📜
10. දසමො පරිච්ඡෙදො
සෙසකම්මට්ඨානවිභාගො
බ්යාපාදාදීනවං ¶ ¶ දිස්වා, ඛෙමභාවඤ්ච ඛන්තියං;
අප්පමඤ්ඤා තු භාවෙන්තො, විනෙය්ය පටිඝං කථං.
චෙතොසන්තාපනො කොධො,
සම්පසාදවිකොපනො;
විරූපබීභච්ඡකරො,
මුඛවණ්ණප්පධංසනො.
සීලකාලුස්සියුප්පාදො, චිත්තවික්ඛෙපසම්භවො;
පඤ්ඤාපජ්ජොතවිද්ධංසී, පටිපත්තිවිබන්ධකො.
අපායෙකායනො මග්ගො, පාපකණ්ටකබන්ධකො;
ධම්මමග්ගසමුච්ඡෙදී, මග්ගද්වාරපිධානකො.
යසොවණ්ණවිසඞ්ඛාරො, ගුණමූලප්පභඤ්ජකො;
දුක්ඛධම්මසමොධානො, බ්යසනොපද්දවාකරො.
දුන්නිමිත්තමිදං ජාතං, සබ්බසම්පත්තිධංසනං;
ධූමකෙතුසමුප්පාදො, සබ්බලොකවිනාසකො.
සබ්බකල්යාණධම්මානං, අවමඞ්ගලමුට්ඨිතං;
හිතාරම්භසමුග්ඝාතී, අන්තරායසමාගමො.
සබ්බාකාරපටික්කූලං, සබ්බවිද්දෙසකාරණං;
විපත්තිමුඛමුප්පන්නං, අමිත්තජනපත්ථිතං.
සපත්තකරණං ¶ ඝොරං, සබ්බානත්ථවිධායකං;
භයමන්තරතො ජාතං, තං ජනො නාවබුජ්ඣති.
ඛුරධාරං ලිහන්තාව, ගිලන්තාව හුතාසනං;
තිත්තලාබුංව ඛාදන්තා, ගණ්හන්තාදිත්තමායුධං.
බ්යාපාදමත්තසම්භව-මත්තඝඤ්ඤාය ¶ කෙවලං;
උපලාළෙන්ති දුම්මෙධා, ඝොරමාසීවිසං යථා.
දොසතෙජෙන රුක්ඛොව, සුසිරාරුළ්හපාවකො;
අන්තොනුදය්හමානාපි, විප්ඵන්දන්ති විඝාතිනො.
නාවබුජ්ඣන්ති දුම්මෙධා, චෙතොසඞ්කප්පවායුනා;
උක්කාමුඛාමිවාදිත්ත-මුජ්ජලන්තා පුනප්පුනං.
භයමග්ගසමාරුළ්හා, ඛෙමමග්ගවිරොධිනො;
බ්යාපන්නා කිබ්බිසාකිණ්ණා, අත්ථද්වයවිරොධිනො.
අනාථා සල්ලකාවිද්ධා, විසට්ටා අනුසොචිනො;
අන්ධා විය මිගාරඤ්ඤෙ, භමන්ති හතචක්ඛුකා.
අසංවිහිතකම්මන්තා, බාලා කොධවසානුගා;
ඛිප්පං ලක්ඛිං පරිච්චත්තා, යසොභොගෙහි ධංසරෙ.
දුප්පටිප්පාදිතාරම්භා, කොධසඞ්ඛොභමොහිතා;
ධම්මාමතරසස්සාදං, න වින්දන්ති අවිද්දසු.
බහ්වාදීනවමිච්චෙව-මන්තො බ්යාධිමිවුට්ඨිතං;
ජාතානලමිවුච්ඡඞ්ගෙ, අජ්ඣුපෙක්ඛන්ති දුජ්ජනා.
චොදයමානා දුක්ඛෙහි, ක්ලෙසාචිණ්ණමලීමහා;
පාපකම්මෙහි පූරෙන්තා, සෙන්ති මච්චුපථෙ චිරං.
තමෙවං පටිසඞ්ඛාය, පටිඝං පන යොනිසො;
වාළමිගංව ධාවන්තං, ආවිසන්තංව රක්ඛසං.
පාවකංව ¶ පරිබ්යුළ්හං, භායමානස්ස යොගිනො;
සොත්ථිභාවාය ඛෙමන්ත-මුපඤ්ඤත්තං මහෙසිනා.
මාතා කල්යාණධම්මානං, ඛමා නාම මහිද්ධිකා;
සමප්පවත්ති සත්තෙසු, සබ්බසම්පත්තිසාධිකා.
කොධානලජලාසෙකො ¶ ,
සොකොපායාසනාසනං;
ආඝාතසල්ලනිද්ධාරී,
උපනාහවිමොචනං.
වණ්ණකිත්තිසමුට්ඨානං, ගුණමූලාභිසෙවනං;
අපාරුතමුඛංවෙත-මත්ථද්වයසමිද්ධියා.
විඝාතපරියාදාන-මාසවානමසෙසතො;
පටිපස්සම්භනං චෙතො-පීතිකරණචන්දනං.
සබ්බදුක්ඛසමුග්ඝාති, සුඛුපට්ඨානමුත්තමං;
බ්යසනොදයවිච්ඡෙදො, භයභෙරවනිග්ගමො.
