මූල > අභිධම්මපිටක > කථාවත්ථුපාළි

503. ඡ ¶ ගතියොති? ආමන්තා. නනු පඤ්ච ගතියො වුත්තා භගවතා – නිරයො, තිරච්ඡානයොනි, පෙත්තිවිසයො, මනුස්සා, දෙවාති [ම. නි. 1.153]? ආමන්තා. හඤ්චි පඤ්ච ගතියො වුත්තා භගවතා – නිරයො, තිරච්ඡානයොනි, පෙත්තිවිසයො, මනුස්සා, දෙවා; නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘ඡ ගතියො’’ති.

ඡ ¶ ගතියොති? ආමන්තා. නනු කාලකඤ්චිකා [කාලකඤ්ජිකා (සී. ස්යා. කං.), කාළකඤ්ජකා (පී.)] සුරා පෙතානං සමානවණ්ණා සමානභොගා සමානාහාරා සමානායුකා පෙතෙහි සහ ¶ ආවාහවිවාහං ගච්ඡන්තීති? ආමන්තා. හඤ්චි කාලකඤ්චිකා අසුරා පෙතානං සමානවණ්ණා සමානභොගා සමානාහාරා සමානායුකා පෙතෙහි සහ ආවාහවිවාහං ගච්ඡන්ති, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘ඡ ගතියො’’ති.

ඡ ගතියොති? ආමන්තා. නනු වෙපචිත්තිපරිසා දෙවානං සමානවණ්ණා සමානභොගා සමානාහාරා සමානායුකා දෙවෙහි සහ ආවාහවිවාහං ගච්ඡන්තීති? ආමන්තා. හඤ්චි වෙපචිත්තිපරිසා ¶ දෙවානං සමානවණ්ණා සමානභොගා සමානාහාරා සමානායුකා දෙවෙහි සහ ආවාහවිවාහං ගච්ඡන්ති, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘ඡ ගතියො’’ති.

ඡ ගතියොති? ආමන්තා. නනු වෙපචිත්තිපරිසා පුබ්බදෙවාති? ආමන්තා. හඤ්චි වෙපචිත්තිපරිසා පුබ්බදෙවා, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘ඡ ගතියො’’ති.

504. න වත්තබ්බං – ‘‘ඡ ගතියො’’ති? ආමන්තා. නනු ¶ අත්ථි අසුරකායොති, ආමන්තා. හඤ්චි අත්ථි අසුරකායො, තෙන වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘ඡ ගතියො’’ති.

505. අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. කාමභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. රූපභවොති ¶ ? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. අරූපභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. කාමභවස්ස ච රූපභවස්ස ච අන්තරෙ අත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. රූපභවස්ස ච අරූපභවස්ස ච අන්තරෙ අත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කාමභවස්ස ¶ ච රූපභවස්ස ච අන්තරෙ නත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. හඤ්චි කාමභවස්ස ච රූපභවස්ස ච අන්තරෙ නත්ථි අන්තරාභවො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි අන්තරාභවො’’ති. රූපභවස්ස ච අරූපභවස්ස ච අන්තරෙ නත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා ¶ . හඤ්චි ¶ රූපභවස්ස ච අරූපභවස්ස ච අන්තරෙ නත්ථි අන්තරාභවො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි අන්තරාභවො’’ති.

506. අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. පඤ්චමී සා යොනි, ඡට්ඨමී සා ගති, අට්ඨමී සා විඤ්ඤාණට්ඨිති, දසමො සො සත්තාවාසොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. අන්තරාභවො භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අන්තරාභවූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අන්තරාභවූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අන්තරාභවෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අන්තරාභවෙ ¶ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අන්තරාභවො පඤ්චවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

507. අත්ථි කාමභවො, කාමභවො භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවො, අන්තරාභවො භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි කාමභවූපගං කම්මන්ති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි කාමභවූපගා සත්තාති? ආමන්තා. අත්ථි ¶ අන්තරාභවූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමභවෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? ආමන්තා. අන්තරාභවෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමභවෙ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා. අන්තරාභවෙ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමභවො පඤ්චවොකාරභවොති? ආමන්තා. අන්තරාභවො පඤ්චවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි රූපභවො, රූපභවො භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවො, අන්තරාභවො භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි ¶ විඤ්ඤාණට්ඨිති ¶ අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපභවූපගං කම්මන්ති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි ¶ රූපභවූපගා සත්තාති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපභවෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? ආමන්තා. අන්තරාභවෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපභවෙ ¶ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා. අන්තරාභවෙ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපභවො පඤ්චවොකාරභවොති? ආමන්තා. අන්තරාභවො පඤ්චවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි අරූපභවො, අරූපභවො භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවො, අන්තරාභවො භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අරූපභවූපගං කම්මන්ති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අරූපභවූපගා සත්තාති? ආමන්තා. අත්ථි අන්තරාභවූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරූපභවෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? ආමන්තා. අන්තරාභවෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති ¶ උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරූපභවෙ අත්ථි වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා. අන්තරාභවෙ අත්ථි වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරූපභවො චතුවොකාරභවොති? ආමන්තා. අන්තරාභවො ¶ චතුවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

508. අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. සබ්බෙසඤ්ඤෙව සත්තානං අත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ …පෙ… සබ්බෙසඤ්ඤෙව සත්තානං නත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. හඤ්චි සබ්බෙසඤ්ඤෙව සත්තානං නත්ථි අන්තරාභවො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි අන්තරාභවො’’ති.

අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. ආනන්තරියස්ස පුග්ගලස්ස අත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… ආනන්තරියස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. හඤ්චි ආනන්තරියස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි අන්තරාභවො’’ති.

