📜
තෙරසමො පරිච්ඡෙදො
13. රාසියොගකථා
ඉති රාසිවීථිං ඤත්වා, ලබ්භමානවසා බුධො;
තෙසමෙවාථ යොගම්පි, චිත්තුප්පාදෙසු දීපයෙ.
කාමාවචරකුසලස්ස, පඨමද්වයමානසෙ;
සබ්බෙපි රාසයො හොන්ති, යථාසම්භවතො කථං.
ඵස්සපඤ්චකරාසී ච, ඣානපඤ්චකරාසි ච;
ඉන්ද්රියට්ඨකරාසී ච, මග්ගපඤ්චකරාසි ච.
බලසත්තකරාසී ච, හෙතුකම්මපථත්තිකා;
දසාවසෙසා රාසී ච, ලොකපාලදුකාදයො.
යෙවාපනකනවකං, නියතුද්ධච්චවජ්ජිතා;
අප්පමඤ්ඤාද්වයඤ්චෙව, තිස්සො විරතියොති ච.
ඉති සත්තරසෙවෙතෙ, දෙසිතා ච සරූපතො;
යෙවාපනකරාසී ච, ලබ්භන්තිට්ඨාරසාපි ච.
ඡප්පඤ්ඤාස පදානෙත්ථ, දෙසිතානි සරූපතො;
ධම්මා පන සමතිංස, තත්ථ හොන්ති සරූපතො.
තානි ¶ යෙවාපනකෙහි, පඤ්චසට්ඨි පදානි ච;
ධම්මා චෙකූනතාලීස, භවන්ති පන සම්භවා.
තත්ථ ද්වාදස ධම්මා ච, දෙසිතා සවිභත්තිකා;
අවසෙසා තු සබ්බෙපි, අවිභත්තිකනාමකා.
එකද්වි ¶ ච තිචතුක්ක-ඡසත්තට්ඨානිකා පන;
සත්තවීස ච සත්තෙකො, ද්වෙකෙකො ච යථාක්කමං.
නියතා තු චතුත්තිංස, ධම්මාව සහවුත්තිතො;
යථාසම්භවවුත්තිතො, පඤ්චධා නියතා කථා.
තත්ථ චානියතෙ සබ්බෙ, ගහෙත්වා ච පහාය ච;
පච්චෙකඤ්ච ගහෙත්වාපි, සත්තධා යොජනක්කමො.
සකිමෙකූනතාලීස, චතුත්තිංස යථාක්කමං;
පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච යොජෙය්ය, පඤ්චතිංසාති පණ්ඩිතො.
රාසයො ච පදානීධ, ධම්මන්තරවිභත්තියො;
සරූපයෙවාපනකෙ, නියතානියතෙ යථා.
යොජනානයභෙදඤ්ච, ගණනාසඞ්ගහට්ඨිති;
ලබ්භමානානුමානෙන, සල්ලක්ඛෙන්තො තහිං තහිං.
ඤාණං ඤාණවියුත්තම්හි, හිත්වා පීතිං උපෙක්ඛිතෙ;
වෙදනා පරිවත්තෙන්තො, කාමපුඤ්ඤෙ ච සෙසකෙ.
මහාක්රියෙ ච යොජෙය්ය, පහාය විරතිත්තයං;
අප්පමඤ්ඤා ච හිත්වාථ, මහාපාකෙ ච යොජයෙ.
තක්කාදිං කමතො හිත්වා, සබ්බත්ථ විරතිත්තයං;
පඤ්චමෙ අප්පමඤ්ඤාය, හිත්වා රූපෙ ච යොජයෙ.
හිත්වාප්පමඤ්ඤා යොජයෙ, යථාඣානමනුත්තරෙ;
ලොකුත්තරින්ද්රියඤ්චෙව, ගහෙත්වා විරතිත්තයං.
ඣානානි ¶ චතුතාලීස, සුඛයුත්තානි වත්තරෙ;
උපෙක්ඛිතානි තෙවීස, පඤ්චමජ්ඣානෙ ච සබ්බථා.
අප්පමඤ්ඤාවිරතියො, කාමපුඤ්ඤෙසු ලබ්භරෙ;
අප්පමඤ්ඤා රූපජ්ඣාන-චතුක්කෙ ච මහාක්රියෙ.
ලොකුත්තරෙසු සබ්බත්ථ, සම්භොති විරතිත්තයං;
නත්ථිද්වයම්පි ආරුප්පෙ, මහාපාකෙ ච පඤ්චමෙ.
විතක්කාදිත්තයං ¶ පඤ්ඤා, පඤ්ච චානියතා චලා;
හානිබුද්ධිවසා සෙසා, න චලන්ති කුදාචනං.
බාවීසතිවිධො චෙත්ථ, සඞ්ගහො අනවජ්ජකෙ;
ද්වයද්වයවසා චෙව, ඣානපඤ්චකතොපි ච.
ඉති ඤත්වානවජ්ජෙසු, රාසිසඞ්ගහ සම්භවං;
සාවජ්ජෙසුපි විඤ්ඤෙය්යා, විඤ්ඤුනා රාසයො කථං.
