

So so muñcati pupphāni, onamitvā dumuttamo.

692.

‘‘Vāteritaṃ sālavanaṃ, ādhutaṃ [ādhūtaṃ (sī.)] dijasevitaṃ;

Vāti gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.

693.

‘‘Ghāyase taṃ sucigandhaṃ, rūpaṃ passasi amānusaṃ;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

694.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, dāsī ayirakule [ayyirakule (syā. ka.)] ahuṃ;

Buddhaṃ nisinnaṃ disvāna, sālapupphehi okiriṃ.

695.

‘‘Vaṭaṃsakañca sukataṃ, sālapupphamayaṃ ahaṃ;

Buddhassa upanāmesiṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

696.

‘‘Tāhaṃ ¶ kammaṃ karitvāna, kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ;

Apetasokā sukhitā, sampamodāmanāmayā’’ti.

Mañjiṭṭhakavimānaṃ paṭhamaṃ.

2. Pabhassaravimānavatthu

697.

‘‘Pabhassaravaravaṇṇanibhe ¶ , surattavatthavasane [vatthanivāsane (sī. syā.)];

Mahiddhike candanaruciragatte, kā tvaṃ subhe devate vandase mamaṃ.

698.

‘‘Pallaṅko ¶ ca te mahaggho, nānāratanacittito ¶ ruciro;

Yattha tvaṃ nisinnā virocasi, devarājāriva nandane vane.

699.

‘‘Kiṃ tvaṃ pure sucaritamācarī bhadde, kissa kammassa vipākaṃ;

Anubhosi devalokasmiṃ, devate pucchitācikkha;

Kissa kammassidaṃ phala’’nti.

700.

‘‘Piṇḍāya te carantassa, mālaṃ phāṇitañca adadaṃ bhante;

Tassa kammassidaṃ vipākaṃ, anubhomi devalokasmiṃ.

701.

‘‘Hoti ca me anutāpo, aparaddhaṃ [aparādhaṃ (syā.)] dukkhitañca [dukkaṭañca (sī.)] me bhante;

Sāhaṃ dhammaṃ nāssosiṃ, sudesitaṃ dhammarājena.

702.

‘‘Taṃ taṃ vadāmi bhaddante, ‘yassa me anukampiyo koci;

Dhammesu taṃ samādapetha’, sudesitaṃ dhammarājena.

703.

‘‘Yesaṃ atthi saddhā buddhe, dhamme ¶ ca saṅgharatane;

Te maṃ ativirocanti, āyunā yasasā siriyā.

704.

‘‘Patāpena vaṇṇena uttaritarā,

Aññe mahiddhikatarā mayā devā’’ti;

Pabhassaravimānaṃ dutiyaṃ.

3. Nāgavimānavatthu

705.

‘‘Alaṅkatā ¶ ¶ maṇikañcanācitaṃ, sovaṇṇajālacitaṃ mahantaṃ;

Abhiruyha gajavaraṃ sukappitaṃ, idhāgamā vehāyasaṃ [vehāsayaṃ (sī.)] antalikkhe.

706.

‘‘Nāgassa dantesu duvesu nimmitā, acchodakā [acchodikā (sī. ka.)] paduminiyo suphullā;

Padumesu ca turiyagaṇā pabhijjare, imā ca naccanti manoharāyo.

707.

‘‘Deviddhipattāsi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

708.

‘‘Bārāṇasiyaṃ ¶ upasaṅkamitvā, buddhassahaṃ vatthayugaṃ adāsiṃ;

Pādāni vanditvā [vanditva (sī.)] chamā nisīdiṃ, vittā cahaṃ añjalikaṃ akāsiṃ.

709.

‘‘Buddho ca me kañcanasannibhattaco, adesayi samudayadukkhaniccataṃ;

Asaṅkhataṃ dukkhanirodhasassataṃ, maggaṃ adesayi [adesesi (sī.)] yato vijānisaṃ;

710.

‘‘Appāyukī ¶ kālakatā tato cutā, upapannā tidasagaṇaṃ yasassinī;

Sakkassahaṃ aññatarā pajāpati, yasuttarā nāma disāsu vissutā’’ti.

