📜

අභයගිරිනිකායුප්පත්ති

වට්ටගාමණිරාජා හි (425-බුද්ධවස්සෙ) රජ්ජං පත්වා පඤ්චමාසමත්තකාලෙ බ්රාහ්මණතිස්සදාමරිකෙන සත්තහි ච දමිළයොධෙහි උපද්දුතො සඞ්ගාමෙ ච පරාජිතො පලායිත්වා සාධිකානි චුද්දසවස්සානි නිලීයිත්වා අඤ්ඤතරවෙසෙන වසති [මහාවංසෙ 33-පරිච්ඡෙදෙ 37-ගාථාතො පට්ඨාය]. තදා ලඞ්කාදීපෙ මනුස්සා චොරභයෙන දුබ්භික්ඛභයෙන ච උපද්දුතා භික්ඛූනං චතූහි පච්චයෙහි උපට්ඨාතුං න සක්කොන්ති, තෙන භික්ඛූ යෙභුය්යෙන තතො ජම්බුදීපං ගන්ත්වා ධම්මවිනයං ධාරෙන්තා විහරන්ති. ලඞ්කාදීපෙයෙව ඔහීනාපි ථෙරා යථාලද්ධෙහි කන්දමූලපණ්ණෙහි යාපෙන්තා කායෙ වහන්තෙ නිසීදිත්වා පරියත්තිධම්මං සජ්ඣායං කරොන්ති, අවහන්තෙ ¶ වාලුකං උස්සාපෙත්වා තං පරිවාරෙත්වා සීසානි එකට්ඨානෙ කත්වා පරියත්තිං සම්මසන්ති. එවං ද්වාදස සංවච්ඡරානි සාට්ඨකථං තෙපිටකං අහාපෙත්වා ධාරයිංසු. යදා පන වට්ටගාමණිරාජා දමිළරාජානං හන්ත්වා (455-466 බුද්ධවස්සබ්භන්තරෙ) පුනපි රජ්ජං කාරෙසි [මහාවංසෙ 33, 78-ගාථා]. තදා තෙ ථෙරා ජම්බුදීපතො පච්චාගතත්ථෙරෙහි සද්ධිං තෙපිටකං සොධෙන්තා එකක්ඛරම්පි අසමෙන්තං නාම න පස්සිංසු [අ. නි. අට්ඨ. 1.1.130; විභ. අට්ඨ. 810]. යොපි ච මහානිද්දෙසො තස්මිං කාලෙ එකස්සෙව දුස්සීලභික්ඛුනො පගුණො අහොසි, සොපි මහාතිපිටකත්ථෙරෙන මහාරක්ඛිතත්ථෙරං තස්ස සන්තිකා උග්ගණ්හාපෙත්වා රක්ඛිතො අහොසි [පාරා. අට්ඨ. 2.585]. එවං දුබ්භික්ඛරට්ඨක්ඛොභුපද්දවෙහි පීළිතත්තා දුද්ධරසමයෙපි ධම්මවිනයං සක්කච්චං ධාරයිංසු.

රාජා අභයගිරිං නාම විහාරං කාරෙත්වා අත්තනො කතූපකාරපුබ්බස්ස මහාතිස්සත්ථෙරස්ස අදාසි. සො පන ථෙරො කුලසංසග්ගබහුලත්තා මහාවිහාරවාසීහි භික්ඛූහි පබ්බාජනීයකම්මං කත්වා නීහටො. තදාස්ස සිස්සො බහලමස්සුතිස්සනාමකො ථෙරො තං කම්මං පටිබාහි, තෙනස්ස සඞ්ඝො උක්ඛෙපනීයකම්මං අකාසි. සො මහාවිහාරවාසීනං කුජ්ඣිත්වා අභයගිරිවිහාරමෙව ගන්ත්වා තෙන මහාතිස්සත්ථෙරෙන එකතො හුත්වා විසුං ගණං වහන්තො වසි. තෙ ච ද්වෙ ථෙරා න මහාවිහාරං පුනාගමිංසු [මහාවංසෙ 33, 79-ගාථාදීසු. නිකායසඞ්ගහෙ]. තතො පට්ඨාය සීහළදීපෙ මහාවිහාරවාසී, අභයගිරිවාසීති ද්වෙ නිකායාජාතා. ඉදං තාව සීහළදීපෙ සාසනපරිහානියා පඨමං කාරණං.