මූල > අභිධම්මපිටක > කථාවත්ථුපාළි

630. සංවරො ¶ කම්මන්ති? ආමන්තා. චක්ඛුන්ද්රියසංවරො චක්ඛුකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සොතින්ද්රියසංවරො…පෙ… ඝානින්ද්රියසංවරො…පෙ… ජිව්හින්ද්රියසංවරො…පෙ… කායින්ද්රියසංවරො කායකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කායින්ද්රියසංවරො කායකම්මන්ති? ආමන්තා. චක්ඛුන්ද්රියසංවරො චක්ඛුකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කායින්ද්රියසංවරො කායකම්මන්ති? ආමන්තා. සොතින්ද්රියසංවරො…පෙ… ඝානින්ද්රියසංවරො…පෙ… ජිව්හින්ද්රියසංවරො ජිව්හාකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… මනින්ද්රියසංවරො මනොකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

මනින්ද්රියසංවරො මනොකම්මන්ති? ආමන්තා. චක්ඛුන්ද්රියසංවරො චක්ඛුකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… මනින්ද්රියසංවරො මනොකම්මන්ති? ආමන්තා. සොතින්ද්රියසංවරො ¶ …පෙ… ඝානින්ද්රියසංවරො… ජිව්හින්ද්රියසංවරො…පෙ… කායින්ද්රියසංවරො කායකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

631. අසංවරො කම්මන්ති? ආමන්තා. චක්ඛුන්ද්රියඅසංවරො චක්ඛුකම්මන්ති ¶ ? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සොතින්ද්රියඅසංවරො…පෙ… ඝානින්ද්රියඅසංවරො…පෙ… ජිව්හින්ද්රියඅසංවරො… කායින්ද්රියඅසංවරො කායකම්මන්ති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කායින්ද්රියඅසංවරො ¶ කායකම්මන්ති? ආමන්තා. චක්ඛුන්ද්රියඅසංවරො චක්ඛුකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… කායින්ද්රියඅසංවරො කායකම්මන්ති? ආමන්තා. සොතින්ද්රියඅසංවරො…පෙ… ඝානින්ද්රියඅසංවරො…පෙ… ජිව්හින්ද්රියඅසංවරො ජිව්හාකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… මනින්ද්රියඅසංවරො මනොකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

මනින්ද්රියඅසංවරො මනොකම්මන්ති? ආමන්තා. චක්ඛුන්ද්රියඅසංවරො චක්ඛුකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… මනින්ද්රියඅසංවරො මනොකම්මන්ති? ආමන්තා. සොතින්ද්රියඅසංවරො…පෙ… ඝානින්ද්රියඅසංවරො…පෙ… ජිව්හින්ද්රියඅසංවරො…පෙ… කායින්ද්රියඅසංවරො කායකම්මන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

632. න වත්තබ්බං – ‘‘සංවරොපි අසංවරොපි කම්ම’’න්ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු චක්ඛුනා රූපං දිස්වා නිමිත්තග්ගාහී හොති…පෙ… න නිමිත්තග්ගාහී හොති, සොතෙන සද්දං සුත්වා…පෙ… මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය නිමිත්තග්ගාහී හොති…පෙ… න නිමිත්තග්ගාහී හොතී’’ති! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි සංවරොපි අසංවරොපි කම්මන්ති.

633. සබ්බං ¶ කම්මං සවිපාකන්ති? ආමන්තා. සබ්බා ¶ චෙතනා සවිපාකාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සබ්බා චෙතනා සවිපාකාති? ආමන්තා. විපාකාබ්යාකතා චෙතනා සවිපාකාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සබ්බා චෙතනා සවිපාකාති ¶ ? ආමන්තා. කිරියාබ්යාකතා චෙතනා සවිපාකාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

සබ්බා ¶ චෙතනා සවිපාකාති? ආමන්තා. කාමාවචරා විපාකාබ්යාකතා චෙතනා සවිපාකාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සබ්බා චෙතනා සවිපාකාති? ආමන්තා. රූපාවචරා අරූපාවචරා අපරියාපන්නා විපාකාබ්යාකතා චෙතනා සවිපාකාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

සබ්බා චෙතනා සවිපාකාති? ආමන්තා. කාමාවචරා කිරියාබ්යාකතා චෙතනා සවිපාකාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… සබ්බා චෙතනා සවිපාකාති? ආමන්තා. රූපාවචරා අරූපාවචරා කිරියාබ්යාකතා චෙතනා සවිපාකාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

634. විපාකාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකාති? ආමන්තා. හඤ්චි විපාකාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකා, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සබ්බා චෙතනා සවිපාකා’’ති.

කිරියාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකාති? ආමන්තා. හඤ්චි කිරියාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකා, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සබ්බා ¶ චෙතනා සවිපාකා’’ති.

කාමාවචරා රූපාවචරා අරූපාවචරා අපරියාපන්නා විපාකාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකාති? ආමන්තා ¶ . හඤ්චි අපරියාපන්නා විපාකාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකා, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සබ්බා චෙතනා සවිපාකා’’ති.

කාමාවචරා රූපාවචරා අරූපාවචරා කිරියාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකාති? ආමන්තා. හඤ්චි අරූපාවචරා කිරියාබ්යාකතා චෙතනා අවිපාකා, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සබ්බා චෙතනා සවිපාකා’’ති.

635. න වත්තබ්බං – ‘‘සබ්බං කම්මං සවිපාක’’න්ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘නාහං, භික්ඛවෙ, සඤ්චෙතනිකානං කම්මානං කතානං උපචිතානං අප්පටිසංවිදිත්වා බ්යන්තිභාවං වදාමි, තඤ්ච ඛො දිට්ඨෙව ධම්මෙ උපපජ්ජෙ [උපපජ්ජං (අ. නි. 10.17)] වා අපරෙ වා පරියායෙ’’ති [අ. නි. 10.217]! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා. තෙන හි සබ්බං කම්මං සවිපාකන්ති.

636. සද්දො ¶ ¶ විපාකොති? ආමන්තා. සුඛවෙදනියො දුක්ඛවෙදනියො අදුක්ඛමසුඛවෙදනියො, සුඛාය වෙදනාය සම්පයුත්තො, දුක්ඛාය වෙදනාය සම්පයුත්තො ¶ , අදුක්ඛමසුඛාය වෙදනාය සම්පයුත්තො, ඵස්සෙන සම්පයුත්තො, වෙදනාය සම්පයුත්තො, සඤ්ඤාය සම්පයුත්තො, චෙතනාය සම්පයුත්තො, චිත්තෙන සම්පයුත්තො, සාරම්මණො; අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා ආභොගො සමන්නාහාරො මනසිකාරො චෙතනා පත්ථනා පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු න සුඛවෙදනියො න දුක්ඛවෙදනියො…පෙ… අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. හඤ්චි ¶ න සුඛවෙදනියො…පෙ… අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධි, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සද්දො විපාකො’’ති.

ඵස්සො විපාකො, ඵස්සො සුඛවෙදනියො…පෙ… සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. සද්දො විපාකො, සද්දො සුඛවෙදනියො…පෙ… සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

සද්දො විපාකො, සද්දො න සුඛවෙදනියො…පෙ… අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. ඵස්සො විපාකො, ඵස්සො න සුඛවෙදනියො, න දුක්ඛවෙදනියො…පෙ… අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

637. න වත්තබ්බං – ‘‘සද්දො විපාකො’’ති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘සො තස්ස කම්මස්ස කතත්තා උපචිතත්තා උස්සන්නත්තා විපුලත්තා බ්රහ්මස්සරො හොති කරවිකභාණී’’ති [දීඝනිකායෙ]! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා ¶ . තෙන හි සද්දො විපාකොති.

638. චක්ඛායතනං ¶ ¶ විපාකොති? ආමන්තා. සුඛවෙදනියං දුක්ඛවෙදනියං…පෙ… සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… නනු න සුඛවෙදනියං…පෙ… අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. හඤ්චි ¶ න සුඛවෙදනියං…පෙ… අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධි, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘චක්ඛායතනං විපාකො’’ති…පෙ….

