📜
9. නවමො පරිච්ඡෙදො
පුඤ්ඤවිපාකපච්චයනිද්දෙසො
බාත්තිංස ¶ පාකචිත්තානි, ලොකිකානෙව යානි හි;
එතෙසං පාකචිත්තානං, පටිසන්ධිපවත්තිසු.
පුඤ්ඤාපුඤ්ඤාදිසඞ්ඛාරා, යථා යෙසඤ්ච පච්චයා;
භවාදීසු තථා තෙපි, විඤ්ඤාතබ්බා විභාවිනා.
තයො භවා චතස්සො ච, යොනියො ගතිපඤ්චකං;
විඤ්ඤාණට්ඨිතියො සත්ත, සත්තාවාසා නවෙරිතා.
කාමෙ ¶ පුඤ්ඤාභිසඞ්ඛාර-සඤ්ඤිතා අට්ඨ චෙතනා;
නවන්නං පාකචිත්තානං, කාමෙ සුගතියං පන.
නානාක්ඛණිකකම්මූප-නිස්සයපච්චයෙහි ච;
ද්වෙධා හි පච්චයා තෙසං, භවන්ති පටිසන්ධියං.
උපෙක්ඛාසහිතාහෙතු-මනොවිඤ්ඤාණධාතුයා ¶ ;
විනා පරිත්තපාකානං, හොන්ති ද්වෙධා පවත්තියං.
තායෙව චෙතනා රූප-භවෙ ද්වෙධාව පච්චයා;
පඤ්චන්නං පාකචිත්තානං, භවන්ති හි පවත්තියං.
අට්ඨන්නං තු පරිත්තානං, කාමෙ දුග්ගතියං තථා;
පවත්තෙ පච්චයා හොන්ති, න හොන්ති පටිසන්ධියං.
හොන්ති වුත්තප්පකාරාව, කාමෙ සුගතියං තථා;
සොළසන්නං විපාකානං, පවත්තෙ පටිසන්ධියං.
රූපෙ පුඤ්ඤාභිසඞ්ඛාරා, රූපාවචරභූමියං;
පඤ්චන්නං පාකචිත්තානං, පච්චයා පටිසන්ධියං.
හොන්තිමාපුඤ්ඤසඞ්ඛාරා, කාමෙ දුග්ගතියං ද්විධා;
විඤ්ඤාණස්ස පනෙකස්ස, පච්චයා පටිසන්ධියං.
ඡන්නං පන පවත්තෙව, හොන්ති නො පටිසන්ධියං;
සත්තන්නම්පි භවන්තෙව, පවත්තෙ පටිසන්ධියං.
කාමෙ සුගතියං තෙසං, සත්තන්නම්පි තථෙව ච;
පවත්තෙ පච්චයා හොන්ති, න හොන්ති පටිසන්ධියං.
විඤ්ඤාණානං චතුන්නම්පි, තෙසං රූපභවෙ තථා;
පවත්තෙ පච්චයා හොන්ති, න හොන්ති පටිසන්ධියං.
සො ¶ ච කාමභවෙනිට්ඨ-රූපාදිඋපලද්ධියං;
අනිට්ඨරූපාදයො පන, බ්රහ්මලොකෙ න විජ්ජරෙ.
තථෙවානෙඤ්ජසඞ්ඛාරො ¶ , අරූපාවචරභූමියං;
චතුන්නං පාකචිත්තානං, පවත්තෙ පටිසන්ධියං.
එවං ¶ තාව භවෙස්වෙතෙ, පටිසන්ධිපවත්තිසු;
යථා ච පච්චයා හොන්ති, තථා ඤෙය්යා විභාවිනා.
එසෙව ච නයො ඤෙය්යො, යොනිආදීසු තත්රිදං;
ආදිතො පන පට්ඨාය, මුඛමත්තනිදස්සනං.
අවිසෙසෙන පුඤ්ඤාභි-සඞ්ඛාරො ද්විභවෙසුපි;
දත්වාන පටිසන්ධිං තු, සබ්බපාකං ජනෙති සො.
තථා චතූසු විඤ්ඤෙය්යො, අණ්ඩජාදීසු යොනිසු;
බහුදෙවමනුස්සානං, ගතීසු ද්වීසු එව ච.