න ¶ ¶ ආනන්තරියස්ස පුග්ගලස්ස අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. ආනන්තරියස්ස පුග්ගලස්ස අත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… ආනන්තරියස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. න ආනන්තරියස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නිරයූපගස්ස පුග්ගලස්ස…පෙ… අසඤ්ඤසත්තූපගස්ස පුග්ගලස්ස ¶ …පෙ… අරූපූපගස්ස පුග්ගලස්ස අත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරූපූපගස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. හඤ්චි අරූපූපගස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි අන්තරාභවො’’ති.

න අරූපූපගස්ස පුග්ගලස්ස අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. අරූපූපගස්ස ¶ පුග්ගලස්ස අත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරූපූපගස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. න අරූපූපගස්ස පුග්ගලස්ස නත්ථි අන්තරාභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

509. න වත්තබ්බං අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. නනු අන්තරාපරිනිබ්බායී පුග්ගලො අත්ථීති? ආමන්තා. හඤ්චි අන්තරාපරිනිබ්බායී පුග්ගලො අත්ථි, තෙන වත රෙ [නො ච වත රෙ (සී. ක.), නො වත රෙ (ස්යා.)] වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි අන්තරාභවො’’ති.

අන්තරාපරිනිබ්බායී පුග්ගලො අත්ථීති කත්වා අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. උපහච්චපරිනිබ්බායී පුග්ගලො අත්ථීති කත්වා අත්ථි උපහච්චභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අන්තරාපරිනිබ්බායී පුග්ගලො අත්ථීති කත්වා අත්ථි අන්තරාභවොති? ආමන්තා. අසඞ්ඛාරපරිනිබ්බායී පුග්ගලො…පෙ… සසඞ්ඛාරපරිනිබ්බායී පුග්ගලො අත්ථීති කත්වා අත්ථි සසඞ්ඛාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

510. පඤ්චෙව ¶ ¶ කාමගුණා කාමධාතූති? ආමන්තා. නනු අත්ථි තප්පටිසඤ්ඤුත්තො ඡන්දොති? ආමන්තා. හඤ්චි අත්ථි තප්පටිසඤ්ඤුත්තො ඡන්දො, නො ච ¶ වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘පඤ්චෙව කාමගුණා කාමධාතූ’’ති. නනු අත්ථි තප්පටිසඤ්ඤුත්තො රාගො තප්පටිසඤ්ඤුත්තො ඡන්දො තප්පටිසඤ්ඤුත්තො ඡන්දරාගො ¶ තප්පටිසඤ්ඤුත්තො සඞ්කප්පො තප්පටිසඤ්ඤුත්තො රාගො තප්පටිසඤ්ඤුත්තො සඞ්කප්පරාගො තප්පටිසඤ්ඤුත්තා පීති තප්පටිසඤ්ඤුත්තං සොමනස්සං තප්පටිසඤ්ඤුත්තං පීතිසොමනස්සන්ති? ආමන්තා. හඤ්චි අත්ථි තප්පටිසඤ්ඤුත්තං පීතිසොමනස්සං, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘පඤ්චෙව කාමගුණා කාමධාතූ’’ති.

පඤ්චෙව කාමගුණා කාමධාතූති? ආමන්තා. මනුස්සානං චක්ඛු න කාමධාතූති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… මනුස්සානං සොතං…පෙ… මනුස්සානං ඝානං…පෙ… මනුස්සානං ජිව්හා…පෙ… මනුස්සානං කායො…පෙ… මනුස්සානං මනො න කාමධාතූති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

මනුස්සානං මනො න කාමධාතූති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා –

‘‘පඤ්ච කාමගුණා ලොකෙ, මනොච්ඡට්ඨා පවෙදිතා;

එත්ථ ඡන්දං විරාජෙත්වා, එවං දුක්ඛා පමුච්චතී’’ති [සු. නි. 173; සං. නි. 1.30].

අත්ථෙව ¶ සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි න වත්තබ්බං – ‘‘මනුස්සානං මනො න කාමධාතූ’’ති.

511. පඤ්චෙව කාමගුණා කාමධාතූති? ආමන්තා. කාමගුණා භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි කාමගුණූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි කාමගුණූපගා සත්තාති? න හෙවං ¶ වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමගුණෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමගුණෙ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමගුණා පඤ්චවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමගුණෙ සම්මාසම්බුද්ධා උප්පජ්ජන්ති, පච්චෙකසම්බුද්ධා උප්පජ්ජන්ති, සාවකයුගං උප්පජ්ජතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කාමධාතු භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. කාමගුණා භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි කාමධාතූපගං කම්මන්ති? ආමන්තා. අත්ථි කාමගුණූපගං කම්මන්ති ¶ ? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි කාමධාතූපගා සත්තාති? ආමන්තා. අත්ථි කාමගුණූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කාමධාතුයා සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? ආමන්තා. කාමගුණෙ සත්තා ¶ ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ …පෙ… කාමධාතුයා අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා. කාමගුණෙ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමධාතු පඤ්චවොකාරභවොති? ආමන්තා. කාමගුණා පඤ්චවොකාරභවොති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කාමධාතුයා සම්මාසම්බුද්ධා උප්පජ්ජන්ති, පච්චෙකසබුද්ධා උප්පජ්ජන්ති, සාවකයුගං උප්පජ්ජතීති? ආමන්තා. කාමගුණෙ සම්මාසම්බුද්ධා උප්පජ්ජන්ති, පච්චෙකසම්බුද්ධා උප්පජ්ජන්ති, සාවකයුගං උප්පජ්ජතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

512. න වත්තබ්බං – ‘‘පඤ්චෙව කාමගුණා කාමධාතූ’’ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, කාමගුණා! කතමෙ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සොතවිඤ්ඤෙය්යා සද්දා…පෙ… ඝානවිඤ්ඤෙය්යා ගන්ධා…පෙ… ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යා රසා…පෙ… කායවිඤ්ඤෙය්යා ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා – ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච කාමගුණා’’ති. අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි පඤ්චෙව කාමගුණා කාමධාතූති.