චෙතොපසාදසන්ධානො, පාසාදිකඵලාවහො;
පවරො බොධිසම්භාරො, නරානරනිසෙවිතො.
පාපකන්තාරනිත්ථාරො, චතුරාපායරොධකො;
ද්වාරාවාපුරණඤ්චෙතං, දෙවලොකූපපත්තියා.
පඤ්ඤාසීලසමාධානං, පටිපත්තිවිසොධනො;
පියඞ්කරො සොම්මභාවො, දුල්ලභො බහුපත්ථිතො.
ක්ලෙසසඞ්ඛොභවික්ඛෙප-විප්ඵන්දපටිබන්ධනං;
තිතික්ඛාගුණමක්ඛාත-මාරක්ඛවිධිමත්තනො.
විහිංසාරතිසාරම්භ-පටිරොධවිමොචනං;
වෙරිකිබ්බිසවිද්ධංසී, ලොකානුග්ගහකාරණං.
ධම්මපජ්ජොතකරණං ¶ , සංයොගමලසොධනං;
සම්මොහතිමිරුද්ධාරි, සම්පත්තිපටිපාදනං.
ඉච්චත්තත්ථං පරත්ථඤ්ච, සම්පාදෙත්වා ඛමාපරො;
සාධෙති සබ්බසම්පත්ති-මිධ චෙව පරත්ථ ච.
තිතික්ඛාගුණසම්පන්නො ¶ , පාණභූතානුකම්පකො;
අනාකුලිතකම්මන්තො, සොරතො සඛිලො සුචි.
නිවාතො සමිතාචාරො, සුභගො පියදස්සනො;
පටිසඞ්ඛාබලප්පත්තො, ධිතිමා මතිපාටවො.
අක්ඛොභො අධිවාසෙන්තො,
සබ්බානත්ථෙ පරිස්සයෙ;
භීමසඞ්ගාමාවචරො,
හත්ථිනාගොව සොභති.
ඉත්ථං සමන්තතො භද්දං, තිතික්ඛං පච්චවෙක්ඛතො;
පස්සම්භෙති සමුට්ඨාය, ඛමා බ්යාපාදසම්භමං.
දිබ්බොසධමිවාතඞ්කං, මෙඝජ්ජවං හුතාසනං;
ඛිප්පමන්තරධාපෙති, තිතික්ඛා කොධමත්තනො.
තතොනෙකගුණොපෙතං, නෙකදොසප්පභඤ්ජනං;
ඛන්තිධම්මමධිට්ඨාය, පසන්නධීරමානසො.
භාවෙය්ය පඨමං තාව, මෙත්තාභාවනමුත්තමං;
අත්තානමුපමං කත්වා, සත්තෙසු හිතවුඩ්ඪියා.
සබ්බෙ සත්තා ච පාණා ච, භූතා ජීවා ච පුග්ගලා;
අබ්යාපජ්ජා තථාවෙරා, අනීඝා ච සුඛෙධිනො.
විජ්ජාසම්පත්තිභොගෙහි, පවඩ්ඪන්තු යසස්සිනො;
පරිවාරබලප්පත්තා, භයොපද්දවවජ්ජිතා.
සඛිලා ¶ සුඛසම්භාසා, අඤ්ඤමඤ්ඤාවිරොධිනො;
මොදන්තු සුහිතා සබ්බෙ, මා කිඤ්චි පාපමාගමා.
සද්ධාපාමොජ්ජබහුලා, දානසීලමහුස්සවා;
ගුණභූසිතසන්තානා, ආයුං පාලෙන්තනාමයං.
සම්මාදිට්ඨිං ¶ පුරොධාය, සද්ධම්මපටිපත්තියා;
ආරාධෙන්තු හිතොපාය-මච්චන්තං සුඛසාධනං.
ඉති නානප්පකාරෙන, සත්තෙසු හිතමානසං;
මාතාව පියපුත්තම්හි, පවත්තෙය්ය නිරන්තරං.
සිනෙහං පරිවජ්ජෙන්තො, බ්යාපාදඤ්ච විනාසයං;
පරිසුද්ධෙන චිත්තෙන, හිතකාමොව කෙවලං.
මෙත්තාය මිත්තෙ මජ්ඣත්තෙ, වෙරිකෙ ච යථාක්කමං;
කරොන්තො සීමසම්භෙදං, අත්තනි ච සමං ඵරෙ.
ආසෙවන්තස්ස තස්සෙවං, හිතාභොගසමාහිතං;
සත්තපඤ්ඤත්තිමාරබ්භ, සමාධියති මානසං.
තතො අනීඝො එකග්ගො, උපසන්තමනොරථො;
ඣානත්තිකං චතුක්කං වා, මෙත්තාචෙතොවිමුත්තියා.
භූමිදෙසදිසාසත්ත-භෙදභින්නෙසු ඔධිසො;
යථාසම්භවමප්පෙති, සබ්බසත්තෙස්වනොධිසො.
තදෙවමෙකසත්තම්හි, පරිච්ඡෙදනියාමතො;
බහුකෙසු ච සත්තෙසු, සබ්බෙසු ච පවත්තති.
තථාසෙවිතසන්තානො,
මෙත්තාචෙතොවිමුත්තියා;
කරුණාභාවනායොග-
මාරභෙය්ය තතො පරං.