Nāgavimānaṃ tatiyaṃ.

4. Alomavimānavatthu

711.

‘‘Abhikkantena ¶ ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

712.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

714.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

715.

‘‘Ahañca ¶ bārāṇasiyaṃ, buddhassādiccabandhuno;

Adāsiṃ sukkhakummāsaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.

716.

‘‘Sukkhāya aloṇikāya ca, passa phalaṃ kummāsapiṇḍiyā;

Alomaṃ sukhitaṃ disvā, ko puññaṃ na karissati.

717.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… ¶ vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Alomavimānaṃ catutthaṃ.

5. Kañjikadāyikāvimānavatthu

719.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

720.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

722.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

723.

‘‘Ahaṃ andhakavindamhi, buddhassādiccabandhuno;

Adāsiṃ kolasampākaṃ, kañjikaṃ teladhūpitaṃ.

724.

‘‘Pipphalyā lasuṇena ca, missaṃ lāmañjakena ca;

Adāsiṃ ujubhūtasmiṃ [ujubhūtesu (ka.)], vippasannena cetasā.

725.

‘‘Yā ¶ ¶ mahesittaṃ kāreyya, cakkavattissa rājino;

Nārī sabbaṅgakalyāṇī, bhattu cānomadassikā;

Ekassa ¶ kañjikadānassa, kalaṃ nāgghati soḷasiṃ.

726.

‘‘Sataṃ nikkhā sataṃ assā, sataṃ assatarīrathā;

Sataṃ kaññāsahassāni, āmuttamaṇikuṇḍalā;

Ekassa kañjikadānassa, kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ.

727.

‘‘Sataṃ hemavatā nāgā, īsādantā urūḷhavā;

Suvaṇṇakacchā mātaṅgā, hemakappanavāsasā;

Ekassa kañjikadānassa, kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ.

728.

‘‘Catunnamapi ¶ dīpānaṃ, issaraṃ yodha kāraye;

Ekassa kañjikadānassa, kalaṃ nāgghati soḷasi’’nti.

Kañjikadāyikāvimānaṃ pañcamaṃ.

6. Vihāravimānavatthu

729.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… osadhī viya tārakā.

730.

‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.

731.

‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

Dibbā gandhā pavāyanti, sucigandhā manoramā.

732.

‘‘Vivattamānā kāyena, yā veṇīsu piḷandhanā;

Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.

733.

‘‘Vaṭaṃsakā vātadhutā, vātena sampakampitā;

Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.

734.

‘‘Yāpi ¶ te sirasmiṃ mālā, sucigandhā manoramā;

Vāti gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.

735.

‘‘Ghāyase taṃ sucigandhaṃ, rūpaṃ passasi amānusaṃ;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

736.

‘‘Sāvatthiyaṃ ¶ ¶ mayhaṃ sakhī bhadante, saṅghassa kāresi mahāvihāraṃ;

Tatthappasannā ahamānumodiṃ, disvā agārañca piyañca metaṃ.

737.

‘‘Tāyeva ¶ me suddhanumodanāya, laddhaṃ vimānabbhutadassaneyyaṃ;

Samantato soḷasayojanāni, vehāyasaṃ gacchati iddhiyā mama.

738.

‘‘Kūṭāgārā nivesā me, vibhattā bhāgaso mitā;

Daddallamānā ābhanti, samantā satayojanaṃ.

739.

‘‘Pokkharañño ca me ettha, puthulomanisevitā;

Acchodakā [acchodikā (sī.)] vippasannā, soṇṇavālukasanthatā.

740.

‘‘Nānāpadumasañchannā, puṇḍarīkasamotatā [paṇḍarīkasamonatā (sī.)];

Surabhī sampavāyanti, manuññā māluteritā.

741.

‘‘Jambuyo panasā tālā, nāḷikeravanāni ca;

Antonivesane jātā, nānārukkhā aropimā.

742.

‘‘Nānātūriyasaṅghuṭṭhaṃ ¶ , accharāgaṇaghositaṃ;

Yopi maṃ supine passe, sopi vitto siyā naro.

743.

