මූල > අභිධම්මපිටක > ධම්මසඞ්ගණීපාළි

1. කතමෙ ¶ ¶ ¶ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං [විරියින්ද්රියං (සී. ස්යා.)] හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාසඞ්කප්පො හොති, සම්මාවායාමො හොති, සම්මාසති හොති, සම්මාසමාධි හොති, සද්ධාබලං හොති, වීරියබලං [විරියබලං (සී. ස්යා.)] හොති, සතිබලං හොති, සමාධිබලං හොති, පඤ්ඤාබලං හොති, හිරිබලං හොති, ඔත්තප්පබලං හොති, අලොභො හොති, අදොසො හොති, අමොහො හොති, අනභිජ්ඣා හොති, අබ්යාපාදො හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, හිරී හොති, ඔත්තප්පං හොති, කායපස්සද්ධි [කායප්පස්සද්ධි (ස්යා.)] හොති, චිත්තපස්සද්ධි [චිත්තප්පස්සද්ධි (ස්යා.)] හොති, කායලහුතා හොති, චිත්තලහුතා හොති, කායමුදුතා හොති, චිත්තමුදුතා හොති, කායකම්මඤ්ඤතා හොති, චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති, කායපාගුඤ්ඤතා හොති, චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති, කායුජුකතා [කායුජ්ජුකතා (සී. ක.)] හොති, චිත්තුජුකතා ¶ [චිත්තුජ්ජුකතා (සී. ක.)] හොති, සති හොති, සම්පජඤ්ඤං හොති, සමථො හොති, විපස්සනා හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

2. කතමො ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

3. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං ¶ සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

4. කතමා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

5. කතමා තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං [සඤ්චෙතයිතත්තං (ස්යා.)] – අයං තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

6. කතමං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

7. කතමො තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො ¶ විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා සම්මාසඞ්කප්පො – අයං තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති.

8. කතමො තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චාරො විචාරො අනුවිචාරො උපවිචාරො චිත්තස්ස අනුසන්ධානතා අනුපෙක්ඛනතා – අයං තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති.

9. කතමා තස්මිං සමයෙ පීති හොති? යා තස්මිං සමයෙ පීති පාමොජ්ජං ආමොදනා පමොදනා හාසො පහාසො විත්ති ඔදග්යං අත්තමනතා චිත්තස්ස – අයං තස්මිං සමයෙ පීති හොති.

10. කතමං ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති.

11. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

12. කතමං තස්මිං සමයෙ සද්ධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සද්ධා සද්දහනා ඔකප්පනා අභිප්පසාදො ¶ සද්ධා සද්ධින්ද්රියං සද්ධාබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සද්ධින්ද්රියං හොති.

13. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො [විරියාරම්භො (සී. ස්යා.)] නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො ¶ උස්සොළ්හී [උස්සොළ්හි (සී.)] ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති.

14. කතමං තස්මිං සමයෙ සතින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති – ඉදං තස්මිං සමයෙ සතින්ද්රියං හොති.

15. කතමං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති.

16. කතමං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා ¶ ¶ පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – ඉදං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤින්ද්රියං හොති.

17. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං ¶ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

18. කතමං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති.

19. කතමං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා [ඉරීයනා (සී.)] ¶ වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති.

20. කතමා තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති.

21. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාසඞ්කප්පො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා සම්මාසඞ්කප්පො – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසඞ්කප්පො හොති.

22. කතමො ¶ ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ සම්මාවායාමො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාවායාමො හොති.

23. කතමා තස්මිං සමයෙ සම්මාසති හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසති හොති.

24. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාසමාධි හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසමාධි හොති.

25. කතමං තස්මිං සමයෙ සද්ධාබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සද්ධා සද්දහනා ඔකප්පනා අභිප්පසාදො සද්ධා සද්ධින්ද්රියං සද්ධාබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සද්ධාබලං හොති.

26. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො ¶ වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො – ඉදං ¶ තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති.

27. කතමං තස්මිං සමයෙ සතිබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති – ඉදං තස්මිං සමයෙ සතිබලං හොති.

28. කතමං තස්මිං සමයෙ සමාධිබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධිබලං හොති.

29. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤාබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො ¶ පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – ඉදං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤාබලං හොති.

30. කතමං තස්මිං සමයෙ හිරිබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ හිරීයති හිරියිතබ්බෙන හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ හිරිබලං හොති.

31. කතමං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පති ¶ ඔත්තප්පිතබ්බෙන ඔත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පබලං හොති.

32. කතමො තස්මිං සමයෙ අලොභො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අලොභො අලුබ්භනා අලුබ්භිතත්තං අසාරාගො අසාරජ්ජනා අසාරජ්ජිතත්තං අනභිජ්ඣා අලොභො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අලොභො හොති.

33. කතමො තස්මිං සමයෙ අදොසො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අදොසො අදුස්සනා අදුස්සිතත්තං [අදූසනා අදූසිතත්තං (ස්යා.)] අබ්යාපාදො අබ්යාපජ්ජො අදොසො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අදොසො හොති?

34. කතමො තස්මිං සමයෙ අමොහො හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො ¶ සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි අමොහො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අමොහො හොති.

35. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ අනභිජ්ඣා හොති? යො තස්මිං සමයෙ අලොභො අලුබ්භනා ¶ අලුබ්භිතත්තං අසාරාගො අසාරජ්ජනා අසාරජ්ජිතත්තං අනභිජ්ඣා අලොභො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අනභිජ්ඣා හොති.

36. කතමො තස්මිං සමයෙ අබ්යාපාදො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අදොසො ¶ අදුස්සනා අදුස්සිතත්තං අබ්යාපාදො අබ්යාපජ්ජො අදොසො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අබ්යාපාදො හොති.

37. කතමා තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති.

38. කතමා තස්මිං සමයෙ හිරී හොති? යං තස්මිං සමයෙ හිරීයති හිරියිතබ්බෙන හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – අයං තස්මිං සමයෙ හිරී හොති.

39. කතමං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පං හොති? යං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පති ඔත්තප්පිතබ්බෙන ඔත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පං හොති.

40. කතමා තස්මිං සමයෙ කායපස්සද්ධි හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස පස්සද්ධි පටිපස්සද්ධි [පටිප්පස්සද්ධි (සී. ස්යා.)] පස්සම්භනා පටිපස්සම්භනා [පටිප්පස්සම්භනා (සී. ස්යා.)] පටිපස්සම්භිතත්තං [පටිප්පස්සම්භිතත්තං (සී. ස්යා.)] – අයං තස්මිං සමයෙ කායපස්සද්ධි හොති.

41. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තපස්සද්ධි හොති? යා ¶ තස්මිං සමයෙ ¶ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස පස්සද්ධි පටිපස්සද්ධි පස්සම්භනා පටිපස්සම්භනා පටිපස්සම්භිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තපස්සද්ධි හොති.

42. කතමා ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ කායලහුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස ලහුතා ලහුපරිණාමතා අදන්ධනතා අවිත්ථනතා – අයං තස්මිං සමයෙ කායලහුතා හොති.

43. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තලහුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස ලහුතා ලහුපරිණාමතා අදන්ධනතා අවිත්ථනතා – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තලහුතා හොති.

44. කතමා තස්මිං සමයෙ කායමුදුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස මුදුතා මද්දවතා අකක්ඛළතා අකථිනතා – අයං තස්මිං සමයෙ කායමුදුතා හොති.

45. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තමුදුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස මුදුතා මද්දවතා අකක්ඛළතා අකථිනතා – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තමුදුතා හොති.

46. කතමා තස්මිං සමයෙ කායකම්මඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස කම්මඤ්ඤතා කම්මඤ්ඤත්තං කම්මඤ්ඤභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ කායකම්මඤ්ඤතා හොති.

47. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස කම්මඤ්ඤතා කම්මඤ්ඤත්තං කම්මඤ්ඤභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති.

48. කතමා තස්මිං සමයෙ කායපාගුඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස පගුණතා පගුණත්තං පගුණභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ කායපාගුඤ්ඤතා හොති.

49. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස පගුණතා පගුණත්තං පගුණභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති.

50. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ කායුජුකතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස ¶ උජුතා උජුකතා අජිම්හතා අවඞ්කතා අකුටිලතා – අයං තස්මිං සමයෙ කායුජුකතා හොති.

51. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තුජුකතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස උජුතා උජුකතා අජිම්හතා අවඞ්කතා අකුටිලතා – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තුජුකතා හොති.

52. කතමා තස්මිං සමයෙ සති හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති – අයං තස්මිං සමයෙ සති හොති.

53. කතමං තස්මිං සමයෙ සම්පජඤ්ඤං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා ¶ පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – ඉදං තස්මිං සමයෙ සම්පජඤ්ඤං හොති.

54. කතමො තස්මිං සමයෙ සමථො හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ සමථො හොති.

55. කතමා තස්මිං සමයෙ විපස්සනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – අයං තස්මිං සමයෙ විපස්සනා හොති.

56. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ පග්ගාහො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා ¶ අනික්ඛිත්තධුරතා ¶ ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො – අයං තස්මිං සමයෙ පග්ගාහො හොති.

57. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ අවික්ඛෙපො හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ අවික්ඛෙපො හොති.

යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

58. තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, පඤ්චඞ්ගිකං ඣානං හොති, පඤ්චඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති, එකා වෙදනා හොති, එකා සඤ්ඤා හොති, එකා චෙතනා හොති, එකං චිත්තං හොති, එකො වෙදනාක්ඛන්ධො හොති, එකො සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති, එකො සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති, එකො විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති, එකං මනායතනං හොති, එකං මනින්ද්රියං හොති, එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

59. කතමෙ ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති? වෙදනාක්ඛන්ධො, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො, විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො.

60. කතමො තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධො හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං ¶ වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධො හොති.

61. කතමො තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති? යා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති.

62. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං ¶ වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාසඞ්කප්පො සම්මාවායාමො සම්මාසති සම්මාසමාධි සද්ධාබලං වීරියබලං සතිබලං සමාධිබලං පඤ්ඤාබලං හිරිබලං ඔත්තප්පබලං අලොභො අදොසො අමොහො අනභිජ්ඣා අබ්යාපාදො සම්මාදිට්ඨි හිරී ඔත්තප්පං කායපස්සද්ධි චිත්තපස්සද්ධි කායලහුතා චිත්තලහුතා කායමුදුතා චිත්තමුදුතා කායකම්මඤ්ඤතා චිත්තකම්මඤ්ඤතා කායපාගුඤ්ඤතා චිත්තපාගුඤ්ඤතා කායුජුකතා චිත්තුජුකතා සති සම්පජඤ්ඤං සමථො විපස්සනා පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා [ථපෙත්වා (ක.)] වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති.

63. කතමො තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති ¶ ? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – අයං තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති.

ඉමෙ තස්මිං සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති.

64. කතමානි තස්මිං සමයෙ ද්වායතනානි හොන්ති? මනායතනං ධම්මායතනං.

65. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ මනායතනං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනායතනං හොති.

66. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ ධම්මායතනං හොති? වෙදනාක්ඛන්ධො, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො – ඉදං තස්මිං සමයෙ ධම්මායතනං හොති.

ඉමානි තස්මිං සමයෙ ද්වායතනානි හොන්ති.

67. කතමා තස්මිං සමයෙ ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති? මනොවිඤ්ඤාණධාතු, ධම්මධාතු.

68. කතමා තස්මිං සමයෙ මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – අයං තස්මිං සමයෙ මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති.

69. කතමා තස්මිං සමයෙ ධම්මධාතු හොති? වෙදනාක්ඛන්ධො, ¶ සඤ්ඤාක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො – අයං තස්මිං සමයෙ ධම්මධාතු හොති.

ඉමා තස්මිං සමයෙ ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති.

70. කතමෙ තස්මිං සමයෙ තයො ආහාරා හොන්ති? ඵස්සාහාරො, මනොසඤ්චෙතනාහාරො ¶ , විඤ්ඤාණාහාරො.

71. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සාහාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සාහාරො හොති.

72. කතමො තස්මිං සමයෙ මනොසඤ්චෙතනාහාරො හොති? යා තස්මිං සමයෙ චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ මනොසඤ්චෙතනාහාරො හොති.

73. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණාහාරො හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – අයං තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණාහාරො හොති.

ඉමෙ තස්මිං සමයෙ තයො ආහාරා හොන්ති.

74. කතමානි ¶ තස්මිං සමයෙ අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති? සද්ධින්ද්රියං, වීරියින්ද්රියං, සතින්ද්රියං, සමාධින්ද්රියං, පඤ්ඤින්ද්රියං, මනින්ද්රියං, සොමනස්සින්ද්රියං, ජීවිතින්ද්රියං.

75. කතමං තස්මිං සමයෙ සද්ධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සද්ධා සද්දහනා ඔකප්පනා අභිප්පසාදො සද්ධා සද්ධින්ද්රියං සද්ධාබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සද්ධින්ද්රියං හොති.

76. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති.

77. කතමං තස්මිං සමයෙ සතින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා ¶ අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති – ඉදං තස්මිං සමයෙ සතින්ද්රියං හොති.

78. කතමං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං ¶ සම්මාසමාධි – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති.

79. කතමං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා ¶ පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – ඉදං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤින්ද්රියං හොති.

80. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

81. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති.

82. කතමං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති ¶ .

ඉමානි තස්මිං සමයෙ අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති.

83. කතමං තස්මිං සමයෙ පඤ්චඞ්ගිකං ඣානං හොති? විතක්කො, විචාරො, පීති, සුඛං, චිත්තස්සෙකග්ගතා.

84. කතමො තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා සම්මාසඞ්කප්පො – අයං තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති.

85. කතමො තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චාරො විචාරො අනුවිචාරො උපවිචාරො චිත්තස්ස අනුසන්ධානතා අනුපෙක්ඛනතා – අයං තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති.

86. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ පීති හොති? යා ¶ තස්මිං සමයෙ පීති පාමොජ්ජං ආමොදනා පමොදනා හාසො පහාසො විත්ති ඔදග්යං අත්තමනතා චිත්තස්ස – අයං තස්මිං සමයෙ පීති හොති.

87. කතමං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති.

88. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

ඉදං තස්මිං සමයෙ පඤ්චඞ්ගිකං ඣානං හොති.

89. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ පඤ්චඞ්ගිකො මග්ගො හොති? සම්මාදිට්ඨි, සම්මාසඞ්කප්පො, සම්මාවායාමො, සම්මාසති, සම්මාසමාධි.

90. කතමා තස්මිං ¶ සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති.

91. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාසඞ්කප්පො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා සම්මාසඞ්කප්පො – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසඞ්කප්පො හොති.

92. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාවායාමො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො ¶ නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාවායාමො හොති.

93. කතමා තස්මිං සමයෙ සම්මාසති හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා ¶ අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසති හොති.

94. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාසමාධි හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි ¶ – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසමාධි හොති.

අයං තස්මිං සමයෙ පඤ්චඞ්ගිකො මග්ගො හොති.

95. කතමානි ¶ තස්මිං සමයෙ සත්ත බලානි හොන්ති? සද්ධාබලං, වීරියබලං, සතිබලං, සමාධිබලං, පඤ්ඤාබලං, හිරිබලං, ඔත්තප්පබලං.

96. කතමං තස්මිං සමයෙ සද්ධාබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සද්ධා සද්දහනා ඔකප්පනා අභිප්පසාදො සද්ධා සද්ධින්ද්රියං සද්ධාබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සද්ධාබලං හොති.

97. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති.

98. කතමං තස්මිං සමයෙ සතිබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති – ඉදං තස්මිං සමයෙ සතිබලං හොති.

99. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සමාධිබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධිබලං හොති.

100. කතමං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤාබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා ¶ විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො ¶ පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – ඉදං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤාබලං හොති.

101. කතමං තස්මිං සමයෙ හිරිබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ හිරීයති හිරියිතබ්බෙන හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ හිරිබලං හොති.

102. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පති ඔත්තප්පිතබ්බෙන ඔත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පබලං හොති.

ඉමානි තස්මිං සමයෙ සත්ත බලානි හොන්ති.

103. කතමෙ තස්මිං සමයෙ තයො හෙතූ හොන්ති? අලොභො, අදොසො, අමොහො.

104. කතමො තස්මිං සමයෙ අලොභො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අලොභො අලුබ්භනා අලුබ්භිතත්තං අසාරාගො අසාරජ්ජනා අසාරජ්ජිතත්තං අනභිජ්ඣා අලොභො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අලොභො හොති.

105. කතමො තස්මිං සමයෙ අදොසො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අදොසො අදුස්සනා අදුස්සිතත්තං ¶ අබ්යාපාදො අබ්යාපජ්ජො අදොසො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අදොසො හොති.

106. කතමො තස්මිං සමයෙ අමොහො හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා…පෙ… ¶ අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි – අයං තස්මිං සමයෙ අමොහො හොති.

ඉමෙ තස්මිං සමයෙ තයො හෙතූ හොන්ති.

107. කතමො තස්මිං සමයෙ එකො ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ එකො ඵස්සො හොති.

108. කතමා තස්මිං සමයෙ එකා වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ එකා වෙදනා හොති.

109. කතමා තස්මිං සමයෙ එකා සඤ්ඤා හොති? යා ¶ තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ එකා සඤ්ඤා හොති.

110. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ එකා චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ එකා චෙතනා හොති.

111. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ එකං චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ එකං චිත්තං හොති.

112. කතමො තස්මිං සමයෙ එකො වෙදනාක්ඛන්ධො හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ එකො වෙදනාක්ඛන්ධො හොති.

113. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ එකො සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති? යා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ එකො සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති.

114. කතමො තස්මිං සමයෙ එකො සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාසඞ්කප්පො සම්මාවායාමො සම්මාසති සම්මාසමාධි සද්ධාබලං වීරියබලං සතිබලං සමාධිබලං පඤ්ඤාබලං හිරිබලං ඔත්තප්පබලං අලොභො අදොසො අමොහො අනභිජ්ඣා අබ්යාපාදො සම්මාදිට්ඨි හිරී ඔත්තප්පං කායපස්සද්ධි චිත්තපස්සද්ධි කායලහුතා චිත්තලහුතා කායමුදුතා චිත්තමුදුතා කායකම්මඤ්ඤතා චිත්තකම්මඤ්ඤතා කායපාගුඤ්ඤතා චිත්තපාගුඤ්ඤතා කායුජුකතා චිත්තුජුකතා සති සම්පජඤ්ඤං සමථො විපස්සනා ¶ පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ එකො සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති.

115. කතමො තස්මිං සමයෙ එකො විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං ¶ විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – අයං තස්මිං සමයෙ එකො විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති.

116. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ එකං මනායතනං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ එකං මනායතනං හොති.

117. කතමං තස්මිං සමයෙ එකං මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ එකං මනින්ද්රියං හොති.

118. කතමා තස්මිං සමයෙ එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො ¶ මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – අයං තස්මිං සමයෙ එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති.

119. කතමං තස්මිං සමයෙ එකං ධම්මායතනං හොති? වෙදනාක්ඛන්ධො, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො ¶ , සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො – ඉදං තස්මිං සමයෙ එකං ධම්මායතනං හොති.

120. කතමා තස්මිං සමයෙ එකා ධම්මධාතු හොති? වෙදනාක්ඛන්ධො, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො – අයං තස්මිං සමයෙ එකා ධම්මධාතු හොති.

121. තස්මිං ඛො පන සමයෙ ධම්මා හොන්ති, ඛන්ධා හොන්ති, ආයතනානි හොන්ති, ධාතුයො හොන්ති, ආහාරා හොන්ති, ඉන්ද්රියානි ¶ හොන්ති, ඣානං හොති, මග්ගො හොති, බලානි හොන්ති, හෙතූ හොන්ති, ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, වෙදනාක්ඛන්ධො හොති, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති, විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති, මනායතනං හොති, මනින්ද්රියං හොති, මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති, ධම්මායතනං හොති, ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

122. කතමෙ තස්මිං සමයෙ ධම්මා හොන්ති? වෙදනාක්ඛන්ධො, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො, විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො – ඉමෙ තස්මිං සමයෙ ධම්මා හොන්ති.

123. කතමෙ ¶ තස්මිං සමයෙ ඛන්ධා හොන්ති? වෙදනාක්ඛන්ධො, ¶ සඤ්ඤාක්ඛන්ධො ¶ , සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො, විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො – ඉමෙ තස්මිං සමයෙ ඛන්ධා හොන්ති.

124. කතමානි තස්මිං සමයෙ ආයතනානි හොන්ති? මනායතනං, ධම්මායතනං – ඉමානි තස්මිං සමයෙ ආයතනානි හොන්ති.

125. කතමා තස්මිං සමයෙ ධාතුයො හොන්ති? මනොවිඤ්ඤාණධාතු, ධම්මධාතු – ඉමා තස්මිං සමයෙ ධාතුයො හොන්ති.

126. කතමෙ තස්මිං සමයෙ ආහාරා හොන්ති? ඵස්සාහාරො, මනොසඤ්චෙතනාහාරො, විඤ්ඤාණාහාරො – ඉමෙ තස්මිං සමයෙ ආහාරා හොන්ති.

127. කතමානි තස්මිං සමයෙ ඉන්ද්රියානි හොන්ති? සද්ධින්ද්රියං, වීරියින්ද්රියං, සතින්ද්රියං, සමාධින්ද්රියං, පඤ්ඤින්ද්රියං, මනින්ද්රියං, සොමනස්සින්ද්රියං, ජීවිතින්ද්රියං – ඉමානි තස්මිං සමයෙ ඉන්ද්රියානි හොන්ති.

128. කතමං තස්මිං සමයෙ ඣානං හොති? විතක්කො, විචාරො, පීති, සුඛං, චිත්තස්සෙකග්ගතා – ඉදං තස්මිං සමයෙ ඣානං හොති.

129. කතමො තස්මිං සමයෙ මග්ගො හොති? සම්මාදිට්ඨි, සම්මාසඞ්කප්පො, සම්මාවායාමො, සම්මාසති, සම්මාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ මග්ගො හොති.

