📜
22. බාවීසතිමො පරිච්ඡෙදො
ඤාණදස්සනවිසුද්ධිනිද්දෙසො
ඉතො ¶ පරං තු භික්ඛුස්ස, හොති ගොත්රභුමානසං;
ආවජ්ජනියඨානත්තා, මග්ගචිත්තස්ස තං පන.
න චප්පටිපදාඤාණ-දස්සනං වා තථෙව ච;
ඤාණදස්සනසුද්ධිං වා, භජතෙ න කුදාචනං.
උභින්නමන්තරා එතං, අබ්බොහාරිකමෙව තං;
විපස්සනාය සොතස්මිං, පතිතත්තා විපස්සනා.
පොථුජ්ජනිකගොත්තං වා, අභිභුය්ය පවත්තිතො;
ගොත්තං වුච්චති නිබ්බානං, තතො භවති ගොත්රභු.
ඤාණං චතූසු මග්ගෙසු, ඤාණදස්සනසුද්ධිකං;
තත්ථ තං පඨමං මග්ගං, සම්පාදෙතුං පනිච්ඡතා.
අඤ්ඤං ¶ ¶ කිඤ්චිපි කාතබ්බං, භික්ඛුනා තෙන නත්ථි තං;
යඤ්හි තෙන ච කාතබ්බං, සියා තං කතමෙව තු.
අනුලොමාවසානඤ්හි, සූරං තික්ඛං විපස්සනං;
උප්පාදෙන්තෙන තං සබ්බං, කතමෙව ච යොගිනා.
තස්සානුලොමඤාණස්ස, අන්තෙ තු අනිමිත්තකං;
විසඞ්ඛාරං නිරොධඤ්ච, නිබ්බානං අමතං පදං.
ගොචරං කුරුමානං තං, නිබ්බානාරම්මණෙ පන;
පඨමාවජ්ජනඤ්චෙව, පඨමාභොගතාපි ච.
මග්ගස්සානන්තරාදීහි, පච්චයෙහි පනච්ඡහි;
තස්ස පච්චයභාවඤ්ච, සාධයන්තං තතො පන.
විපස්සනාය මුද්ධඤ්හි, සිඛාපත්තාය තාය තං;
උප්පජ්ජති අනාවත්තං-රම්මණං තස්ස ගොත්රභු.
එකෙනාවජ්ජනෙනෙව, එකිස්සායෙව වීථියා;
නානාරම්මණතා චානු-ලොමගොත්රභුචෙතසං.
ඨත්වා ¶ ආවජ්ජනට්ඨානෙ, තමනාවජ්ජනම්පි ච;
මග්ගස්ස පන තං සඤ්ඤං, දත්වා විය නිරුජ්ඣති.
මග්ගොපි තෙන තං දින්නං, අමුඤ්චිත්වාව සඤ්හිතං;
තං ඤාණමනුබන්ධන්තො, ජායතෙ තදනන්තරං.
කදාචිපි අනිබ්බිද්ධපුබ්බං මග්ගො පනෙස හි;
ලොභං දොසඤ්ච මොහඤ්ච, විද්ධංසන්තොව ජායති.
න කෙවලමයං මග්ගො, දොසනාසනමෙව ච;
කරොති අථ ඛොපායද්වාරානිපි පිධෙති ච.
අනාමතග්ගසංසාරවට්ටදුක්ඛමහොදධිං;
අපාරමතිඝොරඤ්ච, සොසෙති ච අසෙසතො.
මිච්ඡාමග්ගං ¶ ¶ පනට්ඨඞ්ගං, ජායමානො ච උජ්ඣති;
සබ්බවෙරභයානෙත්ථ, නිච්චං වූපසමෙති ච.
බුද්ධස්සොරසපුත්තත්තං, උපනෙති නයං පන;
ආනිසංසෙ අනෙකෙපි, පවත්තයති යොගිනො.
