📜
තෙවීසතිමො පරිච්ඡෙදො
4. නිබ්බානවිභාගො
23. මූලවිසුද්ධිකථා
ඉත්ථං ¶ ¶ චිත්තං චෙතසිකං, රූපඤ්චෙවාති සඞ්ඛතා;
වුත්තා අසඞ්ඛතං දානි, නිබ්බානන්ති පවුච්චති.
සීලවිසුද්ධි ආදිම්හි, තතො චිත්තවිසුද්ධි ච;
දිට්ඨිවිසුද්ධිනාමා ච, කඞ්ඛාවිතරණාපි ච.
තතො පරං මග්ගාමග්ග-ඤාණදස්සනනාමිකා;
තථා පටිපදාඤාණ-දස්සනා ඤාණදස්සනං.
ඉච්චානුක්කමතො වුත්තා, සත්ත හොන්ති විසුද්ධියො;
සත්තමානුත්තරා තත්ථ, පුබ්බභාගා ඡ ලොකියා.
සංවරො පාතිමොක්ඛො ච, තථෙවින්ද්රියසංවරො;
ආජීවපාරිසුද්ධි ච, සීලං පච්චයනිස්සිතං.
ඉති සීලවිසුද්ධීති, සුද්ධමෙතං පවුච්චති;
චතුපාරිසුද්ධිසීලං, ධුතඞ්ගපරිවාරිතං.
කසිණානි දසාසුභා, දසානුස්සතියො පන;
අප්පමඤ්ඤා ච සඤ්ඤා ච, වවත්ථාරුප්පකාති ච.
සමථක්කම්මට්ඨානානි, තාලීසට්ඨකථානයෙ;
පාළියං තු විභත්තානි, අට්ඨතිංසාති වණ්ණිතං.
පථවාපො ච තෙජො ච,
වායො නීලඤ්ච පීතකං;
ලොහිතොදාතමාකාසං ¶ ,
ආලොකකසිණන්ති ච.
කසිණානි දසෙතානි, වුත්තානට්ඨකථානයෙ;
අට්ඨෙව පාළියං හිත්වා, අන්තෙ තු කසිණද්වයං.
උද්ධුමාතං විනීලඤ්ච, විපුබ්බකං විඛායිතං;
විච්ඡිද්දකඤ්ච වික්ඛිත්තං, හතවික්ඛිත්තලොහිතං.
පුළවකං ¶ අට්ඨිකඤ්චෙති, අසුභා දස දෙසිතා;
රූපකායවිභාගාය, දසකායවිපත්තියා.
බුද්ධෙ ධම්මෙ ච සඞ්ඝෙ ච, සීලෙ චාගෙ ච අත්තනා;
දෙවතොපසමායඤ්ච, සත්තානුස්සතියො කමා.
මරණස්සති නාමෙකා, තථා කායගතාසති;
ආනාපානස්සතිච්චෙවං, දසානුස්සතියො මතා.
මෙත්තා කරුණා මුදිතා, උපෙක්ඛාති චතුබ්බිධා;
වුත්තා බ්රහ්මවිහාරා ච, අප්පමඤ්ඤාති තාදිනා.
එකාහාරෙ පටික්කූල-සඤ්ඤා නාමෙකමෙව තු;
චතුධාතුවවත්ථානං, චතුධාතුපරිග්ගහො.
ආකාසානඤ්චායතනං, විඤ්ඤාණඤ්චමථාපරං;
ආකිඤ්චඤ්ඤං තථා නෙව-සඤ්ඤානාසඤ්ඤනාමකං.
ඉච්චානුක්කමතො වුත්තා, අරූපජ්ඣානිකා පන;
අරූපකම්මට්ඨානානි, චත්තාරොපි පකිත්තිතා.
කසිණාසුභකොට්ඨාසෙ, ආනාපානෙ ච සබ්බථා;
දිස්වා සුත්වා ඵුසිත්වා වා, පරිකම්මං තු කුබ්බතො.
උග්ගහො නාම සම්භොති, නිමිත්තං තත්ථ යුඤ්ජතො;
පටිභාගො තමාරබ්භ, තත්ථ වත්තති අප්පනා.
සාධු ¶ සත්තා සුඛී හොන්තු, දුක්ඛා මුච්චන්තු පාණිනො;
අහො සත්තා සුඛප්පත්තා, හොන්තු යදිච්ඡකාති ච.
උද්දිස්ස වා අනොදිස්ස, යුඤ්ජතො සත්තගොචරෙ;
අප්පමඤ්ඤා පනප්පෙන්ති, අනුපුබ්බෙන වත්තිකා.