513. පඤ්චෙවායතනා ¶ ¶ කාමාති? ආමන්තා. නනු අත්ථි තප්පටිසංයුත්තො ඡන්දොති? ආමන්තා. හඤ්චි අත්ථි තප්පටිසංයුත්තො ඡන්දො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘පඤ්චෙවායතනා කාමා’’ති. නනු අත්ථි තප්පටිසංයුත්තො රාගො තප්පටිසංයුත්තො ඡන්දො තප්පටිසංයුත්තො ඡන්දරාගො තප්පටිසංයුත්තො සඞ්කප්පො තප්පටිසංයුත්තො රාගො තප්පටිසංයුත්තො සඞ්කප්පරාගො තප්පටිසංයුත්තා පීති තප්පටිසංයුත්තං සොමනස්සං තප්පටිසංයුත්තං පීතිසොමනස්සන්ති? ආමන්තා ¶ . හඤ්චි අත්ථි තප්පටිසංයුත්තං පීතිසොමනස්සං, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘පඤ්චෙවායතනා කාමා’’ති.

514. න ¶ වත්තබ්බං – ‘‘පඤ්චෙවායතනා කාමා’’ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, කාමගුණා! කතමෙ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යා රූපා…පෙ… කායවිඤ්ඤෙය්යා ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා – ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච කාමගුණා’’ති. අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි පඤ්චෙවායතනා කාමාති.

පඤ්චෙවායතනා කාමාති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, කාමගුණා! කතමෙ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යා රූපා…පෙ… කායවිඤ්ඤෙය්යා ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා – ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච කාමගුණා ¶ . අපි ච, භික්ඛවෙ, නෙතෙ කාමා කාමගුණා නාමෙතෙ අරියස්ස විනයෙ වුච්ච’’න්ති –

අථෙත්ථ ධීරා විනයන්ති ඡන්ද’’න්ති [අ. නි. 6.63 නිබ්බෙධිකසුත්තෙ].

අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි න වත්තබ්බං – ‘‘පඤ්චෙවායතනා කාමා’’ති.

515. රූපිනො ¶ ධම්මා රූපධාතූති? ආමන්තා. රූපං ¶ භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං ¶ වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපෙ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා ¶ විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපං පඤ්චවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

රූපධාතු භවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. රූපං භවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපධාතූපගං කම්මන්ති? ආමන්තා. අත්ථි රූපූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපධාතූපගා සත්තාති? ආමන්තා. අත්ථි රූපූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

රූපධාතුයා සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? ආමන්තා. රූපෙ සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපධාතුයා අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා. රූපෙ අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපධාතු ¶ පඤ්චවොකාරභවොති? ආමන්තා. රූපං පඤ්චවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

516. රූපිනො ධම්මා රූපධාතු, කාමධාතුයා අත්ථි රූපන්ති? ආමන්තා. සාව කාමධාතු, සා රූපධාතූති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සාව කාමධාතු, සා රූපධාතූති? ආමන්තා. කාමභවෙන සමන්නාගතො පුග්ගලො ද්වීහි භවෙහි සමන්නාගතො හොති – කාමභවෙන ච රූපභවෙන චාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ.

517. අරූපිනො ¶ ¶ ධම්මා අරූපධාතූති? ආමන්තා. වෙදනා භවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි වෙදනූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි වෙදනූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… වෙදනාය සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… වෙදනාය අත්ථි වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… වෙදනා චතුවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අරූපධාතු භවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. වෙදනා ¶ භවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අරූපධාතූපගං කම්මන්ති? ආමන්තා. අත්ථි වෙදනූපගං කම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි අරූපධාතූපගා සත්තාති? ආමන්තා. අත්ථි වෙදනූපගා සත්තාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අරූපධාතුයා සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? ආමන්තා. වෙදනාය සත්තා ජායන්ති ජීයන්ති මීයන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරූපධාතුයා අත්ථි වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා. වෙදනාය අත්ථි වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරූපධාතු චතුවොකාරභවොති? ආමන්තා. වෙදනා චතුවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

518. අරූපිනො ධම්මා අරූපධාතු, කාමධාතුයා අත්ථි වෙදනා සඤ්ඤා සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා. සාව කාමධාතු, සා අරූපධාතූති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සාව කාමධාතු, සා අරූපධාතූති? ආමන්තා. කාමභවෙන සමන්නාගතො පුග්ගලො ද්වීහි භවෙහි සමන්නාගතො හොති – කාමභවෙන ච අරූපභවෙන චාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

රූපිනො ධම්මා රූපධාතු, අරූපිනො ධම්මා අරූපධාතු, කාමධාතුයා අත්ථි රූපං වෙදනා සඤ්ඤා ¶ සඞ්ඛාරා විඤ්ඤාණන්ති? ආමන්තා ¶ . සාව කාමධාතු, සා රූපධාතු, සා අරූපධාතූති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සාව කාමධාතු, සා රූපධාතු, සා අරූපධාතූති? ආමන්තා. කාමභවෙන සමන්නාගතො පුග්ගලො තීහි භවෙහි සමන්නාගතො හොති – කාමභවෙන ච රූපභවෙන ච අරූපභවෙන චාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

519. අත්ථි ¶ සළායතනිකො අත්තභාවො රූපධාතුයාති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ඝානායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ගන්ධායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනන්ති? ආමන්තා ¶ . අත්ථි තත්ථ රසායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ කායායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ඵොට්ඨබ්බායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

නත්ථි තත්ථ ගන්ධායතනන්ති? ආමන්තා. නත්ථි තත්ථ ඝානායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නත්ථි තත්ථ රසායතනන්ති? ආමන්තා. නත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නත්ථි තත්ථ ඵොට්ඨබ්බායතනන්ති? ආමන්තා ¶ . නත්ථි තත්ථ කායායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

