📜

නිස්සයට්ඨකථාවිභාවනා

විසුද්ධිමග්ගො පන න කෙවලං පුබ්බෙ වුත්තප්පකාරෙනෙව කතො, අථ ඛො වුච්චමානප්පකාරෙනාපි. තථා හි ආචරියබුද්ධඝොසත්ථෙරො පොරාණට්ඨකථාහි සමාහරිත්වා භාසාපරිවත්තනවසෙන දස්සෙන්තොපි යා යා අත්ථවණ්ණනා ¶ වා විනිච්ඡයො වා සංසයිතබ්බො හොති, තත්ථ තත්ථ විනයට්ඨකථායං වුත්තන්ති වා (1, 263), විනයට්ඨකථාසු වුත්තං, මජ්ඣිමට්ඨකථාසු පනාති වා (1, 70), අඞ්ගුත්තරභාණකාති වා (1, 72), අට්ඨකථාචරියානං මතානුසාරෙන විනිච්ඡයොති වා (1, 99), වුත්තම්පි චෙතං අට්ඨකථාසූති වා (1, 118), තං අට්ඨකථාසු පටික්ඛිත්තන්ති වා (1, 134), දීඝභාණකසංයුත්තභාණකානං මතන්ති වා, මජ්ඣිමභාණකා ඉච්ඡන්තීති වා (1, 267), අට්ඨකථාසු විනිච්ඡයොති වා, එවං තාව දීඝභාණකා, මජ්ඣිමභාණකා පනාහූති වා (1, 277), අඞ්ගුත්තරට්ඨකථායං පන…පෙ… අයං කමො වුත්තො, සො පාළියා න සමෙතීති වා (1, 309), එවං තාව මජ්ඣිමභාණකා, සංයුත්තභාණකා පනාති වා (2, 62), සංයුත්තට්ඨකථායං වුත්තන්ති වා (2, 63), අට්ඨකථායං පනාති වා (2, 80) එවං තංතංඅත්ථවණ්ණනාවිනිච්ඡයානං නිස්සයම්පි විභාවෙත්වා පච්ඡිමජනානං උප්පජ්ජමානසංසයං විනොදෙන්තොයෙව තෙ දස්සෙසි.

තෙනිමස්ස විසුද්ධිමග්ගස්ස කරණකාලෙ සබ්බාපි සීහළට්ඨකථායො ආචරියස්ස සන්තිකෙ සන්තීති ච, පුබ්බෙයෙව තා ආචරියෙන සීහළත්ථෙරානං සන්තිකෙ සුතාති ච, තාහි ගහෙතබ්බං සබ්බං ගහෙත්වා අයං විසුද්ධිමග්ගො ආචරියෙන ලිඛිතොති ච අයමත්ථො අතිවිය පාකටො හොති. තස්මා යං මහාවංසෙ –

‘‘සඞ්ඝො ගාථාද්වයං තස්සා’දාසි සාමත්ථියං තවා’’තිආදිනා ‘‘ගාථාද්වයමෙව ඔලොකෙත්වා කිඤ්චිපි අඤ්ඤං පොත්ථකං අනොලොකෙත්වා ආචරියබුද්ධඝොසො විසුද්ධිමග්ගං අකාසී’’ති අධිප්පායෙන අභිත්ථුතිවචනං වුත්තං, තං අභිත්ථුතිමත්තමෙවාති වෙදිතබ්බං.