‘‘Etādisaṃ abbhutadassaneyyaṃ, vimānaṃ sabbasopabhaṃ;

Mama kammehi nibbattaṃ, alaṃ puññāni kātave’’ti.

744.

‘‘Tāyeva te suddhanumodanāya, laddhaṃ vimānabbhutadassaneyyaṃ;

Yā ceva sā dānamadāsi nārī, tassā gatiṃ brūhi kuhiṃ uppannā [upapannā (ka.)] sā’’ti.

745.

‘‘Yā sā ahu mayhaṃ sakhī bhadante, saṅghassa kāresi mahāvihāraṃ;

Viññātadhammā sā adāsi dānaṃ, uppannā nimmānaratīsu devesu.

746.

‘‘Pajāpatī ¶ tassa sunimmitassa, acintiyā kammavipākā tassa;

Yametaṃ pucchasi kuhiṃ uppannā [upapannā (ka.)] sāti, taṃ te viyākāsiṃ anaññathā ahaṃ.

747.

‘‘Tenahaññepi samādapetha, saṅghassa dānāni dadātha vittā;

Dhammañca suṇātha pasannamānasā, sudullabho laddho manussalābho.

748.

‘‘Yaṃ ¶ maggaṃ maggādhipatī adesayi [maggādhipatyadesayi (sī.)], brahmassaro kañcanasannibhattaco;

Saṅghassa dānāni dadātha vittā, mahapphalā yattha bhavanti dakkhiṇā.

749.

[khu. pā. 6.6; su. ni. 229] ‘‘Ye ¶ puggalā aṭṭha sataṃ pasatthā, cattāri etāni yugāni honti;

Te dakkhiṇeyyā sugatassa sāvakā, etesu dinnāni mahapphalāni.

750.

[vi. va. 641] ‘‘Cattāro ca paṭipannā, cattāro ca phale ṭhitā;

Esa saṅgho ujubhūto, paññāsīlasamāhito.

751.

[vi. va. 642] ‘‘Yajamānānaṃ ¶ manussānaṃ, puññapekkhāna pāṇinaṃ;

Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ, saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ.

752.

[vi. va. 643] ‘‘Eso hi saṅgho vipulo mahaggato, esappameyyo udadhīva sāgaro;

Etehi seṭṭhā naravīrasāvakā, pabhaṅkarā dhammamudīrayanti [natthettha pāṭhabhedo].

753.

[vi. va. 644] ‘‘Tesaṃ sudinnaṃ suhutaṃ suyiṭṭhaṃ, ye saṅghamuddissa dadanti dānaṃ;

Sā dakkhiṇā saṅghagatā patiṭṭhitā, mahapphalā lokavidūna [lokavidūhi (ka.)] vaṇṇitā.

754.

‘‘Etādisaṃ ¶ ¶ yaññamanussarantā, ye vedajātā vicaranti loke;

Vineyya maccheramalaṃ samūlaṃ, aninditā saggamupenti ṭhāna’’nti.

Vihāravimānaṃ chaṭṭhaṃ.

Bhāṇavāraṃ dutiyaṃ niṭṭhitaṃ.

7. Caturitthivimānavatthu

755.

‘‘Abhikkantena ¶ vaṇṇena…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

758.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

759.

‘‘Indīvarānaṃ ¶ hatthakaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa;

Esikānaṃ uṇṇatasmiṃ, nagaravare paṇṇakate ramme.

760.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadissā pabhāsatī’’ti.

762.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

765.

Sā devatā attamanā…pe… ¶ yassa kammassidaṃ phalaṃ.

766.

‘‘Nīluppalahatthakaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa;

Esikānaṃ uṇṇatasmiṃ, nagaravare paṇṇakate ramme.

767.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

769.

‘‘Abhikkantena ¶ vaṇṇena…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

772.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

773.

‘‘Odātamūlakaṃ haritapattaṃ, udakasmiṃ sare jātaṃ ahamadāsiṃ;

Bhikkhuno piṇḍāya carantassa, esikānaṃ uṇṇatasmiṃ;

Nagaravare paṇṇakate ramme.

774.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

776.