සත්තානං ¶ දුක්ඛිතාකාර-මාවජ්ජිත්වාන යොනිසො;
‘‘අහො දුක්ඛා විමුච්චන්තු, සබ්බෙ සත්තා’’ති චින්තයං.
කථං මාණවකොයඤ්ච, භයභෙරවකම්පිතො;
බ්යසනොපද්දවාවිද්ධො, විප්ඵන්දති විඝාතවා.
තථා හෙතෙ විමොසාය, පටිපන්නා විරොධිනො;
සබ්යාපජ්ජා විහඤ්ඤන්ති, චෙතොදුක්ඛසමප්පිතා.
අථඤ්ඤෙ ¶ පරිදෙවන්ති, විපත්තිවිනිපාතිකා;
පධුපායිකසඞ්කප්පා, සොකොපායාසභාගිනො.
අථාපරෙ පරාභූතා, කාමක්ලෙසවසීකතා;
මොහන්ධකාරපක්ඛන්තා, සත්තා ගච්ඡන්ති දුග්ගතිං.
තෙ තත්ථ කටුකං ඝොරමනුභොන්තා සකං ඵලං;
දුක්ඛසූලසමාවිද්ධා, බාහා පග්ගය්හ කන්දරෙ.
දීඝරත්තාධිමුත්තාය, දෙවලොකසමිද්ධියා;
දෙවකායා විහායන්ති, අකාමා පරිවත්තිනො.
චිරකාලං ජලිත්වාන, සූරියොව නභන්තරෙ;
බ්රහ්මානොපි පතන්තෙව, බ්රහ්මලොකාපරායණා.
ඛන්ධපඤ්චකමිච්චෙවං, දුක්ඛාගාරං සමුබ්බහං;
නානාගතීසු වික්ඛිත්තං, පාණජාතං විහඤ්ඤති.
අනාථමනයාපන්නං, පරිහානිභයාකුලං;
වාතමණ්ඩලිකක්ඛිත්තපක්ඛීව පරිවත්තති.
ඉති දිස්වාන සුත්වා වා, සම්භාවෙත්වාන වා පුන;
දුක්ඛාපගමමිච්ඡන්තො, දුක්ඛාපගම පත්ථයං.
සුඛිතෙසු ච මෙධාවී, දුක්ඛාකාරමනුස්සරං;
පවත්තෙය්ය දයාපන්නො, කරුණාභාවනප්පනං.
‘‘අහො ¶ සත්තා විමුච්චන්තු, දුක්ඛධම්මෙහි සබ්බථා;
සාධු සමෙන්තුපායාසා, සොකා ච පරිදෙවනා.
‘‘ඛීයන්තු පාපධම්මා ච, පස්සම්භෙන්තාමයා තථා;
සංක්ලෙසා පලිබොධා ච, සමුච්ඡිජ්ජන්තු පාණිනං.
‘‘බ්යාපාදා ච විහායන්තු, විනිවත්තන්තුපද්දවා;
බ්යසනානි විනස්සන්තු, විගච්ඡන්තු විපත්තියො.
‘‘විහෙසා ¶ ච විඝාතා ච, ඛීයන්තු භයභෙරවා;
පටික්කමන්තු විස්සට්ඨා, සොත්ථිං පස්සන්තු පාණිනො’’.
ඉච්චෙවමනුකම්පන්තො, සබ්බසත්තෙපි සබ්බථා;
සබ්බදුක්ඛසමුග්ඝාතං, පත්ථෙන්තො කරුණායති.
සොකුප්පත්තං නිවාරෙන්තො, විහිංසං දූරතො හරං;
මෙත්තායමිව පාපෙති, කරුණාඣානමප්පනං.
කරුණානන්තරං යොගී, භාවෙය්ය මුදිතං තතො;
සත්තානං සුඛිතාකාරමාවජ්ජෙත්වාන යොනිසො.
කථං චිරාය බ්රහ්මානො, මහාතෙජා මහිද්ධිකා;
පීතිභක්ඛා සුභට්ඨායී, පමොදන්ති නිරාමයා.
දෙවකායා මහාභොගා,
මහෙසක්ඛා යසස්සිනො;
අච්ඡරාපරිවාරෙහි,
පරිචාරෙන්ති නන්දනෙ.
රාජාභිසෙකසම්පත්තා, ඡත්තචාමරභූසිතා;
ආධිප්පච්චමධිට්ඨාය, සුඛිතා රාජභොගිනො.
යථොපට්ඨිතභොගෙහි, තදඤ්ඤෙපි ච පාණිනො;
යථාකාමිතනිප්ඵන්නා, මොදන්ති සුඛපීතිකා.
චතුරාපායිකා ¶ සත්තා, පාපකම්මපරික්ඛයා;
තතො චුතාභිනන්දන්ති, සුඛට්ඨානෙ පතිට්ඨිතා.
සබ්බාලයසමුග්ඝාතං, පත්වා ලොකුත්තරං පදං;
පටිපස්සද්ධදරථා, සුඛං මොදන්තනප්පකං.
ඉති දිස්වාන සුත්වා වා, සම්භාවෙත්වා පුනප්පුනං;
සත්තානමධිවාසෙන්තො, සුඛාකාරං පමොදති.