ඵස්සො විපාකො, ඵස්සො සුඛවෙදනියො…පෙ… සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. චක්ඛායතනං විපාකො, චක්ඛායතනං සුඛවෙදනියං…පෙ… සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

චක්ඛායතනං විපාකො, චක්ඛායතනං න සුඛවෙදනියං…පෙ… අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. ඵස්සො විපාකො, ඵස්සො න සුඛවෙදනියො…පෙ… අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

639. සොතායතනං…පෙ… ඝානායතනං…පෙ… ජිව්හායතනං…පෙ… කායායතනං ¶ විපාකොති? ආමන්තා. සුඛවෙදනියං…පෙ… සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ …පෙ… නනු න සුඛවෙදනියං…පෙ… අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. හඤ්චි න සුඛවෙදනියං…පෙ… අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධි, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘කායායතනං විපාකො’’ති.

ඵස්සො විපාකො, ඵස්සො සුඛවෙදනියො…පෙ… සාරම්මණො, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා. කායායතනං විපාකො, කායායතනං සුඛවෙදනියං…පෙ… සාරම්මණං, අත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ ¶ …පෙ… කායායතනං විපාකො, කායායතනං න සුඛවෙදනියං…පෙ… අනාරම්මණං, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? ආමන්තා ¶ . ඵස්සො විපාකො, ඵස්සො න සුඛවෙදනියො…පෙ… අනාරම්මණො, නත්ථි තස්ස ආවට්ටනා…පෙ… පණිධීති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

640. න ¶ වත්තබ්බං – ‘‘සළායතනං විපාකො’’ති? ආමන්තා. නනු සළායතනං කම්මස්ස කතත්තා උප්පන්නන්ති? ආමන්තා. හඤ්චි සළායතනං කම්මස්ස කතත්තා උප්පන්නං, තෙන වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සළායතනං විපාකො’’ති.

641. සත්තක්ඛත්තුපරමො ¶ පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? ආමන්තා. මාතා ජීවිතා වොරොපිතා… පිතා ජීවිතා වොරොපිතො… අරහා ජීවිතා වොරොපිතො… දුට්ඨෙන චිත්තෙන තථාගතස්ස ලොහිතං උප්පාදිතං… සඞ්ඝො භින්නොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? ආමන්තා. අභබ්බො අන්තරා ධම්මං අභිසමෙතුන්ති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ…. අභබ්බො අන්තරා ධම්මං අභිසමෙතුන්ති? ආමන්තා. මාතා ජීවිතා වොරොපිතා… පිතා ජීවිතා වොරොපිතො… අරහා ජීවිතා වොරොපිතො… දුට්ඨෙන චිත්තෙන තථාගතස්ස ලොහිතං උප්පාදිතං… සඞ්ඝො භින්නොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

642. සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? ආමන්තා. අත්ථි සො නියමො ¶ යෙන නියමෙන සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අත්ථි ¶ තෙ සතිපට්ඨානා…පෙ… සම්මප්පධානා… ඉද්ධිපාදා… ඉන්ද්රියා… බලා… බොජ්ඣඞ්ගා යෙහි බොජ්ඣඞ්ගෙහි සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

643. නත්ථි සො නියමො යෙන නියමෙන සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? ආමන්තා. හඤ්චි නත්ථි සො ¶ නියමො යෙන නියමෙන සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතො’’ති.

නත්ථි ¶ තෙ සතිපට්ඨානා… බොජ්ඣඞ්ගා යෙහි බොජ්ඣඞ්ගෙහි සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? ආමන්තා. හඤ්චි නත්ථි තෙ බොජ්ඣඞ්ගා යෙහි බොජ්ඣඞ්ගෙහි සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතො’’ති.

644. සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? ආමන්තා. සකදාගාමිනියමෙනාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අනාගාමිනියමෙනාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරහත්තනියමෙනාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

කතමෙන නියමෙනාති? සොතාපත්තිනියමෙනාති. සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතොති? ආමන්තා. යෙ කෙචි සොතාපත්තිනියාමං ඔක්කමන්ති, සබ්බෙ තෙ සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

645. න වත්තබ්බං – ‘‘සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතො’’ති? ආමන්තා ¶ . නනු සො සත්තක්ඛත්තුපරමොති? ආමන්තා. හඤ්චි සො සත්තක්ඛත්තුපරමො, තෙන වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතො’’ති.

