මූල > අභිධම්මපිටක > පට්ඨානපාළි-3

2. නොපරාමාසං ධම්මං පටිච්ච නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – නොපරාමාසං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අසඤ්ඤසත්තා මහාභූතා). (1)

නොපරාමාසං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච පරාමාසො. (2)

නොපරාමාසං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසො ච නොපරාමාසො ¶ ච ධම්මා උප්පජ්ජන්ති හෙතුපච්චයා ¶ – නොපරාමාසං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා පරාමාසො ච චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ…. (3)

3. පරාමාසඤ්ච නොපරාමාසඤ්ච ධම්මං පටිච්ච නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – නොපරාමාසං එකං ඛන්ධඤ්ච පරාමාසඤ්ච පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ ච…පෙ… පරාමාසෙ ච මහාභූතෙ ච පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං. (1)

4. හෙතුයා පඤ්ච, ආරම්මණෙ පඤ්ච (සබ්බත්ථ පඤ්ච), විපාකෙ එකං…පෙ… අවිගතෙ පඤ්ච.

5. නොපරාමාසං ¶ ධම්මං පටිච්ච නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති නහෙතුපච්චයා – අහෙතුකං නොපරාමාසං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… අහෙතුකපටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අසඤ්ඤසත්තා) විචිකිච්ඡාසහගතෙ උද්ධච්චසහගතෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච විචිකිච්ඡාසහගතො උද්ධච්චසහගතො මොහො. (1)

6. පරාමාසං ¶ ධම්මං පටිච්ච නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති නආරම්මණපච්චයා – පරාමාසං පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං. (1)

නොපරාමාසං ධම්මං පටිච්ච නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති නආරම්මණපච්චයා – නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං; පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අසඤ්ඤසත්තා). (1)

පරාමාසඤ්ච නොපරාමාසඤ්ච ධම්මං පටිච්ච නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති නආරම්මණපච්චයා – පරාමාසඤ්ච සම්පයුත්තකෙ ච ඛන්ධෙ පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං. (1)

7. නහෙතුයා ¶ එකං, නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා පඤ්ච, නඅනන්තරෙ තීණි, නසමනන්තරෙ තීණි, නඅඤ්ඤමඤ්ඤෙ තීණි, නඋපනිස්සයෙ තීණි, නපුරෙජාතෙ පඤ්ච, නපච්ඡාජාතෙ පඤ්ච, නආසෙවනෙ පඤ්ච, නකම්මෙ තීණි, නවිපාකෙ පඤ්ච, නආහාරෙ එකං, නඉන්ද්රියෙ එකං, නඣානෙ එකං, නමග්ගෙ එකං, නසම්පයුත්තෙ තීණි, නවිප්පයුත්තෙ පඤ්ච, නොනත්ථියා තීණි, නොවිගතෙ තීණි.

8. හෙතුපච්චයා ¶ නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා පඤ්ච…පෙ… නවිපාකෙ පඤ්ච…පෙ… නසම්පයුත්තෙ තීණි, නවිප්පයුත්තෙ පඤ්ච, නොනත්ථියා තීණි, නොවිගතෙ තීණි.

9. නහෙතුපච්චයා ¶ ආරම්මණෙ එකං, අනන්තරෙ එකං (සබ්බත්ථ එකං), අවිගතෙ එකං.

10. පරාමාසං ධම්මං පච්චයා නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසං පච්චයා සම්පයුත්තකා ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං. (1)

නොපරාමාසං ධම්මං පච්චයා නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – නොපරාමාසං එකං ඛන්ධං පච්චයා තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අජ්ඣත්තිකා මහාභූතා), වත්ථුං පච්චයා නොපරාමාසා ඛන්ධා. (1)

නොපරාමාසං ¶ ධම්මං පච්චයා පරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ පච්චයා පරාමාසො, වත්ථුං පච්චයා පරාමාසො. (2)

නොපරාමාසං ධම්මං පච්චයා පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා උප්පජ්ජන්ති හෙතුපච්චයා ¶ – නොපරාමාසං එකං ඛන්ධං පච්චයා තයො ඛන්ධා පරාමාසො ¶ ච චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… වත්ථුං පච්චයා පරාමාසො, මහාභූතෙ පච්චයා චිත්තසමුට්ඨානං රූපං, වත්ථුං පච්චයා පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා. (3)

11. පරාමාසඤ්ච නොපරාමාසඤ්ච ධම්මං පච්චයා නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – නොපරාමාසං එකං ඛන්ධඤ්ච පරාමාසඤ්ච පච්චයා තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ ච…පෙ… පරාමාසඤ්ච සම්පයුත්තකෙ ච ඛන්ධෙ පච්චයා චිත්තසමුට්ඨානං රූපං, පරාමාසඤ්ච මහාභූතෙ ච පච්චයා චිත්තසමුට්ඨානං රූපං, පරාමාසඤ්ච වත්ථුඤ්ච පච්චයා නොපරාමාසා ඛන්ධා (සංඛිත්තං). (1)

12. හෙතුයා පඤ්ච, ආරම්මණෙ පඤ්ච, අධිපතියා පඤ්ච (සබ්බත්ථ පඤ්ච), විපාකෙ එකං…පෙ… අවිගතෙ පඤ්ච.

13. නොපරාමාසං ධම්මං පච්චයා නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති නහෙතුපච්චයා – අහෙතුකං නොපරාමාසං එකං ඛන්ධං පච්චයා තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… අහෙතුකපටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අසඤ්ඤසත්තා) චක්ඛායතනං පච්චයා චක්ඛුවිඤ්ඤාණං…පෙ… කායායතනං ¶ පච්චයා කායවිඤ්ඤාණං, වත්ථුං පච්චයා අහෙතුකා නොපරාමාසා ඛන්ධා; විචිකිච්ඡාසහගතෙ උද්ධච්චසහගතෙ ඛන්ධෙ ච වත්ථුඤ්ච පච්චයා විචිකිච්ඡාසහගතො උද්ධච්චසහගතො මොහො (සංඛිත්තං).

14. නහෙතුයා ¶ එකං, නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා පඤ්ච, නඅනන්තරෙ තීණි…පෙ… නඋපනිස්සයෙ තීණි, නපුරෙජාතෙ පඤ්ච, නපච්ඡාජාතෙ පඤ්ච ¶ , නආසෙවනෙ පඤ්ච, නකම්මෙ තීණි, නවිපාකෙ පඤ්ච, නආහාරෙ එකං, නඉන්ද්රියෙ එකං, නඣානෙ එකං, නමග්ගෙ එකං, නසම්පයුත්තෙ තීණි, නවිප්පයුත්තෙ පඤ්ච, නොනත්ථියා තීණි, නොවිගතෙ තීණි.