‘‘අහො ¶ සාධු අහො සුට්ඨු,
මොදන්ති වත පාණිනො;
අහො සුලද්ධං සත්තානං,
සමිද්ධිමභිපත්ථිතං.
‘‘පසන්නමුඛවණ්ණා ච, පරිපුණ්ණමනොරථා;
පීතිපාමොජ්ජබහුලා, චිරං ජීවන්තුනාමයා.
‘‘භයමග්ගමතික්කන්තා, දුක්ඛසඞ්ඝාටනිස්සටා;
ඛෙමමග්ගමනුප්පත්තා, පීතිසම්පත්තිඵුල්ලිතා.
‘‘සමග්ගා සුහිතා චෙතෙ, පටිසන්ධානපෙසලා;
සම්පත්තිමභිවෙදෙන්ති, කල්යාණගුණභූසිතා’’.
ඉති සම්මා පිහායන්තො, සුඛාධිගමසම්පදං;
සත්තානමභිරොචෙන්තො, මුදිතාය සමං ඵරං.
හිත්වා පලාසාභිසඞ්ගං, ඉස්සාරතිනිරඞ්කතො;
මෙත්තායමිව පාපෙති, මුදිතාඣානමප්පනං.
මුදිතං පන භාවෙත්වා, භාවෙය්යුපෙක්ඛමුත්තමං;
විරොධානුනයං හිත්වා, හුත්වා මජ්ඣත්තමානසො.
සභාවභූත ලොකස්ස,
ලාභාලාභං යසායසං;
නින්දාපසංසං ¶ පස්සන්තො,
සුඛං දුක්ඛඤ්ච කෙවලං.
කථං කම්මස්සකතත්තායං ලොකානුපරිවත්තති;
ලොකධම්මෙ පරාභූතො, අත්තාධෙය්යවිවජ්ජිතො.
කිං නාමත්ථි සමත්ථෙත්ථ, පවත්තෙතුං යථාරුචි;
කස්ස වා රුචියා හොන්ති, සුඛිතා වාථ දුක්ඛිතා.
යථාපච්චයසම්භූතා, සුඛදුක්ඛා හි පාණිනො;
න සක්කා පරිවත්තෙතුං, අඤ්ඤෙන පුන කෙනචි.
මිච්ඡාමග්ගමධිට්ඨාය ¶ , විපජ්ජන්ති ච මානවා;
සම්මාමග්ගං පුරොධාය, සම්පජ්ජන්ති පුනත්තනා.
තත්ථ කායවසෙනෙතෙ, පරිවත්තන්ති අඤ්ඤථා;
යථාරුචිතකම්මන්තා, පච්චෙකවසවත්තිනො.
නිරත්ථකවිහෙසායං, මඤ්ඤෙ ලොකවිචාරණා;
සන්තමෙතං පණීතඤ්ච, යදිදං තත්රුපෙක්ඛනං.
අහං කො නාම කෙ චෙතෙ, කිමට්ඨානබුධන්තරො;
පරෙසුපරි පෙක්ඛන්තො, විහඤ්ඤාමීති අත්තනො.
සුඛිතා හොන්තු වා මා වා, දුක්ඛා මුච්චන්තු වා න වා;
සමිද්ධා වා දලිද්දා වා, කා මමෙත්ථ විචාරණා.
අත්තානං පරිහාරන්තු, යථාකාමං තු පාණිනො;
පලිබොධො පපඤ්චො වා, බ්යාපාදො වා න මෙ තහිං.
ඉති සඞ්ඛායුපෙක්ඛන්තො, හිතකාමොපි පාණිනං;
අපක්ඛපාතුපෙක්ඛාය, සමං ඵරති යොනිසො.
අඤ්ඤාණුපෙක්ඛා නික්ඛන්තො, අනුරොධං විරාජිය;
මෙත්තායමිව පාපෙති, පඤ්චමජ්ඣානමප්පනං.
අප්පමඤ්ඤා ¶ චතස්සෙව-මාචික්ඛි වදතං වරො;
මහාපුරිසධොරය්හො, හිතකාමො මහාමුනි.
න ලිඞ්ගවිසභාගම්හි, ආදිකම්මිකයොගිනා;
භාවෙතබ්බා මතසත්තෙ, මෙත්තමෙව න සබ්බථා.
පත්තබ්බසම්පදාකාරං, දුක්ඛාකාරඤ්ච පාණිසු;
ආවජ්ජං මුදිතාකාරමනත්තාධීනතං තථා.
අත්තනි දුග්ගතෙ මිත්තෙ, මජ්ඣත්තෙති යථාක්කමං;
පඨමං භාවනායොගමාරභිත්වා තතො පරං.
අත්තනි මිත්තෙ මජ්ඣත්තෙ, වෙරිකෙති චතූසුපි;
කරොන්තො සීමසම්භෙදං, සබ්බත්ථ සමමානසො.
භූමිකාදිප්පභෙදෙහි ¶ , පරිච්ඡිජ්ජොධිසො තථා;
අපරිච්ඡිජ්ජ වා චෙතා, භාවෙතබ්බාති භාසිතා.
අසඞ්ඛොතිතසන්තානා, තාහි භූතානුකම්පකා;
විහරන්තුත්තමා බ්රහ්මවිහාරාති තතො මතා.
