📜
ද්වාවීසතිමො පරිච්ඡෙදො
22. පකිණ්ණකකථා
ඉත්ථං ¶ රූපානමුප්පත්තිං, දීපෙත්වා දානි වුච්චති;
පවත්තිකොසල්ලත්ථාය, තත්ථෙවෙතං පකිණ්ණකං.
දුවිධා සන්ධියො තත්ථ, මිස්සාමිස්සවිභාගතො;
තිවිධාපි චෙකචතු-පඤ්චවොකාරභෙදතො.
රූපමත්තා අසඤ්ඤීනං, නාමාභාවා අමිස්සිතා;
නාමමත්තා අරූපීනං, රූපාභාවාති ච ද්විධා.
කාමාවචරිකා චෙව, රූපාවචරිකාති ච;
දුවිධා මිස්සිතා චෙති, භවන්ති ච චතුබ්බිධා.
එකච්චතුවොකාරා ච, අමිස්සා පඤ්ච සන්ධියො;
ඡබ්බීසතිවිධා මිස්සා, පඤ්චවොකාරසන්ධියො.
ඉත්ථං භූමිප්පභෙදෙන, එකතිංසවිධාපි ච;
සන්තතිරාසිභෙදෙන, සියුං තිංසවිධා කථං.
රූපසන්තතිසීසානං ¶ ,
රාසයො සත්තවීසති;
වුත්තා කාමෙ වසා තෙසං,
සත්තකා කාමසන්ධියො.
වෙදනාසඤ්ඤාසඞ්ඛාර-විඤ්ඤාණක්ඛන්ධසඞ්ගහා;
සබ්බත්ථාපි චතස්සොව, නාමසන්තතියො සියුං.
ඉච්චුභින්නං වසා හොන්ති, තත්ථෙකාදසකාදයො;
සන්තතිරාසයො පුබ්බෙ, විභත්තා සත්තකාදයො.
එකාදසකදසක-නවට්ඨසත්තකා ¶ සියුං;
ඡක්කෙන සද්ධිං විඤ්ඤෙය්යා, තස්මා තත්ථ ඡ සඞ්ගහා.
අට්ඨ සන්තතියො හොන්ති, රූපලොකෙන මිස්සිතා;
අට්ඨකො රාසි තත්ථෙකො, තස්මා සන්තති වුච්චති.
ජීවිතනවකො ත්වෙකො, අසඤ්ඤී පටිසන්ධියං;
අරූපීනං චතස්සොපි, නාමසන්තතියො සියුං.
ඉච්චෙකකචතුක්කානං, වසෙන ද්වෙ අමිස්සිතා;
අට්ඨවීසඤ්ච මිස්සාති, තිංසෙව හොන්ති සන්ධියො.
එකුප්පාදනිරොධා ච, අමිස්සා තත්ථ රාසයො;
මිස්සිතානං විභාගොයං, යථායොගං කථීයති.
උප්පාදට්ඨිතිභඞ්ගානං, වසා තීණි ඛණානිපි;
සමානානෙව නාමානං, එකචිත්තක්ඛණං මතං.
තුල්යමුප්පාදභඞ්ගානං, රූපානම්පි ඛණද්වයං;
එකූනපඤ්ඤාසමත්තං, ඨිතික්ඛණමුදීරිතං.
නාමරූපානමුප්පාදො, භඞ්ගොපි හි සමො මතො;
දන්ධං හි වත්තිකං රූපං, නාමං තු ලහුවත්තිකං.
තථා හි රූපෙ තිට්ඨන්තෙ, චිත්තුප්පාදා තු සොළස;
උප්පජ්ජිත්වා පවත්තිත්වා, භිජ්ජන්ති ච ලහුං ලහුං.
තස්මා ¶ හි එකපඤ්ඤාස-ඛණරූපක්ඛණං තථා;
සත්තරසචිත්තක්ඛණං, තිඛණන්ති ච වුච්චති.
චිත්තක්ඛණං හි තිණ්ණන්නං, තත්ථ විඤ්ඤත්තිකද්වයං;
ලක්ඛණත්තයරූපං තු, සලක්ඛණවවත්ථිතං.
තස්මා හිත්වා ද්වයඤ්චෙතං, බාවීසතිවිධම්පි ච;
රූපං නාම චතුක්කඤ්ච, සලක්ඛණනියාමිතං.
එකුප්පාදනිරොධා ¶ ච, තත්ථ තුල්යක්ඛණා මතා;
අතුල්යක්ඛණධම්මානං, සියා භෙදං යථාරහං.
පටිසන්ධික්ඛණෙ ජාතං, තස්මා රූපං තතො පරං;
සත්තරසමචිත්තස්ස, භඞ්ගෙන සහ භිජ්ජති.
තස්ස ඨිතික්ඛණෙ ජාතං, රූපම්පි ච තතො පරං;
අට්ඨාරසමචිත්තස්ස, උප්පාදෙ පන භිජ්ජති.
තස්ස භඞ්ගක්ඛණෙ ජාතං, රූපම්පි ච තතො පරං;
අට්ඨාරසමචිත්තස්ස, ඨිතිකාලෙසු භිජ්ජති.