ලොභමූලෙසු පඨමෙ, ඵස්සපඤ්චකරාසි ච;
ඣානපඤ්චකරාසී ච, තථෙවින්ද්රියපඤ්චකං.
මග්ගබලචතුක්කඤ්ච, හෙතුකම්මපථදුකා;
ලොකනාසකරාසී ච, සමථො සමථද්දුකා.
තත්රමජ්ඣත්තතං හිත්වා, යෙවාපනකනාමකා;
චත්තාරො චෙති ලබ්භන්ති, තත්ථෙකාදස රාසයො.
ද්වත්තිංසෙව පදානෙත්ථ, දෙසිතානි සරූපතො;
තානි යෙවාපනකෙහි, ඡත්තිංසෙව භවන්ති ච.
අසම්භින්නපදානෙත්ථ, සමවීසති සම්භවා;
සවිභත්තිකනාමා ච, නව ධම්මා පකාසිතා.
එකද්වයතිචතුක්ක-ඡට්ඨානනියතා පන;
එකාදස ඡළෙකා ච, කමෙනෙකො පුනෙකකො.
නත්ථෙවානියතා ¶ හෙත්ථ, යෙවාපනකනාමකා;
යොජනානයභෙදො ච, තස්මා තත්ථ න විජ්ජති.
මානො ච ථිනමිද්ධඤ්ච, ඉස්සා මච්ඡරියං තථා;
කුක්කුච්චමිති සාවජ්ජෙ, ඡළෙවානියතා මතා.
මානො දිට්ඨිවියුත්තෙසු, සසඞ්ඛාරෙසු පඤ්චසු;
ථිනමිද්ධං තයො සෙසා, පටිඝද්වයයොගිනො.
ඉච්චෙවමට්ඨ ¶ සාවජ්ජා, අනවජ්ජට්ඨවීසති;
ඡත්තිංස මානසා සබ්බෙ, හොන්තානියතයොගිනො.
තෙහි යුත්තා යථායොගං, එකද්විත්තයපඤ්චහි;
ද්වෙ ද්වාවීසං තයො චෙව, නව චාථ යථාක්කමං.
ඉති වුත්තානුසාරෙන, ලබ්භමානවසා පන;
තදඤ්ඤෙසුපි යොජෙය්ය, සාවජ්ජෙසු යථාක්කමං.
ලොභමූලෙසු ලොභඤ්ච, දොසඤ්ච පටිඝද්වයෙ;
මොහමූලෙ කඞ්ඛුද්ධච්චං, ගහෙත්වා හෙතුරාසියං.
දිට්ඨිං දිට්ඨිවියුත්තම්හි, හිත්වා පීතිමුපෙක්ඛිතෙ;
වෙදනං පරිවත්තෙන්තො, දොසමූලෙ ච පණ්ඩිතො.
තථා කම්මපථං දිට්ඨිං,
පීතිං ඡන්දඤ්ච මොමුහෙ;
කඞ්ඛිතෙ අධිමොක්ඛඤ්ච,
හිත්වා යොජෙය්ය රාසයො.
චිත්තස්ස ඨිතිං පත්තාසු, චිත්තස්සෙකග්ගතා පන;
කඞ්ඛිතෙ පරිහීනාව, ඉන්ද්රියාදීසු පඤ්චසු.
ඉති ද්වාදසධා ඤත්වා, සාවජ්ජෙසුපි සඞ්ගහං;
අහෙතුකෙපි විඤ්ඤෙය්යා, යථාසම්භවතො කථං.
අට්ඨාරසාහෙතුකෙසු ¶ , පඤ්චවිඤ්ඤාණමානසෙ;
ඵස්සපඤ්චකරාසී ච, ඣානට්ඨානදුකං තථා.
ඉන්ද්රියත්තිකරාසී ච, යෙවාපනකනාමකො;
එකො මනසිකාරොති, චත්තාරො රාසයො සියුං.
අසම්භින්නා පනට්ඨෙව, ද්වෙ තත්ථ සවිභත්තිකා;
එකද්වයතිකට්ඨානා, ඡළෙකො ච පුනෙකකො.
මනොධාතුත්තිකාහෙතු-පටිසන්ධියුගෙ පන;
විතක්කො ච විචාරො ච, අධිකා ඣානරාසියං.
සුඛසන්තීරණෙ ¶ පීති, දුතියාවජ්ජනෙ පන;
වීරියඤ්ච සමාධිඤ්ච, ලබ්භතින්ද්රියරාසියං.
අධිකා හසිතෙ හොන්ති, පීති ච වීරියාදයො;
යෙවාපනාධිමොක්ඛො ච, පඤ්චවිඤ්ඤාණවජ්ජිතෙ.
ඉච්චානවජ්ජෙ බාවීස,
සාවජ්ජෙ ද්වාදසාපරෙ;
යොගා හෙතුම්හි පඤ්චෙතෙ,
තාලීසෙකූනකා කථාති.
ඉති චෙතසිකවිභාගෙ රාසියොගකථා නිට්ඨිතා.
තෙරසමො පරිච්ඡෙදො.