තථා නානත්තකායාදි-විඤ්ඤාණානං ඨිතීසුපි;
තථා වුත්තප්පකාරස්මිං, සත්තාවාසෙ චතුබ්බිධෙ.
එවං පුඤ්ඤාභිසඞ්ඛාරො, භවාදීසු යථාරහං;
එකවීසතිපාකානං, පච්චයො හොති ච ද්විධා.
කාමෙ අපුඤ්ඤසඞ්ඛාරො, භවෙ චතූසු යොනිසු;
තීසු ගතීසු එකිස්සා, විඤ්ඤාණට්ඨිතියාපි ච.
සත්තාවාසෙ පනෙකස්මිං,
උහොති සො පච්චයො ද්විධා;
සත්තන්නං පාකචිත්තානං,
පවත්තෙ පටිසන්ධියං.
තථෙවානෙඤ්ජසඞ්ඛාරො, එකාරූපභවෙ පුන;
එකිස්සා යොනියා චෙව, එකිස්සා ගතියාපි ච.
තීසු චිත්තට්ඨිතීස්වෙව, සත්තාවාසෙ චතුබ්බිධෙ;
චතුන්නං පාකචිත්තානං, ද්වෙධා සො හොති පච්චයො.
පටිසන්ධිපවත්තීනං ¶ , වසෙනෙව භවාදිසු;
විජානිතබ්බා සඞ්ඛාරා, යථා යෙසඤ්ච පච්චයා.
න ¶ රූපාරූපධම්මානං, සඞ්කන්ති පන විජ්ජති;
සඞ්කන්තිභාවෙ අසති, පටිසන්ධි කථං සියා.
නත්ථි චිත්තස්ස සඞ්කන්ති, අතීතභවතො ඉධ;
තතො හෙතුං විනා තස්ස, පාතුභාවො න විජ්ජති.
සුලද්ධපච්චයං රූපා-රූපමත්තං තු ජායති;
උප්පජ්ජමානමෙවං තු, ලභිත්වා පච්චයං පන.
භවන්තරමුපෙතීති, සමඤ්ඤාය පවුච්චති;
න ච සත්තො න ච ජීවො, න අත්තා වාපි විජ්ජති.
තයිදං පාකටං කත්වා, පටිසන්ධික්කමං පන;
දස්සයිස්සාමහං සාධු, නිබොධථ සුදුබ්බුධං.
අතීතස්මිං ¶ භවෙ තස්ස, ආසන්නමරණස්ස හි;
හරිතං තාලපණ්ණංව, පක්ඛිත්තං ආතපෙ පන.
සුස්සමානෙ සරීරස්මිං, නට්ඨෙ චක්ඛුන්ද්රියාදිකෙ;
හදයවත්ථුමත්තස්මිං, ඨිතෙ කායප්පසාදිකෙ.
වත්ථුසන්නිස්සිතං චිත්තං, හොති තස්මිං ඛණෙපි ච;
පුබ්බානුසෙවිතං කම්මං, පුඤ්ඤං වාපුඤ්ඤමෙව වා.
කම්මං කම්මනිමිත්තං වා, ආලම්බිත්වා පවත්තති;
එවං පවත්තමානං තං, විඤ්ඤාණං ලද්ධපච්චයං.
අවිජ්ජාය පටිච්ඡන්නා-දීනවෙ විසයෙ පන;
තණ්හා නමෙති සඞ්ඛාරා, ඛිපන්ති සහජා පන.
න මීයමානං තණ්හාය, තං සන්තතිවසා පන;
ඔරිමා පන තීරම්හා, ආලම්බිත්වාන රජ්ජුකං.
මාතිකාතික්කමොවෙතං ¶ ¶ , පුරිමං ජහති නිස්සයං;
අපරං කම්මසම්භූතං, ලම්බිත්වා වාපි නිස්සයං.
තං පනාරම්මණාදීහි, පච්චයෙහි පවත්තති;
පුරිමං චවනං එත්ථ, පච්ඡිමං පටිසන්ධි තු.
තදෙතං නාපි පුරිමා, භවතොපි ඉධාගතං;
කම්මාදිඤ්ච විනා හෙතුං, පාතුභූතං න චෙව තං.
එත්ථ චෙතස්ස චිත්තස්ස, පුරිමා භවතො පන;
ඉධානාගමනෙතීත-භවහෙතූහි සම්භවෙ.
