📜

8. නිස්සයපච්චයො

තිවිධො නිස්සයපච්චයො, සහජාතනිස්සයො වත්ථු පුරෙජාතනිස්සයො වත්ථාරම්මණපුරෙජාතනිස්සයො.

තත්ථ කතමො සහජාතනිස්සයො. සබ්බො සහජාත පච්චයො සහජාතනිස්සයො. තස්මා තත්ථ පච්චයවිභාගො ච පච්චයුප්පන්නවිභාගො ච සහජාතපච්චයෙ වුත්තනයෙන වෙදිතබ්බො.

කතමො පන වත්ථුපුරෙජාතනිස්සයො. ඡ වත්ථූනි චක්ඛු වත්ථු සොතවත්ථු ඝානවත්ථු ජිව්හාවත්ථු කායවත්ථු හදයවත්ථු. ඉමානි ඡවත්ථූනි පවත්තිකාලෙ සත්තානං විඤ්ඤාණධාතූනං වත්ථුපුරෙ ජාතනිස්සයො.

වත්ථුරූපමෙව පුරෙජාතං හුත්වා නිස්සයො වත්ථුපුරෙජාත නිස්සයො. තත්ථ චිත්තචෙතසිකානං නිස්සයට්ඨානට්ඨෙන වත්ථු නාම. පුරෙජාතන්ති අත්තනො අත්තනො පච්චයුප්පන්නස්ස ධම්මස්ස උප්පත්තික්ඛණතො පුරිමෙ ඛණෙ ජාතං.

තත්ථ පටිසන්ධිචිත්තං තදා පුරෙජාතස්ස වත්ථුරූපස්ස අභාවතො අත්තනා සහුප්පන්නමෙව හදයවත්ථුරූපං නිස්සාය උප්පජ්ජති. පඨම භවඞ්ගචිත්තං පන පටිසන්ධිචිත්තෙන සහුප්පන්නහදය වත්ථුරූපං නිස්සාය උප්පජ්ජති. දුතියභවඞ්ගචිත්තං පඨමභවඞ්ගචිත්තෙන සහුප්පන්නං නිස්සාය උප්පජ්ජති. එවං තතියභවඞ්ගචිත්තං දුතිය භවඞ්ගචිත්තෙන සහුප්පන්නන්තිආදිනා යාවමරණාසන්නකාලා ද්වින්නං මනොධාතුමනොවිඤ්ඤාණධාතූනං වත්ථුපුරෙජාතනිස්සයො වෙදිතබ්බො.

යථා වීණාසද්දා නාම වීණාතන්තීසු වීණාදණ්ඩකෙහි පහරණවෙගෙන එව ජායන්ති, නො අඤ්ඤථා. තථා පඤ්චවිඤ්ඤාණානි නාම පඤ්චවත්ථුසඞ්ඛාතෙසු පඤ්චද්වාරෙසු පඤ්චන්නං ආරම්මණානං ආපාතා ගමනවෙගෙන එව ජායන්ති, නො අඤ්ඤථා.

ආපාතාගමනඤ්ච තෙසං ද්වාරාරම්මණානං ඨිතිපත්තකාලෙ එව හොති. ආපාතාගමනපච්චයා ච ද්වික්ඛත්තුං භවඞ්ගං චලති. භවඞ්ගචලන පච්චයා ච ආවජ්ජනං උප්පජ්ජති. ආවජ්ජනපච්චයා ච තානි පඤ්චවිඤ්ඤාණානි උප්පජ්ජන්ති. තස්මා චක්ඛාදීනි පඤ්චවත්ථූනි පුරෙ අතීතභවඞ්ගචිත්තස්ස උප්පාදක්ඛණෙ උප්පන්නානි එව පඤ්චවිඤ්ඤාණධාතූනං වත්ථුපුරෙජාතපච්චයා හොන්ති.

මරණාසන්නකාලෙ පන සබ්බානි ඡ වත්ථූනි චුතිචිත්තතො පුරෙ සත්තරසමස්ස භවඞ්ගචිත්තස්ස උප්පාදක්ඛණෙ එව උප්පජ්ජන්ති, තතො පරං න උප්පජ්ජන්ති. තස්මා මරණාසන්නකාලෙ භවඞ්ගචිත්තානි ච සබ්බානි ඡද්වාරිකවීථිචිත්තානි ච චුතිචිත්තඤ්ච පුරෙතරං උප්පන්නානි තානියෙව අත්තනො අත්තනො වත්ථූනි නිස්සාය උප්පජ්ජන්ති. අයං වත්ථුපුරෙජාත නිස්සයො.

කතමො පන වත්ථාරම්මණපුරෙජාතනිස්සයො. යදා අත්තනො අජ්ඣත්තං වත්ථුරූපං ආරබ්භ යං රූපං නිස්සාය මම මනොවිඤ්ඤාණං වත්තති, එතං මම එසො හමස්මි එසො මෙ අත්තාති එවං තණ්හාමාන දිට්ඨීහි ගහණවසෙන වා එතං අනිච්චං එතං දුක්ඛං එතං අනත්තාති එවං සම්මසනවසෙන වා ආවජ්ජනාදීනි මනොද්වාරිකවීථි චිත්තානි පවත්තන්ති. තදා තං තං වත්ථුරූපං පච්චෙකං තෙසං නිස්සයවත්ථු ච හොති තෙසං ආරම්මණඤ්ච. තස්මා තං තං හදයරූපං තස්ස තස්ස චිත්තුප්පාදස්ස වත්ථාරම්මණපුරෙජාතපච්චයො හොති. අයං වත්ථාරම්මණ පුරෙජාතනිස්සයො. එවං නිස්සයපච්චයො තිවිධො හොති.

ඉධ සුත්තන්තනිස්සයොපි වත්තබ්බො. ඉමෙ මනුස්සා වා තිරච්ඡානගතා වා රුක්ඛාදයො වා මහාපථවියං පතිට්ඨිතා, මහා පථවී ච හෙට්ඨා මහාඋදකක්ඛන්ධෙ, මහාඋදකක්ඛන්ධො ච හෙට්ඨා මහාවාතක්ඛන්ධෙ, මහාවාතක්ඛන්ධො ච හෙට්ඨා අජටාකාසෙ, මනුස්සා ගෙහෙසු, භික්ඛූ විහාරෙසු, දෙවා දිබ්බවිමානෙසූතිආදිනා සබ්බං ලොකප්පවත්තිං ඤත්වා නිස්සයපච්චයො වෙදිතබ්බො. නිස්සයපච්චයදීපනා නිට්ඨිතා.