520. අත්ථි තත්ථ චක්ඛායතනං, අත්ථි රූපායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ඝානායතනං, අත්ථි ගන්ධායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ චක්ඛායතනං, අත්ථි රූපායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනං, අත්ථි රසායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ කායායතනං, අත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ සොතායතනං, අත්ථි සද්දායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ මනායතනං, අත්ථි ධම්මායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ඝානායතනං, අත්ථි ගන්ධායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ මනායතනං, අත්ථි ධම්මායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනං, අත්ථි රසායතනන්ති…පෙ… අත්ථි තත්ථ කායායතනං, අත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි තත්ථ ඝානායතනං, නත්ථි ගන්ධායතනන්ති? ආමන්තා ¶ . අත්ථි තත්ථ චක්ඛායතනං, නත්ථි රූපායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ ඝානායතනං, නත්ථි ගන්ධායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ සොතායතනං, නත්ථි සද්දායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ මනායතනං, නත්ථි ධම්මායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනං, නත්ථි රසායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ කායායතනං, නත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ චක්ඛායතනං, නත්ථි රූපායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි ¶ තත්ථ කායායතනං, නත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනන්ති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ සොතායතනං, නත්ථි සද්දායතනං ¶ …පෙ… අත්ථි තත්ථ මනායතනං, නත්ථි ධම්මායතනන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

521. අත්ථි තත්ථ චක්ඛායතනං අත්ථි රූපායතනං, තෙන චක්ඛුනා තං රූපං පස්සතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ඝානායතනං අත්ථි ගන්ධායතනං, තෙන ඝානෙන තං ගන්ධං ඝායතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ චක්ඛායතනං අත්ථි රූපායතනං, තෙන චක්ඛුනා තං රූපං පස්සතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනං අත්ථි රසායතනං, තාය ජිව්හාය තං රසං සායති…පෙ… අත්ථි තත්ථ කායායතනං අත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනං, තෙන කායෙන තං ඵොට්ඨබ්බං ඵුසතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි තත්ථ සොතායතනං අත්ථි සද්දායතනං…පෙ… අත්ථි ¶ තත්ථ මනායතනං අත්ථි ධම්මායතනං, තෙන මනෙන තං ධම්මං විජානාතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ඝානායතනං අත්ථි ගන්ධායතනං, තෙන ඝානෙන තං ගන්ධං ඝායතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ මනායතනං අත්ථි ධම්මායතනං, තෙන මනෙන තං ධම්මං විජානාතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනං අත්ථි රසායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ කායායතනං අත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනං, තෙන කායෙන තං ඵොට්ඨබ්බං ඵුසතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි ¶ තත්ථ ඝානායතනං අත්ථි ගන්ධායතනං, න ච තෙන ඝානෙන තං ගන්ධං ඝායතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ චක්ඛායතනං අත්ථි රූපායතනං, න ච තෙන චක්ඛුනා තං රූපං පස්සතීති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි තත්ථ ඝානායතනං අත්ථි ගන්ධායතනං, න ච තෙන ඝානෙන තං ගන්ධං ඝායතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ සොතායතනං අත්ථි සද්දායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ මනායතනං අත්ථි ධම්මායතනං, න ච තෙන මනෙන තං ධම්මං විජානාතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනං අත්ථි රසායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ කායායතනං අත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනං, න ච තෙන කායෙන තං ඵොට්ඨබ්බං ඵුසතීති? ආමන්තා. අත්ථි ¶ තත්ථ සොතායතනං අත්ථි සද්දායතනං…පෙ… අත්ථි තත්ථ මනායතනං අත්ථි ධම්මායතනං, න ච තෙන මනෙන තං ධම්මං විජානාතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

522. අත්ථි ¶ තත්ථ ඝානායතනං අත්ථි ගන්ධායතනං, තෙන ඝානෙන තං ගන්ධං ඝායතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ මූලගන්ධො සාරගන්ධො තචගන්ධො පත්තගන්ධො පුප්ඵගන්ධො ඵලගන්ධො ආමගන්ධො විස්සගන්ධො සුගන්ධො දුග්ගන්ධොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි තත්ථ ජිව්හායතනං අත්ථි රසායතනං, තාය ජිව්හාය තං රසං සායතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ මූලරසො ඛන්ධරසො තචරසො පත්තරසො පුප්ඵරසො ඵලරසො අම්බිලං මධුරං තිත්තකං කටුකං ලොණියං ඛාරියං ලම්බිලං කසාවො සාදු අසාදූති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අත්ථි තත්ථ කායායතනං අත්ථි ඵොට්ඨබ්බායතනං, තෙන කායෙන තං ඵොට්ඨබ්බං ඵුසතීති? ආමන්තා. අත්ථි තත්ථ කක්ඛළං මුදුකං සණ්හං ඵරුසං සුඛසම්ඵස්සං දුක්ඛසම්ඵස්සං ගරුකං ලහුකන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

523. න වත්තබ්බං – ‘‘සළායතනිකො අත්තභාවො රූපධාතුයා’’ති? ආමන්තා. නනු අත්ථි තත්ථ ඝානනිමිත්තං ජිව්හානිමිත්තං කායනිමිත්තන්ති? ආමන්තා. හඤ්චි අත්ථි තත්ථ ඝානනිමිත්තං ¶ ජිව්හානිමිත්තං කායනිමිත්තං, තෙන ¶ වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සළායතනිකො අත්තභාවො රූපධාතුයා’’ති.

524. අත්ථි රූපං අරූපෙසූති? ආමන්තා. රූපභවො රූපගති රූපසත්තාවාසො රූපසංසාරො රූපයොනි රූපත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු අරූපභවො අරූපගති අරූපසත්තාවාසො අරූපසංසාරො අරූපයොනි අරූපත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. හඤ්චි අරූපභවො…පෙ… අරූපත්තභාවපටිලාභො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි රූපං අරූපෙසූ’’ති.