කසිණුග්ඝාටිමාකාසෙ, පඨමාරුප්පමානසෙ;
තස්සෙව නත්ථිභාවෙ ච, තතියාරුප්පකෙති ච.
යුඤ්ජන්තස්ස ¶ පනෙතෙසු, ගොචරෙසු චතූසුපි;
අප්පෙන්ති අනුපුබ්බෙන, ආරුප්පාපි චතුබ්බිධා.
ආනාපානඤ්ච කසිණං, පඤ්චකජ්ඣානිකං තහිං;
පඨමජ්ඣානිකා වුත්තා, කොට්ඨාසාසුභභාවනා.
සුඛිතජ්ඣානිකා තිස්සො, අප්පමඤ්ඤා ච හෙට්ඨිමා;
උපෙක්ඛාරුප්පකා පඤ්ච, උපෙක්ඛාඣානිකාති ච.
එකා දසෙකා දස ච, තයො පඤ්චෙති සබ්බථා;
පරිකම්මවසා තිංස, ඡ කොට්ඨාසා යථාක්කමං.
පඤ්චකාදිසුඛොපෙක්ඛා, ඣානභෙදා චතුබ්බිධා;
එකච්චතුපඤ්චඣාන-වසෙන තිවිධා සියුං.
රූපාරූපවසා ද්වෙ ච, අප්පනාතො පුනෙකධා;
ඉච්චෙවමප්පනා කම්ම-ට්ඨානභෙදා සමිස්සිතා.
ද්වෙ ච සඤ්ඤාවවත්ථානා, අට්ඨානුස්සතියොති ච;
සෙසා දස පවුච්චන්ති, උපචාරසමාධිකා.
පරිකම්මොපචාරානුලොමගොත්රභුතො පරං;
පඤ්චමං වා චතුත්ථං වා, ජවනං හොති අප්පනා.
අප්පනාජවනං සබ්බං, ලොකුත්තරමහග්ගතං;
තිහෙතුකපරිත්තානි, පුරිමානි යථාරහං.
ආවජ්ජනා ¶ ච වසිතා, තංසමාපජ්ජනා තථා;
අධිට්ඨානා ච වුට්ඨානා, පච්චවෙක්ඛණ පඤ්චමා.
වසිතාහි වසීභූතා, ඉති කත්වාන පඤ්චහි;
භාවෙන්තස්ස පනප්පෙන්ති, උපරූපරි අප්පනා.
යුඤ්ජන්තස්ස තු වුට්ඨාය, කසිණජ්ඣානපඤ්චමා;
පඤ්චාභිඤ්ඤා හි අප්පෙන්ති, රූපසද්දාදිගොචරෙ.
ලොකුත්තරා පනප්පෙන්ති, සබ්බෙ නිබ්බානගොචරෙ;
අනිච්චදුක්ඛානත්තාති, භූමිධම්මෙ විපස්සතො.
තත්ථ ¶ ච පාදකජ්ඣානං, සම්මට්ඨජ්ඣානමෙව වා;
අජ්ඣාසයො ච වුට්ඨාන-ගාමිනී ච විපස්සනා.
මග්ගානං ඣානභෙදාය, යථායොගං නියාමතා;
යථාසකං ඵලානං තු, මග්ගා හොන්ති නියාමතා.
මග්ගානන්තරමෙවාථ, භූමිධම්මෙ විපස්සතො;
ඵලසමාපත්තියම්පි, අප්පෙති ඵලමානසං.
අනුපුබ්බසමාපත්තිං, සමාපජ්ජිස්ස වුට්ඨිතො;
ඣානධම්මෙ විපස්සිත්වා, තත්ථ තත්ථෙව පණ්ඩිතො.
චතුත්ථාරුප්පමප්පෙත්වා, එකද්විජවනාපරං;
නිරොධං නාම ඵුසති, සමාපත්තිමචිත්තකං.
අරහා වා අනාගාමී, පඤ්චවොකාරභූමියං;
යථාසකං ඵලුප්පාදො, වුට්ඨානන්ති තතො මතො.
අප්පනාපරියොසානෙ, සියා සබ්බත්ථ සම්භවා;
භවඞ්ගපාතො තං ඡෙත්වා, ජායතෙ පච්චවෙක්ඛණා.
ඉති වුත්තානුසාරෙන, අප්පනානයසඞ්ගහං;
යථායොගං විභාවෙය්ය, තත්ථ තත්ථ විචක්ඛණො.
චිත්තවිසුද්ධි ¶ නාමායං, චිත්තසංක්ලෙසසොධනො;
උපචාරප්පනාභෙදො, සමථො පුබ්බභාගියොති.
ඉති නිබ්බානවිභාගෙ මූලවිසුද්ධිකථා නිට්ඨිතා.
තෙවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.