📜
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
මහාවංසපාළි
පථමපරිච්ඡෙද
මහියඞ්ගණාගමනං
නමස්සිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, සුසුද්ධං සුද්ධවංසජං;
මහාවංසං පවක්ඛාමි, නානානූනාධිකාරිකං.
පොරාණෙහි කතො’පෙසො, අතිවිත්ථාරිතො ක්වචි;
අතීව ක්වචි සංඛිත්තො, අනෙකපුනරුත්තකො.
වජ්ජිතං තෙහි දොසෙහි, සුඛග්ගහණධාරණං;
පසාදසංවෙගකරං, සුතිතො ච උපාගතං.
පසාදජනකෙ ඨානෙ, තථා සංවෙගකාරකෙ;
ජනයන්තො පසාදඤ්ච, සංවෙගඤ්ච සුණාථ තං.
දීපඞ්කරඤ්හි සම්බුද්ධං, පස්සිත්වා නො ජිනො පුරා;
ලොකං දුක්ඛා පමොචෙතුං, බොධාය පණිධිං අකා.
තතො තඤ්චෙව සම්බුද්ධං, කොණ්ඩඤ්ඤං මඞ්ගලං මුනිං;
සුමනං රෙවතං බුද්ධං, සොභිතඤ්ච මහාමුනිං.
අනොමදස්සිං සම්බුද්ධං, පදුමං නාරදං ජිනං;
පදුමුත්තරසම්බුද්ධං, සුමෙධඤ්ච තථාගතං.
සුජාතං පියදස්සිඤ්ච, අත්ථදස්සිඤ්ච නායකං;
ධම්මදස්සිඤ්ච සිද්ධත්ථං, තිස්සං ඵුස්සජිනං තථා.
විපස්සිං සිඛීසම්බුද්ධං, සම්බුද්ධං වෙස්සභුං විභුං;
කකුසන්ධඤ්ච සම්බුද්ධං, කොණාගමනමෙව ච.
කස්සපං සුගතඤ්ච’මෙ, සම්බුද්ධෙ චතුවීසති;
ආරාධෙත්වා මහාවීරො, තෙහි බොධාය බ්යාකතො.
පුරෙත්වා ¶ පාරමී සබ්බා, පත්වා සම්බොධිමුත්තමං;
උත්තමො ගොතමො බුද්ධො, සත්තෙ දුක්ඛා පමොචයි.
මගධෙසු රුවෙලායං, බොධිමූලෙ මහාමුනි;
විසාඛපුණ්ණමායං සො, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
සත්තාහානි තහිං සත්ත, සො විමුත්තිසුඛං පරං;
වින්දන්තං මධුරත්තඤ්ච, දස්සයන්තො වසී වසි.
තතො බාරාණසිං ගන්ත්වා, ධම්මචක්කං පගත්තයි;
තත්ථ වස්ස වසන්තො’ව, සට්ඨිං අරහතං අකා.
තෙ ධම්මදෙසනත්ථාය, විස්සජ්ජෙත්වාන භික්ඛවො;
විනෙත්වා ච තතො තිංස-සහා යෙ භද්දවග්ගියෙ.
සහස්සජටිලෙ නාථො, විනෙතුං කස්සපාදිකෙ;
හෙමන්තෙ උරුවෙලායං, වසිතෙ පරිපාචයං.
උරුවෙලකස්සපස්ස, මහායඤ්ඤෙ උපට්ඨිතෙ;
තස්ස’ත්තනො නාගමනෙ, ඉච්ඡාචාරං විජානිය.
උත්තරකුරුතො භික්ඛං, ආහරිත්වා රිමද්දනො;
අනොතත්තදහෙ භුත්වා, සායන්හසමයෙ සයං.
බොධිතො නවමෙ මාසෙ, ඵුස්සපුණ්ණමියං ජිනො;
ලඞ්කාදීපං විසොධෙතුං, ලඞ්කාදීපමුපාගමි.
සාසනුජ්ජොතනං ඨානං, ලංකා ඤාතා ජිනෙන හි;
යක්ඛපුණ්ණාය ලඞ්කාය, යක්ඛා නිබ්බා සියාති ච.
ඤාතොව ලඞ්කාමජ්ඣම්හි, ගඞ්ගාභීරෙ මනොරමෙ;
තියොජනාය තෙ රම්මෙ, එකයොජනවිත්ථතෙ.