අත්ථි රූපං අරූපෙසූති? ආමන්තා. පඤ්චවොකාරභවො ගති සත්තාවාසො සංසාරො යොනි විඤ්ඤාණට්ඨිති අත්තභාවපටිලාභොති? න ¶ හෙවං ¶ වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු චතුවොකාරභවො…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. හඤ්චි චතුවොකාරභවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි රූපං අරූපෙසූ’’ති.

525. අත්ථි රූපං රූපධාතුයා, සො ච රූපභවො රූපගති රූපසත්තාවාසො රූපසංසාරො රූපයොනි රූපත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. අත්ථි රූපං අරූපෙසු, සො ච රූපභවො රූපගති…පෙ… රූපත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපං රූපධාතුයා, සො ච පඤ්චවොකාරභවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා ¶ . අත්ථි රූපං අරූපෙසු, සො ච පඤ්චවොකාරභවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ…. අත්ථි රූපං අරූපෙසු, සො ච ¶ අරූපභවො අරූපගති අරූපසත්තාවාසො අරූපසංසාරො අරූපයොනි අරූපත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. අත්ථි රූපං රූපධාතුයා [අරූපධාතුයා (සබ්බත්ථ)], සො ච අරූපභවො අරූපගති…පෙ… අරූපත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපං අරූපෙසු, සො ච චතුවොකාරභවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? ආමන්තා. අත්ථි රූපං රූපධාතුයා [අරූපධාතුයා (සබ්බත්ථ)], සො ච චතුවොකාරභවො ගති…පෙ… අත්තභාවපටිලාභොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

526. අත්ථි රූපං අරූපෙසූති? ආමන්තා. නනු රූපානං නිස්සරණං අරූපං [ඉතිවු. 72; අ. නි. 5.200; දී. නි. 3.321] වුත්තං භගවතාති? ආමන්තා. හඤ්චි රූපානං නිස්සරණං අරූපං [ඉතිවු. 72; අ. නි. 5.200; දී. නි. 3.321] වුත්තං භගවතා, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අත්ථි රූපං අරූපෙසූ’’ති.

රූපානං නිස්සරණං අරූපං වුත්තං භගවතා, අත්ථි රූපං අරූපෙසූති? ආමන්තා ¶ . කාමානං නිස්සරණං නෙක්ඛම්මං වුත්තං භගවතා, අත්ථි නෙක්ඛම්මෙසු කාමා, අත්ථි අනාසවෙසු ආසවා, අත්ථි අපරියාපන්නෙසු පරියාපන්නාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

527. කුසලෙන ¶ ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලන්ති? ආමන්තා. සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා ආභොගො සමන්නාහාරො මනසිකාරො චෙතනා පත්ථනා පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා ආභොගො සමන්නාහාරො මනසිකාරො චෙතනා පත්ථනා පණිධීති? ආමන්තා. හඤ්චි අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසල’’න්ති.

කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො කුසලො සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා… චෙතනා… සද්ධා… වීරියං… සති… සමාධි…පෙ… පඤ්ඤා කුසලා සාරම්මණා, අත්ථි තාය ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො කුසලො අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා… චෙතනා… සද්ධා… වීරියං… සති… සමාධි…පෙ… පඤ්ඤා කුසලා අනාරම්මණා, නත්ථි තාය ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

528. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලන්ති? ආමන්තා. යං කිඤ්චි කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපං සබ්බං තං කුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං කුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු ¶ … ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු කුසලාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු ¶ … තෙජොධාතු ¶ …පෙ… වායොධාතු අබ්යාකතාති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

529. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අනාරම්මණං කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං කුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අනාරම්මණං කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අනාරම්මණා කුසලාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අනාරම්මණං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං ¶ … රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අනාරම්මණා අබ්යාකතාති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අනාරම්මණං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

530. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං ඵස්සවිප්පයුත්තං කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං ඵස්සවිප්පයුත්තං කුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං ඵස්සවිප්පයුත්තං ¶ කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු ඵස්සවිප්පයුත්තා කුසලාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු ඵස්සවිප්පයුත්තා අබ්යාකතාති ¶ ? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

531. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං කුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං කුසලන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අනාරම්මණා ඵස්සවිප්පයුත්තා කුසලාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං ¶ රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අනාරම්මණා ඵස්සවිප්පයුත්තා අබ්යාකතාති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

532. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං කුසලන්ති? ආමන්තා. සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු අනාරම්මණං ¶ , නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. හඤ්චි අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධි; නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං කුසල’’න්ති.

කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො කුසලො සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං කුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා… චෙතනා… සද්ධා… වීරියං… සති… සමාධි…පෙ… පඤ්ඤා කුසලා සාරම්මණා, අත්ථි තාය ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං ¶ වචීකම්මං රූපං කුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං කුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො කුසලො අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං කුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා… චෙතනා… සද්ධා… වීරියං… සති… සමාධි…පෙ… පඤ්ඤා කුසලා අනාරම්මණා, නත්ථි තාය ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං කුසලන්ති? ආමන්තා. යං කිඤ්චි කුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපං සබ්බං තං කුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… යථා කායකම්මං තථා වචීකම්මන්ති.

533. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අකුසලන්ති? ආමන්තා ¶ . සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා ආභොගො සමන්නාහාරො මනසිකාරො චෙතනා පත්ථනා පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා ආභොගො සමන්නාහාරො මනසිකාරො චෙතනා පත්ථනා පණිධීති? ආමන්තා. හඤ්චි අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා ආභොගො සමන්නාහාරො මනසිකාරො චෙතනා පත්ථනා පණිධි; නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අකුසල’’න්ති.