‘‘Abhikkantena ¶ ¶ vaṇṇena…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

779.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

780.

‘‘Ahaṃ sumanā sumanassa sumanamakuḷāni, dantavaṇṇāni ahamadāsiṃ;

Bhikkhuno piṇḍāya carantassa, esikānaṃ uṇṇatasmiṃ;

Nagaravare paṇṇakate ramme.

781.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Caturitthivimānaṃ sattamaṃ.

8. Ambavimānavatthu

783.

‘‘Dibbaṃ ¶ te ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;

Nānāturiyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.

784.

‘‘Padīpo cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;

Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.

785.

‘‘Kena ¶ tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti;

787.

Sā devatā attamanā…pe… ¶ yassa kammassidaṃ phalaṃ.

788.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;

Vihāraṃ saṅghassa kāresiṃ, ambehi parivāritaṃ.

789.

‘‘Pariyosite vihāre, kārente niṭṭhite mahe;

Ambehi chādayitvāna [ambe acchādayitvāna (sī. syā.), ambehacchādayitvāna (pī. ka.)], katvā dussamaye phale.

790.

‘‘Padīpaṃ tattha jāletvā, bhojayitvā gaṇuttamaṃ;

Niyyādesiṃ taṃ saṅghassa, pasannā sehi pāṇibhi.

791.

‘‘Tena me ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;

Nānāturiyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.

792.

‘‘Padīpo ¶ cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;

Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.

793.

‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Ambavimānaṃ aṭṭhamaṃ.

9. Pītavimānavatthu

795.

‘‘Pītavatthe ¶ pītadhaje, pītālaṅkārabhūsite;

Pītacandanalittaṅge, pītauppalamālinī [pītuppalamadhārinī (syā. ka.), pītuppalamālinī (pī.)].

796.

‘‘Pītapāsādasayane, pītāsane pītabhājane;

Pītachatte pītarathe, pītasse pītabījane.

797.

‘‘Kiṃ ¶ ¶ kammamakarī bhadde, pubbe mānusake bhave;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

798.

‘‘Kosātakī nāma latatthi bhante, tittikā anabhicchitā;

Tassā cattāri pupphāni, thūpaṃ abhihariṃ ahaṃ.

799.

‘‘Satthu sarīramuddissa, vippasannena cetasā;

Nāssa maggaṃ avekkhissaṃ, na taggamanasā [tadaggamanasā (sī.), tadaṅgamanasā (syā.)] satī.

800.

‘‘Tato maṃ avadhī gāvī, thūpaṃ apattamānasaṃ;

Tañcāhaṃ abhisañceyyaṃ, bhiyyo [bhīyo (sī. aṭṭha.)] nūna ito siyā.

801.

‘‘Tena kammena devinda, maghavā devakuñjaro;

Pahāya mānusaṃ dehaṃ, tava sahabya [sahabyata (sī. syā.)] māgatā’’ti.

802.

Idaṃ ¶ sutvā tidasādhipati, maghavā devakuñjaro;

Tāvatiṃse pasādento, mātaliṃ etadabravi [etadabrūvīti (sī.)].

803.

‘‘Passa mātali accheraṃ, cittaṃ kammaphalaṃ idaṃ;

Appakampi kataṃ deyyaṃ, puññaṃ hoti mahapphalaṃ.

804.

‘‘Natthi citte pasannamhi, appakā nāma dakkhiṇā;

Tathāgate vā sambuddhe, atha vā tassa sāvake.

805.

‘‘Ehi mātali amhepi, bhiyyo bhiyyo mahemase;

Tathāgatassa dhātuyo, sukho puññāna muccayo.

806.

‘‘Tiṭṭhante nibbute cāpi, same citte samaṃ phalaṃ;

Cetopaṇidhihetu ¶ hi, sattā gacchanti suggatiṃ.

807.

‘‘Bahūnaṃ [bahunnaṃ (sī. syā.)] vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;

Yattha kāraṃ karitvāna, saggaṃ gacchanti dāyakā’’ti.

Pītavimānaṃ navamaṃ.

10. Ucchuvimānavatthu

808.