අප්පමාණාලම්බණත්තා, තථා සුප්පටිපත්තියා;
සත්තෙසු අප්පමාණත්තා, අප්පමඤ්ඤාති සම්මතා.
අසම්පත්තහිතා සත්තා, දුක්ඛිතා ලද්ධසම්පදා;
කම්මස්සකාති චින්තෙත්වා, තතො තෙසු යථාක්කමං.
‘‘සම්පත්තීහි සමිජ්ඣන්තු,
දුක්ඛා මුච්චන්තු පාණිනො;
අහො සත්තා සුඛප්පත්තා,
හොන්තු සත්තා යථා තථා’’.
ඉච්චාභිවුද්ධිමිච්ඡන්තො, දුක්ඛාපගමනං තථා;
සමිද්ධෙ අනුමොදන්තො, උපෙක්ඛන්තො ච පීණිතෙ.
මාතාව ¶ දහරෙ පුත්තෙ, ගිලානෙ යොබ්බනෙ ඨිතෙ;
සකිච්චපසුතෙ චෙව, චතුධා සම්පවත්තති.
ඉත්ථං චතුධා සත්තෙසු, සම්මා චිත්තපවත්තනා;
සබ්බථාපි චතුද්ධාව, තතො වුත්තා මහෙසිනා.
ඉච්චෙතා පන භාවෙන්තො, පසන්නමුඛමානසො;
සුඛං සුපති සුත්තොපි, පාපං කිඤ්චි න පස්සති.
පටිබුජ්ඣතනුත්රාසො, ජාගරොව පමොදති;
චෙතසො ච සමාධානං, ඛිප්පමෙවාධිගච්ඡති.
පරිස්සයා පහීයන්ති, විගච්ඡන්ති චුපද්දවා;
දෙවතාපි ච රක්ඛන්ති, අමුය්හන්තං අනාකුලං.
ඵුල්ලංව ¶ කමලං කාලෙ, චන්දංව විමලං ජනො;
සොම්මකොමලධම්මෙහි, පියචක්ඛූහි පස්සති.
අසංහීරො අසංකුප්පො, සබ්බාවත්ථාසු පණ්ඩිතො;
සමං පවත්තිතාරම්භො, ලොකමෙසොනුගණ්හති.
ඛණමත්තොපචාරෙකා, පවත්තෙකම්හි පුග්ගලෙ;
අප්පමාණා ඵලිත්වෙව, වණ්ණයන්ති මහෙසිනො.
පගෙව සබ්බසත්තෙසු, අප්පනාපත්තභාවනා;
චතස්සොපි සමීභූතා, වසීභූතා නිරන්තරං.
පුඤ්ඤධාරාභිසන්දන්තා, පරිපූරෙන්ති පණ්ඩිතං;
අප්පමෙය්යමහොඝොව, සාගරං වීචිමාලිනං.
අප්පමඤ්ඤාමයානං හි, පුඤ්ඤානං සොළසිං කලං;
සබ්බොපධිකපුඤ්ඤානි, නාග්ඝන්තීති පකාසිතං.
අවඤ්ඣා තස්ස පබ්බජ්ජා, යස්ස හෙතාසු ගාරවො;
සුඛුමොදග්යබහුලො, තිස්සො සික්ඛා සුසික්ඛති.
අමොඝං ¶ රට්ඨපිණ්ඩඤ්ච, භුඤ්ජතෙසො විසෙසතො;
තම්පි මහප්ඵලං හොති, සද්ධාදෙය්යං පතිට්ඨිතං.
සද්ධාදිකුසලා ධම්මා, පවඩ්ඪන්ති අඛණ්ඩිතා;
සම්බුද්ධිචරියානඤ්ච, මහත්තං තස්ස පාකටං.
අකිච්ඡපටිවෙධාය, පාදකජ්ඣානමුත්තමං;
උජු චෙකායනො මග්ගො, බ්රහ්මලොකූපපත්තියා.
වාසනාභාගියා චෙතා, බොධිසම්භාරකූලිකා;
සොවග්ගිකා සුඛාහාරා, ලොකාරක්ඛා නිරුත්තරා.
අප්පමෙය්යානිසංසෙවං, අප්පමෙය්යගුණොදයා;
අප්පමඤ්ඤා තතො තාසු, න පමජ්ජෙය්ය පණ්ඩිතො.
පටික්කූලං ¶ පනාහාරෙ, භාවෙන්තො සඤ්ඤමුත්තමං;
කබළීකාරමාහාර-මන්නපානාදිසඞ්ගහං.
අසිතං ඛායිතං පීතං, සායිතඤ්ච රහොගතො;
පටික්කූලන්ති චින්තෙය්ය, ගමනාදිවසා කථං.
තපොවනමිදං හිත්වා, රමණීයමනාකුලං;
ආහාරහෙතු ගන්තබ්බො, ගාමො ගාමජනාකුලො.
තත්ථාසුචිපරික්ලිට්ඨෙ, දුජ්ජනාවාරසඞ්කරෙ;
දීනමෙසයතුත්තිට්ඨං, ගෙහෙ ගෙහෙ තු භොජනං.
තං ඛෙළමලසංක්ලිට්ඨං, ජිව්හග්ගපරිවත්තිතං;
දන්තචුණ්ණිතසම්භින්නං, වණ්ණගන්ධං විලිස්සති.
