📜

14. සික්ඛාපදවිභඞ්ගො

1. අභිධම්මභාජනීයවණ්ණනා

703. සික්ඛාසඞ්ඛාතානං කුසලධම්මානං පඤ්ච සීලඞ්ගානි නිස්සයභාවෙන වා පතිට්ඨා සියුං, උපනිස්සයභාවෙන වාති තදුභයං දස්සෙන්තො ආහ ‘‘සම්පයොගවසෙන, උපනිස්සයවසෙන ච ඔකාසභාවෙනා’’ති.

704. ‘‘කම්මපථා එවා’’ති නියමස්ස කතත්තා වුත්තං ‘‘අසබ්බසාධාරණෙසූ’’ති. න හි සක්කා ඉන්ද්රියාදිසාධාරණකොට්ඨාසවසෙන නියමං කාතුං. කම්මපථකොට්ඨාසිකා එව, න ඣානාදිකොට්ඨාසිකා. කම්මපථභාවෙන ආගතන්ති වදන්ති, දුග්ගතියා, තත්ථ උප්පජ්ජනදුක්ඛස්ස ච පවත්තිඋපායභාවතොති අධිප්පායො. අස්ස සුරාපානස්ස. උපකාරකත්තං සබ්බෙසං. සභාගත්තං මිච්ඡාචාරස්ස.

තථාගහිතසඞ්ඛාරාරම්මණතායාති ‘‘සත්තං අවහරාමි, සත්තෙ විප්පටිපජ්ජාමී’’තිආදිනා සත්තාකාරෙන ගහිතසඞ්ඛාරාරම්මණතාය, න පන සත්තපඤ්ඤත්තිආරම්මණතායාති අධිප්පායො. ‘‘පඤ්ච සික්ඛාපදා’’තිආදිනා තමෙවත්ථං විවරති.

තස්ස තස්සාති යස්ස යස්ස බ්යසනත්ථාය. සයං වා උසුආදිං ඛිපති, ඔපාතඛණනාදිං කරොති, තාදිසං මන්තං පරිජප්පති, කම්මජඉද්ධිං වළඤ්ජෙති, අඤ්ඤෙන වා තං සබ්බං කාරෙතීති ආහ ‘‘නිස්සග්ගිය…පෙ… ද්වෙ එව ගහිතා’’ති.

යදිපි කොට්ඨාසවාරෙ විරති සරූපෙන නාගතා ‘‘යෙවාපනා’’ත්වෙව වුත්තා, භජාපියමානා පන මග්ගභාවංයෙව භජතීති ආහ ‘‘විරතිසීලං පන මග්ගකොට්ඨාසික’’න්ති. සෙසසීලානන්ති සෙසඅවීතික්කන්තසීලානං.

712. අභබ්බට්ඨානාති පාණාතිපාතාදයො. යථා පාණාතිපාතාදයො වෙරහෙතුතාය වෙරං, එවං තදඤ්ඤෙපි අකුසලාති වුත්තං ‘‘තංසභාගතාය වෙරභූතාන’’න්ති. විරතීනං උප්පත්ති න න භවිස්සති සෙක්ඛානන්ති යොජනා. ‘‘අකුසලසමුට්ඨිතානි චා’’තිආදිනාපි සෙක්ඛානං උභයෙන විරතිසබ්භාවංයෙව විභාවෙති. තස්සත්ථො – යානි අකුසලසමුට්ඨිතානි කායකම්මාදීනි, තානි තෙසං සෙක්ඛානං කායදුච්චරිතාදීනීති වෙරානියෙව , තෙහි වෙරෙහි තෙසං සෙක්ඛානං විරතියො සම්භවන්තියෙව. යතොති යස්මා පාණාතිපාතාදිවිරමිතබ්බනිප්පරියායවෙරාභාවෙපි කායදුච්චරිතාදිවෙරමත්තතො සෙක්ඛානං විරතිසම්භවතො. නඵලභූතස්සාපීති යථා ඵලස්ස මග්ගපටිබිම්බභූතත්තා මග්ගසදිසං සත්තඅට්ඨඞ්ගිකතා සියා, එවං අඵලභූතස්සාපි සකදාගාමිමග්ගාදිකස්ස යතො විරතිසම්භවතො අට්ඨඞ්ගිකතා හොති, අඤ්ඤථා පඤ්චඞ්ගිකො එව සියාති අධිප්පායො.

අභිධම්මභාජනීයවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

2. පඤ්හපුච්ඡකවණ්ණනා

714. යථාවිරමිතබ්බතොති යො යො පාණාතිපාතාදි විරමිතබ්බො, තතො විරතිවසෙන.

පඤ්හපුච්ඡකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

සික්ඛාපදවිභඞ්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.