15. හෙතුපච්චයා නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා පඤ්ච (එවං සබ්බත්ථ කාතබ්බං).

16. නහෙතුපච්චයා ආරම්මණෙ එකං…පෙ… අවිගතෙ එකං.

පරාමාසං ධම්මං සංසට්ඨො නොපරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසං සංසට්ඨා සම්පයුත්තකා ඛන්ධා (එවං පඤ්ච පඤ්හා කාතබ්බා අරූපෙයෙව, සංසට්ඨවාරොපි සම්පයුත්තවාරොපි එවං කාතබ්බා).

17. නොපරාමාසො ¶ ¶ ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – නොපරාමාසා හෙතූ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො; පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ…. (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – නොපරාමාසා හෙතූ පරාමාසස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො. (2)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – නොපරාමාසා හෙතූ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං පරාමාසස්ස ච චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො. (3)

18. පරාමාසො ¶ ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසං ආරබ්භ පරාමාසො උප්පජ්ජති. (මූලං කාතබ්බං) පරාමාසං ආරබ්භ නොපරාමාසා ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති. (මූලං කාතබ්බං) පරාමාසං ආරබ්භ පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති. (3)

19. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං කත්වා තං පච්චවෙක්ඛති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා… උද්ධච්චං… දොමනස්සං උප්පජ්ජති; පුබ්බෙ සුචිණ්ණානි ¶ …පෙ… ඣානා වුට්ඨහිත්වා ඣානං…පෙ… අරියා මග්ගා වුට්ඨහිත්වා මග්ගං පච්චවෙක්ඛන්ති, ඵලං පච්චවෙක්ඛන්ති, නිබ්බානං පච්චවෙක්ඛන්ති. නිබ්බානං ගොත්රභුස්ස, වොදානස්ස, මග්ගස්ස, ඵලස්ස, ආවජ්ජනාය ආරම්මණපච්චයෙන ¶ පච්චයො; අරියා නොපරාමාසෙ පහීනෙ කිලෙසෙ…පෙ… වික්ඛම්භිතෙ කිලෙසෙ…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ අනිච්චතො…පෙ… විපස්සති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා… උද්ධච්චං… දොමනස්සං උප්පජ්ජති; දිබ්බෙන චක්ඛුනා රූපං පස්සති, දිබ්බාය සොතධාතුයා සද්දං සුණාති. චෙතොපරියඤාණෙන නොපරාමාසචිත්තසමඞ්ගිස්ස චිත්තං ජානාති, ආකාසානඤ්චායතනං විඤ්ඤාණඤ්චායතනස්ස…පෙ… ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනස්ස…පෙ… රූපායතනං චක්ඛුවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… ඵොට්ඨබ්බායතනං කායවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… නොපරාමාසා ඛන්ධා ඉද්ධිවිධඤාණස්ස, චෙතොපරියඤාණස්ස, පුබ්බෙනිවාසානුස්සතිඤාණස්ස, යථාකම්මූපගඤාණස්ස, අනාගතංසඤාණස්ස, ආවජ්ජනාය ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො. (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… තං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ දිට්ඨි උප්පජ්ජති, පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ දිට්ඨි උප්පජ්ජති. (2)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… තං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති, පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා ¶ …පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති. (3)

20. පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා පරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසඤ්ච සම්පයුත්තකෙ ච ඛන්ධෙ ආරබ්භ පරාමාසො උප්පජ්ජති… තීණි.

21. පරාමාසො ¶ ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසං ගරුං කත්වා පරාමාසො උප්පජ්ජති… තීණි (ආරම්මණාධිපතියෙව කාතබ්බා).

22. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණාධිපති, සහජාතාධිපති. ආරම්මණාධිපති – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… තං ගරුං කත්වා පච්චවෙක්ඛති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා රාගො උප්පජ්ජති, පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… අරියා මග්ගා වුට්ඨහිත්වා මග්ගං ගරුං කත්වා…පෙ… ඵලං ගරුං කත්වා…පෙ… නිබ්බානං ගරුං කත්වා…පෙ… නිබ්බානං ගොත්රභුස්ස, වොදානස්ස, මග්ගස්ස, ඵලස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො; චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා රාගො උප්පජ්ජති. සහජාතාධිපති – නොපරාමාසාධිපති සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණාධිපති, සහජාතාධිපති. ආරම්මණාධිපති – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා දිට්ඨි උප්පජ්ජති. සහජාතාධිපති – නොපරාමාසාධිපති පරාමාසස්ස අධිපතිපච්චයෙන ¶ පච්චයො. (2)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණාධිපති, සහජාතාධිපති. ආරම්මණාධිපති – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා ¶ …පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං නොපරාමාසෙ ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති. සහජාතාධිපති – නොපරාමාසාධිපති සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං පරාමාසස්ස ච චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. (3)

පරාමාසො ¶ ච නොපරාමාසො ච ධම්මා පරාමාසස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. ආරම්මණාධිපති – පරාමාසඤ්ච සම්පයුත්තකෙ ච ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා පරාමාසො… තීණි.

23. පරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො – පුරිමො පුරිමො පරාමාසො පච්ඡිමස්ස පච්ඡිමස්ස පරාමාසස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පුරිමො පුරිමො පරාමාසො පච්ඡිමානං පච්ඡිමානං නොපරාමාසානං ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො; පරාමාසො වුට්ඨානස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පුරිමො පුරිමො පරාමාසො පච්ඡිමස්ස පච්ඡිමස්ස පරාමාසස්ස සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (3)

24. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො – පුරිමා පුරිමා නොපරාමාසා ඛන්ධා පච්ඡිමානං ¶ පච්ඡිමානං නොපරාමාසානං ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො…පෙ… අනුලොමං ඵලසමාපත්තියා අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පුරිමා පුරිමා නොපරාමාසා ඛන්ධා පච්ඡිමස්ස පච්ඡිමස්ස පරාමාසස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො; ආවජ්ජනා පරාමාසස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පුරිමා පුරිමා නොපරාමාසා ඛන්ධා පච්ඡිමස්ස පච්ඡිමස්ස පරාමාසස්ස ච සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො; ආවජ්ජනා පරාමාසස්ස ච සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (3)

25. පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා පරාමාසස්ස ධම්මස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො – පුරිමො පුරිමො පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා පච්ඡිමස්ස පච්ඡිමස්ස පරාමාසස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) ¶ පුරිමො පුරිමො පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා පච්ඡිමානං පච්ඡිමානං නොපරාමාසානං ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො; පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා වුට්ඨානස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පුරිමො පුරිමො පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා පච්ඡිමස්ස පච්ඡිමස්ස පරාමාසස්ස සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (3)

26. පරාමාසො ¶ ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස සමනන්තරපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… අඤ්ඤමඤ්ඤපච්චයෙන පච්චයො… නිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පඤ්ච.

27. පරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන ¶ පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – පරාමාසො පරාමාසස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… තීණි.

28. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – සද්ධං උපනිස්සාය දානං දෙති…පෙ… සමාපත්තිං උප්පාදෙති… මානං ජප්පෙති… සීලං…පෙ… පඤ්ඤං… රාගං… දොසං… මොහං… මානං… පත්ථනං… කායිකං සුඛං…පෙ… සෙනාසනං උපනිස්සාය දානං දෙති…පෙ… සමාපත්තිං උප්පාදෙති… පාණං හනති…පෙ… සඞ්ඝං භින්දති; සද්ධා…පෙ… සෙනාසනං, සද්ධාය…පෙ… පඤ්ඤාය, රාගස්ස…පෙ… පත්ථනාය… කායිකස්ස සුඛස්ස…පෙ… මග්ගස්ස, ඵලසමාපත්තියා උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – සද්ධං උපනිස්සාය දිට්ඨිං ගණ්හාති, සීලං…පෙ… පඤ්ඤං, රාගං…පෙ… පත්ථනං, කායිකං සුඛං…පෙ… සෙනාසනං උපනිස්සාය දිට්ඨිං ගණ්හාති; සද්ධා…පෙ… සෙනාසනං පරාමාසස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (2)

නොපරාමාසො ¶ ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – සද්ධං උපනිස්සාය දිට්ඨිං ගණ්හාති, සීලං…පෙ… සෙනාසනං උපනිස්සාය දිට්ඨිං ¶ ¶ ගණ්හාති; සද්ධා…පෙ… සෙනාසනං පරාමාසස්ස සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (3)

29. පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා පරාමාසස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – තීණි උපනිස්සයා පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා පරාමාසස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… තීණි.

30. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණපුරෙජාතං, වත්ථුපුරෙජාතං. ආරම්මණපුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අනිච්චතො…පෙ… විපස්සති අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා…පෙ… උද්ධච්චං…පෙ… දොමනස්සං උප්පජ්ජති; දිබ්බෙන චක්ඛුනා රූපං පස්සති, දිබ්බාය සොතධාතුයා සද්දං සුණාති. රූපායතනං චක්ඛුවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… ඵොට්ඨබ්බායතනං කායවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ…. වත්ථුපුරෙජාතං – චක්ඛායතනං චක්ඛුවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… කායායතනං කායවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… වත්ථු නොපරාමාසානං ඛන්ධානං පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණපුරෙජාතං, වත්ථුපුරෙජාතං. ආරම්මණපුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ දිට්ඨි උප්පජ්ජති. වත්ථුපුරෙජාතං – වත්ථු පරාමාසස්ස පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (2)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණපුරෙජාතං, වත්ථුපුරෙජාතං. ආරම්මණපුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසො ¶ ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති. වත්ථුපුරෙජාතං – වත්ථු පරාමාසස්ස ච සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (3)

31. පරාමාසො ¶ ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො… තීණි (පච්ඡාජාතා කාතබ්බා)… ආසෙවනපච්චයෙන පච්චයො… නව.

32. නොපරාමාසො ¶ ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස කම්මපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතා, නානාක්ඛණිකා. සහජාතා – නොපරාමාසා චෙතනා සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො; පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ…. නානාක්ඛණිකා – නොපරාමාසා චෙතනා විපාකානං ඛන්ධානං කටත්තා ච රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) නොපරාමාසා චෙතනා පරාමාසස්ස කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) නොපරාමාසා චෙතනා පරාමාසස්ස ච සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (3)

33. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස විපාකපච්චයෙන පච්චයො… එකං… ආහාරපච්චයෙන පච්චයො… තීණි, ඉන්ද්රියපච්චයෙන පච්චයො… තීණි… ඣානපච්චයෙන පච්චයො… තීණි.

පරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස මග්ගපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසානි මග්ගඞ්ගානි…පෙ… (එවං පඤ්ච පඤ්හා කාතබ්බා) සම්පයුත්තපච්චයෙන ¶ පච්චයො… පඤ්ච.

34. පරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පච්ඡාජාතං (සංඛිත්තං). (1)

නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං, පච්ඡාජාතං (සංඛිත්තං). (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො. පුරෙජාතං – වත්ථු පරාමාසස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො. (2)

නොපරාමාසො ¶ ¶ ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො. පුරෙජාතං – වත්ථු පරාමාසස්ස ච සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො. (3)

පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පච්ඡාජාතං (සංඛිත්තං). (1)

35. පරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පච්ඡාජාතං. සහජාතො – පරාමාසො සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පච්ඡාජාතො – පරාමාසො පුරෙජාතස්ස ඉමස්ස කායස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. (1)

36. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං, පච්ඡාජාතං, ආහාරං, ඉන්ද්රියං (සංඛිත්තං). (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං. සහජාතා ¶ – නොපරාමාසා ඛන්ධා පරාමාසස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ දිට්ඨි උප්පජ්ජති, වත්ථු පරාමාසස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. (2)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං. සහජාතො – නොපරාමාසො එකො ඛන්ධො තිණ්ණන්නං ඛන්ධානං පරාමාසස්ස ච චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො…පෙ…. පුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති, වත්ථු පරාමාසස්ස ච සම්පයුත්තකානඤ්ච ඛන්ධානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. (3)

37. පරාමාසො ¶ ච නොපරාමාසො ච ධම්මා නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං, පච්ඡාජාතං, ආහාරං ¶ , ඉන්ද්රියං. සහජාතො – නොපරාමාසො එකො ඛන්ධො ච පරාමාසො ච තිණ්ණන්නං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධා ච…පෙ… පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානානං රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො; පරාමාසො ච මහාභූතා ච චිත්තසමුට්ඨානානං රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො; පරාමාසො ච වත්ථු ච නොපරාමාසානං ඛන්ධානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පච්ඡාජාතො – පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා පුරෙජාතස්ස ඉමස්ස කායස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පච්ඡාජාතො – පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ¶ ඛන්ධා කබළීකාරො ආහාරො ච ඉමස්ස කායස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පච්ඡාජාතො – පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා රූපජීවිතින්ද්රියඤ්ච කටත්තාරූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. (1)

38. හෙතුයා තීණි, ආරම්මණෙ නව, අධිපතියා නව, අනන්තරෙ නව, සමනන්තරෙ නව, සහජාතෙ පඤ්ච, අඤ්ඤමඤ්ඤෙ පඤ්ච, නිස්සයෙ පඤ්ච, උපනිස්සයෙ නව, පුරෙජාතෙ තීණි, පච්ඡාජාතෙ තීණි, ආසෙවනෙ නව, කම්මෙ තීණි, විපාකෙ එකං, ආහාරෙ තීණි, ඉන්ද්රියෙ තීණි, ඣානෙ තීණි, මග්ගෙ පඤ්ච, සම්පයුත්තෙ පඤ්ච, විප්පයුත්තෙ පඤ්ච, අත්ථියා පඤ්ච, නත්ථියා නව, විගතෙ නව, අවිගතෙ පඤ්ච.