පටිඝොසදීපමුද්දාදී, භවන්තෙත්ථ නිදස්සනා;
යථා ආගන්ත්වා අඤ්ඤත්ර, හොන්ති සද්දාදිහෙතුකා.
එවමෙව ච විඤ්ඤාණං, වෙදිතබ්බං විභාවිනා;
සන්තානබන්ධතො නත්ථි, එකතා වාපි නානතා.
සති සන්තානබන්ධෙ තු, එකන්තෙනෙකතා සියා;
ඛීරතො දධිසම්භූතං, න භවෙය්ය කදාචිපි.
අථාපි පන එකන්ත-නානතා සා භවෙය්ය චෙ;
ඛීරසාමී නරො නෙව, දධිසාමී භවෙය්ය සො.
තස්මා එත්ථ පනෙකන්ත-එකතානානතාපි වා;
න චෙව උපගන්තබ්බා, විඤ්ඤුනා සමයඤ්ඤුනා.
නනු එවමසඞ්කන්ති-පාතුභාවෙ තස්ස සති;
යෙ ඉමස්මිං මනුස්සත්ත-භාවෙ ඛන්ධාභිසම්භවා.
තෙසං ඉධ නිරුද්ධත්තා, කම්මස්ස ඵලහෙතුනො;
පරත්ථාගමතො චෙව, ඉධ තස්ස කතස්ස හි.
අඤ්ඤස්ස ¶ අඤ්ඤතො චෙව, කම්මතො තං ඵලං සියා;
තස්මා න සුන්දරං එතං, විධානං සබ්බමෙව ච.
එත්ථාහ ¶ –
සන්තානෙ ¶ යං ඵලං එතං, නාඤ්ඤස්ස න ච අඤ්ඤතො;
බීජානං අභිසඞ්ඛාරො, එතස්සත්ථස්ස සාධකො.
එකස්මිං පන සන්තානෙ, වත්තමානං ඵලං පන;
අඤ්ඤස්සාතිපි වා නෙව, අඤ්ඤතො වා න හොති තං.
බීජානං අභිසඞ්ඛාරා, එතස්සත්ථස්ස සාධකො;
බීජානං අභිසඞ්ඛාරෙ, කතෙ තු මධුආදිනා.
තස්ස බීජස්ස සන්තානෙ, පඨමං ලද්ධපච්චයො;
මධුරො ඵලසො තස්ස, හොති කාලන්තරෙ පන.
න හි තානි හි බීජානි, අභිසඞ්ඛරණම්පි වා;
පාපුණන්ති ඵලට්ඨානං, එවං ඤෙය්යමිදම්පි ච.
බාලකාලෙ පයුත්තෙන, විජ්ජාසිප්පොසධාදිනා;
දීපෙතබ්බො අයං වුද්ධ-කාලස්මිං ඵලදායිනා.
එවං සන්තෙපි තං කම්මං, විජ්ජමානම්පි වා පන;
ඵලස්ස පච්චයො හොති, අථ වාවිජ්ජමානකං.
විජ්ජමානං සචෙ හොති, තප්පවත්තික්ඛණෙ පන;
භවිතබ්බං විපාකෙන, සද්ධිමෙව ච හෙතුනා.
අථ වාවිජ්ජමානං තං, නිරුද්ධං පච්චයො භවෙ;
පවත්තික්ඛණතො පුබ්බෙ, පච්ඡා නිච්චඵලං සියා.
වුච්චතෙ ¶ –
කටත්තා පච්චයො කම්මං, තස්මා නිච්චඵලං න ච;
පාටිභොගාදිකං කම්මං, වෙදිතබ්බං නිදස්සනං.
කටත්තායෙව ¶ තං කම්මං, ඵලස්ස පන පච්චයො;
න චස්ස විජ්ජමානත්තං, තස්ස වාවිජ්ජමානතා.
අභිධම්මාවතාරොයං, පරමත්ථපකාසනො;
සොතබ්බො පන සොතූනං, පීතිබුද්ධිවිවඩ්ඪනො.
ඉති අභිධම්මාවතාරෙ පුඤ්ඤවිපාකපච්චයනිද්දෙසො නාම
නවමො පරිච්ඡෙදො.