📜
වීසතිමො පරිච්ඡෙදො
20. කලාපකථා
ඉති ¶ වුත්තප්පකාරෙන, සබ්බං රූපම්පි පිණ්ඩිතං;
සහවුත්තිනියාමෙන, එකවීසවිධං කථං.
කම්මං චිත්තොතුකාහාරසමුට්ඨානා යථාක්කමං;
නව ඡ චතුරො ද්වෙ ච, කලාපා එකවීසති.
ජීවිතඤ්චාවිනිබ්භොග-රූපානි ච යථාක්කමං;
චක්ඛාදිකෙහි යොජෙත්වා, දසකා අට්ඨ දීපිතා.
චක්ඛුසොතඝානජිව්හාදසකා ච චතුබ්බිධා;
කායිත්ථිපුම්භාවවත්ථුදසකා ච තථාපරෙ.
ජීවිතෙනාවිනිබ්භොගරූපානි නවකන්ති ච;
නවෙතෙ කම්මජා නාම, කලාපා සමුදීරිතා.
අවිනිබ්භොගරූපානි, සුද්ධට්ඨකමථාපරං;
කායවිඤ්ඤත්තිනවකං, කායවිඤ්ඤත්තියා සහ.
වචීවිඤ්ඤත්තිදසකං, සද්දෙන සහවුත්තිතො;
ලහුතාදෙකාදසකං, තිණ්ණන්නං සහ සම්භවා.
කායවිඤ්ඤත්තිලහුතාදීහි ද්වාදසකං භවෙ;
වචීවිඤ්ඤත්තිලහුතාදීහි තෙරසකං තථා.
ඉති චිත්තසමුට්ඨානා, කලාපා ඡ පකාසිතා;
රූපාකාරවිකාරම්පි, සඞ්ගහෙත්වා යථාරහං.
සුද්ධට්ඨකං ¶ තු පඨමං, සද්දෙන නවකං භවෙ;
ලහුතාදෙකාදසකං, ලහුතාදීහි තීහිපි.
සද්දෙන ¶ ලහුතාදීහි, තථා ද්වාදසකන්ති ච;
කලාපා උතුසම්භූතා, චතුධාව පකිත්තිතා.
සුද්ධට්ඨකඤ්ච පඨමං, ආහාරජමථාපරං;
ලහුතාදෙකාදසකං, ඉති ද්වෙ ඔජජා මතා.
කලාපානං පරිච්ඡෙදලක්ඛණත්තා විචක්ඛණා;
න කලාපඞ්ගමිච්චාහු, ආකාසං ලක්ඛණානි ච.
තත්ථ චෙකූනනවුති, තෙසට්ඨි ච යථාක්කමං;
තාලීසෙකූනවීසා ච, කලාපඞ්ගානි තානි ච.
ලක්ඛණාකාසරූපානි, කලාපෙසු තහිං තහිං;
පඤ්ච පඤ්චෙති රූපානි, තිසතං සොළසාධිකං.
අගහීතග්ගහණෙන, අට්ඨවීසවිධානිපි;
රූපකොට්ඨාසනාමෙන, පඤ්චවීසති භාවයෙ.
භූතත්තයං තු ඵොට්ඨබ්බං, කත්වාපචයසන්තතිං;
ජාතිමෙකඤ්ච කත්වා වා, විනාථ හදයං තහිං.
ධම්මසඞ්ගණියං හෙතං, රූපකණ්ඩෙ සරූපතො;
වත්ථුරූපං න නිද්දිට්ඨං, පට්ඨානෙ දෙසිතං තු තං.
ද්වෙ සද්දනවකා චෙව,
තයො සුද්ධට්ඨකාපි ච;
ද්වෙ ද්වෙ චිත්තොතුසම්භූතා,
එකො ආහාරජොති ච.
තෙසමුට්ඨානිකා පඤ්ච, කම්මජානි නවෙති ච;
රූපරූපවසෙනෙතෙ, කලාපා චුද්දසෙරිතා.
දසකෙස්වෙව සඞ්ගය්හ, ජීවිතනවකං තහිං;
භාවද්දසකමෙකං වා, කත්වා වත්ථුං විනා තථා.
සද්දා ¶ ¶ චිත්තොතුජා ද්වෙව, තෙසමුට්ඨානිකා තයො;
සුද්ධට්ඨකා ච සත්තෙව, කම්මජා දසකානි ච.