තථා දුතියචිත්තස්ස, උප්පාදම්හි සමුට්ඨිතං;
අට්ඨාරසමචිත්තස්ස, භඞ්ගෙන සහ භිජ්ජති.
ඉති වුත්තනියාමෙන, සජාතික්ඛණතො පරං;
ඨත්වා එකූනපඤ්ඤාස, ඛණානි පුන භිජ්ජති.
තස්මා එකූනපඤ්ඤාස, කලාපා සහ වත්තරෙ;
එකො ජායති එකො ච, භිජ්ජතීති ච සබ්බථා.
එකසන්තතිසම්බන්ධා, කලාපා සහ කම්මජා;
යථානුපුබ්බඝටිතා, එකපඤ්ඤාස ලබ්භරෙ.
සත්තවීස පනිච්චෙවං, කාමෙ ද්වෙ රූපභූමියං;
රූපසන්තතිසීසානං, රාසයො සත්තකාදයො.
එකූනතිංස සබ්බෙපි, කම්මජාතා යථාරහං;
එකපඤ්ඤාස ඝටිකා, පවත්තන්ති ඛණෙ ඛණෙ.
තත්ථ ¶ සන්ධික්ඛණෙ ජාතං, සත්තරසමචෙතසො;
උප්පාදෙ භිජ්ජතිච්චෙවං, වුත්තො අට්ඨකථානයො.
තං නයං පටිබාහිත්වා, චිත්තෙන සහ භිජ්ජති;
චිත්තෙන සහ ජාතන්ති, වුත්තමාචරියෙන හි.
ආනාපානතක්කචාරා ¶ , එකුප්පාදනිරොධකා;
වුත්තා හි යමකෙ කායවචීසඞ්ඛාරනාමකා.
චිත්තුප්පාදක්ඛණෙ ජාතා, උතු තස්ස ඨිතික්ඛණෙ;
රූපං ජනෙති තත්ථාපි, උතු භඞ්ගක්ඛණෙපි ච.
අනුපුබ්බක්කමෙනෙවං, ජාතං රූපං තථාපරං;
අට්ඨාරසමඋප්පාදට්ඨිතිආදීසු භිජ්ජති.
ඉත්ථං කලාපා ඝටිතා, උතුජාහාරජාපි ච;
එකසන්තතිසම්බන්ධා, එකපඤ්ඤාස ලබ්භරෙ.
කලාපා චිත්තජා යස්මා, උප්පාදක්ඛණසම්භූතා;
ඝටිකා සහ ලබ්භන්ති, තස්මා සත්තරසෙව තෙ.
සබ්බෙපි රූපජනකා, චිත්තුප්පාදෙ යථාසකං;
ජනෙන්ති ඨිතිභඞ්ගෙසු, න ජනෙන්තීති කෙචනා.
කුසලාබ්යාකතාදීනං, එකුප්පාදනිරොධතා;
ධම්මානං යමකෙ වුත්තා, ඉති පාළි වදන්ති ච.
කුසලාදිකසම්බන්ධා, තත්ථ තත්ථ හි දෙසිතා;
ඉති වත්වා පුරෙ වුත්තං, ඉච්ඡන්තාචරියා නයං.
ඉච්චෙවං චතුසම්භූතා, රූපසන්තතිරාසයො;
රූපානි ච කලාපා ච, එකාබද්ධා යථාරහං.
සුත්තපවත්තමත්තානං, සම්බුද්ධානම්පි පාණිනං;
යාව මරණකාලාපි, පවත්තන්ති නිරන්තරං.
ආයුක්ඛයා ¶ ච මරණං, තථා කම්මක්ඛයා සියා;
උභින්නං වා ඛයා චාථ, උපච්ඡෙදකකම්මුනා.
චතුධාපි මරන්තස්ස, තස්සෙවං තු යථාරහං;
සත්තරසචිත්තක්ඛණමත්තසෙසම්හි ජීවිතෙ.
උපරිච්චුතිචිත්තස්ස ¶ , සත්තරසමචෙතසො;
ඨිතිකාලමුපාදාය, න තු ජායති කම්මජං.
තස්සුප්පාදක්ඛණෙ ජාතං,
රූපඤ්ච චුතියා සහ;
භිජ්ජතීති මතො නාම,
තතො හොති ස පුග්ගලො.
චිත්තජාහාරජඤ්චාපි, න ජායති තතො පරං;
උතුසම්භවරූපං තු, අවසිස්සති වා න වා.
තතො වුත්තනයෙනෙව, මතසත්තො යථාරහං;
මිස්සාමිස්සාහි සන්ධීහි, පුනදෙවොපපජ්ජති.
තතො වුත්තනයෙනෙව, එකූනතිංස කම්මජා;
තෙසමුට්ඨානිකා පඤ්ච, චතුත්තිංස සමිස්සිතා.
කලාපා රාසයො හොන්ති, සත්තවීසතිභූමිසු;
ඉති සබ්බපකාරෙන, රූපධම්මා පකාසිතාති.
ඉති රූපවිභාගෙ පකිණ්ණකකථා නිට්ඨිතා.
ද්වාවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
නිට්ඨිතො ච සබ්බථාපි රූපවිභාගො.