පිත්තසෙම්හපරිබ්යුළ්හං, පුබ්බලොහිතමිස්සිතං;
පවිසන්තං පටික්කූලං, ජෙගුච්ඡං ධික්කතාසිවං.
කුච්ඡියං කුණපාකිණ්ණෙ, දුග්ගන්ධපරිභාවිතෙ;
සුවානවමථාකාරං, වන්තංව ස්වානදොණියං.
තත්තචන්දනිකායංව ¶ , නානාකිමිසමාකුලෙ;
තත්ථ බුබ්බුළකච්ඡන්නං, කුථිතං පරිපච්චති.
සංපච්චන්තං පනෙතඤ්ච, සභාවඤ්ච විසෙවිතං;
වඩ්ඪෙති කෙසලොමාදිං, නානාකුණපසඤ්චයං.
විපච්චන්තමථොපෙතමනෙකොපද්දවාවහං;
කුට්ඨගණ්ඩකිලාසාදිමහාබ්යාධිසතොදයං.
පූතිභූතඤ්ච තං පක්ක-මනෙකද්වාරසඤ්චිතං;
මෙදපිණ්ඩංව කුථිතං, පරිස්සවති සන්තතං.
යෙන පූතිගතො කායො, නිච්චං දුග්ගන්ධවායිකො;
ධොවියන්තොපි සතතං, සුචිභාවං න ගච්ඡති.
කුච්ඡිතො ¶ සොයමාහාරො,
කායාසුචිනිසෙවනො;
නිස්සන්දමලනිට්ඨානො,
උපක්ලෙසඵලාවහො.
කාමරාගසමුට්ඨානං, රොගජාතිනිබන්ධනං;
මදප්පමාදාධිට්ඨානං, පාපකම්මමහාපථො.
අහිතොදයමග්ගොයං, භයභෙරවසම්භවො;
බ්යසනාගමනද්වාරං, අපායාවහිතං මුඛං.
චරන්තත්තසමත්තාව, යත්ථොදරියමුච්ඡිතා;
ක්ලිට්ඨකම්මානි දුම්මෙධා, කරොන්තා දුක්ඛභාගිනො.
තත්ථ චිත්තවිරාගාය, කිං පක්කඵලසන්නිභෙ;
රසස්සාදපියාකාරෙ, ඝොරාදීනවසඤ්චිතෙ.
භාවෙන්තස්ස පටික්කූල-සඤ්ඤමෙවං විභාවිනො;
උපචාරපථං පත්වා, චිත්තං හොති සමාහිතං.
සොයං ¶ පස්සම්භිතාහාර-
විසදො සො විචක්ඛණො;
මදප්පමාදනික්ඛන්තො,
රසස්සාදනිරාලයො.
ලිම්පෙන්තො විය භෙසජ්ජ-මක්ඛරබ්භඤ්ජකො යථා;
පුත්තමංසංව ඛාදන්තො, ආහාරං පරිභුඤ්ජති.
අරියවංසානුපජාතො,
අප්පිච්ඡාදිගුණොදිතො;
කාමජාලං පදාලෙත්වා,
සොත්ථිං පප්පොති පණ්ඩිතො.
චතුධාතුවවත්ථානං, භාවෙන්තො පන පඤ්චධා;
ධාතුයො පරිගණ්හෙය්ය, චතස්සොපි සභාවතො.
සඞ්ඛෙපෙන ¶ ච විත්ථාරා, සම්භාරා ච සලක්ඛණා;
අජ්ඣත්තඤ්ච බහිද්ධා ච, චතුධා විභජෙ කථං.
යං කිඤ්චි කෙසලොමාදි, කක්ඛළත්තං පවුච්චති;
අජ්ඣත්තං පථවීධාතු, බහිද්ධා තු තතොපරා.
යූසභූතන්ති යං කිඤ්චි,
ආපොව පරිපාචකං;
තෙජො වායොති ගණ්හෙය්ය,
විත්ථම්භකමසෙසතො.
විත්ථාරතොපි සම්භාරා, කෙසලොමාදි වීසති;
පථවීධාතු පිත්තාදි, ද්වාදසාපොති භාවයෙ.
තෙජෙන යෙන කායොයං, සන්තප්පති ජිරීයති;
පරිදය්හති සම්මා ච, පච්චන්ති අසිතාදයො.
තදෙතං ¶ චතුකොට්ඨාසං, කායසම්භවමත්තනො;
තෙජොධාතූති ගණ්හෙය්ය, වායොධාතූතිචාපරං.
උද්ධඤ්චාධොගමාවාතා, කුච්ඡිකොට්ඨාසයා තථා;
අඞ්ගමඞ්ගානුසාරී ච, ඡධානාපානමිච්චපි.
තං තං ලක්ඛණමාරබ්භ, නිද්ධාරෙත්වා සලක්ඛණං;
පරිගණ්හෙය්ය සබ්බත්ථ, චතුධා ධාතුසඞ්ගහං.
ඉච්චෙවං චතුකොට්ඨාසො,
ධාතුමත්තො කළෙවරො;
නිච්චෙතනො ච නිස්සත්තො,
නිස්සාරො පරභොජනො.
රිත්තො තුච්ඡො ච සුඤ්ඤො ච,
විවිත්තො ච පවජ්ජිතො;
අත්තා වා අත්තනීයං වා,
නත්ථෙවෙත්ථ කථඤ්චිපි.