දායකෙනානිසංසානං, අනෙකෙසමනෙන ච;
ආදිමග්ගෙන සංයුත්තං, ඤාණන්ති ඤාණදස්සනං.
පඨමමග්ගඤාණං.
තස්සෙවානන්තරං තස්ස, විපාකා ද්වෙපි තීණි වා;
ඵලචිත්තානි ජායන්තෙ, න ජායන්තෙ තතො පරං.
කෙචි එකඤ්ච ද්වෙ තීණි, චත්තාරීති වදන්ති තු;
න පනෙතං ගහෙතබ්බං, අජානිත්වා වදන්ති තෙ.
එකස්සාසෙවනං නත්ථි, තස්මා ද්වෙ අනුලොමකා;
තෙහි ආසෙවනං ලද්ධා, තතියං හොති ගොත්රභු.
චතුත්ථං මග්ගචිත්තං තු,
තස්මා තීණි ඵලානි හි;
අනුලොමා තයො හොන්ති,
චතුත්ථං හොති ගොත්රභු.
පඤ්චමං මග්ගචිත්තඤ්ච, ඵලානි ද්වෙ තතො පන;
සත්තචිත්තපරමාව, එකාවජ්ජනවීථි හි.
එත්තාවතා පනෙසො හි, සොතාපන්නොති වුච්චති;
ඵලස්ස පරියොසානෙ, භවඞ්ගොත්තරණං සියා.
තතො භවඞ්ගං ඡින්දිත්වා, මග්ගපෙක්ඛනහෙතුකං;
උප්පජ්ජති මනොද්වාරෙ, ආවජ්ජනමනො පන.
තස්මිං ¶ ¶ නිරුද්ධෙ මග්ගස්ස, පච්චවෙක්ඛණසඤ්ඤිතා;
ජවනානි හි ජායන්තෙ, සත්තෙව පටිපාටියා.
එසෙව ච නයො ඤෙය්යො, ඵලාදීනම්පි පෙක්ඛනෙ;
පච්චවෙක්ඛණඤාණානි, භවන්තෙකූනවීසති.
මග්ගො ¶ ඵලං පහීනා ච, කිලෙසා අවසිට්ඨකා;
නිබ්බානඤ්චෙති පඤ්චෙතෙ, පච්චවෙක්ඛණභූමියො.
එවං සො පච්චවෙක්ඛිත්වා, සොතාපන්නොපපත්තියා;
යොගමාරභතෙ ධීරො, දුතියාය ච භූමියා.
ඛන්ධපඤ්චකසඞ්ඛාතං, තං සඞ්ඛාරගතං පුන;
අනිච්චං දුක්ඛමනත්තාති, ඤාණෙන පරිමජ්ජති.
තතො විපස්සනාවීථි-මොගාහති ච තාවදෙ;
තස්සෙවං පටිපන්නස්ස, හෙට්ඨා වුත්තනයෙන තු.
තතො සඞ්ඛාරුපෙක්ඛාය, අවසානෙ තථෙව ච;
එකාවජ්ජනවාරස්මිං, ගොත්රභුස්ස අනන්තරං.
බ්යාපාදකාමරාගානං, තනුභාවං තු සාධයං;
සකදාගාමිමග්ගොයං, ජායතෙ දුතියො පන.
දුතියමග්ගඤාණං.
ඉමස්සාපි ච ඤාණස්ස, හෙට්ඨා වුත්තනයෙනිධ;
ඵලචිත්තානි ඤෙය්යානි, විඤ්ඤුනා ද්වෙපි තීණි වා.
එත්තාවතා පනෙසො හි, සකදාගාමි නාමයං;
සකිදෙව ඉමං ලොකං, ආගන්ත්වාන්තකරො භවෙ.
හෙට්ඨා වුත්තනයෙනෙව, පඤ්චධා පච්චවෙක්ඛණං;
එවං සො පච්චවෙක්ඛිත්වා, සකදාගාමිපත්තියා.