ඡන්නවූතිවිධං තත්ථ, රූපං භාසන්ති පණ්ඩිතා;
අගහීතග්ගහණෙන, අට්ඨාරසවිධං භවෙ.
තෙසමෙව කලාපානං, සත්තකච්ඡක්කපඤ්චකා;
චතුක්කා ච තිකද්විකා, එකකා ච යථාරහං.
ද්වෙ සත්ත නව ඡ තයො, තයොපි ච යථාක්කමං;
චත්තාරොති චතුත්තිංස, සහවුත්තිකරාසයො.
චක්ඛුසොතඝානජිව්හා-කායවත්ථුවසා සියුං;
ඉත්ථිපුම්භාවදසකසහිතා සත්තකා ද්විධා.
චක්ඛුසොතඝානහීනා, පච්චෙකං ද්වෙ සභාවකා;
අභාවතො භාවහීනො, ඉත්ථං ඡක්කාපි සත්තධා.
චක්ඛුසොතවිහීනා ච,
චක්ඛුඝානවිහීනකා;
සොතඝානවිහීනා ච,
සභාවා ද්වෙ තයො තයො.
චක්ඛාදෙකෙකතො හීනා,
තිවිධාපි අභාවතො;
ඉච්චෙවං පඤ්චකා නාම,
නවකා රාසයො සියුං.
චක්ඛාදිත්තයහීනාව, එකතො ද්වෙ සභාවකා;
චක්ඛාදිත්තයතො ද්වීහි, තයො හීනා අභාවකා.
රූපලොකෙ චක්ඛුසොත-වත්ථුජීවිතනවකා;
චත්තාරොව කලාපාති, චතුක්කා ඡ යථාරහං.
අභාවො ද්වෙ සභාවකා;
කායභාවවත්ථුවසා,
ඉති හොන්ති තයො තිකා.
කායවත්ථුවසෙනෙකො, ද්වෙ ච චිත්තොතුසම්භවා;
සද්දනවකට්ඨකාති, දුකා ච තිවිධා සියුං.
ජීවිතනවකඤ්චෙකං, තෙසමුට්ඨානිකානි ච;
සුද්ධට්ඨකානි තීණීති, චත්තාරො එකකා සියුං.
චතුත්තිංස පනිච්චෙතෙ, සන්ධියඤ්ච පවත්තියං;
රූපරූපකලාපානං, රාසයො හොන්ති සම්භවා.
සත්තති සට්ඨිමිච්චෙවමාදිනා ච යථාරහං;
කලාපරාසිරූපානි, තත්ථ තත්ථ විභාවයෙ.
සොළස පඤ්චදසෙතිආදිභෙදවසාපි ච;
අගහීතග්ගහණෙන, තත්ථ තත්ථ විනිද්දිසෙ.
චතුචත්තාලීසසතං, කලාපා හොන්ති පිණ්ඩිතා;
ඡබ්බීස තත්ථ රූපානි, සහස්සඤ්ච චතුස්සතං.
ඉච්චාපායචතුක්කෙ ච, කාමෙ සුගතිසත්තකෙ;
රූපෙ ච පඤ්චදසකෙ, අසඤ්ඤාපායභූමියං.
චතුකොට්ඨාසිකෙස්වෙව, සත්තවීසවිධෙසුපි;
ජාතිට්ඨානෙසු සත්තානං, සන්ධියඤ්ච පවත්තියං.
ඉන්ද්රියබද්ධසන්තානෙ, තථානින්ද්රියකම්හි ච;
බහිසඞ්ඛාරසන්තානෙ, මතකායෙ ච සම්භවා.
ලබ්භමානකලාපා ච, කලාපානඤ්ච රාසයො;
තත්ථ විත්ථාරසඞ්ඛෙපා, රූපානං ගණනාපි ච.
එත්ථ ¶ ¶ රූපා අවුත්තා හි, යථාවුත්තානුසාරතො;
විත්ථාරෙත්වාන විඤ්ඤෙය්යා, සබ්බථාපි ච විඤ්ඤුනාති.
ඉති රූපවිභාගෙ කලාපකථා නිට්ඨිතා.
වීසතිමො පරිච්ඡෙදො.