මහානාගවනුය්යානෙ, යක්ඛසඞ්ගාමභූමියා;
ලඞ්කාදීපට්ඨයක්ඛානං, මහායක්ඛසමාගමො.
උපාගතො තං සුගතො, මහායක්ඛසමාගමං;
සමාගමස්ස මජ්ඣම්හි, තත්ථ තෙසං සිරොපරි.
මහියඞ්ගණථූපස්ස, ඨානෙ වෙහායසං ජිනො;
වුට්ඨිවාතන්ධකාරෙසි, තෙසං සංවෙජනං අකා.
තෙ භයට්ඨා’භයං යක්ඛා, අයාචුං අභයං ජිනං;
ජිනො අභයදො ආහ, යක්ඛෙ තෙ’ති භයද්දීතෙ.
යක්ඛා ¶ භයං වො දුක්ඛඤ්ච, හරිස්සාමි ඉදං අහං;
තුම්හෙ නිසජ්ජඨානං මෙ, සමග්ගා දෙථ නො ඉධ.
ආහු තෙ සුගතං යක්ඛා, දෙම මාරිස තෙ ඉධ;
සබ්බෙපි සකලං දීපං, දෙහි නො අභයං තුවං.
භයං සීතං තමං තෙසං, හන්ත්වා තං දින්නභූමියං;
චම්මක්ඛන්ධං අත්ථරිත්වා, තත්ථා’ සීනො ජිනො තතො.
චම්මක්ඛණ්ඩං පසාරෙසි, ආදිත්තං තං සමන්තතො;
ඝම්මාභිභූතා තෙ භීතා, ඨිතා අන්තෙ සමන්තතො.
ගිරිදීපං තතො නාථො, රම්මං තෙසං ඉධා’නයි;
තෙසු තත්ථ පවිට්ඨෙසු, යථාඨානෙ ඨපෙසි ච.
නාථො තං සංඛිපි ධම්මං, තදා දෙවා සමාගමුං;
තස්මිං සමාගමෙ තෙසං, සත්ථා ධම්ම මදෙසයි.
නෙකෙසං පාණකොටීනං, ධම්මාභිසමයො අහු;
සරණෙසු ච සීලෙසු, ඨිතා ආසුං අසංඛියා.
සොතාපත්තිඵලං පත්වා, සෙලෙ සුමනකූටකෙ;
මහාසුමනදෙවින්දො, පූජියං යාචි පූජියං.
සිරං පරාමසිත්වාන, නීලාමලසිරොරුහො;
පාණිමත්තෙඅදා කෙසෙ, තස්ස පාණ හිතො ජිනො.
සො තං සුවණ්ණචඞ්කොට-වරෙනාදාය සත්ථුනො;
නිසින්නට්ඨානරචිතෙ, නානාරතනසඤ්චයෙ.
සබ්බතො සත්තරතනෙ, තෙ ඨපෙත්වා සිරොරුහෙ;
සො ඉන්දනීලථූපෙන, පිදහෙසි නමස්සි ච.
පරිනිබ්බුතම්හි සම්බුද්ධෙ, චිතකතො ච ඉද්ධියා;
ආදාය ජිනගීවට්ඨිං, ථෙරො සරභූනාමකො.
ථෙරස්ස සාරිපුත්තස්ස, සිස්සො ආනීය චෙතියෙ;
තස්මිංයෙව ඨපෙත්වාන, භික්ඛූහි පරිවාරිතො.
ඡාදාපෙත්වා මෙදවණ්ණ-පාසාණෙහි මහිද්ධිකො;
ථූපං ද්වාදසහත්ථුච්චං, කාරාපෙත්වාන පක්කමි.
දෙවානංපියතිස්සස්ස, රඤ්ඤො භාතුකුධාරකො;
උද්ධචූළාභයො නාම, දිස්වා චෙතිය මබ්භුතං.
තං ¶ ඡාදයිත්වා කාරෙසි, තිංසහත්ථුච්ච චෙතියං;
මද්දන්තො දමිළෙ රාජා, තත්රට්ඨො දුක්ඛගාමණි.
අසීතිහත්ථං කාරෙසි, තස්ස කඤ්ජුකචෙතියං;
මහියඞ්ගණථූපොය-මෙසො එවං පතිට්ඨිතො.
