📜

5. සමනන්තරපච්චයො

පච්චයධම්මවිභාගො ච පච්චයුප්පන්නධම්මවිභාගො ච අනන්තපච්චය සදිසො.

කෙනට්ඨෙන සමනන්තරොති. සුට්ඨු අනන්තරට්ඨෙන සමනන්තරො. යථා සිලාථම්භාදීසු රූපකලාපා එකාබද්ධා සමානාපි රූප ධම්මභාවෙන සණ්ඨාන ජාතිකත්තා මජ්ඣෙ පරිච්ඡෙදරූපසහිතා එව හොන්ති. ද්වින්නං රූපකලාපානං මජ්ඣෙ අන්තරං නාම විවරං නාම අත්ථියෙව. න තථා පුරිමපච්ඡිමානං ද්වින්නං චිත්තචෙතසික කලාපානං මජ්ඣෙ. තෙ පන අරූපධම්මභාවෙන අසණ්ඨාන ජාතිකත්තා මජ්ඣෙ පරිච්ඡෙදධම්මස්ස නාම කස්සචි ආකාසවිවරස්ස අභාවතො සබ්බසො අන්තර රහිතා එව හොන්ති. ලොකස්සපි ද්වින්නං කලාපානං අන්තරං නාම න දිස්සති. තතො ඉමෙ සත්තා චිත්තං නාම නිච්චං ධුවං ථාවරං අවිපරිණාමධම්මන්ති එවං චිත්තෙ නිච්චසඤ්ඤිනො හොන්ති. එවං සුට්ඨු අනන්තරට්ඨෙන සමනන්තරො. අනන්තරට්ඨෙනාති ච අත්තනො අනන්තරෙ අත්තසදිසස්ස ධම්මන්තරස්ස උප්පාදනට්ඨෙනාති පුබ්බෙ වුත්තමෙව.

එවං සන්තෙ නිරොධසමාපත්තිකාලෙ පුරිමචිත්තං නාම නෙව සඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනචිත්තං, පච්ඡිමචිත්තං නාම අරියඵලචිත්තං, ද්වින්නං චිත්තානං අන්තරෙ එකරත්තිදිවම්පි ද්වෙරත්තිදිවානිපි.ල. සත්තරත්තිදිවානිපි අචිත්තකො හොති. අසඤ්ඤසත්තභූමියංපි පුරිමෙ කාමභවෙ චුතිචිත්තං පුරිමචිත්තං නාම. පච්ඡිමෙ කාමභවෙ පටිසන්ධිචිත්තං පච්ඡිමචිත්තං නාම, ද්වින්නං චිත්තානං අන්තරෙ අසඤ්ඤසත්තභවෙ පඤ්චකප්පසතානි පුග්ගලො අචිත්තකො තිට්ඨති. තත්ථ ද්වෙ පුරිමචිත්තානි අත්තනො අනන්තරෙ අත්තසදිසස්ස ධම්මන්තරස්ස උප්පාදනපච්චයසත්තිරහිතානි හොන්තීති. න හොන්ති. මහන්තෙහි පන භාවනාපණිධිබලෙහි පටිබාහිතත්තා පුරිමචිත්තානි ච නිරුජ්ඣමානානි අනන්තරෙ ධම්මන්තරස්ස උප්පාදන සත්තිසහිතානි එව නිරුජ්ඣන්ති. පච්ඡිමචිත්තානි ච උප්පජ්ජමානානි තස්මිං ඛණෙ එකාබද්ධභාවෙන අනුප්පජ්ජිත්වා චිරකාලෙ එව උප්පජ්ජන්ති. න ච එත්තකමත්තෙන පුරිමචිත්තානං අනන්තරෙ ධම්මන්තරස්ස උප්පාදන සත්තිනාම නත්ථීති ච, තෙ අනන්තරපච්චයධම්මා නාම න හොන්තීති ච සක්කා වත්තුං. යථා තං රඤ්ඤො යොධා නාම අත්ථි, කදාචි රාජා කාලං ඤත්වා තුම්හෙ ඉදානි මායුජ්ඣථ, යුද්ධකාලො න හොති, අසුකස්මිං කාලෙ එව යුජ්ඣථාති වදෙය්ය. තෙ ච තදා අයුජ්ඣමානා විචරෙය්යුං. එවං සන්තෙපි තෙසං යුජ්ඣනසත්ති නාම නත්ථීති ච, තෙ යොධා නාම න හොන්තීති ච න සක්කා වත්තුන්ති.

එත්ථ වදෙය්යුං, ඉමස්මිං පච්චයෙ තෙ පන අරූපධම්මභාවෙන අසණ්ඨාන ජාතිකත්තා මජ්ඣෙපරිච්ඡෙදධම්මස්ස නාම කස්සචි අභාවතො සබ්බසො අන්තරරහිතා එව හොන්තීති වුත්තං. එවං සන්තෙ පුබ්බෙ ආරම්මණ පච්චයෙ භෙරිසද්දවීණාසද්දොපමාහි යො චිත්තානං ඛණෙ ඛණෙ උප්පාදො ච නිරොධො ච වුත්තො, සො අම්හෙහි කථං පච්චෙතබ්බොති. අඤ්ඤමඤ්ඤවිරුද්ධානං නානාචිත්තානං ඛණමත්තෙපි පුබ්බාපර පරිවත්තනස්ස ලොකෙ පඤ්ඤායනතො. අයමත්ථො පුබ්බෙ චිත්ත යමකදීපනියං විත්ථාරතො වුත්තොයෙවාති. සමනන්තරපච්චය දීපනා නිට්ඨිතා.