📜
21. එකවීසතිමො පරිච්ඡෙදො
පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධිනිද්දෙසො
අට්ඨඤාණවසෙනෙව ¶ , සිඛාපක්කා විපස්සනා;
නවමං පටිපදාඤාණ-දස්සනන්ති පවුච්චති.
අට්ඨ ඤාණානි නාමෙත්ථ, වෙදිතබ්බානි විඤ්ඤුනා;
උපක්ලෙසවිනිමුත්තං, ඤාණං සුවිසදං පන.
උදයබ්බයෙ ච භඞ්ගෙ ච, භයෙ ආදීනවෙ තථා;
නිබ්බිදාපස්සනාඤාණං, ඤාණං මුච්චිතුකම්යතා.
පටිසඞ්ඛා ච සඞ්ඛාරෙ, උපෙක්ඛාඤාණමට්ඨමං;
ඉමානි අට්ඨ ඤාණානි, නවමං සච්චානුලොමකං.
සච්චානුලොමඤාණන්ති ¶ , අනුලොමං පවුච්චති;
තං සම්පාදෙතුකාමෙන, යොගාවචරභික්ඛුනා.
උදයබ්බයඤාණං තං, ආදිං කත්වා පනට්ඨසු;
එතෙසු පන ඤාණෙසු, යොගො කරණියො පන.
යථානුක්කමතො ¶ තස්ස, තෙසු ඤාණෙසු අට්ඨසු;
අනිච්චාදිවසෙනෙව, යොගං කත්වා ඨිතස්ස හි.
අනිච්චං දුක්ඛමනත්තාති, සඞ්ඛාරෙ අනුපස්සතො;
අට්ඨන්නං පන ඤාණානං, වසෙන පන යොගිනො.
විපස්සනා සිඛාපත්තා, හොති වුට්ඨානගාමිනී;
සච්චානුලොමඤාණන්ති, අයමෙව පවුච්චති.
සඞ්ඛාරුපෙක්ඛාඤාණං තං, ආසෙවන්තස්ස යොගිනො;
ඉදානි තස්ස මග්ගො ච, සමුප්පජ්ජිස්සතීති හි.
සඞ්ඛාරුපෙක්ඛා සඞ්ඛාරෙ, අනිච්චා දුක්ඛාති වා තථා;
සම්මසිත්වා භවඞ්ගං තු, පුන වොතරතෙව සා.
භවඞ්ගානන්තරං සඞ්ඛාරු-පෙක්ඛාගතනයෙන තු;
අනිච්චාදිවසෙනෙව, සඞ්ඛාරෙ පන ගොචරං.
කුරුමානං මනොද්වාරෙ, ජායතාවජ්ජනං තතො;
භවඞ්ගාවට්ටනං කත්වා, ජාතස්සානන්තරං පන.
සඞ්ඛාරෙ ¶ ගොචරං කත්වා, පඨමං ජවනමානසං;
උප්පජ්ජතීති තං චිත්තං, පරිකම්මන්ති වුච්චති.
තදනන්තරමෙවඤ්ඤං, සඞ්ඛාරාරම්මණං පුන;
දුතියං ජවනං හොති, උපචාරන්ති තං මතං.
තදනන්තරං තං හොති, තථා සඞ්ඛාරගොචරං;
තතියං ජවනචිත්තං, අනුලොමන්ති සඤ්ඤිතං.
පුරිමානං පනට්ඨන්නං, ඤාණානං අනුලොමතො;
බොධිපක්ඛියධම්මානං, උද්ධඤ්ච අනුලොමතො.
තෙනෙව ¶ තං හි සච්චානුලොමඤාණං පවුච්චති;
ඉදං හි පන සච්චානු-ලොමඤාණං මහෙසිනා.
‘‘වුට්ඨානගාමිනීයා ¶ හි, පරියොසාන’’න්ති භාසිතං;
ඤෙය්යං සබ්බපකාරෙන, පරියොසානන්ති ගොත්රභු.
ඉතිනෙකෙහි නාමෙහි, කිත්තිතායා මහෙසිනා;
වුට්ඨානගාමිනී සන්තා, පරිසුද්ධා විපස්සනා.
වුට්ඨාතුකාමො සංසාරදුක්ඛපඞ්කා මහබ්භයා;
කරෙය්ය සතතං තත්ථ, යොගං පණ්ඩිතජාතිකො.
ඉති අභිධම්මාවතාරෙ පටිපදාඤාණදස්සනවිසුද්ධිනිද්දෙසො නාම
එකවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.