📜

14. සික්ඛාපදවිභඞ්ගො

1. අභිධම්මභාජනීයවණ්ණනා

703. පතිට්ඨානට්ඨෙනාති සම්පයොගවසෙන උපනිස්සයවසෙන ච ඔකාසභාවෙන. පිට්ඨපූවඔදනකිණ්ණනානාසම්භාරෙ පක්ඛිපිත්වා මද්දිත්වා කතා සුරා නාම. මධුකාදිපුප්ඵපනසාදිඵලඋච්ඡුමුද්දිකාදිනානාසම්භාරානං රසා චිරපරිවාසිතා මෙරයං නාම, ආසවොති අත්ථො.

704. තංසම්පයුත්තත්තාති විරතිසම්පයුත්තත්තා, විරතිචෙතනාසම්පයුත්තත්තා වා.

කම්මපථා එවාති අසබ්බසාධාරණෙසු ඣානාදිකොට්ඨාසෙසු කම්මපථකොට්ඨාසිකා එවාති අත්ථො. සුරාපානම්පි ‘‘සුරාපානං, භික්ඛවෙ, ආසෙවිතං…පෙ… නිරයසංවත්තනික’’න්ති (අ. නි. 8.40) විසුං කම්මපථභාවෙන ආගතන්ති වදන්ති. එවං සති එකාදස කම්මපථා සියුං, තස්මාස්ස යථාවුත්තෙස්වෙව කම්මපථෙසු උපකාරකත්තසභාගත්තවසෙන අනුපවෙසො දට්ඨබ්බො.

සත්තඉත්ථිපුරිසාරම්මණතා තථාගහිතසඞ්ඛාරාරම්මණතාය දට්ඨබ්බා. ‘‘පඤ්ච සික්ඛාපදා පරිත්තාරම්මණා’’ති හි වුත්තං. ‘‘සබ්බාපි හි එතා වීතික්කමිතබ්බවත්ථුං ආරම්මණං කත්වා වෙරචෙතනාහි එව විරමන්තී’’ති (විභ. අට්ඨ. 704) ච වක්ඛතීති.

ගොරූපසීලකො පකතිභද්දො. කාකණිකමත්තස්ස අත්ථායාතිආදි ලොභවසෙන මුසාකථනෙ වුත්තං. දොසවසෙන මුසාකථනෙ ච නිට්ඨප්පත්තො සඞ්ඝභෙදො ගහිතො. දොසවසෙන පරස්ස බ්යසනත්ථාය මුසාකථනෙ පන තස්ස තස්ස ගුණවසෙන අප්පසාවජ්ජමහාසාවජ්ජතා යොජෙතබ්බා, මන්දාධිමත්තබ්යසනිච්ඡාවසෙන ච. නිස්සග්ගියථාවරවිජ්ජාමයිද්ධිමයා සාහත්ථිකාණත්තිකෙස්වෙව පවිසන්තීති ද්වෙ එව ගහිතා.

පඤ්චපි කම්මපථා එවාති චෙතනාසඞ්ඛාතං පරියායසීලං සන්ධාය වුත්තං, විරතිසීලං පන මග්ගකොට්ඨාසිකන්ති. තෙසං පනාති සෙසසීලානං.

712. ‘‘කොට්ඨාසභාවෙනා’’ති වුත්තං, ‘‘පතිට්ඨානභාවෙනා’’ති පන වත්තබ්බං. එත්ථ පන සික්ඛාපදවාරෙ පහීනපඤ්චාභබ්බට්ඨානස්ස අරහතො විරමිතබ්බවෙරස්ස සබ්බථා අභාවා කිරියෙසු විරතියො න සන්තීති න උද්ධටා, සෙක්ඛානං පන පහීනපඤ්චවෙරත්තෙපි තංසභාගතාය වෙරභූතානං අකුසලානං වෙරනිදානානං ලොභාදීනඤ්ච සබ්භාවා විරතීනං උප්පත්ති න න භවිස්සති. අකුසලසමුට්ඨිතානි ච කායකම්මාදීනි තෙසං කායදුච්චරිතාදීනි වෙරානෙව, තෙහි ච තෙසං විරතියො හොන්තෙව, යතො නඵලභූතස්සපි උපරිමග්ගත්තයස්ස අට්ඨඞ්ගිකතා හොති. සික්ඛාවාරෙ ච අභාවෙතබ්බතාය ඵලධම්මාපි න සික්ඛිතබ්බා, නාපි සික්ඛිතසික්ඛස්ස උප්පජ්ජමානා කිරියධම්මාති න කෙචි අබ්යාකතා සික්ඛාති උද්ධටා.

අභිධම්මභාජනීයවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

2. පඤ්හපුච්ඡකවණ්ණනා

714. සම්පත්තවිරතිවසෙනාති සම්පත්තෙ පච්චුප්පන්නෙ ආරම්මණෙ යථාවිරමිතබ්බතො විරතිවසෙනාති අත්ථො.

පඤ්හපුච්ඡකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

සික්ඛාපදවිභඞ්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.