646. න ¶ ¶ වත්තබ්බං – ‘‘කොලඞ්කොලො පුග්ගලො කොලඞ්කොලතානියතො’’ති? ආමන්තා. නනු සො කොලඞ්කොලොති? ආමන්තා. හඤ්චි සො කොලඞ්කොලො, තෙන වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘කොලඞ්කොලො පුග්ගලො කොලඞ්කොලතානියතො’’ති.

647. න ¶ වත්තබ්බං – ‘‘එකබීජී පුග්ගලො එකබීජිතානියතො’’ති? ආමන්තා. නනු සො එකබීජීති? ආමන්තා. හඤ්චි සො එකබීජී, තෙන වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘එකබීජී පුග්ගලො එකබීජිතානියතො’’ති.

648. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්යාති? ආමන්තා. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සඤ්චිච්ච මාතරං ජීවිතා වොරොපෙය්ය…පෙ… පිතරං ජීවිතා වොරොපෙය්ය ¶ …පෙ… අරහන්තං ජීවිතා වොරොපෙය්ය…පෙ… දුට්ඨෙන චිත්තෙන තථාගතස්ස ලොහිතං උප්පාදෙය්ය…පෙ… සඞ්ඝං භින්දෙය්යාති? න ¶ හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්යාති? ආමන්තා. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සත්ථරි අගාරවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… ධම්මෙ…පෙ… සඞ්ඝෙ…පෙ… සික්ඛාය ¶ අගාරවොති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

නනු දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සත්ථරි සගාරවොති? ආමන්තා. හඤ්චි දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සත්ථරි සගාරවො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්යා’’ති. නනු දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො ධම්මෙ…පෙ… සඞ්ඝෙ…පෙ… සික්ඛාය සගාරවොති? ආමන්තා. හඤ්චි දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සික්ඛාය සගාරවො, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්යා’’ති.

649. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සත්ථරි අගාරවොති? ආමන්තා. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො බුද්ධථූපෙ ඔහදෙය්ය ඔමුත්තෙය්ය නිට්ඨුභෙය්ය බුද්ධථූපෙ අපබ්යාමතො [අසබ්යාකතො (සී. ක.)] කරෙය්යාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

දිට්ඨිසම්පන්නො ¶ පුග්ගලො සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්යාති? ආමන්තා. නනු වුත්තං භගවතා – ‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, මහාසමුද්දො ඨිතධම්මො වෙලං නාතිවත්තති; එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, යං මයා සාවකානං සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං තං මම සාවකා ජීවිතහෙතුපි නාතික්කමන්තී’’ති [චූළව. 385; අ. නි. 8.20; උදා. 45]! අත්ථෙව සුත්තන්තොති? ආමන්තා ¶ . තෙන හි න වත්තබ්බං – ‘‘දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්යා’’ති.

650. දිට්ඨිසම්පන්නස්ස ¶ ¶ පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතීති? ආමන්තා. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො ආපායිකෙ රූපෙ රජ්ජෙය්යාති? ආමන්තා. හඤ්චි දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො ආපායිකෙ රූපෙ රජ්ජෙය්ය, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතී’’ති.

දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතීති? ආමන්තා. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො ආපායිකෙ සද්දෙ…පෙ… ගන්ධෙ… රසෙ… ඵොට්ඨබ්බෙ…පෙ… අමනුස්සිත්ථියා තිරච්ඡානගතිත්ථියා නාගකඤ්ඤාය මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවෙය්ය, අජෙළකං පටිග්ගණ්හෙය්ය, කුක්කුටසූකරං පටිග්ගණ්හෙය්ය, හත්ථිගවස්සවළවං පටිග්ගණ්හෙය්ය… තිත්තිරවට්ටකමොරකපිඤ්ජරං [… කපිඤ්ජලං (ස්යා. කං. පී.)] පටිග්ගණ්හෙය්යාති? ආමන්තා. හඤ්චි දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො තිත්තිරවට්ටකමොරකපිඤ්ජරං පටිග්ගණ්හෙය්ය, නො ච වත රෙ වත්තබ්බෙ – ‘‘දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතී’’ති.

651. දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගති, දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො ආපායිකෙ රූපෙ රජ්ජෙය්යාති? ආමන්තා. අරහතො පහීනා දුග්ගති, අරහා ආපායිකෙ රූපෙ රජ්ජෙය්යාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගති, දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො ආපායිකෙ සද්දෙ… ගන්ධෙ… රසෙ… ඵොට්ඨබ්බෙ…පෙ… තිත්තිරවට්ටකමොරකපිඤ්ජරං පටිග්ගණ්හෙය්යාති? ආමන්තා ¶ ¶ . අරහතො ¶ පහීනා දුග්ගති, අරහා තිත්තිරවට්ටකමොරකපිඤ්ජරං පටිග්ගණ්හෙය්යාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

අරහතො පහීනා දුග්ගති, න ච අරහා ආපායිකෙ රූපෙ රජ්ජෙය්යාති? ආමන්තා. දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගති, න ච දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො ආපායිකෙ රූපෙ රජ්ජෙය්යාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ… අරහතො පහීනා දුග්ගති, න ච අරහා ආපායිකෙ සද්දෙ…පෙ… ගන්ධෙ…පෙ… රසෙ…පෙ… ඵොට්ඨබ්බෙ…පෙ… අමනුස්සිත්ථියා තිරච්ඡානගතිත්ථියා නාගකඤ්ඤාය මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවෙය්ය, අජෙළකං පටිග්ගණ්හෙය්ය, කුක්කුටසූකරං පටිග්ගණ්හෙය්ය, හත්ථිගවස්සවළවං පටිග්ගණ්හෙය්ය…පෙ… තිත්තිරවට්ටකමොරකපිඤ්ජරං පටිග්ගණ්හෙය්යාති? ආමන්තා ¶ . දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගති, න ච දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො තිත්තිරවට්ටකමොරකපිඤ්ජරං පටිග්ගණ්හෙය්යාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ…පෙ….

652. [අට්ඨකථානුලොමං පරවාදීපුච්ඡාලක්ඛණං. තථාපායං පුච්ඡා සකවාදිස්ස, පුරිමායො ච ඉමිස්සං දුග්ගතිකථායං පරවාදිස්සාති ගහෙතබ්බා විය දිස්සන්ති] න වත්තබ්බං – ‘‘දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතී’’ති? ආමන්තා. දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො නිරයං උපපජ්ජෙය්ය…පෙ… තිරච්ඡානයොනිං උපපජ්ජෙය්ය… පෙත්තිවිසයං උපපජ්ජෙය්යාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ. තෙන හි දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතීති.

653. න ¶ ¶ වත්තබ්බං ‘‘සත්තමභවිකස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතී’’ති? ආමන්තා. සත්තමභවිකො පුග්ගලො නිරයං උපපජ්ජෙය්ය, තිරච්ඡානයොනිං උපපජ්ජෙය්ය, පෙත්තිවිසයං උපපජ්ජෙය්යාති? න හෙවං වත්තබ්බෙ. තෙන හි සත්තමභවිකස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගතීති.

සංවරො ¶ කම්මං තථෙව අසංවරො, සබ්බකම්මං සවිපාකං, සද්දො විපාකො, සළායතනං විපාකො, සත්තක්ඛත්තුපරමො පුග්ගලො සත්තක්ඛත්තුපරමතානියතො, කොලඞ්කොලපුග්ගලො කොලඞ්කොලතානියතො, එකබීජී පුග්ගලො එකබීජිතානියතො, දිට්ඨිසම්පන්නො පුග්ගලො සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්ය, දිට්ඨිසම්පන්නස්ස පුග්ගලස්ස පහීනා දුග්ගති, තථෙව සත්තමභවිකස්සාති.