‘‘Obhāsayitvā ¶ ¶ pathaviṃ sadevakaṃ, atirocasi candimasūriyā viya;

Siriyā ca vaṇṇena yasena tejasā, brahmāva deve tidase sahindake.

809.

‘‘Pucchāmi ¶ taṃ uppalamāladhārinī, āveḷinī kañcanasannibhattace;

Alaṅkate uttamavatthadhārinī, kā tvaṃ subhe devate vandase mamaṃ.

810.

‘‘Kiṃ tvaṃ pure kammamakāsi attanā, manussabhūtā purimāya jātiyā;

Dānaṃ suciṇṇaṃ atha sīlasaññamaṃ, kenupapannā sugatiṃ yasassinī;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

811.

‘‘Idāni bhante imameva gāmaṃ, piṇḍāya amhāka gharaṃ upāgami;

Tato te ucchussa adāsi khaṇḍikaṃ, pasannacittā atulāya pītiyā;

812.

‘‘Sassu ¶ ca pacchā anuyuñjate mamaṃ, kahaṃ nu ucchuṃ vadhuke avākirī;

Na chaḍḍitaṃ no pana khāditaṃ mayā, santassa bhikkhussa sayaṃ adāsahaṃ.

813.

‘‘Tuyhaṃnvidaṃ issariyaṃ atho mama, itissā sassu paribhāsate mamaṃ;

Leḍḍuṃ gahetvā pahāraṃ adāsi me, tato cutā kālakatāmhi devatā.

814.

‘‘Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā, sukhañca kammaṃ anubhomi attanā;

Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ, modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.

815.

‘‘Tadeva ¶ kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā, sukhañca kammaṃ anubhomi attanā;

Devindaguttā tidasehi rakkhitā, samappitā kāmaguṇehi pañcahi.

816.

‘‘Etādisaṃ ¶ puññaphalaṃ anappakaṃ, mahāvipākā mama ucchudakkhiṇā;

Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ, modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.

817.

‘‘Etādisaṃ puññaphalaṃ anappakaṃ, mahājutikā mama ucchudakkhiṇā;

Devindaguttā tidasehi rakkhitā, sahassanettoriva nandane vane.

818.

‘‘Tuvañca ¶ bhante anukampakaṃ viduṃ, upecca vandiṃ kusalañca pucchisaṃ;

Tato te ucchussa adāsiṃ khaṇḍikaṃ, pasannacittā atulāya pītiyā’’ti.

Ucchuvimānaṃ dasamaṃ.

11. Vandanavimānavatthu

819.

‘‘Abhikkantena ¶ vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

820.

‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe. ¶ …

Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

822.

Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

823.

‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, disvāna samaṇe sīlavante;

Pādāni vanditvā manaṃ pasādayiṃ, vittā cahaṃ añjalikaṃ akāsiṃ.

824.

‘‘Tena ¶ metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ¶ ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

Vandanavimānaṃ ekādasamaṃ.

12. Rajjumālāvimānavatthu

826.

‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

Hatthapāde ca viggayha, naccasi suppavādite.

827.

‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.

828.

‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

Dibbā gandhā pavāyanti, sucigandhā manoramā.

829.

‘‘Vivattamānā kāyena, yā veṇīsu piḷandhanā;

Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.

830.

‘‘Vaṭaṃsakā vātadhutā, vātena sampakampitā;

Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.

831.

‘‘Yāpi te sirasmiṃ mālā, sucigandhā manoramā;

Vāti gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.

832.

‘‘Ghāyase ¶ taṃ sucigandhaṃ, rūpaṃ passasi amānusaṃ;

Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

833.

‘‘Dāsī ¶ ahaṃ pure āsiṃ, gayāyaṃ brāhmaṇassahaṃ;

Appapuññā alakkhikā, rajjumālāti maṃ viduṃ [vidū (syā. pī. ka.)].

834.

‘‘Akkosānaṃ vadhānañca, tajjanāya ca uggatā [ukkatā (sī. syā.)];

Kuṭaṃ ¶ gahetvā nikkhamma, agañchiṃ [āgacchiṃ (syā. ka.), agacchiṃ (pī.), gacchiṃ (sī.)] udahāriyā [udakahāriyā (sī.)].