130. කතමානි ¶ තස්මිං සමයෙ බලානි හොන්ති? සද්ධාබලං, වීරියබලං, සතිබලං, සමාධිබලං, පඤ්ඤාබලං, හිරිබලං, ඔත්තප්පබලං – ඉමානි තස්මිං සමයෙ බලානි හොන්ති.

131. කතමෙ ¶ තස්මිං සමයෙ හෙතූ හොන්ති? අලොභො, අදොසො, අමොහො – ඉමෙ තස්මිං සමයෙ හෙතූ හොන්ති.

132. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

133. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

134. කතමා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

135. කතමා තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති?

136. කතමං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති…පෙ… ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

137. කතමො තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධො හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධො හොති.

138. කතමො තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති.

139. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති.

140. කතමො තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති.

141. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ මනායතනං හොති…පෙ… ඉදං තස්මිං සමයෙ මනායතනං හොති.

142. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති…පෙ… ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

143. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති…පෙ… අයං තස්මිං සමයෙ මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති.

144. කතමං තස්මිං සමයෙ ධම්මායතනං හොති? වෙදනාක්ඛන්ධො, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො – ඉදං තස්මිං සමයෙ ධම්මායතනං හොති.

145. කතමා තස්මිං සමයෙ ධම්මධාතු හොති? වෙදනාක්ඛන්ධො, සඤ්ඤාක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො – අයං තස්මිං සමයෙ ධම්මධාතු හොති.

146. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං ¶ සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

147. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං ¶ හොති, සමාධින්ද්රියං හොති ¶ , මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාසඞ්කප්පො හොති, සම්මාවායාමො හොති, සම්මාසති හොති, සම්මාසමාධි හොති, සද්ධාබලං හොති, වීරියබලං හොති, සතිබලං හොති, සමාධිබලං හොති, හිරිබලං හොති, ඔත්තප්පබලං හොති, අලොභො හොති, අදොසො හොති, අනභිජ්ඣා හොති, අබ්යාපාදො හොති, හිරී හොති, ඔත්තප්පං හොති, කායපස්සද්ධි හොති, චිත්තපස්සද්ධි හොති, කායලහුතා හොති, චිත්තලහුතා හොති, කායමුදුතා හොති, චිත්තමුදුතා හොති, කායකම්මඤ්ඤතා හොති, චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති, කායපාගුඤ්ඤතා හොති, චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති, කායුජුකතා හොති, චිත්තුජුකතා හොති, සති හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, සත්තින්ද්රියානි හොන්ති ¶ , පඤ්චඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, ඡ බලානි හොන්ති, ද්වෙ හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

148. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාසඞ්කප්පො සම්මාවායාමො සම්මාසති සම්මාසමාධි සද්ධාබලං වීරියබලං සතිබලං සමාධිබලං හිරිබලං ඔත්තප්පබලං අලොභො අදොසො අනභිජ්ඣා අබ්යාපාදො හිරී ඔත්තප්පං කායපස්සද්ධි චිත්තපස්සද්ධි කායලහුතා චිත්තලහුතා කායමුදුතා චිත්තමුදුතා කායකම්මඤ්ඤතා චිත්තකම්මඤ්ඤතා කායපාගුඤ්ඤතා චිත්තපාගුඤ්ඤතා කායුජුකතා චිත්තුජුකතා සති සමථො පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

149. කතමෙ ¶ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං ¶ වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

150. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාසඞ්කප්පො හොති, සම්මාවායාමො හොති, සම්මාසති හොති, සම්මාසමාධි හොති, සද්ධාබලං හොති, වීරියබලං හොති, සතිබලං හොති, සමාධිබලං හොති, පඤ්ඤාබලං හොති, හිරිබලං හොති, ඔත්තප්පබලං හොති, අලොභො හොති, අදොසො හොති, අමොහො හොති, අනභිජ්ඣා හොති, අබ්යාපාදො හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, හිරී හොති, ඔත්තප්පං හොති, කායපස්සද්ධි හොති, චිත්තපස්සද්ධි හොති, කායලහුතා හොති, චිත්තලහුතා හොති, කායමුදුතා හොති, චිත්තමුදුතා හොති, කායකම්මඤ්ඤතා හොති, චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති කායපාගුඤ්ඤතා ¶ හොති, චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති, කායුජුකතා හොති, චිත්තුජුකතා හොති, සති හොති, සම්පජඤ්ඤං හොති, සමථො හොති, විපස්සනා හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

151. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

152. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං ¶ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති…පෙ….

153. කතමා තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති…පෙ….

154. කතමං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති ¶ , ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, පඤ්චඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

155. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාසඞ්කප්පො සම්මාවායාමො සම්මාසති සම්මාසමාධි සද්ධාබලං වීරියබලං සතිබලං සමාධිබලං පඤ්ඤාබලං හිරිබලං ඔත්තප්පබලං අලොභො අදොසො අමොහො අනභිජ්ඣා අබ්යාපාදො සම්මාදිට්ඨි හිරී ඔත්තප්පං කායපස්සද්ධි චිත්තපස්සද්ධි කායලහුතා චිත්තලහුතා කායමුදුතා චිත්තමුදුතා කායකම්මඤ්ඤතා චිත්තකම්මඤ්ඤතා කායපාගුඤ්ඤතා චිත්තපාගුඤ්ඤතා කායුජුකතා චිත්තුජුකතා සති සම්පජඤ්ඤං සමථො විපස්සනා පග්ගාහො අවික්ඛෙපො.

යෙ ¶ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ¶ ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

156. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

157. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාසඞ්කප්පො හොති, සම්මාවායාමො හොති, සම්මාසති හොති, සම්මාසමාධි හොති, සද්ධාබලං හොති, වීරියබලං හොති, සතිබලං හොති, සමාධිබලං හොති, හිරිබලං හොති, ඔත්තප්පබලං හොති, අලොභො හොති, අදොසො හොති, අනභිජ්ඣා හොති, අබ්යාපාදො හොති, හිරී හොති, ඔත්තප්පං හොති, කායපස්සද්ධි හොති, චිත්තපස්සද්ධි හොති, කායලහුතා හොති, චිත්තලහුතා හොති, කායමුදුතා හොති, චිත්තමුදුතා හොති, කායකම්මඤ්ඤතා හොති, චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති, කායපාගුඤ්ඤතා හොති ¶ , චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති, කායුජුකතා හොති, චිත්තුජුකතා හොති, සති හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො ¶ හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති ¶ , සත්තින්ද්රියානි හොන්ති, චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති ¶ , ඡ බලානි හොන්ති, ද්වෙ හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

158. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාසඞ්කප්පො සම්මාවායාමො සම්මාසති සම්මාසමාධි සද්ධාබලං වීරියබලං සතිබලං සමාධිබලං හිරිබලං ඔත්තප්පබලං අලොභො අදොසො අනභිජ්ඣා අබ්යාපාදො හිරී ඔත්තප්පං කායපස්සද්ධි චිත්තපස්සද්ධි කායලහුතා චිත්තලහුතා කායමුදුතා චිත්තමුදුතා කායකම්මඤ්ඤතා චිත්තකම්මඤ්ඤතා කායපාගුඤ්ඤතා චිත්තපාගුඤ්ඤතා කායුජුකතා චිත්තුජුකතා සති සමථො පග්ගාහො අවික්ඛෙපො.

යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා ¶ සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

159. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

අට්ඨ කාමාවචරමහාකුසලචිත්තානි.

160. කතමෙ ¶ ¶ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි විවිච්ච අකුසලෙහි ධම්මෙහි සවිතක්කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං [පඨමජ්ඣානං (සී.)] උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

161. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං ¶ අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං [දුතියජ්ඣානං (සී.)] උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාවායාමො හොති…පෙ… පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, තිවඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

162. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාවායාමො…පෙ… පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි ¶ පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා ¶ වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා ¶ සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

163. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං ¶ සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති පීතියා ච විරාගා උපෙක්ඛකො ච විහරති සතො ච සම්පජානො සුඛඤ්ච කායෙන පටිසංවෙදෙති, යං තං අරියා ආචික්ඛන්ති – ‘‘උපෙක්ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’’ති තතියං ඣානං [තතියජ්ඣානං (සී.)] උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාවායාමො හොති…පෙ… පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, දුවඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

164. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා ¶ චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාවායාමො…පෙ… පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

165. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුබ්බෙව සොමනස්සදොමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා අදුක්ඛමසුඛං උපෙක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං ¶ [චතුත්ථජ්ඣානං (සී.)] උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති ¶ , වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති උපෙක්ඛින්ද්රියං ¶ හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාවායාමො හොති…පෙ… පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, දුවඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති ¶ , තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

166. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාවායාමො…පෙ… පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

167. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං ¶ – තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

168. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අවිතක්කං විචාරමත්තං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං ¶ හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාවායාමො හොති…පෙ… පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ¶ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

169. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාවායාමො…පෙ… පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

170. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති ¶ විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති ¶ , සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාවායාමො හොති…පෙ… පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො ¶ හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

171. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං ¶ වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාවායාමො…පෙ… පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා ¶ සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

172. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති පීතියා ච විරාගා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාවායාමො හොති…පෙ… පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ¶ ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, දුවඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

173. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ¶ ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාවායාමො…පෙ… පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

174. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… පඤ්චමං ඣානං [පඤ්චමජ්ඣානං (සී.)] උපසම්පජ්ජ විහරති ¶ පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාවායාමො හොති…පෙ… පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, අට්ඨින්ද්රියානි හොන්ති, දුවඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා ¶ පන තස්මිං සමයෙ ¶ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

175. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාවායාමො…පෙ… පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

176. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං [දුක්ඛාපටිපදං (බහූසු)] දන්ධාභිඤ්ඤං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

177. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පථවීකසිණං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

178. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ¶ [සුඛාපටිපදං (බහූසු)] දන්ධාභිඤ්ඤං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

179. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ¶ පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

180. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පථවීකසිණං – තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

181. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

182. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං ¶ භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං – තස්මිං සමයෙ ¶ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

183. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

184. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

185. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

186. කතමෙ ¶ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

187. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං ¶ පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

188. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

189. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

190. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ¶ පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

191. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි ¶ …පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

192. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

193. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති ¶ දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

194. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

195. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ¶ දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

196. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

197. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ¶ අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

198. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

199. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං ¶ පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

200. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං ¶ භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

201. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

202. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ¶ පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං ¶ දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං ¶ පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං ¶ දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං පථවීකසිණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං පථවීකසිණං – තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

203. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති ආපොකසිණං…පෙ… තෙජොකසිණං…පෙ… වායොකසිණං…පෙ… නීලකසිණං…පෙ… පීතකසිණං…පෙ… ලොහිතකසිණං…පෙ… ඔදාතකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

204. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි තානි ¶ අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

205. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං ¶ …පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ¶ හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

206. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

207. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

208. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී ¶ බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

209. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

210. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති ¶ දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ¶ …පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

211. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ¶ ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

212. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

213. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

214. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ¶ ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො ¶ හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

215. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

216. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං ¶ පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

217. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

218. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… ¶ පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

219. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ¶ ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

220. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

221. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී ¶ බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

222. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි ¶ පස්සති පරිත්තානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං පරිත්තාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං පරිත්තාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

223. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි සුවණ්ණදුබ්බණ්ණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

224. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී ¶ බහිද්ධා රූපානි පස්සති පරිත්තානි සුවණ්ණදුබ්බණ්ණානි ¶ , තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

225. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

226. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

227. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ¶ ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං ¶ උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

228. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ¶ ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

229. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

230. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

231. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… ¶ තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

232. කතමෙ ¶ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

233. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

234. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං ¶ උපසම්පජ්ජ විහරති පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

235. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං ¶ අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

236. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ¶ ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

237. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති ¶ දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ¶ ධම්මා කුසලා.

238. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

239. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

240. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී ¶ බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

241. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං ¶ සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ ¶ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

242. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

243. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි, තානි අභිභුය්ය ¶ ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පමාණං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං පරිත්තං අප්පමාණාරම්මණං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පමාණං ¶ අප්පමාණාරම්මණං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

244. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි සුවණ්ණදුබ්බණ්ණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

245. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති අප්පමාණානි සුවණ්ණදුබ්බණ්ණානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

246. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති නීලානි නීලවණ්ණානි නීලනිදස්සනානි නීලනිභාසානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව ¶ කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

247. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී ¶ බහිද්ධා රූපානි පස්සති පීතානි පීතවණ්ණානි පීතනිදස්සනානි පීතනිභාසානි…පෙ… ලොහිතකානි ලොහිතකවණ්ණානි ලොහිතකනිදස්සනානි ලොහිතකනිභාසානි…පෙ… ඔදාතානි ඔදාතවණ්ණානි ඔදාතනිදස්සනානි ඔදාතනිභාසානි, තානි අභිභුය්ය ජානාමි පස්සාමීති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

ඉමානිපි අභිභායතනානි සොළසක්ඛත්තුකානි.

තීණි විමොක්ඛානි සොළසක්ඛත්තුකානි

248. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං ¶ සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති රූපී රූපානි පස්සති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

249. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අජ්ඣත්තං අරූපසඤ්ඤී බහිද්ධා රූපානි පස්සති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

250. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සුභන්ති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ¶ හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

ඉමානිපි තීණි විමොක්ඛානි සොළසක්ඛත්තුකානි.

චත්තාරි බ්රහ්මවිහාරඣානානි සොළසක්ඛත්තුකානි

251. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මෙත්තාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

252. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මෙත්තාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

253. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති පීතියා ච විරාගා…පෙ… තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මෙත්තාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

254. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මෙත්තාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

255. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති අවිතක්කං විචාරමත්තං ¶ සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මෙත්තාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

256. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ¶ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මෙත්තාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

257. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති පීතියා ච ¶ විරාගා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මෙත්තාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

258. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති කරුණාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

259. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති කරුණාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

260. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මුදිතාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

261. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… පඨමං ¶ ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති මුදිතාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

262. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති උපෙක්ඛාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

චත්තාරි බ්රහ්මවිහාරඣානානි [බ්රහ්මවිහාරජ්ඣානානි (සී. ස්යා.)] සොළසක්ඛත්තුකානි.

263. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති උද්ධුමාතකසඤ්ඤාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

264. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති විනීලකසඤ්ඤාසහගතං…පෙ… විපුබ්බකසඤ්ඤාසහගතං…පෙ… විච්ඡිද්දකසඤ්ඤාසහගතං…පෙ… වික්ඛායිතකසඤ්ඤාසහගතං…පෙ… වික්ඛිත්තකසඤ්ඤාසහගතං…පෙ… හතවික්ඛිත්තකසඤ්ඤාසහගතං…පෙ… ලොහිතකසඤ්ඤාසහගතං…පෙ… පුළවකසඤ්ඤාසහගතං [පුළුවකසඤ්ඤාසහගතං (ක.)] …පෙ… අට්ඨිකසඤ්ඤාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

අසුභඣානං [අසුභජ්ඣානං (සී. ස්යා.)] සොළසක්ඛත්තුකං.

චත්තාරි අරූපඣානානි [අරූපජ්ඣානානි (සී. ස්යා.)] සොළසක්ඛත්තුකානි

265. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති උපෙක්ඛාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

266. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං ¶ සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති උපෙක්ඛාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

267. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති උපෙක්ඛාසහගතං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

268. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති උපෙක්ඛාසහගතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

චත්තාරි අරූපඣානානි සොළසක්ඛත්තුකානි.

269. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං ¶ හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

270. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… ¶ සොමනස්සසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං…පෙ… සොමනස්සසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණසම්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතං ඤාණවිප්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ¶ චිත්තාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… ¶ අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

271. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

272. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං ¶ උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

273. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං ¶ අමනසිකාරා ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං ¶ හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

274. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ¶ ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ¶ වීරියාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

275. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

276. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං…පෙ… ඡන්දාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… ¶ වීරියාධිපතෙය්යං ¶ හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං හීනං…පෙ… මජ්ඣිමං…පෙ… පණීතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

277. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, සද්ධින්ද්රියං හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සතින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, පඤ්ඤින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, අනඤ්ඤාතඤ්ඤස්සාමීතින්ද්රියං හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, සම්මාසඞ්කප්පො හොති, සම්මාවාචා හොති, සම්මාකම්මන්තො හොති, සම්මාආජීවො හොති, සම්මාවායාමො හොති, සම්මාසති හොති, සම්මාසමාධි හොති, සද්ධාබලං හොති, වීරියබලං හොති, සතිබලං හොති, සමාධිබලං හොති, පඤ්ඤාබලං හොති, හිරිබලං හොති, ඔත්තප්පබලං හොති, අලොභො හොති, අදොසො හොති, අමොහො ¶ හොති, අනභිජ්ඣා හොති, අබ්යාපාදො හොති, සම්මාදිට්ඨි හොති, හිරී හොති, ඔත්තප්පං හොති, කායපස්සද්ධි හොති, චිත්තපස්සද්ධි හොති, කායලහුතා හොති, චිත්තලහුතා හොති, කායමුදුතා හොති, චිත්තමුදුතා හොති, කායකම්මඤ්ඤතා හොති, චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති, කායපාගුඤ්ඤතා හොති, චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති, කායුජුකතා හොති, චිත්තුජුකතා හොති, සති හොති, සම්පජඤ්ඤං හොති, සමථො හොති, විපස්සනා හොති, පග්ගාහො ¶ හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

278. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

279. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං ¶ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

280. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

281. කතමා තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

282. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

283. කතමො තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා සම්මාසඞ්කප්පො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති.

284. කතමො තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චාරො විචාරො අනුවිචාරො උපවිචාරො චිත්තස්ස අනුසන්ධානතා අනුපෙක්ඛනතා – අයං තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති.

285. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ පීති හොති? යා තස්මිං සමයෙ පීති පාමොජ්ජං ආමොදනා පමොදනා හාසො පහාසො විත්ති ඔදග්යං අත්තමනතා චිත්තස්ස පීතිසම්බොජ්ඣඞ්ගො – අයං තස්මිං සමයෙ පීති හොති.

286. කතමං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති.

287. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ ¶ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

288. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සද්ධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සද්ධා සද්දහනා ඔකප්පනා අභිප්පසාදො සද්ධා සද්ධින්ද්රියං සද්ධාබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සද්ධින්ද්රියං හොති.

289. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො වීරියසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති.

290. කතමං තස්මිං සමයෙ සතින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති සතිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සතින්ද්රියං හොති.

291. කතමං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා ¶ සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො ¶ මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති.

292. කතමං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො ¶ පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤින්ද්රියං හොති.

293. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

294. කතමං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති? යං ¶ තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති.

295. කතමං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා ජීවිතං ¶ ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති.

296. කතමං තස්මිං සමයෙ අනඤ්ඤාතඤ්ඤස්සාමීතින්ද්රියං හොති? යා තෙසං ධම්මානං අනඤ්ඤාතානං අදිට්ඨානං අප්පත්තානං අවිදිතානං අසච්ඡිකතානං සච්ඡිකිරියාය පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා ¶ පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ අනඤ්ඤාතඤ්ඤස්සාමීතින්ද්රියං හොති.

297. කතමා තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො ¶ පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති.

298. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාසඞ්කප්පො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ¶ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා සම්මාසඞ්කප්පො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසඞ්කප්පො හොති.

299. කතමා තස්මිං සමයෙ සම්මාවාචා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චතූහි වචීදුච්චරිතෙහි ආරති විරති පටිවිරති වෙරමණී අකිරියා අකරණං අනජ්ඣාපත්ති වෙලාඅනතික්කමො සෙතුඝාතො සම්මාවාචා මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාවාචා හොති.

300. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සම්මාකම්මන්තො හොති? යා තස්මිං සමයෙ තීහි කායදුච්චරිතෙහි ආරති විරති පටිවිරති වෙරමණී අකිරියා අකරණං අනජ්ඣාපත්ති වෙලාඅනතික්කමො සෙතුඝාතො සම්මාකම්මන්තො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාකම්මන්තො හොති.

301. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාආජීවො හොති? යා තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාආජීවා ආරති විරති පටිවිරති වෙරමණී අකිරියා අකරණං අනජ්ඣාපත්ති වෙලාඅනතික්කමො සෙතුඝාතො සම්මාආජීවො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාආජීවො හොති.

302. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සම්මාවායාමො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො ¶ වීරියසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාවායාමො හොති.

303. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ සම්මාසති හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති සතිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසති හොති.

304. කතමො තස්මිං සමයෙ සම්මාසමාධි හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාසමාධි හොති.

305. කතමං තස්මිං සමයෙ සද්ධාබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සද්ධා සද්දහනා ඔකප්පනා අභිප්පසාදො සද්ධා සද්ධින්ද්රියං සද්ධාබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සද්ධාබලං හොති.

306. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො වීරියසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති.

307. කතමං ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ සතිබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති සතිසම්බොජ්ඣඞ්ගො ¶ මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සතිබලං හොති.

308. කතමං තස්මිං සමයෙ සමාධිබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධිබලං හොති.

309. කතමං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤාබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො ¶ පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤාබලං හොති.

310. කතමං තස්මිං සමයෙ හිරිබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ හිරීයති හිරියිතබ්බෙන හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ හිරිබලං හොති.

311. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පති ඔත්තප්පිතබ්බෙන ඔත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පබලං හොති.

312. කතමො තස්මිං සමයෙ අලොභො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අලොභො අලුබ්භනා අලුබ්භිතත්තං අසාරාගො අසාරජ්ජනා අසාරජ්ජිතත්තං අනභිජ්ඣා අලොභො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අලොභො හොති.

313. කතමො තස්මිං සමයෙ අදොසො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අදොසො අදුස්සනා අදුස්සිතත්තං අබ්යාපාදො අබ්යාපජ්ජො අදොසො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අදොසො හොති.

314. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ අමොහො හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො ¶ මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ අමොහො හොති.

315. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ අනභිජ්ඣා හොති? යො තස්මිං සමයෙ අලොභො අලුබ්භනා අලුබ්භිතත්තං අසාරාගො අසාරජ්ජනා අසාරජ්ජිතත්තං අනභිජ්ඣා අලොභො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අනභිජ්ඣා හොති.

316. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ අබ්යාපාදො හොති? යො තස්මිං සමයෙ අදොසො අදුස්සනා අදුස්සිතත්තං අබ්යාපාදො අබ්යාපජ්ජො අදොසො කුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අබ්යාපාදො හොති.

317. කතමා තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සම්මාදිට්ඨි හොති.

318. කතමා තස්මිං සමයෙ හිරී හොති? යං තස්මිං සමයෙ හිරීයති හිරියිතබ්බෙන හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – අයං තස්මිං සමයෙ හිරී හොති.

319. කතමං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පං හොති? යං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පති ඔත්තප්පිතබ්බෙන ඔත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ ඔත්තප්පං හොති.

320. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ කායපස්සද්ධි හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස පස්සද්ධි පටිපස්සද්ධි පස්සම්භනා පටිපස්සම්භනා පටිපස්සම්භිතත්තං පස්සද්ධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො ¶ – අයං තස්මිං සමයෙ කායපස්සද්ධි හොති.

321. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තපස්සද්ධි හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස ¶ පස්සද්ධි පටිපස්සද්ධි පස්සම්භනා පටිපස්සම්භනා පටිපස්සම්භිතත්තං පස්සද්ධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තපස්සද්ධි හොති.

322. කතමා තස්මිං සමයෙ කායලහුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස ලහුතා ලහුපරිණාමතා අදන්ධනතා අවිත්ථනතා – අයං තස්මිං සමයෙ කායලහුතා හොති.

323. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තලහුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස ලහුතා ලහුපරිණාමතා ¶ අදන්ධනතා අවිත්ථනතා – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තලහුතා හොති.

324. කතමා තස්මිං සමයෙ කායමුදුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස මුදුතා මද්දවතා අකක්ඛළතා අකථිනතා – අයං තස්මිං සමයෙ කායමුදුතා හොති.

325. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තමුදුතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස මුදුතා මද්දවතා අකක්ඛළතා අකථිනතා – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තමුදුතා හොති.

326. කතමා තස්මිං සමයෙ කායකම්මඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස කම්මඤ්ඤතා කම්මඤ්ඤත්තං ¶ කම්මඤ්ඤභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ කායකම්මඤ්ඤතා හොති.

327. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස කම්මඤ්ඤතා කම්මඤ්ඤත්තං කම්මඤ්ඤභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තකම්මඤ්ඤතා හොති.

328. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ කායපාගුඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස පගුණතා පගුණත්තං පගුණභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ කායපාගුඤ්ඤතා හොති.

329. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස පගුණතා පගුණත්තං පගුණභාවො – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තපාගුඤ්ඤතා හොති.

330. කතමා තස්මිං සමයෙ කායුජුකතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ වෙදනාක්ඛන්ධස්ස සඤ්ඤාක්ඛන්ධස්ස සඞ්ඛාරක්ඛන්ධස්ස උජුතා උජුකතා අජිම්හතා අවඞ්කතා අකුටිලතා – අයං තස්මිං සමයෙ කායුජුකතා හොති.

331. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තුජුකතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ විඤ්ඤාණක්ඛන්ධස්ස උජුතා උජුකතා අජිම්හතා අවඞ්කතා අකුටිලතා – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තුජුකතා හොති.

332. කතමා තස්මිං සමයෙ සති හොති? යා තස්මිං සමයෙ සති අනුස්සති පටිස්සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්මුස්සනතා සති සතින්ද්රියං සතිබලං සම්මාසති සතිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං ¶ මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සති හොති.

333. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සම්පජඤ්ඤං හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සම්පජඤ්ඤං හොති.

334. කතමො තස්මිං සමයෙ සමථො හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ සමථො හොති.

335. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ විපස්සනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ පඤ්ඤා පජානනා විචයො ¶ පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං ¶ අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ විපස්සනා හොති.

336. කතමො තස්මිං සමයෙ පග්ගාහො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං සම්මාවායාමො වීරියසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ පග්ගාහො හොති.

337. කතමො තස්මිං සමයෙ අවික්ඛෙපො හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං සම්මාසමාධි සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – අයං තස්මිං සමයෙ අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, නවින්ද්රියානි හොන්ති, පඤ්චඞ්ගිකං ඣානං හොති, අට්ඨඞ්ගිකො මග්ගො හොති, සත්ත බලානි හොන්ති, තයො හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති, එකා වෙදනා හොති, එකා සඤ්ඤා හොති, එකා චෙතනා හොති, එකං චිත්තං හොති, එකො වෙදනාක්ඛන්ධො ¶ හොති, එකො සඤ්ඤාක්ඛන්ධො හොති, එකො සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති, එකො විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො හොති, එකං මනායතනං හොති, එකං මනින්ද්රියං හොති, එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

338. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති ¶ චිත්තස්සෙකග්ගතා සද්ධින්ද්රියං වීරියින්ද්රියං සතින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං පඤ්ඤින්ද්රියං ¶ ජීවිතින්ද්රියං අනඤ්ඤාතඤ්ඤස්සාමීතින්ද්රියං සම්මාදිට්ඨි සම්මාසඞ්කප්පො සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තො සම්මාආජීවො සම්මාවායාමො සම්මාසති සම්මාසමාධි සද්ධාබලං වීරියබලං සතිබලං සමාධිබලං පඤ්ඤාබලං හිරිබලං ඔත්තප්පබලං අලොභො අදොසො අමොහො අනභිජ්ඣා අබ්යාපාදො සම්මාදිට්ඨි හිරී ඔත්තප්පං කායපස්සද්ධි චිත්තපස්සද්ධි කායලහුතා චිත්තලහුතා කායමුදුතා චිත්තමුදුතා කායකම්මඤ්ඤතා චිත්තකම්මඤ්ඤතා කායපාගුඤ්ඤතා චිත්තපාගුඤ්ඤතා කායුජුකතා චිත්තුජුකතා සති සම්පජඤ්ඤං සමථො විපස්සනා පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

339. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති ¶ නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

340. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

341. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

342. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා ¶ විතක්කවිචාරානං වූපසමා ¶ …පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

343. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති ¶ නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

344. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං ¶ වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

345. කතමෙ ¶ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

346. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

347. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං ¶ දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

348. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

349. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං ¶ පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං…පෙ… සුඛපටිපදං ¶ ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

350. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

351. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… ¶ චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

352. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ¶ ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

353. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

354. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

355. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

356. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං ¶ දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ¶ අප්පණිහිතං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

357. කතමෙ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං මග්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සතිපට්ඨානං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සම්මප්පධානං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඉද්ධිපාදං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඉන්ද්රියං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බලං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බොජ්ඣඞ්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සච්චං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සමථං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධම්මං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඛන්ධං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආයතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධාතුං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආහාරං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඵස්සං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං වෙදනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සඤ්ඤං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චෙතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චිත්තං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ ¶ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

358. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

359. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං ¶ සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං ¶ …පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

360. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං මග්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සතිපට්ඨානං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සම්මප්පධානං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඉද්ධිපාදං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඉන්ද්රියං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බලං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බොජ්ඣඞ්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ¶ සච්චං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සමථං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධම්මං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඛන්ධං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආයතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධාතුං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආහාරං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඵස්සං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං වෙදනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සඤ්ඤං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චෙතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චිත්තං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… ¶ පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

361. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං කාමරාගබ්යාපාදානං තනුභාවාය දුතියාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

362. කතමෙ ¶ ¶ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං කාමරාගබ්යාපාදානං අනවසෙසප්පහානාය තතියාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

363. කතමෙ ධම්මා කුසලා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං රූපරාගඅරූපරාගමානඋද්ධච්චඅවිජ්ජාය අනවසෙසප්පහානාය චතුත්ථාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ¶ හොති…පෙ… අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා…පෙ….

364. කතමං තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤින්ද්රියං හොති? යා තෙසං ධම්මානං ඤාතානං දිට්ඨානං පත්තානං විදිතානං සච්ඡිකතානං සච්ඡිකිරියාය පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො ¶ පඤ්ඤාරතනං අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං, ඉදං තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා කුසලා.

365. කතමෙ ¶ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං දිට්ඨිගතසම්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, මිච්ඡාදිට්ඨි හොති, මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති, මිච්ඡාවායාමො හොති, මිච්ඡාසමාධි හොති, වීරියබලං හොති, සමාධිබලං ¶ හොති, අහිරිකබලං හොති, අනොත්තප්පබලං හොති, ලොභො හොති, මොහො හොති, අභිජ්ඣා හොති, මිච්ඡාදිට්ඨි හොති, අහිරිකං හොති ¶ , අනොත්තප්පං හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති ¶ ; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

366. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

367. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

368. කතමා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

369. කතමා තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

370. කතමං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං ¶ පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

371. කතමො තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා මිච්ඡාසඞ්කප්පො ¶ – අයං තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති.

372. කතමො තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චාරො විචාරො අනුවිචාරො උපවිචාරො චිත්තස්ස අනුසන්ධානතා ¶ අනුපෙක්ඛනතා – අයං තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති.

373. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ පීති හොති? යා තස්මිං සමයෙ පීති පාමොජ්ජං ආමොදනා පමොදනා හාසො පහාසො විත්ති ඔදග්යං අත්තමනතා චිත්තස්ස – අයං තස්මිං සමයෙ පීති හොති.

374. කතමං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති.

375. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං මිච්ඡාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

376. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං මිච්ඡාවායාමො – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති.

377. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ¶ ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං මිච්ඡාසමාධි – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති?

378. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

379. කතමං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති.

380. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා ¶ වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති.

381. කතමා තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාදිට්ඨි හොති? යා තස්මිං සමයෙ දිට්ඨි දිට්ඨිගතං දිට්ඨිගහනං දිට්ඨිකන්තාරො දිට්ඨිවිසූකායිකං දිට්ඨිවිප්ඵන්දිතං දිට්ඨිසංයොජනං ගාහො පතිට්ඨාහො [පටිග්ගාහො (සී. ස්යා.)] අභිනිවෙසො පරාමාසො කුම්මග්ගො මිච්ඡාපථො මිච්ඡත්තං තිත්ථායතනං විපරියාසග්ගාහො [විපරියෙසගාහො (ක.)] – අයං තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාදිට්ඨි හොති.

382. කතමො තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ¶ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා මිච්ඡාසඞ්කප්පො – අයං තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති.

383. කතමො තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාවායාමො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා ¶ අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං මිච්ඡාවායාමො – අයං තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාවායාමො හොති.

384. කතමො තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාසමාධි හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං මිච්ඡාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාසමාධි හොති.

385. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං මිච්ඡාවායාමො – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියබලං හොති.

386. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සමාධිබලං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං මිච්ඡාසමාධි – ඉදං තස්මිං ¶ සමයෙ සමාධිබලං හොති.

387. කතමං තස්මිං සමයෙ අහිරිකබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ න හිරීයති හිරියිතබ්බෙන න හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ අහිරිකබලං හොති.

388. කතමං තස්මිං සමයෙ අනොත්තප්පබලං හොති? යං තස්මිං සමයෙ න ඔත්තප්පති ඔත්තප්පිතබ්බෙන න ඔත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ අනොත්තප්පබලං හොති.

389. කතමො තස්මිං සමයෙ ලොභො හොති? යො ¶ තස්මිං සමයෙ ලොභො ලුබ්භනා ලුබ්භිතත්තං සාරාගො සාරජ්ජනා සාරජ්ජිතත්තං අභිජ්ඣා ලොභො අකුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ ලොභො හොති.

390. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ මොහො හොති? යං තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤාණං අදස්සනං අනභිසමයො අනනුබොධො අසම්බොධො අප්පටිවෙධො අසංගාහනා අපරියොගාහනා අසමපෙක්ඛනා අපච්චවෙක්ඛනා අපච්චක්ඛකම්මං දුම්මෙජ්ඣං බාල්යං අසම්පජඤ්ඤං මොහො පමොහො සම්මොහො අවිජ්ජා අවිජ්ජොඝො අවිජ්ජායොගො අවිජ්ජානුසයො අවිජ්ජාපරියුට්ඨානං අවිජ්ජාලඞ්ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ මොහො හොති.

391. කතමා තස්මිං සමයෙ අභිජ්ඣා හොති? යො තස්මිං සමයෙ ලොභො ලුබ්භනා ලුබ්භිතත්තං සාරාගො සාරජ්ජනා සාරජ්ජිතත්තං අභිජ්ඣා ලොභො අකුසලමූලං – අයං තස්මිං සමයෙ අභිජ්ඣා හොති.

392. කතමා තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාදිට්ඨි හොති? යා තස්මිං සමයෙ ¶ දිට්ඨි දිට්ඨිගතං දිට්ඨිගහනං දිට්ඨිකන්තාරො දිට්ඨිවිසූකායිකං දිට්ඨිවිප්ඵන්දිතං දිට්ඨිසංයොජනං ගාහො පතිට්ඨාහො අභිනිවෙසො පරාමාසො කුම්මග්ගො මිච්ඡාපථො ¶ මිච්ඡත්තං තිත්ථායතනං විපරියාසග්ගාහො – අයං තස්මිං සමයෙ මිච්ඡාදිට්ඨි හොති.

393. කතමං තස්මිං සමයෙ අහිරිකං හොති? යං තස්මිං සමයෙ න හිරීයති හිරියිතබ්බෙන න හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ අහිරිකං හොති.

394. කතමං තස්මිං සමයෙ අනොත්තප්පං හොති? යං තස්මිං සමයෙ න ඔත්තප්පති ඔත්තප්පිතබ්බෙන න ඔත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා – ඉදං තස්මිං සමයෙ අනොත්තප්පං හොති.

395. කතමො තස්මිං සමයෙ සමථො හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං මිච්ඡාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ සමථො හොති.

396. කතමො තස්මිං සමයෙ පග්ගාහො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො ¶ නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං මිච්ඡාවායාමො – අයං තස්මිං සමයෙ පග්ගාහො හොති.

397. කතමො තස්මිං සමයෙ අවික්ඛෙපො හොති? යා තස්මිං සමයෙ ¶ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං මිච්ඡාසමාධි – අයං තස්මිං සමයෙ අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, පඤ්චඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, චත්තාරි බලානි හොන්ති, ද්වෙ හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං ¶ හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

398. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං මිච්ඡාදිට්ඨි මිච්ඡාසඞ්කප්පො මිච්ඡාවායාමො මිච්ඡාසමාධි වීරියබලං සමාධිබලං අහිරිකබලං අනොත්තප්පබලං ලොභො මොහො අභිජ්ඣා මිච්ඡාදිට්ඨි අහිරිකං අනොත්තප්පං සමථො පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ¶ ධම්මා අකුසලා.

399. කතමෙ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං දිට්ඨිගතසම්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

400. කතමෙ ¶ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං දිට්ඨිගතවිප්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති, මිච්ඡාවායාමො හොති, මිච්ඡාසමාධි හොති, වීරියබලං හොති, සමාධිබලං හොති, අහිරිකබලං හොති, අනොත්තප්පබලං හොති, ලොභො හොති, මොහො හොති, අභිජ්ඣා හොති, අහිරිකං හොති, අනොත්තප්පං හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ ¶ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති ¶ , ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, පඤ්චඞ්ගිකං ඣානං හොති, තිවඞ්ගිකො මග්ගො හොති, චත්තාරි බලානි හොන්ති, ද්වෙ හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං ¶ හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

401. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං මිච්ඡාසඞ්කප්පො මිච්ඡාවායාමො මිච්ඡාසමාධි වීරියබලං සමාධිබලං අහිරිකබලං අනොත්තප්පබලං ලොභො මොහො අභිජ්ඣා අහිරිකං අනොත්තප්පං සමථො පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

402. කතමෙ ¶ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති සොමනස්සසහගතං දිට්ඨිගතවිප්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

403. කතමෙ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං ¶ හොති උපෙක්ඛාසහගතං දිට්ඨිගතසම්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, මිච්ඡාදිට්ඨි හොති, මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති, මිච්ඡාවායාමො හොති, මිච්ඡාසමාධි හොති, වීරියබලං හොති, සමාධිබලං හොති, අහිරිකබලං හොති, අනොත්තප්පබලං හොති, ලොභො හොති, මොහො හොති, අභිජ්ඣා හොති, මිච්ඡාදිට්ඨි හොති, අහිරිකං හොති, අනොත්තප්පං හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

404. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

405. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං ¶ වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති…පෙ….

406. කතමා තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං ¶ වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති…පෙ….

407. කතමං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ¶ ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, චතුරඞ්ගිකො මග්ගො හොති, චත්තාරි බලානි හොන්ති, ද්වෙ හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

408. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං මිච්ඡාදිට්ඨි මිච්ඡාසඞ්කප්පො මිච්ඡාවායාමො මිච්ඡාසමාධි වීරියබලං සමාධිබලං අහිරිකබලං අනොත්තප්පබලං ලොභො මොහො අභිජ්ඣා මිච්ඡාදිට්ඨි අහිරිකං අනොත්තප්පං සමථො පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං ¶ – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

409. කතමෙ ¶ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං දිට්ඨිගතසම්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

410. කතමෙ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං දිට්ඨිගතවිප්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති ¶ , ජීවිතින්ද්රියං හොති, මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති, මිච්ඡාවායාමො හොති, මිච්ඡාසමාධි හොති, වීරියබලං හොති, සමාධිබලං හොති, අහිරිකබලං හොති, අනොත්තප්පබලං හොති, ලොභො හොති, මොහො හොති, අභිජ්ඣා හොති, අහිරිකං හොති, අනොත්තප්පං හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

තස්මිං ¶ ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති ¶ , ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, තිවඞ්ගිකො මග්ගො හොති, චත්තාරි බලානි හොන්ති, ද්වෙ හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

411. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං මිච්ඡාසඞ්කප්පො මිච්ඡාවායාමො මිච්ඡාසමාධි වීරියබලං සමාධිබලං අහිරිකබලං අනොත්තප්පබලං ලොභො මොහො අභිජ්ඣා අහිරිකං අනොත්තප්පං සමථො පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ¶ ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

412. කතමෙ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං දිට්ඨිගතවිප්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

413. කතමෙ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං ¶ හොති දොමනස්සසහගතං පටිඝසම්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, දුක්ඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, දොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති, මිච්ඡාවායාමො හොති, මිච්ඡාසමාධි හොති, වීරියබලං හොති, සමාධිබලං හොති, අහිරිකබලං හොති, අනොත්තප්පබලං හොති, දොසො හොති, මොහො හොති, බ්යාපාදො හොති, අහිරිකං හොති, අනොත්තප්පං හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ වා පන තස්මිං ¶ සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

414. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

415. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං අසාතං චෙතසිකං දුක්ඛං චෙතොසම්ඵස්සජං අසාතං දුක්ඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අසාතා දුක්ඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති…පෙ….

416. කතමං තස්මිං සමයෙ දුක්ඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං අසාතං චෙතසිකං දුක්ඛං චෙතොසම්ඵස්සජං අසාතං දුක්ඛං වෙදයිතං ¶ චෙතොසම්ඵස්සජා අසාතා දුක්ඛා ¶ වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ දුක්ඛං හොති…පෙ….

417. කතමං තස්මිං සමයෙ දොමනස්සින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං අසාතං චෙතසිකං දුක්ඛං චෙතොසම්ඵස්සජං අසාතං දුක්ඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අසාතා දුක්ඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ දොමනස්සින්ද්රියං හොති…පෙ….

418. කතමො තස්මිං සමයෙ දොසො හොති? යො තස්මිං සමයෙ දොසො දුස්සනා දුස්සිතත්තං බ්යාපත්ති බ්යාපජ්ජනා බ්යාපජ්ජිතත්තං විරොධො පටිවිරොධො චණ්ඩික්කං අසුරොපො අනත්තමනතා චිත්තස්ස – අයං තස්මිං සමයෙ දොසො හොති…පෙ….

419. කතමො තස්මිං සමයෙ බ්යාපාදො හොති? යො තස්මිං සමයෙ දොසො දුස්සනා දුස්සිතත්තං බ්යාපත්ති බ්යාපජ්ජනා බ්යාපජ්ජිතත්තං විරොධො පටිවිරොධො චණ්ඩික්කං අසුරොපො අනත්තමනතා චිත්තස්ස – අයං තස්මිං සමයෙ බ්යාපාදො හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, තිවඞ්ගිකො මග්ගො හොති, චත්තාරි බලානි හොන්ති, ද්වෙ හෙතූ හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති ¶ , එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

420. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං මිච්ඡාසඞ්කප්පො මිච්ඡාවායාමො ¶ මිච්ඡාසමාධි වීරියබලං සමාධිබලං අහිරිකබලං අනොත්තප්පබලං දොසො මොහො බ්යාපාදො අහිරිකං අනොත්තප්පං සමථො පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

421. කතමෙ ¶ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති දොමනස්සසහගතං පටිඝසම්පයුත්තං සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණං වා…පෙ… ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

422. කතමෙ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං විචිකිච්ඡාසම්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා සද්දාරම්මණං වා ගන්ධාරම්මණං වා රසාරම්මණං වා ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං වා ධම්මාරම්මණං වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං ¶ හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති, මිච්ඡාවායාමො හොති, වීරියබලං හොති, අහිරිකබලං හොති, අනොත්තප්පබලං හොති, විචිකිච්ඡා හොති, මොහො හොති, අහිරිකං හොති, අනොත්තප්පං හොති, පග්ගාහො හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

423. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ….

424. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති…පෙ….