අකුසලෙන ¶ ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො අකුසලො සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අකුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා… චෙතනා… රාගො… දොසො… මොහො… මානො… දිට්ඨි… විචිකිච්ඡා… ථිනං… උද්ධච්චං… අහිරිකං…පෙ… අනොත්තප්පං අකුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං ¶ රූපං අකුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අකුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො අකුසලො අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අකුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා… චෙතනා… රාගො… දොසො… මොහො… මානො… දිට්ඨි… විචිකිච්ඡා… ථිනං… උද්ධච්චං… අහිරිකං…පෙ… අනොත්තප්පං අකුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං කායකම්මං රූපං අකුසලන්ති? ආමන්තා ¶ . යං කිඤ්චි අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපං සබ්බං තං අකුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

534. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසලන්ති? ආමන්තා. සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. හඤ්චි අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධි; නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසල’’න්ති.

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො අකුසලො සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා ¶ … චෙතනා… රාගො… දොසො… මොහො… මානො… දිට්ඨි… විචිකිච්ඡා… ථිනං… උද්ධච්චං… අහිරිකං…පෙ… අනොත්තප්පං අකුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං ¶ රූපං අකුසලං සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො අකුසලො අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතා වෙදනා…පෙ… සඤ්ඤා… චෙතනා… රාගො… දොසො… මොහො… මානො… දිට්ඨි… විචිකිච්ඡා… ථිනං… උද්ධච්චං… අහිරිකං…පෙ… අනොත්තප්පං අකුසලං අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසලන්ති? ආමන්තා. යං කිඤ්චි අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපං සබ්බං තං අකුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

535. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අකුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො අකුසලොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා ¶ . අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අබ්යාකතන්ති ¶ ? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො අබ්යාකතොති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

536. අකුසලෙන ¶ ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං අකුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං…පෙ… රසායතනං…පෙ… ඵොට්ඨබ්බායතනං… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො අනාරම්මණො අකුසලොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං…පෙ… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො අනාරම්මණො අබ්යාකතොති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං අබ්යාකතන්ති? න ¶ හෙවං ¶ වත්තබ්බෙ…පෙ….

537. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං ඵස්සවිප්පයුත්තං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං ඵස්සවිප්පයුත්තං අකුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං ඵස්සවිප්පයුත්තං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො ඵස්සවිප්පයුත්තො අකුසලොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො අනාරම්මණො ඵස්සවිප්පයුත්තො අබ්යාකතොති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන ¶ ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අකුසලන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අකුසලන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන ¶ චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො අනාරම්මණො ඵස්සවිප්පයුත්තො අකුසලොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං රූපායතනං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං සද්දායතනං…පෙ… ගන්ධායතනං… රසායතනං… ඵොට්ඨබ්බායතනං… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො අනාරම්මණො ඵස්සවිප්පයුත්තො අබ්යාකතොති? ආමන්තා. අකුසලෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං වචීකම්මං රූපං අනාරම්මණං ඵස්සවිප්පයුත්තං අබ්යාකතන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

538. න වත්තබ්බං – ‘‘රූපං කුසලම්පි අකුසලම්පී’’ති? ආමන්තා. නනු කායකම්මං වචීකම්මං කුසලම්පි අකුසලම්පීති? ආමන්තා. හඤ්චි කායකම්මං වචීකම්මං කුසලම්පි අකුසලම්පි, තෙන වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘රූපං කුසලම්පි අකුසලම්පී’’ති.

රූපං කුසලම්පි අකුසලම්පීති? ආමන්තා. චක්ඛායතනං කුසලම්පි ¶ අකුසලම්පීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපං කුසලම්පි අකුසලම්පීති? ආමන්තා. සොතායතනං…පෙ… ඝානායතනං… ජිව්හායතනං… කායායතනං… රූපායතනං… සද්දායතනං… ගන්ධායතනං… රසායතනං ¶ … ඵොට්ඨබ්බායතනං… පථවීධාතු… ආපොධාතු… තෙජොධාතු…පෙ… වායොධාතු අසුචි අස්සු ලොහිතං සෙදො කුසලොපි අකුසලොපීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කායො රූපං, කායකම්මං රූපන්ති? ආමන්තා. මනො රූපං, මනොකම්මං රූපන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ ¶ …පෙ… මනො අරූපං, මනොකම්මං අරූපන්ති? ආමන්තා. කායො අරූපං, කායකම්මං අරූපන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කායො ¶ රූපන්ති, කායකම්මං රූපන්ති? ආමන්තා. චක්ඛායතනං රූපන්ති, චක්ඛුවිඤ්ඤාණං රූපන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කායො රූපන්ති, කායකම්මං රූපන්ති? ආමන්තා. සොතායතනං රූපන්ති, සොතවිඤ්ඤාණං රූපන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කායො රූපන්ති, කායකම්මං රූපන්ති? ආමන්තා. ඝානායතනං රූපන්ති, ඝානවිඤ්ඤාණං රූපන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කායො රූපන්ති, කායකම්මං රූපන්ති? ආමන්තා. ජිව්හායතනං රූපන්ති, ජිව්හාවිඤ්ඤාණං රූපන්ති ¶ ? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කායො රූපන්ති, කායකම්මං රූපන්ති? ආමන්තා. කායායතනං ¶ රූපන්ති, කායවිඤ්ඤාණං රූපන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

539. රූපං කම්මන්ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘චෙතනාහං, භික්ඛවෙ, කම්මං වදාමි; චෙතයිත්වා කම්මං කරොති කායෙන වාචාය මනසා’’ති [අ. නි. 6.63 නිබ්බෙධිකසුත්තෙ]! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි න වත්තබ්බං – ‘‘රූපං කම්ම’’න්ති.