835.

‘‘Vipathe ¶ kuṭaṃ nikkhipitvā, vanasaṇḍaṃ upāgamiṃ;

Idhevāhaṃ marissāmi, ko attho [kvatthosi (ka.), kīvatthopi (syā.)] jīvitena me.

836.

‘‘Daḷhaṃ pāsaṃ karitvāna, āsumbhitvāna pādape;

Tato disā vilokesiṃ,ko nu kho vanamassito.

837.

‘‘Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, sabbalokahitaṃ muniṃ;

Nisinnaṃ rukkhamūlasmiṃ, jhāyantaṃ akutobhayaṃ.

838.

‘‘Tassā me ahu saṃvego, abbhuto lomahaṃsano;

Ko nu kho vanamassito, manusso udāhu devatā.

839.

‘‘Pāsādikaṃ pasādanīyaṃ, vanā nibbanamāgataṃ;

Disvā mano me pasīdi, nāyaṃ yādisakīdiso.

840.

‘‘Guttindriyo jhānarato, abahiggatamānaso;

Hito sabbassa lokassa, buddho ayaṃ [soyaṃ (sī.)] bhavissati.

841.

‘‘Bhayabheravo durāsado, sīhova guhamassito;

Dullabhāyaṃ dassanāya, pupphaṃ odumbaraṃ yathā.

842.

‘‘So maṃ mudūhi vācāhi, ālapitvā tathāgato;

Rajjumāleti maṃvoca, saraṇaṃ gaccha tathāgataṃ.

843.

‘‘Tāhaṃ giraṃ suṇitvāna, nelaṃ atthavatiṃ suciṃ;

Saṇhaṃ muduñca vagguñca, sabbasokāpanūdanaṃ.

844.

‘‘Kallacittañca maṃ ñatvā, pasannaṃ suddhamānasaṃ;

Hito ¶ sabbassa lokassa, anusāsi tathāgato.

845.

‘‘Idaṃ dukkhanti maṃvoca, ayaṃ dukkhassa sambhavo;

Dukkha [ayaṃ (sī. syā. pī.)] nirodho maggo ca [dukkhanirodho ca (syā.)], añjaso amatogadho.

846.

‘‘Anukampakassa ¶ kusalassa, ovādamhi ahaṃ ṭhitā;

Ajjhagā amataṃ santiṃ, nibbānaṃ padamaccutaṃ.

847.

‘‘Sāhaṃ avaṭṭhitāpemā, dassane avikampinī;

Mūlajātāya saddhāya, dhītā buddhassa orasā.

848.

‘‘Sāhaṃ ¶ ¶ ramāmi kīḷāmi, modāmi akutobhayā;

Dibbamālaṃ dhārayāmi, pivāmi madhumaddavaṃ.

849.

‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me;

Āḷambo gaggaro bhīmo, sādhuvādī ca saṃsayo.

850.

‘‘Pokkharo ca suphasso ca, vīṇāmokkhā ca nāriyo;

Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā.

851.

‘‘Alambusā missakesī ca, puṇḍarīkātidāruṇī [… ticāruṇī (sī.)];

Eṇīphassā suphassā [supassā (syā. pī. ka.)] ca, subhaddā [saṃbhaddā (ka.)] muduvādinī.

852.

‘‘Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā;

Tā maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā.

853.

‘‘Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase;

Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ.

854.

‘‘Asokaṃ ¶ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ;

Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca.

855.

‘‘Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca;

Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;

Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino.

856.

‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;

Dakkhiṇeyyā manussānaṃ, puññakhettānamākarā;

Yattha kāraṃ karitvāna, sagge modanti dāyakā’’ti.

Rajjumālāvimānaṃ dvādasamaṃ.

Mañjiṭṭhakavaggo catuttho niṭṭhito.

Tassuddānaṃ ¶ –

Mañjiṭṭhā ¶ pabhassarā nāgā, alomākañjikadāyikā;

Vihāracaturitthambā, pītā ucchuvandanarajjumālā ca;

Vaggo tena pavuccatīti.

Itthivimānaṃ samattaṃ.