📜
එකවීසතිමො පරිච්ඡෙදො
21. උප්පත්තිකථා
අට්ඨවීසති රූපානි, කලාපා චෙකවීසති;
වුත්තා චෙත්තාවතා තෙසං, උප්පාදො දානි නිය්යතෙ.
අණ්ඩජා ජලාබුජා ච, සංසෙදජොපපාතිකා;
ඉච්චුප්පත්තිපභෙදෙන, චතස්සො යොනියො මතා.
භුම්මවජ්ජෙසු දෙවෙසු,
පෙතෙ නිජ්ඣාමතණ්හිකෙ;
නිරයෙසු ච සම්භොති,
යොනෙකාවොපපාතිකා.
භුම්මදෙවෙ මනුස්සෙසු,
තිරච්ඡානාසුරෙ තථා;
පෙතෙසු චාවසෙසෙසු,
චතස්සොපි ච යොනියො.
තත්ථණ්ඩජා ජලාබුජා, ගබ්භසෙය්යසමුග්ගමො;
සංසෙදජොපපාතිකා, ඔපපාතිකනාමකා.
තත්ථ ¶ සම්පුණ්ණායතනො, ගබ්භසෙය්යසමුග්ගමො;
අභාවො ද්වෙ සභාවා ච, ඉත්ථිපුම්භාවමිස්සිතා.
පරිපුණ්ණාපරිපුණ්ණො, ඔපපාතිකනාමකො;
අභාවො ද්වෙ සභාවා ච, චතුරාපායභූමියං.
සම්පුණ්ණායතනොවෙසො ¶ ,
කාමෙ සුගතියං පන;
ආදිකප්පෙ අභාවො ච,
ද්වෙ සභාවා තතො පරං.
අපරිපුණ්ණායතනො, අභාවො ච මහග්ගතෙ;
ඉච්චෙවං දසධා හොන්ති, සබ්බා සන්ධිසමුග්ගමා.
තත්ථෙව දසධා භින්නෙ, අත්තභාවසමුග්ගමෙ;
සන්ධියඤ්ච පවත්තෙ ච, රූපුප්පත්තිං විභාවයෙ.
තත්ථාභාවකසත්තානං, ගබ්භසෙය්යසමුග්ගමෙ;
කායවත්ථුවසා ද්වෙව, දසකා හොන්ති කම්මජා.
රූපසන්තතිසීසානි, ද්වෙ ච රූපානි වීසති;
අගහීතග්ගහණෙන, තත්ථෙකාදස නිද්දිසෙ.
තතො පරං පවත්තිම්හි, වඩ්ඪමානස්ස ජන්තුනො;
චක්ඛුදසකාදයො ච, චත්තාරො හොන්ති සම්භවා.
ඉච්චාභාවකසත්තානං, ඡළෙවුත්තමකොටියා;
හෙට්ඨිමකොටියා ද්වෙව, ගබ්භසෙය්යසමුග්ගමෙ.
චක්ඛුසොතඝානවසා, තත්ථ තිද්වෙකහීනකා;
එකො තයො තයො චෙව, සියුංතිචතුපඤ්චකා.
ඔපපාතිකසඞ්ඛාතෙ, අභාවකසමුග්ගමෙ;
ජිව්හාකායවත්ථුවසා, තයො හෙට්ඨිමකොටියා.
උත්තමකොටියා ¶ හොන්ති, ඡළෙවොභින්නමන්තරෙ;
චතුක්කපඤ්චකා තත්ථ, ද්වෙකහීනා තයො තයො.
ඡක්කාදයො අභාවානං,
ඉච්චෙවං පඤ්චසඞ්ගහා;
එකො තයො තයො චෙකො,
එකොති ච යථාක්කමං.
සභාවකානං ¶ ද්වින්නම්පි, දුවිධා සත්තකාදයො;
භාවාදිකා යථාවුත්තා, නවධා නවධා සියුං.
සත්තෙවුත්තමතො හෙට්ඨා, තිචතුක්කා තදන්තරෙ;
චතුක්කපඤ්චකච්ඡක්කා, පඤ්චඡක්කාපි ච ද්විධා.
තිණ්ණන්නම්පි වසෙනෙව, සත්තකච්ඡක්කපඤ්චකා;
චතුක්කතිකදුක්කා ච, ඡ කොට්ඨාසා යථාරහං.
ද්වෙ සත්ත ච නව පඤ්ච, තයො චෙකො යථාක්කමං;
රූපසන්තතිසීසානං, රාසයො සත්තවීසති.
කම්මජාතා යථායොගං, පවත්තන්ති ඛණෙ ඛණෙ;
කාමාවචරසත්තානං, පටිසන්ධිපවත්තියං.