39. පරාමාසො ¶ ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො. (2)

පරාමාසො ¶ ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (3)

40. නොපරාමාසො ධම්මො නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො… පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො… කම්මපච්චයෙන පච්චයො… ආහාරපච්චයෙන පච්චයො ¶ … ඉන්ද්රියපච්චයෙන පච්චයො. (1)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (2)

නොපරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (3)

41. පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා පරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා නොපරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො ¶ … සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො. (2)

පරාමාසො ච නොපරාමාසො ච ධම්මා පරාමාසස්ස ච නොපරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (3)

42. නහෙතුයා නව, නආරම්මණෙ නව (සබ්බත්ථ නව), නොඅවිගතෙ නව.

43. හෙතුපච්චයා ¶ නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා තීණි, නඅනන්තරෙ තීණි, නසමනන්තරෙ තීණි, නඅඤ්ඤමඤ්ඤෙ එකං, නඋපනිස්සයෙ තීණි…පෙ… නමග්ගෙ තීණි, නසම්පයුත්තෙ එකං, නවිප්පයුත්තෙ තීණි, නොනත්ථියා තීණි, නොවිගතෙ තීණි.

44. නහෙතුපච්චයා ආරම්මණෙ නව, අධිපතියා නව (අනුලොමමාතිකා ¶ ) …පෙ… අවිගතෙ පඤ්ච.

45. පරාමට්ඨං ¶ ධම්මං පටිච්ච පරාමට්ඨො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමට්ඨං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අජ්ඣත්තිකා මහාභූතා).

පරාමට්ඨං ධම්මං පටිච්ච…පෙ… (පරාමට්ඨදුකං යථා චූළන්තරදුකෙ ලොකියදුකං එවං කාතබ්බං නින්නානාකරණං).

46. පරාමාසසම්පයුත්තං ¶ ධම්මං පටිච්ච පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ…. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තං ¶ ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං. (2)

පරාමාසසම්පයුත්තං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසසම්පයුත්තො ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ච ධම්මා ¶ උප්පජ්ජන්ති හෙතුපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ…. (3)

47. පරාමාසවිප්පයුත්තං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසවිප්පයුත්තං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං ¶ …පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… ඛන්ධෙ පටිච්ච වත්ථු, වත්ථුං පටිච්ච ඛන්ධා, එකං මහාභූතං…පෙ…. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තඤ්ච පරාමාසවිප්පයුත්තඤ්ච ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ච මහාභූතෙ ච පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං (සංඛිත්තං). (1)

48. හෙතුයා පඤ්ච, ආරම්මණෙ ද්වෙ, අධිපතියා පඤ්ච, අනන්තරෙ ද්වෙ, සමනන්තරෙ ද්වෙ, සහජාතෙ පඤ්ච, අඤ්ඤමඤ්ඤෙ ද්වෙ, නිස්සයෙ පඤ්ච, උපනිස්සයෙ ද්වෙ, පුරෙජාතෙ ද්වෙ, ආසෙවනෙ ද්වෙ, කම්මෙ පඤ්ච, විපාකෙ එකං, ආහාරෙ පඤ්ච…පෙ… මග්ගෙ පඤ්ච, සම්පයුත්තෙ ද්වෙ, විප්පයුත්තෙ පඤ්ච, අත්ථියා පඤ්ච, නත්ථියා ද්වෙ, විගතෙ ද්වෙ, අවිගතෙ පඤ්ච.

49. පරාමාසවිප්පයුත්තං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති නහෙතුපච්චයා – අහෙතුකං පරාමාසවිප්පයුත්තං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා ¶ චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං ¶ …පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… අහෙතුකපටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අසඤ්ඤසත්තා) විචිකිච්ඡාසහගතෙ උද්ධච්චසහගතෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච විචිකිච්ඡාසහගතො උද්ධච්චසහගතො මොහො. (1)

50. පරාමාසසම්පයුත්තං ¶ ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති නආරම්මණපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං (සංඛිත්තං). (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති නආරම්මණපච්චයා – පරාමාසවිප්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං (යාව අසඤ්ඤසත්තා). (1)

පරාමාසසම්පයුත්තඤ්ච පරාමාසවිප්පයුත්තඤ්ච ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති නආරම්මණපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ච මහාභූතෙ ච පටිච්ච චිත්තසමුට්ඨානං රූපං (සංඛිත්තං). (1)

51. නහෙතුයා එකං, නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා පඤ්ච, නඅනන්තරෙ තීණි, නසමනන්තරෙ තීණි, නඅඤ්ඤමඤ්ඤෙ තීණි, නඋපනිස්සයෙ තීණි, නපුරෙජාතෙ චත්තාරි, නපච්ඡාජාතෙ පඤ්ච, නආසෙවනෙ පඤ්ච, නකම්මෙ ද්වෙ, නවිපාකෙ පඤ්ච, නආහාරෙ එකං, නඉන්ද්රියෙ එකං, නඣානෙ එකං, නමග්ගෙ එකං, නසම්පයුත්තෙ තීණි, නවිප්පයුත්තෙ ද්වෙ, නොනත්ථියා තීණි, නොවිගතෙ තීණි.

52. හෙතුපච්චයා නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා පඤ්ච (එවං ගණෙතබ්බං).

53. නහෙතුපච්චයා ¶ ආරම්මණෙ එකං (සංඛිත්තං), අවිගතෙ එකං.

54. පරාමාසසම්පයුත්තං ¶ ¶ ධම්මං පච්චයා පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා… තීණි (පටිච්චවාරසදිසො).