එවං දීපමිමංකත්වා, මනුස්සාරහමිස්සරො;
උරුවෙලමගා ධීරො, උරුවීර පරක්කමොති.
මහියඞ්ගණාගමනං නිට්ඨිතං.
නාගදීපාගමන
මහාකාරුණිකො සත්ථා, සබ්බලොකහිතෙ රතො;
බොධිතො පඤ්චමෙ වස්සෙ, වසං ජෙතවනෙ ජිනො.
මහොදරස්ස නාගස්ස, තථා චූළොදරස්ස ච;
මාතුලභාගිනෙය්යානං, මණිපල්ලඞ්කහෙතුකං.
දිස්වා සපාරිසජ්ජානං, සඞ්ගාමං පච්චුපට්ඨිතං;
සම්බුද්ධො චිත්තමාසස්ස, කාළපක්ඛෙ උපොසථෙ.
පාතොයෙව සමාදාය, පවරං පත්තචීවරං;
අනුකම්පාය නාගානං, නාගදීපමුපාගමි.
මහාදරො’පිසො නාගො, තදා රාජා අහිද්ධිකො;
සමුද්දෙ නාගභවනෙ, දසද්ධසතයොජනෙ.
කණිට්ඨිකා තස්ස කණ්හා, වඩ්ඪමානම්හි පබ්බතෙ;
නාගරාජස්ස දින්නා’සි, තස්ස චූළොදරො සුතො.
තස්ස මාතා මහාමාතු, මණිපල්ලඞ්කමුත්තමං;
දත්වා කාලකතා නාගී, මාතුලෙන තථා හි සො.
අහොසි භාගිනෙය්යස්ස, සඞ්ගාමො පච්චුපට්ඨිතො;
පබ්බතෙය්යා’පි නාගා තෙ, අහෙසුඤ්හි මහිද්ධිකා.
සමිද්ධිසුමනො නාම, දෙවො ජෙතවනෙ ඨිතං;
රාජායතනමාදාය, අත්තනො භවනං සුභං.
බුද්ධානුමතියායෙව, ඡත්තාකාරං ජිනොපරි;
ධාරයන්තො උපාගඤ්ඡි, ඨානං තං පුබ්බවුට්ඨකං.
දෙවො ¶ හි සො නාගදීපෙ, මනුස්සො’නන්තරෙ භවෙ;
අහොසි රාජායතන-ඨිතඨානෙ ස අද්දස.
පච්චෙකබුද්ධ භුඤ්ජන්තෙ, දිස්වා චිත්තං පසාදිය;
පත්තසොධනසාඛායො, තෙසං පාදාසි තෙන සො.
නිබ්බත්තිතස්මිං රුක්ඛස්මිං, ජෙතුය්යානෙ මනොරමෙ;
ද්වාරකොට්ඨකපස්සම්හි, පච්ඡා බහි අහොසි සො.
දෙවාතිදෙවො දෙවස්ස, තස්ස වුද්ධිඤ්ච පස්සිය;
ඉදං ඨාන හිතත්ථඤ්ච, තං සරුක්ඛං ඉධානයි.
සඞ්ගාමමජ්ඣෙ ආකාසෙ, නිසින්නො තත්ථ නායකො;
තමං තමොනුදො තෙසං, නාගානං හිංසනං අකා.
අස්සාසෙන්තො භයට්ටෙ තෙ, ආලොකං පවිද්ධංසයි;
තෙ දිස්වා සුගතං තුට්ඨා, පාදෙ වන්දිංසු සත්ථුනො.
තෙසං ධම්මමදෙසෙසි, සාමග්ගිකරණං ජිනො;
උභො’පි තෙ පතීතා තං, පල්ලඞ්කං මුනිනො අදුං.
සත්ථා භූමිගතො තත්ථ, පසීදිස්වාන ආසනෙ;
තෙහි දිබ්බන්නපානෙහි, නාගරාජෙහි තප්පිතො.
තෙ ජලට්ඨෙ තලට්ඨෙ ච, භුජගෙ’සීතිකොටියො;
සරණෙසු ච සීලෙසු, පතිට්ඨාපෙසි නායකො.
මහොදරස්ස නාගස්ස, මාතුලො මණිඅක්ඛිකො;
කල්යාණියං නාගරාජා, යුද්ධං කාතුං තහිං ගතො.
බුද්ධගාමම්හි පඨමෙ, සුත්වා සද්ධම්මදෙසනං;
ඨිතො සරණසීලෙසු, තත්ථා’යාචි තථාගතං.