තත්ථ සන්තතිසීසානි, රූපානි ච යථාරහං;
පුබ්බෙ වුත්තනයෙනෙව, සබ්බත්ථාපි විනිද්දිසෙ.
සීතුණ්හොතුසමඤ්ඤාතා,
තෙජොධාතු ඨිතික්ඛණෙ;
භූතා සන්ධික්ඛණෙ රූපං,
ජනෙති උතුජට්ඨකං.
පටිසන්ධිමතික්කම්ම, චිත්තං චිත්තජමට්ඨකං;
භවඞ්ගාදිමුපාදාය, ජනෙතුප්පත්තියං පන.
භුත්තාහාරො ¶ ඨිතිප්පත්තො, මාතරා ච සයම්පි ච;
සරීරානුගතො හුත්වා, ජනෙතාහාරජට්ඨකං.
ඉති සුද්ධට්ඨකානි ච, තෙසමුට්ඨානිකාපරෙ;
සද්දවිඤ්ඤත්තිලහුතා, සම්භවෙ සම්භවන්ති ච.
ඉත්ථං චතුසමුට්ඨානා, කලාපා කාමභූමියං;
යාවජීවං පවත්තන්ති, දීපජාලාව සන්තති.
චක්ඛුසොතවත්ථුවසා, දසකා ච තයො පරං;
ජීවිතනවකඤ්චෙව, රූපාවචරභූමියං.
හොන්ති ¶ සන්ධිපවත්තීසු, චත්තාරො කම්මජා සදා;
පුබ්බෙ වුත්තනයෙනෙව, පවත්තෙ උතුචිත්තජා.
ජීවිතනවකඤ්චෙකං, පටිසන්ධිපවත්තියං;
පවත්තෙ උතුජඤ්චෙති, ද්වෙධාසඤ්ඤීනමුද්දිසෙ.
ඉච්චුප්පත්තිකමං ඤත්වා, විභාවෙය්ය තතො පරං;
කලාපානඤ්ච රූපානං, සම්භවාසම්භවම්පි ච.
ඉන්ද්රියබද්ධසන්තානෙ, සබ්බෙ සම්භොන්ති සම්භවා;
කලාපා චෙව රූපානි, තථා සන්තතිරාසයො.
බහිද්ධා මතකායෙ ච, නොපලබ්භන්ති කම්මජා;
චිත්තොජජා කලාපා ච, උතුජා ලහුතාදයො.
තථා සුද්ධට්ඨකසද්ද-නවකඤ්චොතු සබ්බථා;
කලාපා තත්ථ ලබ්භන්ති, ද්වෙ ච රූපානි උද්දිසෙ.
තෙසමුට්ඨානිකා සබ්බෙ, කලාපා නත්ථි සන්ධියං;
උප්පාදකාලෙ සබ්බත්ථ, ජරතානිච්චතාපි ච.
කලාපා කම්මජා සන්ති, ජාතිරූපඤ්ච සන්ධියං;
රූපානි ච කලාපා ච, සබ්බෙපි ච පවත්තියං.
සන්ති ¶ සබ්බානි රූපානි, කාමෙසු චතුසම්භවා;
ජීවිතනවකං හිත්වා, කලාපා හොන්ති වීසති.
දසකෙස්වෙව ගහිතං, විසුං කාමෙ න ලබ්භති;
ජීවිතනවකං නාම, රූපලොකෙ විසුං සියා.
ආහාරජකලාපා ච, භාවා ද්වෙ චාදිකප්පිකෙ;
ආදිකාලෙ න ලබ්භන්ති, පච්ඡා ලබ්භන්ති කෙචිපි.
ඝානජිව්හාකායභාව-දසකා රූපභූමියං;
ආහාරජකලාපා ච, න ලබ්භන්තෙව සබ්බථා.
චක්ඛුසොතවත්ථුසද්දා, කලාපා චිත්තජාපි ච;
අසඤ්ඤිභූමියං පුබ්බෙ, වුත්තාපි ච න ලබ්භරෙ.
කලාපා ¶ සත්ත රූපානි, පඤ්ච රූපෙස්වසඤ්ඤිසු;
නත්ථෙකාදස රූපානි, කලාපෙකූනවීසති.
තස්මා තෙවීස රූපානි, කලාපා පන චුද්දස;
තෙසමුට්ඨානිකා සන්ති, රූපාවචරභූමියං.
සත්තරසෙව රූපානි, කලාපා ද්වෙ ද්විසම්භවා;
අසඤ්ඤීනං තු සම්භොන්ති, නත්ථාරූපෙසු කිඤ්චිපි.
උප්පත්තික්කමමිච්චෙවං, සම්භවාසම්භවම්පි ච;
කලාපානඤ්ච රූපානං, යථායොගං විභාවයෙති.
ඉති රූපවිභාගෙ උප්පත්තිකථා නිට්ඨිතා.
එකවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.