425. කතමා තස්මිං සමයෙ විචිකිච්ඡා හොති? යා තස්මිං සමයෙ කඞ්ඛා කඞ්ඛායනා කඞ්ඛායිතත්තං විමති විචිකිච්ඡා ද්වෙළ්හකං ද්වෙධාපථො සංසයො අනෙකංසග්ගාහො ආසප්පනා පරිසප්පනා අපරියොගාහනා ථම්භිතත්තං චිත්තස්ස මනොවිලෙඛො – අයං තස්මිං සමයෙ විචිකිච්ඡා හොති…පෙ… ¶ යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, චත්තාරි ඉන්ද්රියානි හොන්ති ¶ , චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, දුවඞ්ගිකො මග්ගො හොති, තීණි බලානි හොන්ති, එකො හෙතු හොති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති ¶ , එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

426. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං මිච්ඡාසඞ්කප්පො මිච්ඡාවායාමො වීරියබලං අහිරිකබලං අනොත්තප්පබලං විචිකිච්ඡා මොහො අහිරිකං අනොත්තප්පං පග්ගාහො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

427. කතමෙ ධම්මා අකුසලා? යස්මිං සමයෙ අකුසලං චිත්තං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං උද්ධච්චසම්පයුත්තං රූපාරම්මණං වා…පෙ… යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති, මිච්ඡාසඞ්කප්පො හොති, මිච්ඡාවායාමො හොති, මිච්ඡාසමාධි හොති, වීරියබලං හොති, සමාධිබලං හොති, අහිරිකබලං හොති ¶ , අනොත්තප්පබලං හොති, උද්ධච්චං හොති, මොහො හොති, අහිරිකං හොති, අනොත්තප්පං හොති, සමථො හොති, පග්ගාහො හොති, අවික්ඛෙපො හොති; යෙ ¶ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

428. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ….

429. කතමං තස්මිං සමයෙ උද්ධච්චං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස උද්ධච්චං අවූපසමො චෙතසො වික්ඛෙපො භන්තත්තං චිත්තස්ස – ඉදං තස්මිං සමයෙ ¶ උද්ධච්චං හොති ¶ …පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, චතුරඞ්ගිකං ඣානං හොති, තිවඞ්ගිකො මග්ගො හොති, චත්තාරි බලානි හොන්ති, එකො හෙතු හොති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අකුසලා…පෙ….

430. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං මිච්ඡාසඞ්කප්පො මිච්ඡාවායාමො මිච්ඡාසමාධි වීරියබලං සමාධිබලං අහිරිකබලං අනොත්තප්පබලං උද්ධච්චං මොහො අහිරිකං අනොත්තප්පං සමථො ¶ පග්ගාහො අවික්ඛෙපො; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අකුසලා.

431. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං චක්ඛුවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං රූපාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

432. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

433. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාචක්ඛුවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

434. කතමා ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාචක්ඛුවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

435. කතමා තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාචක්ඛුවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

436. කතමං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාචක්ඛුවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

437. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති.

438. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

439. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාචක්ඛුවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

440. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ ¶ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති.

441. කතමං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, තීණින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා චක්ඛුවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ¶ ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

442. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා ¶ වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

443. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරස්ස කුසලස්ස ¶ කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං සොතවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං සද්දාරම්මණං…පෙ… ඝානවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං ගන්ධාරම්මණං…පෙ… ජිව්හාවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං රසාරම්මණං…පෙ… කායවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති සුඛසහගතං ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති, සුඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

444. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

445. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාකායවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං කායිකං සාතං කායිකං සුඛං කායසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං කායසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

446. කතමා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාකායවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

447. කතමා තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාකායවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං ¶ තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

448. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාකායවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

449. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ කායිකං සාතං කායිකං සුඛං කායසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං කායසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති.

450. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

451. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාකායවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

452. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ සුඛින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ කායිකං සාතං කායිකං සුඛං කායසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං කායසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සුඛින්ද්රියං හොති.

453. කතමං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ ¶ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, තීණින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා කායවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

454. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා ¶ වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

කුසලවිපාකානි පඤ්චවිඤ්ඤාණානි.

455. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකා මනොධාතු උප්පන්නා හොති උපෙක්ඛාසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ඵොට්ඨබ්බාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති ¶ , උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති ¶ , උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

456. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

457. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

458. කතමා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

459. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

460. කතමං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

461. කතමො තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා – අයං ¶ තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති.

462. කතමො තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චාරො විචාරො අනුවිචාරො උපවිචාරො චිත්තස්ස අනුසන්ධානතා අනුපෙක්ඛනතා – අයං තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති.

463. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති? යං ¶ තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති.

464. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

465. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

466. කතමං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති.

467. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ ¶ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, තීණින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා මනොධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

468. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ¶ ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

කුසලවිපාකමනොවිඤ්ඤාණධාතුසොමනස්සසහගතා

469. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු උප්පන්නා හොති සොමනස්සසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ධම්මාරම්මණා ¶ වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං ¶ හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

470. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

471. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

472. කතමා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

473. කතමා තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති. යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

474. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

475. කතමො තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො ¶ විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා – අයං තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති.

476. කතමො තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චාරො විචාරො අනුවිචාරො උපවිචාරො චිත්තස්ස අනුසන්ධානතා අනුපෙක්ඛනතා – අයං තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති.

477. කතමා තස්මිං සමයෙ පීති හොති? යා තස්මිං සමයෙ පීති පාමොජ්ජං ආමොදනා පමොදනා හාසො පහාසො විත්ති ඔදග්යං අත්තමනතා චිත්තස්ස – අයං තස්මිං සමයෙ පීති හොති.

478. කතමං ¶ ¶ තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සුඛං හොති.

479. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

480. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

481. කතමං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්ඵස්සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං ¶ චෙතොසම්ඵස්සජා සාතා සුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ සොමනස්සින්ද්රියං හොති.

482. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, තීණින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

483. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා ¶ අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

කුසලවිපාකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු සොමනස්සසහගතා.

කුසලවිපාකමනොවිඤ්ඤාණධාතුඋපෙක්ඛාසහගතා

484. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා ¶ උපචිතත්තා විපාකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු උප්පන්නා හොති උපෙක්ඛාසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ධම්මාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

485. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

486. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති.

487. කතමා තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා සඤ්ඤා සඤ්ජානනා සඤ්ජානිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ සඤ්ඤා හොති.

488. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති? යා තස්මිං සමයෙ තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජා චෙතනා සඤ්චෙතනා චෙතයිතත්තං – අයං ¶ තස්මිං සමයෙ චෙතනා හොති.

489. කතමං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ චිත්තං හොති.

490. කතමො තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති? යො තස්මිං සමයෙ තක්කො විතක්කො සඞ්කප්පො අප්පනා බ්යප්පනා චෙතසො අභිනිරොපනා – අයං තස්මිං සමයෙ විතක්කො හොති.

491. කතමො තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති? යො තස්මිං සමයෙ චාරො විචාරො අනුවිචාරො උපවිචාරො චිත්තස්ස අනුසන්ධානතා අනුපෙක්ඛනතා – අයං තස්මිං සමයෙ විචාරො හොති.

492. කතමා තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛා හොති.

493. කතමා ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

494. කතමං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති? යං ¶ තස්මිං සමයෙ චිත්තං මනො මානසං හදයං පණ්ඩරං මනො මනායතනං මනින්ද්රියං විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණක්ඛන්ධො තජ්ජාමනොවිඤ්ඤාණධාතු – ඉදං තස්මිං සමයෙ මනින්ද්රියං හොති.

495. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්ඵස්සජං අදුක්ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්ඵස්සජා අදුක්ඛමසුඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති.

496. කතමං ¶ තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති? යො තෙසං අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා ජීවිතං ජීවිතින්ද්රියං – ඉදං තස්මිං සමයෙ ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

497. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා.

කුසලවිපාකා උපෙක්ඛාසහගතා මනොවිඤ්ඤාණධාතු.

498. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ කාමාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු උප්පන්නා හොති සොමනස්සසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා…පෙ… සොමනස්සසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… සොමනස්සසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා…පෙ… සොමනස්සසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන ¶ රූපාරම්මණා වා…පෙ… ධම්මාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති ¶ …පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ… අලොභො අබ්යාකතමූලං…පෙ… අදොසො අබ්යාකතමූලං…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

499. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ¶ ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව රූපාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

500. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ රූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව රූපාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

501. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ¶ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව අරූපාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං සබ්බසො රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ¶ ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

502. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව අරූපාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං සබ්බසො ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

503. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව අරූපාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස ¶ කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං ¶ සබ්බසො විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

504. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපූපපත්තියා මග්ගං භාවෙති සබ්බසො ¶ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව අරූපාවචරස්ස කුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං සබ්බසො ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ ¶ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

505. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො ¶ හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

506. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා ¶ කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ ¶ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

507. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා ¶ පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ¶ ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

508. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

509. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ¶ ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ¶ අනිමිත්තන්ති ¶ විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ¶ ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

510. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

511. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති ¶ අනිමිත්තං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

512. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං ¶ විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ¶ ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

513. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… සුඤ්ඤතන්ති විපාකො…පෙ… සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… අනිමිත්තන්ති විපාකො…පෙ… සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… අප්පණිහිතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

514. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

515. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති ¶ …පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව ¶ කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

516. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා ¶ ¶ විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

517. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

518. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා ¶ විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ¶ …පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ ¶ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අනිමිත්තන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

519. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

520. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අනිමිත්තං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

521. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං ¶ සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

522. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ¶ ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… අප්පණිහිතන්ති විපාකො…පෙ… අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… ¶ අනිමිත්තන්ති විපාකො…පෙ… අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… සුඤ්ඤතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

523. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ ¶ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

524. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… ¶ පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ¶ ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

525. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ¶ ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

526. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං ¶ දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

527. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං…පෙ… සුඛපටිපදං ¶ ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අනිමිත්තන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

528. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං මග්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සතිපට්ඨානං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සම්මප්පධානං භාවෙති…පෙ… ¶ ලොකුත්තරං ඉද්ධිපාදං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඉන්ද්රියං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බලං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බොජ්ඣඞ්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සච්චං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සමථං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධම්මං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඛන්ධං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආයතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධාතුං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආහාරං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඵස්සං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං වෙදනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සඤ්ඤං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චෙතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චිත්තං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති ¶ …පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං…පෙ… අනිමිත්තං ¶ …පෙ… අප්පණිහිතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

529. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

530. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා ¶ පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

531. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං ¶ දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා ¶ පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

532. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

533. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති ¶ නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ¶ ඛිප්පාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

ඡන්දාධිපතෙය්යසුද්ධිකසුඤ්ඤතා

534. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ¶ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

535. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

536. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො ¶ හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

537. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… අනිමිත්තං ¶ ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

ඡන්දාධිපතෙය්යසුද්ධිකසුඤ්ඤතා.

538. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

539. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති ¶ නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ¶ ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

540. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

541. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ¶ ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

542. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා ¶ පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං ¶ …පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති ¶ විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

543. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

544. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

545. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං ¶ ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස ¶ කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

546. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං ¶ …පෙ… අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො ¶ හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

547. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

548. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

549. කතමෙ ¶ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යං ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

550. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො ¶ හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

551. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… සුඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ¶ ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අනිමිත්තං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති ¶ විපාකො…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති කුසලං…පෙ… සුඛපටිපදං ඛිප්පාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං ඡන්දාධිපතෙය්යන්ති විපාකො, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… ¶ අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

552. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං මග්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සතිපට්ඨානං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සම්මප්පධානං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ¶ ඉද්ධිපාදං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඉන්ද්රියං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බලං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං බොජ්ඣඞ්ගං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සච්චං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සමථං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධම්මං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඛන්ධං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආයතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ධාතුං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ආහාරං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං ඵස්සං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං වෙදනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං සඤ්ඤං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චෙතනං භාවෙති…පෙ… ලොකුත්තරං චිත්තං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං දිට්ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං ඡන්දාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං…පෙ… අනිමිත්තං…පෙ… අප්පණිහිතං ඡන්දාධිපතෙය්යං…පෙ… වීරියාධිපතෙය්යං…පෙ… චිත්තාධිපතෙය්යං…පෙ… වීමංසාධිපතෙය්යං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

553. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ ලොකුත්තරං ඣානං භාවෙති නිය්යානිකං අපචයගාමිං කාමරාගබ්යාපාදානං ¶ තනුභාවාය දුතියාය ¶ භූමියා පත්තියා…පෙ… කාමරා ගබ්යාපාදානං ¶ ¶ අනවසෙසප්පහානාය තතියාය භූමියා පත්තියා…පෙ… රූපරාගඅරූපරාගමානඋද්ධච්චඅවිජ්ජාය අනවසෙසප්පහානාය චතුත්ථාය භූමියා පත්තියා විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අඤ්ඤින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා කුසලා. තස්සෙව ලොකුත්තරස්ස කුසලස්ස ඣානස්ස කතත්තා භාවිතත්තා විපාකං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති දුක්ඛපටිපදං දන්ධාභිඤ්ඤං සුඤ්ඤතං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අඤ්ඤාතාවින්ද්රියං හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

554. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ….

555. කතමං තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤාතාවින්ද්රියං හොති? යා තෙසං අඤ්ඤාතාවීනං ධම්මානං අඤ්ඤා පඤ්ඤා පජානනා විචයො පවිචයො ධම්මවිචයො සල්ලක්ඛණා උපලක්ඛණා පච්චුපලක්ඛණා පණ්ඩිච්චං කොසල්ලං නෙපුඤ්ඤං වෙභබ්යා චින්තා උපපරික්ඛා භූරී මෙධා පරිණායිකා විපස්සනා සම්පජඤ්ඤං පතොදො පඤ්ඤා පඤ්ඤින්ද්රියං පඤ්ඤාබලං පඤ්ඤාසත්ථං පඤ්ඤාපාසාදො පඤ්ඤාආලොකො පඤ්ඤාඔභාසො පඤ්ඤාපජ්ජොතො පඤ්ඤාරතනං ¶ අමොහො ධම්මවිචයො සම්මාදිට්ඨි ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්ගො මග්ගඞ්ගං මග්ගපරියාපන්නං – ඉදං තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤාතාවින්ද්රියං හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

556. කතමෙ ¶ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අකුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකං චක්ඛුවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං රූපාරම්මණං…පෙ… සොතවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං සද්දාරම්මණං…පෙ… ඝානවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං ගන්ධාරම්මණං ¶ …පෙ… ජිව්හාවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති උපෙක්ඛාසහගතං රසාරම්මණං…පෙ… කායවිඤ්ඤාණං උප්පන්නං හොති දුක්ඛසහගතං ඵොට්ඨබ්බාරම්මණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, දුක්ඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති, දුක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

557. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති.

558. කතමා තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති? යං තස්මිං සමයෙ තජ්ජාකායවිඤ්ඤාණධාතුසම්ඵස්සජං ¶ කායිකං අසාතං කායිකං දුක්ඛං කායසම්ඵස්සජං අසාතං දුක්ඛං වෙදයිතං කායසම්ඵස්සජා අසාතා දුක්ඛා වෙදනා – අයං තස්මිං සමයෙ වෙදනා හොති…පෙ….

559. කතමං තස්මිං සමයෙ දුක්ඛං හොති? යං තස්මිං සමයෙ කායිකං අසාතං කායිකං දුක්ඛං කායසම්ඵස්සජං අසාතං දුක්ඛං වෙදයිතං කායසම්ඵස්සජා අසාතා දුක්ඛා වෙදනා – ඉදං තස්මිං සමයෙ දුක්ඛං හොති…පෙ….

560. කතමං තස්මිං සමයෙ දුක්ඛින්ද්රියං හොති? යං තස්මිං සමයෙ කායිකං අසාතං කායිකං දුක්ඛං කායසම්ඵස්සජං අසාතං දුක්ඛං වෙදයිතං කායසම්ඵස්සජා අසාතා දුක්ඛා වෙදනා ¶ – ඉදං තස්මිං සමයෙ දුක්ඛින්ද්රියං හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

තස්මිං ¶ ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, තීණින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා කායවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

561. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො ¶ හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

562. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අකුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකා මනොධාතු උප්පන්නා හොති උපෙක්ඛාසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ඵොට්ඨබ්බාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ¶ ආහාරා හොන්ති, තීණින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා මනොධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

563. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං ¶ – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

564. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අකුසලස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා විපාකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු උප්පන්නා හොති උපෙක්ඛාසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ධම්මාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, තීණින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති ¶ , එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

565. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ¶ ඨපෙත්වා ¶ සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

566. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ මනොධාතු උප්පන්නා හොති කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්මවිපාකා උපෙක්ඛාසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ඵොට්ඨබ්බාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

567. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො ¶ විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා ¶ ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

කිරියාමනොවිඤ්ඤාණධාතුසොමනස්සසහගතා

568. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ මනොවිඤ්ඤාණධාතු උප්පන්නා හොති කිරියා නෙව ¶ කුසලා නාකුසලා න ච කම්මවිපාකා සොමනස්සසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ධම්මාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති, මනින්ද්රියං හොති, සොමනස්සින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

569. කතමො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති? යො තස්මිං සමයෙ ඵස්සො ඵුසනා සංඵුසනා සංඵුසිතත්තං – අයං තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ….

570. කතමා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං – අයං තස්මිං සමයෙ චිත්තස්සෙකග්ගතා හොති.

571. කතමං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති? යො තස්මිං සමයෙ චෙතසිකො වීරියාරම්භො නික්කමො පරක්කමො උය්යාමො ¶ වායාමො උස්සාහො උස්සොළ්හී ථාමො ධිති අසිථිලපරක්කමතා ¶ අනික්ඛිත්තඡන්දතා අනික්ඛිත්තධුරතා ධුරසම්පග්ගාහො වීරියං වීරියින්ද්රියං වීරියබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ වීරියින්ද්රියං හොති.

572. කතමං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති? යා තස්මිං සමයෙ චිත්තස්ස ඨිති සණ්ඨිති අවට්ඨිති අවිසාහාරො අවික්ඛෙපො අවිසාහටමානසතා සමථො සමාධින්ද්රියං සමාධිබලං – ඉදං තස්මිං සමයෙ සමාධින්ද්රියං හොති…පෙ… යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ¶ ඵස්සො හොති…පෙ… එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

573. කතමො තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො පීති චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා ¶ වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

කිරියා මනොවිඤ්ඤාණධාතු සොමනස්සසහගතා.

කිරියාමනොවිඤ්ඤාණධාතුඋපෙක්ඛාසහගතා

574. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ මනොවිඤ්ඤාණධාතු උප්පන්නා හොති කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්මවිපාකා උපෙක්ඛාසහගතා රූපාරම්මණා වා…පෙ… ධම්මාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්ඤා හොති, චෙතනා හොති, චිත්තං හොති, විතක්කො හොති, විචාරො හොති, උපෙක්ඛා හොති, චිත්තස්සෙකග්ගතා ¶ හොති, වීරියින්ද්රියං හොති, සමාධින්ද්රියං හොති මනින්ද්රියං හොති, උපෙක්ඛින්ද්රියං හොති, ජීවිතින්ද්රියං හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති, ද්වායතනානි හොන්ති, ද්වෙ ධාතුයො හොන්ති, තයො ආහාරා හොන්ති, පඤ්චින්ද්රියානි හොන්ති, එකො ඵස්සො හොති…පෙ… එකා මනොවිඤ්ඤාණධාතු හොති, එකං ධම්මායතනං හොති, එකා ධම්මධාතු හොති; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා – ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ….

575. කතමො ¶ තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති? ඵස්සො චෙතනා විතක්කො විචාරො චිත්තස්සෙකග්ගතා වීරියින්ද්රියං සමාධින්ද්රියං ජීවිතින්ද්රියං; යෙ වා පන තස්මිං සමයෙ අඤ්ඤෙපි අත්ථි පටිච්චසමුප්පන්නා අරූපිනො ධම්මා ඨපෙත්වා වෙදනාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා සඤ්ඤාක්ඛන්ධං ඨපෙත්වා විඤ්ඤාණක්ඛන්ධං – අයං තස්මිං සමයෙ සඞ්ඛාරක්ඛන්ධො හොති…පෙ… ඉමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා.

කිරියා මනොවිඤ්ඤාණධාතු උපෙක්ඛාසහගතා.

576. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ මනොවිඤ්ඤාණධාතු උප්පන්නා හොති කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්මවිපාකා සොමනස්සසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා…පෙ… සොමනස්සසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… සොමනස්සසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා…පෙ… සොමනස්සසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණසම්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා…පෙ… උපෙක්ඛාසහගතා ඤාණවිප්පයුත්තා සසඞ්ඛාරෙන රූපාරම්මණා වා…පෙ… ධම්මාරම්මණා වා යං යං වා පනාරබ්භ ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති ¶ …පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ… අලොභො අබ්යාකතමූලං…පෙ… අදොසො අබ්යාකතමූලං…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

577. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ රූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව කුසලං නාකුසලං න ච කම්මවිපාකං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරං විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං ¶ සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

578. කතමෙ ¶ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ රූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව කුසලං නාකුසලං න ච කම්මවිපාකං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරං විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං…පෙ… පඨමං ඣානං…පෙ… පඤ්චමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

579. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව කුසලං නාකුසලං න ච කම්මවිපාකං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරං සබ්බසො රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං ¶ සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

580. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව ¶ කුසලං නාකුසලං න ච කම්මවිපාකං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරං සබ්බසො ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො ¶ හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

581. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව කුසලං නාකුසලං න ච කම්මවිපාකං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරං සබ්බසො විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති ¶ , තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.

582. කතමෙ ධම්මා අබ්යාකතා? යස්මිං සමයෙ අරූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව කුසලං නාකුසලං න ච කම්මවිපාකං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරං සබ්බසො ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤාසහගතං සුඛස්ස ච පහානා…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, තස්මිං සමයෙ ඵස්සො හොති…පෙ… අවික්ඛෙපො හොති…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා…පෙ… අලොභො අබ්යාකතමූලං…පෙ… අදොසො අබ්යාකතමූලං…පෙ… අමොහො අබ්යාකතමූලං…පෙ… ඉමෙ ධම්මා අබ්යාකතා.