රූපං කම්මන්ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘කායෙ වා, ආනන්ද [හානන්ද (සං. නි. 2.25)], සති කායසඤ්චෙතනාහෙතු උප්පජ්ජති අජ්ඣත්තං සුඛදුක්ඛං; වාචාය වා, ආනන්ද [හානන්ද (සං. නි. 2.25)], සති වචීසඤ්චෙතනාහෙතු උප්පජ්ජති අජ්ඣත්තං සුඛදුක්ඛං; මනෙ වා, ආනන්ද [හානන්ද (සං. නි. 2.25)], සති මනොසඤ්චෙතනාහෙතු උප්පජ්ජති අජ්ඣත්තං සුඛදුක්ඛ’’න්ති [සං. නි. 2.25; අ. නි. 4.171]! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි න වත්තබ්බං – ‘‘රූපං කම්ම’’න්ති.

රූපං කම්මන්ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘තිවිධා, භික්ඛවෙ, කායසඤ්චෙතනා අකුසලං කායකම්මං දුක්ඛුද්රයං දුක්ඛවිපාකං; චතුබ්බිධා, භික්ඛවෙ, වචීසඤ්චෙතනා අකුසලං වචීකම්මං දුක්ඛුද්රයං දුක්ඛවිපාකං; තිවිධා, භික්ඛවෙ, මනොසඤ්චෙතනා අකුසලං මනොකම්මං දුක්ඛුද්රයං දුක්ඛවිපාකං; තිවිධා, භික්ඛවෙ, කායසඤ්චෙතනා කුසලං කායකම්මං සුඛුද්රයං සුඛවිපාකං; චතුබ්බිධා, භික්ඛවෙ, වචීසඤ්චෙතනා කුසලං වචීකම්මං සුඛුද්රයං සුඛවිපාකං; තිවිධා ¶ , භික්ඛවෙ, මනොසඤ්චෙතනා කුසලං මනොකම්මං සුඛුද්රයං සුඛවිපාක’’න්ති [අ. නි. 10.217 ථොකං පන විසදිසං]! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන ¶ හි න වත්තබ්බං – ‘‘රූපං කම්ම’’න්ති.

රූපං ¶ කම්මන්ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘සචායං, ආනන්ද, සමිද්ධි මොඝපුරිසො පාටලිපුත්තස්ස [පොතලිපුත්තස්ස (ම. නි. 3.300)] පරිබ්බාජකස්ස එවං පුට්ඨො එවං බ්යාකරෙය්ය – ‘සඤ්චෙතනියං ¶ , ආවුසො පාටලිපුත්ත, කම්මං කත්වා කායෙන වාචාය මනසා සුඛවෙදනියං සුඛං සො වෙදයති; සඤ්චෙතනියං, ආවුසො පාටලිපුත්ත, කම්මං කත්වා කායෙන වාචාය මනසා දුක්ඛවෙදනියං දුක්ඛං සො වෙදයති; සඤ්චෙතනියං, ආවුසො පාටලිපුත්ත, කම්මං කත්වා කායෙන වාචාය මනසා අදුක්ඛමසුඛවෙදනියං අදුක්ඛමසුඛං සො වෙදයතී’ති, එවං බ්යාකරමානො ඛො, ආනන්ද, සමිද්ධි මොඝපුරිසො පාටලිපුත්තස්ස පරිබ්බාජකස්ස සම්මා බ්යාකරමානො බ්යාකරෙය්යා’’ති [ම. නි. 3.300]! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි න වත්තබ්බං – ‘‘රූපං කම්ම’’න්ති.

540. නත්ථි රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. නත්ථි රූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ¶ ඉරියනා වත්තනා පාලනාති? ආමන්තා. හඤ්චි අත්ථි රූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘නත්ථි රූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති.

අත්ථි ¶ අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා, අත්ථි අරූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. අත්ථි රූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා, අත්ථි රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි රූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා, නත්ථි රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා ¶ . අත්ථි අරූපීනං ධම්මානං ආයු ඨිති යපනා යාපනා ඉරියනා වත්තනා පාලනා, නත්ථි අරූපජීවිතින්ද්රියන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අරූපීනං ධම්මානං ආයු අරූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. රූපීනං ධම්මානං ආයු රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… රූපීනං ධම්මානං ආයු න වත්තබ්බං – ‘‘රූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති? ආමන්තා. අරූපීනං ධම්මානං ආයු න වත්තබ්බං – ‘‘අරූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

541. රූපීනං ¶ ධම්මානං ආයු අරූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. අරූපීනං ධම්මානං ආයු රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අරූපීනං ධම්මානං ආයු න වත්තබ්බං – ‘‘රූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති? ආමන්තා. රූපීනං ධම්මානං ආයු න වත්තබ්බං – ‘‘අරූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

රූපීනඤ්ච අරූපීනඤ්ච ධම්මානං ආයු අරූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. රූපීනඤ්ච අරූපීනඤ්ච ධම්මානං ආයු රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

රූපීනඤ්ච අරූපීනඤ්ච ධම්මානං ආයු න වත්තබ්බං – ‘‘රූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති? ආමන්තා. රූපීනඤ්ච අරූපීනඤ්ච ධම්මානං ආයු න වත්තබ්බං – ‘‘අරූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නත්ථි රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. නිරොධං සමාපන්නස්ස නත්ථි ජීවිතින්ද්රියන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

542. නිරොධං සමාපන්නස්ස අත්ථි ජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. හඤ්චි නිරොධං සමාපන්නස්ස අත්ථි ජීවිතින්ද්රියං, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘නත්ථි රූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති.