පරාමාසවිප්පයුත්තං ධම්මං පච්චයා පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසවිප්පයුත්තං එකං ඛන්ධං පච්චයා තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අජ්ඣත්තිකා මහාභූතා) වත්ථුං පච්චයා පරාමාසවිප්පයුත්තා ඛන්ධා. (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තං ධම්මං පච්චයා පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – වත්ථුං පච්චයා පරාමාසසම්පයුත්තකා ඛන්ධා. (2)

පරාමාසවිප්පයුත්තං ධම්මං පච්චයා පරාමාසසම්පයුත්තො ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ච ධම්මා උප්පජ්ජන්ති ¶ හෙතුපච්චයා – වත්ථුං පච්චයා පරාමාසසම්පයුත්තකා ඛන්ධා, මහාභූතෙ පච්චයා චිත්තසමුට්ඨානං රූපං. (3)

55. පරාමාසසම්පයුත්තඤ්ච පරාමාසවිප්පයුත්තඤ්ච ධම්මං පච්චයා පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තං එකං ඛන්ධඤ්ච වත්ථුඤ්ච පච්චයා තයො ඛන්ධා…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ…. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තඤ්ච පරාමාසවිප්පයුත්තඤ්ච ධම්මං පච්චයා පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ච මහාභූතෙ ච පච්චයා චිත්තසමුට්ඨානං රූපං. (2)

පරාමාසසම්පයුත්තඤ්ච පරාමාසවිප්පයුත්තඤ්ච ධම්මං පච්චයා පරාමාසසම්පයුත්තො ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ච ධම්මා උප්පජ්ජන්ති හෙතුපච්චයා ¶ – පරාමාසසම්පයුත්තං එකං ඛන්ධඤ්ච වත්ථුඤ්ච පච්චයා තයො ඛන්ධා…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ච මහාභූතෙ ච පච්චයා චිත්තසමුට්ඨානං රූපං (සංඛිත්තං). (3)

56. හෙතුයා ¶ නව, ආරම්මණෙ චත්තාරි, අධිපතියා නව, අනන්තරෙ චත්තාරි, සමනන්තරෙ චත්තාරි, සහජාතෙ නව, අඤ්ඤමඤ්ඤෙ චත්තාරි, නිස්සයෙ නව, උපනිස්සයෙ චත්තාරි, පුරෙජාතෙ චත්තාරි, ආසෙවනෙ චත්තාරි, කම්මෙ නව, විපාකෙ එකං, ආහාරෙ නව…පෙ… අවිගතෙ නව.

57. පරාමාසවිප්පයුත්තං ¶ ධම්මං පච්චයා පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති නහෙතුපච්චයා – අහෙතුකං පරාමාසවිප්පයුත්තං එකං ඛන්ධං පච්චයා තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… අහෙතුකපටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අසඤ්ඤසත්තා) චක්ඛායතනං පච්චයා චක්ඛුවිඤ්ඤාණං…පෙ… කායායතනං පච්චයා කායවිඤ්ඤාණං, වත්ථුං පච්චයා අහෙතුකපරාමාසවිප්පයුත්තා ඛන්ධා; විචිකිච්ඡාසහගතෙ උද්ධච්චසහගතෙ ඛන්ධෙ ච වත්ථුඤ්ච පච්චයා විචිකිච්ඡාසහගතො උද්ධච්චසහගතො මොහො.

58. නහෙතුයා එකං, නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා නව, නඅනන්තරෙ තීණි, නසමනන්තරෙ තීණි, නඅඤ්ඤමඤ්ඤෙ තීණි, නඋපනිස්සයෙ තීණි, නපුරෙජාතෙ චත්තාරි, නපච්ඡාජාතෙ නව, නආසෙවනෙ නව, නකම්මෙ චත්තාරි, නවිපාකෙ නව, නආහාරෙ එකං, නඉන්ද්රියෙ එකං, නඣානෙ එකං, නමග්ගෙ එකං, නසම්පයුත්තෙ තීණි, නවිප්පයුත්තෙ ¶ ද්වෙ, නොනත්ථියා තීණි, නොවිගතෙ තීණි.

59. හෙතුපච්චයා ¶ නආරම්මණෙ තීණි, නඅධිපතියා නව (එවං ගණෙතබ්බං).

60. නහෙතුපච්චයා ආරම්මණෙ එකං…පෙ… අවිගතෙ එකං.

61. පරාමාසසම්පයුත්තං ¶ ධම්මං සංසට්ඨො පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා (සංඛිත්තං).

62. හෙතුයා ද්වෙ (සබ්බත්ථ ද්වෙ), විපාකෙ එකං…පෙ… අවිගතෙ ද්වෙ. නහෙතුයා එකං, නඅධිපතියා ද්වෙ, නපුරෙජාතෙ ද්වෙ, නපච්ඡාජාතෙ ද්වෙ, නආසෙවනෙ ද්වෙ, නකම්මෙ ද්වෙ, නවිපාකෙ ද්වෙ, නඣානෙ එකං, නමග්ගෙ එකං, නවිප්පයුත්තෙ ද්වෙ.

(එවං ඉතරෙ ද්වෙ ගණනාපි සම්පයුත්තවාරාපි කාතබ්බා.)

63. පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසසම්පයුත්තා ¶ හෙතූ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පරාමාසසම්පයුත්තා හෙතූ චිත්තසමුට්ඨානානං රූපානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පරාමාසසම්පයුත්තා හෙතූ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච ¶ රූපානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො. (3)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසවිප්පයුත්තා හෙතූ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො; පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ…. (1)

64. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – රාගං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති; පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – අරියා පරාමාසසම්පයුත්තෙ පහීනෙ කිලෙසෙ පච්චවෙක්ඛන්ති, පුබ්බෙ සමුදාචිණ්ණෙ කිලෙසෙ ජානන්ති, පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ අනිච්චතො…පෙ… විපස්සති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසවිප්පයුත්තො රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා…පෙ… උද්ධච්චං…පෙ… දොමනස්සං උප්පජ්ජති; චෙතොපරියඤාණෙන පරාමාසසම්පයුත්තචිත්තසමඞ්ගිස්ස චිත්තං ජානාති, පරාමාසසම්පයුත්තා ඛන්ධා චෙතොපරියඤාණස්ස, පුබ්බෙනිවාසානුස්සතිඤාණස්ස, යථාකම්මූපගඤාණස්ස, අනාගතංසඤාණස්ස, ආවජ්ජනාය ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො. (2)

65. පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං කත්වා තං පච්චවෙක්ඛති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසවිප්පයුත්තො රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා…පෙ… උද්ධච්චං…පෙ… දොමනස්සං උප්පජ්ජති ¶ ; පුබ්බෙ සුචිණ්ණානි…පෙ… ඣානා…පෙ… අරියා මග්ගා ¶ වුට්ඨහිත්වා මග්ගං පච්චවෙක්ඛන්ති, ඵලං…පෙ… නිබ්බානං…පෙ… නිබ්බානං ගොත්රභුස්ස, වොදානස්ස, මග්ගස්ස, ඵලස්ස, ආවජ්ජනාය ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො; අරියා පරාමාසවිප්පයුත්තෙ පහීනෙ කිලෙසෙ…පෙ… වික්ඛම්භිතෙ කිලෙසෙ…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං පරාමාසවිප්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ¶ අනිච්චතො…පෙ… විපස්සති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසවිප්පයුත්තො රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා…පෙ… උද්ධච්චං…පෙ… දොමනස්සං උප්පජ්ජති; දිබ්බෙන චක්ඛුනා රූපං පස්සති, දිබ්බාය සොතධාතුයා සද්දං සුණාති. චෙතොපරියඤාණෙන පරාමාසවිප්පයුත්තචිත්තසමඞ්ගිස්ස චිත්තං ජානාති, ආකාසානඤ්චායතනං විඤ්ඤාණඤ්චායතනස්ස…පෙ… ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනස්ස…පෙ… රූපායතනං චක්ඛුවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… ඵොට්ඨබ්බායතනං කායවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… පරාමාසවිප්පයුත්තා ඛන්ධා ඉද්ධිවිධඤාණස්ස, චෙතොපරියඤාණස්ස, පුබ්බෙනිවාසානුස්සතිඤාණස්ස, යථාකම්මූපගඤාණස්ස, අනාගතංසඤාණස්ස, ආවජ්ජනාය ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං පරාමාසවිප්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ අස්සාදෙති අභිනන්දති. තං ආරබ්භ පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති. (2)

66. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන ¶ පච්චයො – ආරම්මණාධිපති, සහජාතාධිපති. ආරම්මණාධිපති – රාගං ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති, පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති. සහජාතාධිපති – පරාමාසසම්පයුත්තාධිපති සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණාධිපති, සහජාතාධිපති. ආරම්මණාධිපති – පරාමාසසම්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා අස්සාදෙති ¶ අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසවිප්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති. සහජාතාධිපති – පරාමාසසම්පයුත්තාධිපති චිත්තසමුට්ඨානානං රූපානං අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. (2)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ච පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ච ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. සහජාතාධිපති – පරාමාසසම්පයුත්තාධිපති ¶ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. (3)

67. පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණාධිපති, සහජාතාධිපති. ආරම්මණාධිපති – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං කත්වා තං ගරුං කත්වා පච්චවෙක්ඛති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසවිප්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති, පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… අරියා මග්ගා වුට්ඨහිත්වා මග්ගං ගරුං කත්වා…පෙ… ඵලං…පෙ… නිබ්බානං…පෙ… නිබ්බානං ගොත්රභුස්ස ¶ , වොදානස්ස, මග්ගස්ස, ඵලස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො; චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං පරාමාසවිප්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසවිප්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති. සහජාතාධිපති – පරාමාසවිප්පයුත්තාධිපති සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අධිපතිපච්චයෙන පච්චයො. ආරම්මණාධිපති – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං කත්වා තං ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති, පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං පරාමාසවිප්පයුත්තෙ ඛන්ධෙ ගරුං කත්වා අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ගරුං කත්වා පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති. (2)

68. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො – පුරිමා පුරිමා පරාමාසසම්පයුත්තා ඛන්ධා පච්ඡිමානං පච්ඡිමානං පරාමාසසම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසසම්පයුත්තා ඛන්ධා වුට්ඨානස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (2)

69. පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො – පුරිමා පුරිමා පරාමාසවිප්පයුත්තා ඛන්ධා පච්ඡිමානං ¶ පච්ඡිමානං පරාමාසවිප්පයුත්තානං ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො; අනුලොමං…පෙ… ඵලසමාපත්තියා අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො – ආවජ්ජනා පරාමාසසම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො… සමනන්තරපච්චයෙන පච්චයො. (2)

70. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… පඤ්ච… අඤ්ඤමඤ්ඤපච්චයෙන පච්චයො… ද්වෙ… නිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… සත්ත.

71. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො… මොහො… පත්ථනා පරාමාසසම්පයුත්තස්ස රාගස්ස… මොහස්ස… පත්ථනාය උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – පරාමාසසම්පයුත්තං රාගං උපනිස්සාය දානං දෙති…පෙ… සමාපත්තිං උප්පාදෙති, මානං ජප්පෙති; පරාමාසසම්පයුත්තං මොහං… පත්ථනං උපනිස්සාය දානං දෙති…පෙ… සමාපත්තිං උප්පාදෙති, මානං ජප්පෙති, පාණං හනති…පෙ… සඞ්ඝං භින්දති; පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො… මොහො… පත්ථනා සද්ධාය ¶ …පෙ… පඤ්ඤාය, රාගස්ස… දොසස්ස… මොහස්ස… මානස්ස… පත්ථනාය… කායිකස්ස සුඛස්ස…පෙ… ඵලසමාපත්තියා උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (2)

72. පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – සද්ධං උපනිස්සාය දානං දෙති ¶ …පෙ… සමාපත්තිං උප්පාදෙති, මානං ජප්පෙති; සීලං…පෙ… පඤ්ඤං, රාගං…පෙ… මානං…පෙ… පත්ථනං උපනිස්සාය දානං දෙති…පෙ… සමාපත්තිං උප්පාදෙති, පාණං හනති…පෙ… සඞ්ඝං භින්දති; කායිකං සුඛං…පෙ… සෙනාසනං උපනිස්සාය දානං දෙති…පෙ… සඞ්ඝං භින්දති; සද්ධා…පෙ… පඤ්ඤා, රාගො…පෙ… මානො… පත්ථනා… කායිකං සුඛං…පෙ… සෙනාසනං සද්ධාය…පෙ… පඤ්ඤාය, රාගස්ස…පෙ… මානස්ස… පත්ථනාය… කායිකස්ස සුඛස්ස…පෙ… ඵලසමාපත්තියා උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණූපනිස්සයො, අනන්තරූපනිස්සයො, පකතූපනිස්සයො…පෙ…. පකතූපනිස්සයො – සද්ධං උපනිස්සාය පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති; සීලං…පෙ… සෙනාසනං උපනිස්සාය පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති; සද්ධා…පෙ… සෙනාසනං පරාමාසසම්පයුත්තස්ස රාගස්ස…පෙ… පත්ථනාය උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (2)

73. පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණපුරෙජාතං, වත්ථුපුරෙජාතං. ආරම්මණපුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අනිච්චතො…පෙ… විපස්සති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසවිප්පයුත්තො රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා…පෙ… උද්ධච්චං…පෙ… දොමනස්සං උප්පජ්ජති; දිබ්බෙන චක්ඛුනා රූපං පස්සති, දිබ්බාය සොතධාතුයා සද්දං සුණාති. රූපායතනං චක්ඛුවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… ඵොට්ඨබ්බායතනං කායවිඤ්ඤාණස්ස පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. වත්ථුපුරෙජාතං – චක්ඛායතනං චක්ඛුවිඤ්ඤාණස්ස ¶ …පෙ… කායායතනං කායවිඤ්ඤාණස්ස…පෙ… වත්ථු පරාමාසවිප්පයුත්තානං ඛන්ධානං පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො – ආරම්මණපුරෙජාතං, වත්ථුපුරෙජාතං. ආරම්මණපුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති. වත්ථුපුරෙජාතං – වත්ථු පරාමාසසම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (2)

74. පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො (සංඛිත්තං). (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො (සංඛිත්තං). (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආසෙවනපච්චයෙන පච්චයො… ද්වෙ.

75. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස කම්මපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසසම්පයුත්තා චෙතනා සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස කම්මපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතා, නානාක්ඛණිකා. සහජාතා – පරාමාසසම්පයුත්තා චෙතනා චිත්තසමුට්ඨානානං රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො. නානාක්ඛණිකා – පරාමාසසම්පයුත්තා චෙතනා විපාකානං ඛන්ධානං කටත්තා ච රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං) පරාමාසසම්පයුත්තා චෙතනා සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (3)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස කම්මපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතා, නානාක්ඛණිකා. සහජාතා – පරාමාසවිප්පයුත්තා චෙතනා සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො; පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ…. නානාක්ඛණිකා – පරාමාසවිප්පයුත්තා චෙතනා විපාකානං ඛන්ධානං කටත්තා ච රූපානං කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (1)

විපාකපච්චයෙන පච්චයො… එකං, ආහාරපච්චයෙන පච්චයො… චත්තාරි, ඉන්ද්රියපච්චයෙන පච්චයො… චත්තාරි, ඣානපච්චයෙන පච්චයො… චත්තාරි, මග්ගපච්චයෙන පච්චයො… චත්තාරි, සම්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො… ද්වෙ.

76. පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පච්ඡාජාතං (සංඛිත්තං). (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං, පච්ඡාජාතං (සංඛිත්තං). (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො. පුරෙජාතං – වත්ථු පරාමාසම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං විප්පයුත්තපච්චයෙන පච්චයො. (1)

77. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසසම්පයුත්තො එකො ඛන්ධො තිණ්ණන්නං ඛන්ධානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධා…පෙ…. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසසම්පයුත්තා ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානානං රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. (මූලං කාතබ්බං.) (2)

පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ච පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ච ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – පරාමාසසම්පයුත්තො එකො ඛන්ධො තිණ්ණන්නං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධා…පෙ…. (3)

78. පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං, පච්ඡාජාතං, ආහාරං, ඉන්ද්රියං (සංඛිත්තං). (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පුරෙජාතං – චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසසම්පයුත්තො රාගො උප්පජ්ජති, වත්ථු පරාමාසසම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. (2)

79. පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ච ධම්මා පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පුරෙජාතං. සහජාතො – පරාමාසසම්පයුත්තො එකො ඛන්ධො ච වත්ථු ච තිණ්ණන්නං ඛන්ධානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධා ච…පෙ…. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ච ධම්මා පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො – සහජාතං, පච්ඡාජාතං, ආහාරං, ඉන්ද්රියං. සහජාතා – පරාමාසසම්පයුත්තා ඛන්ධා ච මහාභූතා ච චිත්තසමුට්ඨානානං රූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පච්ඡාජාතා – පරාමාසසම්පයුත්තා ඛන්ධා ච කබළීකාරො ආහාරො ච ඉමස්ස කායස්ස අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. පච්ඡාජාතා – පරාමාසසම්පයුත්තා ඛන්ධා ච රූපජීවිතින්ද්රියඤ්ච කටත්තාරූපානං අත්ථිපච්චයෙන පච්චයො. (2)

80. හෙතුයා චත්තාරි, ආරම්මණෙ චත්තාරි, අධිපතියා පඤ්ච, අනන්තරෙ චත්තාරි, සමනන්තරෙ ¶ චත්තාරි, සහජාතෙ පඤ්ච, අඤ්ඤමඤ්ඤෙ ද්වෙ, නිස්සයෙ සත්ත, උපනිස්සයෙ චත්තාරි, පුරෙජාතෙ ද්වෙ, පච්ඡාජාතෙ ද්වෙ, ආසෙවනෙ ද්වෙ, කම්මෙ චත්තාරි, විපාකෙ එකං, ආහාරෙ චත්තාරි, ඉන්ද්රියෙ චත්තාරි, ඣානෙ චත්තාරි, මග්ගෙ චත්තාරි, සම්පයුත්තෙ ද්වෙ, විප්පයුත්තෙ තීණි, අත්ථියා සත්ත, නත්ථියා චත්තාරි, විගතෙ චත්තාරි, අවිගතෙ සත්ත.

81. පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො… කම්මපච්චයෙන පච්චයො. (2)

පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ච පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ච ධම්මස්ස සහජාතපච්චයෙන පච්චයො. (3)

82. පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… සහජාතපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො… පච්ඡාජාතපච්චයෙන පච්චයො… කම්මපච්චයෙන පච්චයො… ආහාරපච්චයෙන පච්චයො… ඉන්ද්රියපච්චයෙන පච්චයො. (1)

පරාමාසවිප්පයුත්තො ධම්මො පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… උපනිස්සයපච්චයෙන පච්චයො… පුරෙජාතපච්චයෙන පච්චයො. (2)

පරාමාසසම්පයුත්තො ¶ ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ච ධම්මා පරාමාසසම්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස සහජාතං, පුරෙජාතං. (1)

පරාමාසසම්පයුත්තො ච පරාමාසවිප්පයුත්තො ච ධම්මා පරාමාසවිප්පයුත්තස්ස ධම්මස්ස සහජාතං, පච්ඡාජාතං, ආහාරං, ඉන්ද්රියං. (2)

83. නහෙතුයා සත්ත, නආරම්මණෙ සත්ත, නඅධිපතියා සත්ත, නඅනන්තරෙ සත්ත, නසමනන්තරෙ සත්ත, නසහජාතෙ පඤ්ච, නඅඤ්ඤමඤ්ඤෙ පඤ්ච, නනිස්සයෙ පඤ්ච, නඋපනිස්සයෙ සත්ත, නපුරෙජාතෙ ඡ, නපච්ඡාජාතෙ සත්ත (සබ්බත්ථ සත්ත), නමග්ගෙ සත්ත, නසම්පයුත්තෙ පඤ්ච, නවිප්පයුත්තෙ චත්තාරි, නොඅත්ථියා චත්තාරි, නොනත්ථියා සත්ත, නොවිගතෙ සත්ත, නොඅවිගතෙ චත්තාරි.