මහතී අනුකම්පානො, කතා නාථ තයා අයං;
තවානාගමනෙ සබ්බෙ, මයං භස්මී භවාමහෙ.
අනුකම්පා මහී පිතෙ, විසුං හොතු මහොදය;
පුනරාගමනෙනෙත්ථ, වාසභූමිං මමා මම.
අධිවාසයිත්වා භගවා, තුණ්හිභාවෙ නිධාගමං;
පතිට්ඨාපෙසි තත්ථෙව, රාජායතනචෙතියං.
තඤ්චපි ¶ රාජායතනං, පල්ලඤ්චඞ්ක මහාරහං;
අප්පෙසි නාගරාජූනං, ලොකනාථො නමස්සිතුං.
පරිභොගචෙතියං මය්හං, නාගරාජා නමස්සථ;
තං භවිස්සති වොතාතා, හිතාය ච සුඛාය ච.
ඉච්චෙවමාදිං සුගතො, නාගානං අනුසාසනං;
කත්වා ජෙතවනං එව, ගතො ලොකානුකම්පකොති.
නාගදීපාගමනං
කල්යාණාගමනං
තතො සො තතියෙ වස්සෙ,
නාගින්දො මණිඅක්ඛිකො;
උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං,
සතසඞ්ඝං නිමන්තයි.
බොධිතො අට්ඨමෙ වස්සෙ, වසං ජෙතවනෙ ජිනො;
නාථො පඤ්චහි භික්ඛූනං, සතෙහි පරිවාරිතො.
දුතියෙ දිවසෙ භත්ත-කාලෙ ආරොචිතෙ ජිනො;
රම්මෙ වෙසාඛමාසම්හි, පුණ්ණමායං මුනිස්සරො.
තත්ථෙව පාරුපිත්වාන, සඞ්ඝාටිං පත්තමාදිය;
ආගා කල්යාණිදෙසං තං, මණිඅක්ඛිනිවෙසනං.
කල්යාණි චෙතියඨානෙ, කතෙ රතනමණ්ඩපෙ;
මහාරහම්හි පල්ලඞ්කෙ, සහසඞ්ඝෙනු’පාවිසි.
දිබ්බෙහි ඛජ්ජභොජ්ජෙහි, සගණො සගණං ජිනං;
නාගරාජා ධම්මරාජං, සන්තප්පෙසි සුමානසො.
තත්ථ ධම්මං දෙසයිත්වා, සත්ථා ලොනුකම්පකො;
උග්ගන්ත්වා සුමනෙ කූටෙ, පදං දස්සෙසි නායකො.
තස්මිං පබ්බතපාදම්හි, සහසඞ්ඝො යථාසුඛං;
දිවා විහාරං කත්වාන, දීඝවාපි මුපාගමි.
තත්ථ ¶ චෙතියඨානම්හි, සසඞ්ඝොව නිසීදිය;
සමාධිං අප්පයී නාථො, ඨානාගාරවපත්තියා.
තතො වුට්ඨාය ඨානම්හා, ඨානාඨානෙසු කොවිදො;
මහාමෙඝවනාරාම-ඨානමාග මහාමුනි.
මහාබොධිඨිතඨානෙ, නිසීදිත්වා සසාවකො;
සමාධිං අප්පයී නාථො, මහාථූපඨිතෙ තථා.
ථූපාරාමම්හි ථූපස්ස, ඨිතඨානෙ තථෙව ච;
සමාධිතො’ථ වුට්ඨාය, සිලාචෙතියඨානගො.
සහාගතෙ දෙවගණො, ගණී සමනුසාසිය;
තතො ජෙතවනං බුද්ධො, බුද්ධසබ්බත්ථකො අගා.
එවං ලඞ්කාය නාථො, හිතමමිතමතී ආයතිං පෙක්ඛමානො;
තස්මිං කාලම්හි ලංකාසුරභුජගගණාදීනමත්ථඤ්ච පස්සං;
ආගා තික්ඛත්තුමෙතං අතිවිපුලදයො ලොකදීපො සුදීපං;
දීපො තෙනායමාසි සුජනබහුමනො ධම්මදීපාව භාසීති.
කල්යාණාගමනං
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
තථාගතාභිගමනං නාම
පඨමො පරිච්ඡෙදො.