📜

8. සතිපට්ඨානකථාවණ්ණනා

301. ඉදානි සතිපට්ඨානකථා හොති. ‘‘තත්ථ – චතුන්නං, භික්ඛවෙ, සතිපට්ඨානානං සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච දෙසෙස්සාමී’’ති (සං. නි. 5.408) සතිපට්ඨානසංයුත්තෙ වුත්තනයෙනෙව යෙසං කායාදයො සතියා ආරම්මණධම්මෙ ගහෙත්වා ‘‘සබ්බෙ ධම්මා සතිපට්ඨානා’’ති ලද්ධි, සෙය්යථාපි එතරහි අන්ධකානං. අන්ධකා නාම පුබ්බසෙලියා, අපරසෙලියා, රාජගිරියා, සිද්ධත්ථිකාති ඉමෙ පච්ඡා උප්පන්නනිකායා. තෙසං ලද්ධිවිවෙචනත්ථං පුච්ඡා සකවාදිස්ස, පටිඤ්ඤා පරවාදිස්ස. තත්ථ යස්මා ‘‘පතිට්ඨාති එතෙසූති පට්ඨානා ¶ . කා පතිට්ඨාති? සති. සතියා පට්ඨානා සතිපට්ඨානා’’ති ඉමිනා අත්ථෙන සතිගොචරාපි සතිපට්ඨානා. ‘‘පතිට්ඨහන්තීති පට්ඨානා. කා ¶ පතිට්ඨහන්ති? සතියො. සතියොව පට්ඨානා සතිපට්ඨානා’’ති ඉමිනා අත්ථෙන සතියොව සතිපට්ඨානා. තස්මා ද්වෙපි වාදා පරියායෙන යුජ්ජන්ති. යෙ පන තං පරියායං පහාය එකන්තෙනෙව ‘‘සබ්බෙ ධම්මා සතිපට්ඨානා’’ති වදන්ති, තෙ සන්ධාය පුච්ඡා සකවාදිස්ස, ආරම්මණවසෙන පටිඤ්ඤා පරවාදිස්ස. සබ්බෙ ධම්මා සතීති අනුයුත්තස්ස පන සබ්බෙසං සතිසභාවාභාවතො පටික්ඛෙපො තස්සෙව. තත්ථ ඛයගාමීතිආදීනි මග්ගවිසෙසනානි. එකායනමග්ගො හි කිලෙසානං ඛයභූතං නිබ්බානං ගච්ඡතීති ඛයගාමී. චත්තාරි සච්චානි බුජ්ඣන්තො ගච්ඡතීති බොධගාමී. වට්ටං අපචිනන්තො ගච්ඡතීති අපචයගාමී. එවමෙතෙහි පදෙහි ‘‘කිං තෙ සබ්බෙ ධම්මා එවරූපො තෙ එකායනො මග්ගො හොතී’’ති පුච්ඡති. අනාසවා අසංයොජනියාතිආදීනිපි ලොකුත්තරභාවං පුච්ඡනත්ථාය වුත්තානි. බුද්ධානුස්සතීතිආදීනි පභෙදපුච්ඡාවසෙන වුත්තානි.

චක්ඛායතනං ¶ සතිපට්ඨානන්තිආදි සබ්බධම්මානං පභෙදපුච්ඡාවසෙන වුත්තං. තත්ථාපි සතිවසෙන පටික්ඛෙපො, ආරම්මණවසෙන පටිඤ්ඤාති. එවං සබ්බපඤ්හෙසු අත්ථො වෙදිතබ්බො. සුත්තසාධනා උත්තානත්ථායෙවාති.

සතිපට්ඨානකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.