📜
2. දුතියො පරිච්ඡෙදො
ලක්ඛණරසුපට්ඨානවිභාගො
සභාවො ¶ ලක්ඛණං නාම, කිච්චසම්පජ්ජනා රසො;
ගය්හාකාරො උපට්ඨානං, පදට්ඨානං තු පච්චයො.
අත්තුපලද්ධිසඞ්ඛාතා, සම්පත්තා ච පනත්ථතො;
ලක්ඛණරසුපට්ඨානා, වොහාරාභොගභෙදිතා.
තෙපඤ්ඤාසසභාවෙසු, තස්මා භෙදං යථාරහං;
ලක්ඛණාදිප්පකාරෙහි, පවක්ඛාමි ඉතො පරං.
චින්තෙතීති භවෙ චිත්තං, චින්තනමත්තමෙව වා;
සම්පයුත්තාථ වා තෙන, චින්තෙන්තීති ච ගොචරං.
ඵුසතීති භවෙ ඵස්සො, ඵුසනං වාථ කෙවලං;
සම්පයුත්තාථ වා තෙන, ඵුසන්තීති ච ගොචරං.
එවං කත්තරි භාවෙ ච, කරණෙ ච යථාරහං;
තෙපඤ්ඤාසසභාවෙසු, සද්දනිබ්බචනං නයෙ.
ආලම්බණමනං චිත්තං, තංවිජානනලක්ඛණං;
සහජාධිට්ඨානරසං, චින්තාකප්පොති ගය්හති.
ආලම්බණසමොධානො ¶ ,
ඵස්සො ඵුසනලක්ඛණො;
සඞ්ඝට්ටනරසො තත්ථ,
සන්නිපාතොති ගය්හති.
වෙදනාලම්බණරසා, සා වෙදයිතලක්ඛණා;
ගොචරානුභවරසා, අනුභුත්තීති ගය්හති.
ආකාරගහණං ¶ සඤ්ඤා, සා සඤ්ජානනලක්ඛණා;
නිමිත්තුප්පාදනරසා, උපලක්ඛාති ගය්හති.
චෙතනා චිත්තවිප්ඵාරා, සායං බ්යාපාරලක්ඛණා;
කම්මන්තායූහනරසා, සංවිධානන්ති ගය්හති.
එකග්ගතා අවික්ඛෙපො, සාවිසාහාරලක්ඛණා;
සම්පිණ්ඩනරසා චිත්තං, සමොධානන්ති ගය්හති.
යාපනං සහජාතාන-මනුපාලනලක්ඛණං;
ජීවිතං ජීවනරසං, ආයුබන්ධොති ගය්හති.
සාරණා මනසීකාරො, සමන්නාහාරලක්ඛණො;
සංයොජනරසො චිත්ත-පටිපත්තීති ගය්හති.
සඞ්කප්පනලක්ඛණො තක්කො, සහජාභිනිරොපනො;
ආලම්බාහනනරසො, සන්නිරුජ්ඣොති ගය්හති.
විචාරො අනුසන්ධානො, අනුමජ්ජනලක්ඛණො;
චිත්තානුයොජනරසො, අනුපෙක්ඛාති ගය්හති.
අධිමොක්ඛො අසංසප්පො, සුසන්නිට්ඨානලක්ඛණො;
නිච්චලාපාදනරසො, දළ්හවුත්තීති ගය්හති.
වීරියං පන වායාමො, මහුස්සාහනලක්ඛණො;
කිච්චාසංසීදනරසො, උපත්ථම්භොති ගය්හති.
ආලම්බත්ථිකතා ¶ ඡන්දො, කත්තුකාමතලක්ඛණො;
ආලම්බණෙසනරසො, හත්ථාදානන්ති ගය්හති.
සහජාතානුඵරණා, සම්පියායනලක්ඛණා;
සම්පීනනරසා පීති, පාමොජ්ජමිති ගය්හති.
චෙතොසද්දහනං සද්ධා, භූතොකප්පනලක්ඛණා;
හිතපක්ඛන්දනරසා, අධිමුත්තීති ගය්හති.
අසම්මොසා ¶ සභාවෙසු, සති ධාරණලක්ඛණා;
ධම්මාපිලාපනරසා, අප්පමාදොති ගය්හති.
හිරී ජෙගුච්ඡා පාපෙසු, සා හරායනලක්ඛණා;
හීළසංකොචනරසා, පාපලජ්ජාති ගය්හති.
පාපසාරජ්ජමොත්තප්පං, උබ්බෙගුත්තාසලක්ඛණං;
භයසඞ්කොචනරසං, අවිස්සාසොති ගය්හති.
අලොභො අනභිසඞ්ගො, අපරිග්ගහලක්ඛණො;
මුත්තප්පවත්තනරසො, අසංසග්ගොති ගය්හති.
අදොසො චිත්තසාඛල්යං, අබ්යාපජ්ජනලක්ඛණො;
සණ්හප්පවත්තනරසො, සොම්මභාවොති ගය්හති.
අමොහො ඛලිතාභාවො, පටිවිජ්ඣනලක්ඛණො;
විසයොභාසනරසො, පටිබොධොති ගය්හති.
තත්රමජ්ඣත්තතොපෙක්ඛා, සමීකරණලක්ඛණා;
අපක්ඛපාතනරසා, සමවාහොති ගය්හති.
පස්සද්ධි කායචිත්තානං, දරථාභාවලක්ඛණා;
අපරිප්ඵන්දනරසා, සීතිභාවොති ගය්හති.