කෙවලං ¶ චෙතනාවිද්ධො, කායොයං පරිවත්තති;
කම්පිතො යාය යන්තංව, සාධිප්පායොව ඛායති.
ආයු උස්මා ච විඤ්ඤාණං, යදා කායං ජහන්තිමං;
අපවිද්ධො තදා සෙති, නිරත්ථංව කලිඞ්ගරං.
විපරීතං පපඤ්චෙන්තා, බහුධා මොහපාරුතා;
යත්ථ මිච්ඡාවිපල්ලාසපරාභූතා පුථුජ්ජනා.
සංසාරද්ධානකන්තාරං, චතුරාපායසඞ්කරං;
බ්යසනෙකායනොපායං, නාතිවත්තන්ති දුජ්ජනා.
සොයමෙවං චතුද්ධාති,
ධාතුභෙදෙන පස්සතො;
තස්සොපචාරිකො ¶ නාම,
සමථො හොති චෙතසි.
ඉත්ථං ධාතුවවත්ථානං, කත්වා තදනුසාරතො;
උපාදාරූපධම්මෙ ච, නාමධම්මෙ ච සබ්බථා.
භූමිභූතෙ පරිග්ගය්හ, පස්සන්තො පච්චයට්ඨිතිං;
අජ්ඣත්තඤ්ච බහිද්ධා ච, විපස්සන්තොදයබ්බයං.
යථාභූතමභිඤ්ඤාය, නිබ්බින්දන්තො විරජ්ජති;
විරාගා ච විමුච්චිත්වා, පාරගූති පවුච්චති.
ආරුප්පං පන භාවෙන්තො, කම්මට්ඨානමනාවිලං;
චතුක්කපඤ්චකජ්ඣානං, පත්වා කසිණමණ්ඩලෙ.
පරිචිණ්ණවසීභූතා, ඣානා වුට්ඨාය පඤ්චමා;
චින්තෙති දණ්ඩාදානාදිරූපදොසමභිණ්හසො.
නිබ්බින්දන්තො තතො රූපෙ, තදාකාරෙ ච ගොචරෙ;
තදාලම්බණධම්මෙ ච, පත්ථෙන්තො සමතික්කමං.
පත්ථරිත්වාන යං කිඤ්චි, ආකාසකසිණං විනා;
උග්ඝාටෙති තමෙවාථ, කසිණං ධිතිමා සතො.
න ¶ තං මනසි කරොති, නාවජ්ජති න පෙක්ඛති;
චින්තාභොගවිනිමුත්තො, කසිණං පති සබ්බථා.
තදප්පායසමඤ්ඤාතමාකාසං පති මානසං;
සාධුකං පටිපාදෙති, යොනිසො පටිචින්තයං.
තස්සාවජ්ජනසම්පන්නං, උපායපටිපාදිතං;
කසිණාපගමාකාසං, චින්තනාරබ්භ වත්තති.
ඉත්ථමන්තරධාපෙත්වා, කසිණං තු තතො පරං;
සබ්බාවන්තමනන්තරං, ඵරතාකාසගොචරං.
තත්ථ ¶ වුත්තනයෙනෙව, භාවෙන්තස්සොපචාරතො;
පඨමාරුප්පමප්පෙති, ආකාසානන්තගොචරෙ.
තතො තම්හා වසීභූතා, වුට්ඨහිත්වා විචින්තයං;
‘‘ආසන්නරූපාවචරජ්ඣානපච්චත්ථික’’න්ති තං.
නිකන්තිං පරියාදාය, තම්හා ආකාසගොචරා;
අප්පෙතුං දුතියාරුප්ප-මතිසන්තන්ති ගච්ඡති.
පඨමාරුප්පවිඤ්ඤාණ-මනන්තං ඵරතො තතො;
දුතියාරුප්පමප්පෙති, විඤ්ඤාණානන්තගොචරෙ.
පඨමාරුප්පවිඤ්ඤාණ-මභාවෙන්තො තතො පරං;
අප්පෙති තතියාරුප්ප-මාකිඤ්චඤ්ඤම්හි ගොචරෙ.
තතො ච තතියාරුප්පං, ‘‘සන්තමෙත’’න්ති පස්සතො;
චතුත්ථාරුප්පමප්පෙති, තතියාරුප්පගොචරෙ.
ගූථම්හි මණ්ඩපෙ ලග්ගො, එකො තන්නිස්සිතොපරො;
එකො බහි අනිස්සාය, තං තං නිස්සාය චාපරො.
ඨිතො චතූහි එතෙහි, පුරිසෙහි යථාක්කමං;
සමානතාය ඤාතබ්බා, චතස්සොපි විභාවිනා.
ඉච්චාලම්බණභෙදෙහි ¶ , චතුධාරුප්පභාවනා;
අඞ්ගභෙදං පනෙතාසං, න කථෙන්ති තථාපි ච.
සුප්පණීතතරා හොන්ති, උද්ධමුද්ධං යථාක්කමං;
චාතුමහාරාජිකාදිදිබ්බසම්පත්තියො යථා.
ආනෙඤ්ජමිති භාවෙත්වා, සමාපත්තිං චතුබ්බිධං;
සුසමාහිතසඞ්කප්පො, සම්පන්නාචලමානසො.