යොගමාරභතෙ ¶ ¶ ධීරො, තතියාය ච භූමියා;
බ්යාපාදකාමරාගානං, පහානාය ච පණ්ඩිතො.
ඛන්ධපඤ්චකසඞ්ඛාතං, තං සඞ්ඛාරගතං පන;
අනිච්චං දුක්ඛමනත්තාති, ඤාණෙන පරිමජ්ජති.
තතො විපස්සනාවීථි-මොගාහති ච තාවදෙ;
තස්සෙවං පටිපන්නස්ස, හෙට්ඨා වුත්තනයෙන තු.
තතො සඞ්ඛාරුපෙක්ඛාය, අවසානෙ තථෙව ච;
එකාවජ්ජනවීථිම්හි, ගොත්රභුස්ස අනන්තරං.
බ්යාපාදකාමරාගානං, මූලඝාතං තු සාධයං;
තස්සානාගාමිමග්ගොයං, ජායතෙ තතියො පන.
තතියමග්ගඤාණං.
ඉමස්සාපි ච ඤාණස්ස, හෙට්ඨා වුත්තනයෙනිධ;
පවත්ති ඵලචිත්තානං, වෙදිතබ්බා විභාවිනා.
එත්තාවතා පනෙසොපි, හොතිනාගාමි නාමයං;
තත්ථෙව පරිනිබ්බායී, අනාවත්තිසභාවතො.
හෙට්ඨා ¶ වුත්තනයෙනෙව, පඤ්චධා පච්චවෙක්ඛණං;
එවං සො පච්චවෙක්ඛිත්වා, අනාගාමිරියසාවකො.
යොගමාරභතෙ ධීරො, චතුත්ථාය ච භූමියා;
පත්තියාරූපරාගාදි-පහානාය ච පණ්ඩිතො.
තථෙව සඞ්ඛාරගතං, අනිච්චාදිවසෙන සො;
පරිවත්තති ඤාණෙන, තථෙව පරිමජ්ජති.
තතො විපස්සනාවීථි-මොගාහති ච තාවදෙ;
තස්සෙවං පටිපන්නස්ස, හෙට්ඨා වුත්තනයෙන තු.
තතො ¶ ¶ සඞ්ඛාරුපෙක්ඛාය, අවසානෙ තථෙව ච;
එකාවජ්ජනවාරස්මිං, ගොත්රභුස්ස අනන්තරං.
තස්සාරහත්තමග්ගොයං,
ජායතෙ තු තතො පරං;
රූපරාගාදිදොසානං,
විද්ධංසාය කරො පන.
චතුත්ථමග්ගඤාණං.
ඉමස්සාපි ච ඤාණස්ස, හෙට්ඨා වුත්තනයෙනිධ;
පවත්ති ඵලචිත්තානං, වෙදිතබ්බා විභාවිනා.
එත්තාවතා පනෙසො හි,
අරහා නාම අට්ඨමො;
අරියො පුග්ගලො හොති,
මහාඛීණාසවො අයං.
අනුප්පත්තසදත්ථො ච,
ඛීණසංයොජනො මුනි;
සදෙවකස්ස ලොකස්ස,
දක්ඛිණෙය්යො අනුත්තරො.
එත්තාවතා චතස්සොපි, ඤාණදස්සනසුද්ධියො;
හිතත්ථාය ච භික්ඛූනං, සඞ්ඛෙපෙනෙව දස්සිතා.
සද්ධෙන සම්මා පන භාවනීයා,
අරියාය පඤ්ඤාය ච භාවනාය;
විසුද්ධිකාමෙන තපොධනෙන,
භවක්ඛයං පත්ථයතා බුධෙන.
ඉති අභිධම්මාවතාරෙ ඤාණදස්සනවිසුද්ධිනිද්දෙසො නාම
බාවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.