📜
11. මග්ගඞ්ගවිභඞ්ගො
2. අභිධම්මභාජනීයවණ්ණනා
490. අභිධම්මෙ ¶ ¶ ලොකුත්තරචිත්තභාජනීයෙපි ‘‘තස්මිං ඛො පන සමයෙ චත්තාරො ඛන්ධා හොන්ති…පෙ… අට්ඨඞ්ගිකො මග්ගො හොතී’’ති (ධ. ස. 337) වුත්තත්තා ඉධාපි අභිධම්මභාජනීයෙ අභිධම්මානුරූපං දෙසනං කරොන්තො ‘‘අට්ඨඞ්ගිකො මග්ගො’’ති අරියොපපදතං න කරොති.
493. තස්මිං සමයෙති ලොකියකාලෙන එතෙසං අතිරෙකකිච්චං දස්සෙති. විරතිඋප්පාදනෙන මිච්ඡාවාචාදීනි පුග්ගලං පජහාපෙන්තීති සම්මාදිට්ඨාදීනි පඤ්ච ‘‘කාරාපකඞ්ගානී’’ති වුත්තානි. සම්මාවාචාදිකිරියා හි විරති, තඤ්ච එතානි කාරාපෙන්තීති. විරතිවසෙනාති විරමණකිරියාවසෙන, න කාරාපකභාවෙන කත්තුභාවෙන චාති අත්ථො. ඉමං…පෙ… කිච්චාතිරෙකතං දස්සෙතුන්ති ලොකුත්තරක්ඛණෙපි ඉමානෙව පඤ්ච සම්මාවාචාදිත්තයස්ස එකක්ඛණෙ කාරාපකානීති දස්සෙතුන්ති අත්ථො. මිච්ඡාදිට්ඨාදිකා දස, තප්පච්චයා අකුසලා ච දසාති වීසති අකුසලපක්ඛියා, සම්මාදිට්ඨාදිකා දස, තප්පච්චයා ච කුසලා දසාති වීසති කුසලපක්ඛියා ච මහාචත්තාරීසකසුත්තෙ (ම. නි. 3.136) වුත්තාති තස්ස එතං නාමං.
පුඤ්ඤභාගියාති පුඤ්ඤකොට්ඨාසෙ භවා, පුඤ්ඤාභිසඞ්ඛාරෙකදෙසභූතාති අත්ථො. ඛන්ධොපධිං විපච්චති, තත්ථ වා විපච්චතීති උපධිවෙපක්කා.
පඤ්චඞ්ගිකමග්ගං උද්දිසිත්වා තත්ථ එකෙකං පුච්ඡිත්වා තස්ස තස්සෙව සමයවවත්ථානං කත්වා විස්සජ්ජනං ¶ ‘‘පාටියෙක්කං පුච්ඡිත්වා පාටියෙක්කං විස්සජ්ජන’’න්ති වුත්තං. සහ පන පුච්ඡිත්වා පඤ්චන්නම්පි සමයවවත්ථානං කත්වා විස්සජ්ජනෙ ‘‘තත්ථ කතමා සම්මාදිට්ඨියා පඤ්ඤා’’තිආදිකො පටිනිද්දෙසො එකතො විස්සජ්ජනපටිනිද්දෙසත්තා න පාටියෙක්කං පුච්ඡාවිස්සජ්ජනං නාම හොතීති. තත්ථ පඤ්චඞ්ගිකවාරෙ එව පාටියෙක්කං පුච්ඡාවිස්සජ්ජනං සම්මාදිට්ඨාදීසු කාරාපකඞ්ගෙසු එකෙකමුඛාය භාවනාය මග්ගුප්පත්තිං සන්ධාය කතන්ති වෙදිතබ්බං. වාචාදීනි හි පුබ්බසුද්ධියා සිජ්ඣන්ති, න මග්ගස්ස උපචාරෙනාති.
අභිධම්මභාජනීයවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
මග්ගඞ්ගවිභඞ්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.