විපස්සන්තො යථාභූතං, සච්ඡිකත්වා ඵලුත්තමං;
උභතොභාගවිමුත්තො, අරහාති පවුච්චති.
කම්මට්ඨානවිධිං ¶ ඤත්වා, චත්තාලීසවිධං තතො;
අභිඤ්ඤායොපි විඤ්ඤෙය්යා, සමථෙ භාවනානයෙ.
ඉද්ධිවිධා දිබ්බසොතා, චෙතොපරියජානනා;
පුබ්බෙනිවාසානුස්සති, දිබ්බචක්ඛු තථාපරා.
චෙතොසමාධිනිස්සට්ඨා, පඤ්චාභිඤ්ඤා පකාසිතා;
රූපාවචරධම්මාව, පඤ්චමජ්ඣානභූමිකා.
බහුභාවාදිධිට්ඨානං, කොමාරාදිවිකුබ්බනා;
මනොමයාභිනිම්මානමිච්චෙවං තිවිධිද්ධියො.
දිබ්බෙ ච මානුසෙ සද්දෙ,
තථා දූරෙ ච සන්තිකෙ;
සුණන්ති යාය සා දිබ්බා,
සොතධාතූති භාසිතා.
චෙතොපරියඤාණන්ති, පරපුග්ගලචෙතසො;
සරාගවීතරාගාදිපරිච්ඡෙදකමීරිතං.
පුබ්බෙනිවුත්ථඛන්ධානුස්සරණෙ ඤාණමීරිතං;
පුබ්බෙනිවාසානුස්සතිඤාණ නාමෙන තාදිනා.
චවමානෙ ච ජායන්තෙ, සත්තෙ රූපමරූපකං;
තථා මානුසකං රූපං, ථූලං සුඛුම සන්තිකං.
දූරෙ ¶ පකාසං ඡන්නඤ්ච, යෙන පස්සන්ති යොගිනො;
චුතූපපාතඤාණං තං, දිබ්බචක්ඛූති වුච්චති.
අනාගතංසඤාණඤ්ච, යථාකම්මුපගං තථා;
තන්නිස්සිතත්තා ගච්ඡන්ති, දිබ්බචක්ඛුම්හි සඞ්ගහං.
ඉති පඤ්චවිධං පත්තුමභිඤ්ඤං පන පණ්ඩිතො;
කත්වාන පඤ්චමජ්ඣානෙ, පඤ්චධා වසිතං චිදං.
තථා ¶ සමාහිතෙ චිත්තෙ, පරිසුද්ධෙ නිරඞ්ගණෙ;
මුදුභූතෙ කම්මනියෙ, ආනෙඤ්ජම්හි පතිට්ඨිතෙ.
අභිඤ්ඤාපාදකජ්ඣානා, තතො වුට්ඨාය පඤ්චමා;
අභිඤ්ඤාපරිකම්මාය, නින්නාමෙය්යාථ මානසං.
අධිට්ඨෙය්යාදිකං තං තමාවජ්ජිත්වා යථාරහං;
පරිකම්මං කරිත්වාන, සමාපජ්ජෙය්ය පාදකං.
පුනදෙව ච වුට්ඨාය, පරිකම්මං යථා පුරෙ;
කරොන්තස්ස පනප්පෙති, අභිඤ්ඤාණෙන පඤ්චමං.
අධිට්ඨන්තං විකුබ්බන්තං, නිම්මිනන්තං යථාරහං;
සද්දෙ සුණන්තං සත්තානං, පරිජානඤ්ච මානසං.
සරං පුබ්බෙනිවාසඤ්ච, පස්සං සුගතිදුග්ගතිං;
යථාකම්මං විපාකඤ්ච, පජානන්තමනාගතං.
යථාසම්භවමිච්චෙවමුපායකුසලො මුනි;
උපනිස්සයසම්පන්නො, අභිඤ්ඤමධිගච්ඡති.
පත්තාභිඤ්ඤො මහායොගී, පරියොදාතමානසො;
පරිපක්කෙන ඤාණෙන, විපස්සිත්වා තිලක්ඛණං.
ලද්ධාසවක්ඛයං ඤාණං, ඡධාභිඤ්ඤමනුත්තරං;
මහාඛීණාසවො නාම, ඡළභිඤ්ඤො පවුච්චති.
චත්තාලීසවිධං ¶ පනිත්ථමමලොචෙතොමලක්ඛාලනං,
කම්මට්ඨානනයං යමාහ සුගතො සම්මා සමාධානකං;
සංඛිත්තං කථිතං තමෙත්ථ සකලං සාභිඤ්ඤමෙත්තාවතා,
කත්තබ්බා මුනිනෙත්ථ සාධුමතිනා සම්භාවනා සබ්බථා.
වරගුණගණභූසිතානුසිට්ඨං,
ඉති සමථමිමං තු භාවයිත්වා;
පරමමනුපමං ¶ භජන්ති ධීරා,
හිතසුඛමුඛමුත්තමානුබුද්ධං.
ඉති නාමරූපපරිච්ඡෙදෙ සෙසකම්මට්ඨානවිභාගො නාම
දසමො පරිච්ඡෙදො.
නිට්ඨිතො ච නාමරූපපරිච්ඡෙදෙ සබ්බථාපි
සමථභාවනාවිභාගො.