84. හෙතුපච්චයා නආරම්මණෙ චත්තාරි, නඅධිපතියා චත්තාරි, නඅනන්තරෙ චත්තාරි, නසමනන්තරෙ චත්තාරි, නඅඤ්ඤමඤ්ඤෙ ද්වෙ, නඋපනිස්සයෙ චත්තාරි ¶ (සබ්බත්ථ චත්තාරි), නමග්ගෙ චත්තාරි, නසම්පයුත්තෙ ද්වෙ, නවිප්පයුත්තෙ ද්වෙ, නොනත්ථියා චත්තාරි, නොවිගතෙ චත්තාරි.

85. නහෙතුපච්චයා ආරම්මණෙ චත්තාරි, අධිපතියා පඤ්ච (අනුලොමමාතිකා කාතබ්බා)…පෙ… අවිගතෙ සත්ත.

පරාමාසසම්පයුත්තදුකං නිට්ඨිතං.

86. පරාමාසඤ්චෙව ¶ පරාමට්ඨඤ්ච ධම්මං පටිච්ච පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසං පටිච්ච සම්පයුත්තකා ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං. (1)

පරාමට්ඨඤ්චෙව නො ච පරාමාසං ධම්මං පටිච්ච පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමට්ඨඤ්චෙව නො ච පරාමාසං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ… පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ… (යාව අජ්ඣත්තිකා මහාභූතා). (1)

පරාමට්ඨඤ්චෙව නො ච පරාමාසං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසො චෙව පරාමට්ඨො ච ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමට්ඨෙ චෙව නො ච පරාමාසෙ ඛන්ධෙ පටිච්ච පරාමාසො. (2)

පරාමට්ඨඤ්චෙව නො ච පරාමාසං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසො චෙව පරාමට්ඨො ච පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ච ධම්මා උප්පජ්ජන්ති හෙතුපච්චයා – පරාමට්ඨඤ්චෙව නො ච පරාමාසං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා පරාමාසො ච චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ…. (3)

පරාමාසඤ්චෙව පරාමට්ඨඤ්ච පරාමට්ඨඤ්චෙව නො ච පරාමාසඤ්ච ධම්මං පටිච්ච පරාමට්ඨො චෙව නො ¶ ච පරාමාසො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමට්ඨඤ්චෙව ¶ නො ච පරාමාසං එකං ඛන්ධඤ්ච පරාමාසඤ්ච පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ ච…පෙ… (සංඛිත්තං).

2-6. සහජාත-පච්චය-නිස්සය-සංසට්ඨ-සම්පයුත්තවාරො

(සබ්බෙ වාරා යථා පරාමාසදුකං එවං කාතබ්බං නින්නානාකරණං.)

87. පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො පරාමට්ඨස්ස චෙව නො ච පරාමාසස්ස ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – පරාමට්ඨා චෙව නො ච පරාමාසා හෙතූ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො; පටිසන්ධික්ඛණෙ…පෙ…. (1)

පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස චෙව පරාමට්ඨස්ස ච ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – පරාමට්ඨා චෙව නො ච පරාමාසා හෙතූ පරාමාසස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො. (2)

පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස චෙව පරාමට්ඨස්ස ච පරාමට්ඨස්ස චෙව නො ච පරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස හෙතුපච්චයෙන පච්චයො – පරාමට්ඨා චෙව නො ච පරාමාසා හෙතූ සම්පයුත්තකානං ඛන්ධානං පරාමාසස්ස ච චිත්තසමුට්ඨානානඤ්ච රූපානං හෙතුපච්චයෙන පච්චයො. (3)

88. පරාමාසො ¶ චෙව පරාමට්ඨො ච ධම්මො පරාමාසස්ස චෙව පරාමට්ඨස්ස ච ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො… තීණි (ආරබ්භ කාතබ්බානි පරාමාසදුකසදිසං).

89. පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො පරාමට්ඨස්ස චෙව නො ච පරාමාසස්ස ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං කත්වා තං පච්චවෙක්ඛති, අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ රාගො…පෙ… විචිකිච්ඡා, උද්ධච්චං, දොමනස්සං උප්පජ්ජති, පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… අරියා ගොත්රභුං පච්චවෙක්ඛන්ති, වොදානං පච්චවෙක්ඛන්ති, පහීනෙ කිලෙසෙ…පෙ… වික්ඛම්භිතෙ ¶ කිලෙසෙ…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං පරාමට්ඨෙ චෙව නො ච පරාමාසෙ ඛන්ධෙ අනිච්චතො…පෙ… දොමනස්සං උප්පජ්ජති. දිබ්බෙන චක්ඛුනා රූපං පස්සති (යාව ආවජ්ජනා සබ්බං කාතබ්බං). (1)

පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස චෙව පරාමට්ඨස්ස ච ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං පරාමට්ඨෙ චෙව නො ච පරාමාසෙ ඛන්ධෙ අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ දිට්ඨි උප්පජ්ජති. (2)

පරාමට්ඨො චෙව නො ච පරාමාසො ධම්මො පරාමාසස්ස චෙව පරාමට්ඨස්ස ච පරාමට්ඨස්ස චෙව නො ච පරාමාසස්ස ච ධම්මස්ස ආරම්මණපච්චයෙන පච්චයො – දානං…පෙ… සීලං…පෙ… උපොසථකම්මං…පෙ… පුබ්බෙ…පෙ… ඣානා…පෙ… චක්ඛුං…පෙ… වත්ථුං පරාමට්ඨෙ චෙව නො ච පරාමාසෙ ඛන්ධෙ අස්සාදෙති අභිනන්දති, තං ආරබ්භ පරාමාසො ච සම්පයුත්තකා ච ඛන්ධා උප්පජ්ජන්ති. (3)

(එවං ඉතරෙපි තීණි ආරබ්භ කාතබ්බානි. ඉමං දුකං පරාමාසදුකසදිසං. ලොකුත්තරං යහිං න ලබ්භති තහිං න කාතබ්බං.)

54. පරාමාසවිප්පයුත්තපරාමට්ඨදුකං

90. පරාමාසවිප්පයුත්තං ¶ පරාමට්ඨං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො පරාමට්ඨො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා – පරාමාසවිප්පයුත්තං පරාමට්ඨං එකං ඛන්ධං පටිච්ච තයො ඛන්ධා චිත්තසමුට්ඨානඤ්ච රූපං…පෙ… ද්වෙ ඛන්ධෙ…පෙ….

පරාමාසවිප්පයුත්තං අපරාමට්ඨං ධම්මං පටිච්ච පරාමාසවිප්පයුත්තො අපරාමට්ඨො ධම්මො උප්පජ්ජති හෙතුපච්චයා (සංඛිත්තං).

(යථා චූළන්තරදුකෙ ලොකියදුකං එවං කාතබ්බං නින්නානාකරණං.)

පරාමාසවිප්පයුත්තපරාමට්ඨදුකං නිට්ඨිතං.