නිරොධං සමාපන්නස්ස අත්ථි ජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. කතමක්ඛන්ධපරියාපන්නන්ති? සඞ්ඛාරක්ඛන්ධපරියාපන්නන්ති. නිරොධං සමාපන්නස්ස අත්ථි සඞ්ඛාරක්ඛන්ධොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

නිරොධං ¶ සමාපන්නස්ස අත්ථි සඞ්ඛාරක්ඛන්ධොති? ආමන්තා. නිරොධං සමාපන්නස්ස අත්ථි වෙදනාක්ඛන්ධො…පෙ… සඤ්ඤාක්ඛන්ධො…පෙ… විඤ්ඤාණක්ඛන්ධොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

නිරොධං සමාපන්නස්ස අත්ථි වෙදනාක්ඛන්ධො…පෙ… සඤ්ඤාක්ඛන්ධො…පෙ… විඤ්ඤාණක්ඛන්ධොති? ආමන්තා. න නිරොධං ¶ සමාපන්නොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

543. නත්ථි රූපජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. අසඤ්ඤසත්තානං නත්ථි ජීවිතින්ද්රියන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අසඤ්ඤසත්තානං අත්ථි ජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. හඤ්චි ¶ අසඤ්ඤසත්තානං අත්ථි ජීවිතින්ද්රියං, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘නත්ථි රූපජීවිතින්ද්රිය’’න්ති. අසඤ්ඤසත්තානං අත්ථි ජීවිතින්ද්රියන්ති? ආමන්තා. කතමක්ඛන්ධපරියාපන්නන්ති? සඞ්ඛාරක්ඛන්ධපරියාපන්නන්ති. අසඤ්ඤසත්තානං අත්ථි සඞ්ඛාරක්ඛන්ධොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අසඤ්ඤසත්තානං ¶ අත්ථි සඞ්ඛාරක්ඛන්ධොති? ආමන්තා. අසඤ්ඤසත්තානං අත්ථි වෙදනාක්ඛන්ධො…පෙ… සඤ්ඤාක්ඛන්ධො…පෙ… විඤ්ඤාණක්ඛන්ධොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අසඤ්ඤසත්තානං අත්ථි වෙදනාක්ඛන්ධො…පෙ… සඤ්ඤාක්ඛන්ධො…පෙ… විඤ්ඤාණක්ඛන්ධොති? ආමන්තා. පඤ්චවොකාරභවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

544. උපපත්තෙසියෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං ජීවිතින්ද්රියං උපපත්තෙසියෙ චිත්තෙ භිජ්ජමානෙ එකදෙසං භිජ්ජතීති? ආමන්තා. උපපත්තෙසියෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො උපපත්තෙසියෙ චිත්තෙ භිජ්ජමානෙ එකදෙසො භිජ්ජතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

උපපත්තෙසියෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතො ඵස්සො උපපත්තෙසියෙ චිත්තෙ භිජ්ජමානෙ අනවසෙසො භිජ්ජතීති? ආමන්තා. උපපත්තෙසියෙන චිත්තෙන සමුට්ඨිතං ජීවිතින්ද්රියං උපපත්තෙසියෙ චිත්තෙ භිජ්ජමානෙ අනවසෙසං ¶ භිජ්ජතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

545. ද්වෙ ¶ ජීවිතින්ද්රියානීති? ආමන්තා. ද්වීහි ජීවිතෙහි ජීවති, ද්වීහි මරණෙහි මීයතීති? ආමන්තා [න හෙවං වත්තබ්බෙ (ස්යා. කං. පී.)].

546. කම්මහෙතු ¶ අරහා අරහත්තා පරිහායතීති? ආමන්තා. කම්මහෙතු සොතාපන්නො සොතාපත්තිඵලා පරිහායතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කම්මහෙතු අරහා අරහත්තා පරිහායතීති? ආමන්තා. කම්මහෙතු සකදාගාමී…පෙ… අනාගාමී අනාගාමිඵලා පරිහායතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කම්මහෙතු සොතාපන්නො සොතාපත්තිඵලා න පරිහායතීති? ආමන්තා. කම්මහෙතු අරහා අරහත්තා න පරිහායතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ ¶ …පෙ… කම්මහෙතු සකදාගාමී…පෙ… අනාගාමී අනාගාමිඵලා න පරිහායතීති? ආමන්තා. කම්මහෙතු අරහා අරහත්තා න පරිහායතීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කම්මහෙතු අරහා අරහත්තා පරිහායතීති? ආමන්තා. පාණාතිපාතකම්මස්ස හෙතූති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අදින්නාදානකම්මස්ස හෙතු…පෙ… කාමෙසුමිච්ඡාචාරකම්මස්ස හෙතු… මුසාවාදකම්මස්ස ¶ හෙතු… පිසුණවාචාකම්මස්ස හෙතු… ඵරුසවාචාකම්මස්ස හෙතු… සම්ඵප්පලාපකම්මස්ස හෙතු… මාතුඝාතකම්මස්ස [මාතුඝාතකකම්මස්ස (ස්යා.), මාතුඝාතිකම්මස්ස (ක.) තථා පිතුඝාතඅරහන්තඝාතකම්මස්සාතිපදෙසු] හෙතු… පිතුඝාතකම්මස්ස හෙතු… අරහන්තඝාතකම්මස්ස හෙතු… රුහිරුප්පාදකම්මස්ස හෙතු…පෙ… සඞ්ඝභෙදකම්මස්ස හෙතූති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කතමස්ස ¶ කම්මස්ස හෙතූති? හන්ද හි අරහන්තානං අබ්භාචික්ඛතීති. අරහන්තානං ¶ අබ්භාචික්ඛනකම්මස්ස හෙතු අරහා අරහත්තා පරිහායතීති? ආමන්තා. යෙ කෙචි අරහන්තානං අබ්භාචික්ඛන්ති, සබ්බෙ තෙ අරහත්තං සච්ඡිකරොන්තීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

ඡ ගතියො, අන්තරාභවො, පඤ්චෙව කාමගුණා කාමධාතු, පඤ්චෙව ආයතනා කාමා, රූපිනො ධම්මා රූපධාතු, අරූපිනො ධම්මා අරූපධාතු, සළායතනිකො අත්තභාවො රූපධාතුයා, අත්ථි රූපං අරූපෙසු, රූපං කම්මං, රූපං ජීවිතං, කම්මහෙතුකා පරිහායතීති.