ලහුතා කායචිත්තානං, අදන්ධාකාරලක්ඛණා;
අවිත්ථාරරසා සල්ලහුකවුත්තීති ගය්හති.
මුදුතා කායචිත්තානං, කක්ඛළාභාවලක්ඛණා;
කිච්චාවිරොධනරසා, අනුකුල්යන්ති ගය්හති.
කම්මඤ්ඤතා ¶ උභින්නම්පි, අලංකිච්චස්ස ලක්ඛණා;
පවත්තිසම්පත්තිරසා, යොගභාවොති ගය්හති.
තථා පාගුඤ්ඤතා ද්වින්නං, විසදාකාරලක්ඛණා;
සුඛප්පවත්තනරසා, සෙරිභාවොති ගය්හති.
උජුතා ¶ කායචිත්තානං, කුටිලාභාවලක්ඛණා;
ජිම්හනිම්මදනරසා, උජුවුත්තීති ගය්හති.
සම්මාවාචා වචීසුද්ධි, වාචාසංයමලක්ඛණා;
මිච්ඡාවාචොරමරසා, වචීවෙලාති ගය්හති.
සම්මාකම්මං ක්රියාසුද්ධං, සම්මාකරණලක්ඛණං;
මිච්ඡාකම්මොරමරසං, ක්රියාවෙලාති ගය්හති.
සම්මාජීවො විසුද්ධෙට්ඨි, අල්ලිට්ඨාජීවලක්ඛණො;
මිච්ඡාජීවොරමරසො, සම්මාවුත්තීති ගය්හති.
කරුණා දීනසත්තෙසු, දුක්ඛාපනයලක්ඛණා;
සොත්ථිතාපත්ථනරසා, අනුකම්පාති ගය්හති.
සුඛට්ඨිතෙසු මුදිතා, අනුමොදනලක්ඛණා;
චෙතොවිකාසනරසා, අවිරොධොති ගය්හති.
චෙතොසාරජ්ජනා ලොභො, අපරිච්චාගලක්ඛණො;
ආලම්බගිජ්ඣනරසො, අභිලග්ගොති ගය්හති.
චෙතොබ්යාපජ්ජනං දොසො, සම්පදුස්සනලක්ඛණො;
ආලම්බණඝාතරසො, චණ්ඩික්කමිති ගය්හති.
චෙතොසම්මුය්හනං මොහො,
සො සම්මුය්හනලක්ඛණො;
සභාවච්ඡාදනරසො,
අන්ධභාවොති ගය්හති.
පාපාජිගුච්ඡාහිරිකං, නිල්ලජ්ජාකාරලක්ඛණං;
පාපොපලාපනරසං, මලග්ගාහොති ගය්හති.
අසාරජ්ජනමනොත්තප්පමනුත්තාසනලක්ඛණං ¶ ;
පාපපක්ඛන්දනරසං, පාගබ්භමිති ගය්හති.
දිට්ඨි ¶ දළ්හවිපල්ලාසො, සා පරාමාසලක්ඛණා;
තුච්ඡාභිනිවෙසනරසා, මිච්ඡාගාහොති ගය්හති.
‘‘අහස්මී’’ති මඤ්ඤමානො, සො සමුන්නතිලක්ඛණො;
කෙතුසම්පග්ගහරසො, අහංකාරොති ගය්හති.
පරසම්පත්තීසු ඉස්සා, අක්ඛමාකාරලක්ඛණා;
චෙතොවිකුචනරසා, විමුඛත්තන්ති ගය්හති.
පරිග්ගහෙසු මච්ඡෙරං, සන්නිගූහනලක්ඛණං;
සාමඤ්ඤාසහනරසං, වෙවිච්ඡමිති ගය්හති.
චෙතොපහනනං ථීනං, තං සංසීදනලක්ඛණං;
උස්සාහභඤ්ජනරසං, සංඛිත්තත්තන්ති ගය්හති.
විඝාතො සහජාතානං, මිද්ධං මොහනලක්ඛණං;
සත්තිසංභඤ්ජනරසං, ආතුරත්තන්ති ගය්හති.
උද්ධච්චං චිත්තවික්ඛෙපො, අවූපසමලක්ඛණං;
චෙතොනවට්ඨානරසං, භන්තත්තමිති ගය්හති.
විප්පටිසාරො කුක්කුච්චමනුසොචනලක්ඛණං;
අත්තානුසොචනරසං, පච්ඡාතාපොති ගය්හති.
කඞ්ඛායනා විචිකිච්ඡා, අසන්නිට්ඨානලක්ඛණා;
අනෙකගාහනරසා, අප්පතිට්ඨාති ගය්හති.
ඉච්චෙවං ලක්ඛණාදීහි, විභාවෙය්ය විචක්ඛණො;
තෙපඤ්ඤාසසභාවෙසු, සභාවාකාරලක්ඛණං.
ලක්ඛණත්ථකුසලා ¶ සලක්ඛණෙ,
ලක්ඛණත්ථපරමෙපි කෙවලං;
ලක්ඛණුග්ගහසුඛාය වණ්ණයුං,
ලක්ඛණාදිමුඛතො සලක්ඛණං.
අත්ථං ¶ තමෙවමනුගම්ම මයෙත්ථ වුත්ත-
මත්ථානමත්ථනයනත්ථමනෙකධාපි;
පත්ථෙය්ය මෙත්ථ වචනත්ථනයෙහි ඤාණ-
මත්ථෙසු බුද්ධවචනත්ථනයත්ථිකෙහි.
ඉති නාමරූපපරිච්ඡෙදෙ ලක්ඛණරසුපට්ඨානවිභාගො නාම
දුතියො පරිච්ඡෙදො.