📜
සත්තරසම පරිච්ඡෙද
ධාතුආගමනො
වුත්ථවස්සො පවාරෙත්වා, කත්තිකපුණ්ණමාසියං;
අවොචෙ’දං මහාරාජං, මහාථෙරො මහාමති.
චිරදිට්ඨො හි සම්බුද්ධො, සත්ථා නො මනුජාධිප;
අනාථවාසං අවසිම්හ, නත්ථි නො පූජියං ඉධ.
‘‘භාසිත්ථ නනු භන්තෙමෙ, සම්බුද්ධො නිබ්බුතො’’ ඉති;
ආහ ධාතූසු දිට්ඨෙසු, දිට්ඨො හොති ජිනො’’ ඉති.
විදිතො ¶ වො අධිප්පායො, ථූපස්ස කාරණෙ මයා;
කාරෙස්සාමි අහං ථූපං, තුම්හෙ ජානාථ ධාතුයො.
මන්තෙහි සුමනෙනාති, ථෙරො රාජානමබ්රවි;
රාජා’හ සාමණෙරං තං, කුතො ලච්ඡාම ධාතුයො.
විභූසයිත්වා නගරං, මග්ගඤ්ච මනුජාධිප;
උපොසථී සපරිසො, හත්ථිං ආරුය්හ මඞ්ගලං.
සෙතච්ඡත්තං ධාරයන්තො, තාලාවචරසංහිතො;
මහානාගවනුය්යානං, සායන්හසමයෙ වජ.
ධාතුභෙදඤ්ඤුනො රාජ, ධාතුයො තත්ථ ලච්ඡසි;
ඉච්ඡාහ සාමණෙරො සො, සුමනො තං සුමානසං.
ථෙරො’ථ රාජකුලතො, ගන්ත්වා චෙතියපබ්බතං;
ආමන්තිය සාමණෙරං, සුමනං සුමනො ගතිං.
එහි ත්වං භද්ර සුමන, ගන්ත්වා පුප්ඵපුරං වරං;
අය්යකං තෙ මහාරාජං, එවං නො වචනං වද.
සහායො තෙ මහාරාජ, මහාරාජා මරුප්පියො;
පසන්නො බුද්ධසමයෙ, ථූපං කාරෙතුමිච්ඡති.
මුනිනො ධාතුයො දෙහි, පත්තං භුත්තඤ්ච සත්ථුනා;
සරීරධාතුයො සන්ති, බහවො හි තවන්තිකෙ.
පත්තපූරා ගහෙත්වා තා, ගන්ත්වා දෙවපුරං වරං;
සක්කං දෙවානමින්දං තං, එවං නො වචනං වද.
තිලොකදක්ඛිණෙය්යස්ස, දාඨාධාතු ච දක්ඛිණා;
තවන්තිකම්හි දෙවින්ද, දක්ඛිණක්ඛකධාතු ච.
දාඨං ත්වමෙව පූජෙහි, අක්ඛකං දෙහි සත්ථුනො;
ලංකාදීපස්ස කිච්චෙසු, මාපමජ්ජ සුරාධිප.
‘‘එවං භන්තෙ’’ති වත්වා සො, සාමණෙරො මහිද්ධිකො;
තඞ්ඛණංයෙව අගමා, ධම්මාසොකස්ස සන්තිකං.
සාලමූලම්හි ඨපිතං, මහාබොධිං තහිං සුතං;
කත්තිකච්ඡණපූජාහි, පූජියං තඤ්ච අද්දස.
ථෙරස්ස ¶ වචනං වත්වා, රාජතො ලද්ධධාතුයො;
පත්තපූරං ගහෙත්වාන, හිමවන්තමුපාගමි.
හිමවන්තෙ ඨපෙත්වාන, සධාතුං පත්තමුත්තමං;
දෙවින්දසන්තිකං ගන්ත්වා, ථෙරස්ස වචනං භණි.
චූළාමණි චෙතියම්හා, ගහෙත්වා දක්ඛිණක්ඛකං;
සාමණෙරස්ස පාදාසි, සක්කො දෙවානමිස්සරො.
තං ධාතුං ධාතුපත්තඤ්ච, ආදාය සුමනො තතො;
ආගම්ම චෙතියගිරිං, ථෙරස්ස’දාසි තං යති.
මහානාගවනුය්යානං, වුත්තෙනා විධිනා’ගමා;
සායන්හාසමයෙ රාජා, රාජසෙනා පුරක්ඛතො.
ඨපෙසි ධාතුයො සබ්බා, ථෙරො තත්ථෙව පබ්බතෙ;
මිස්සකං පබ්බතං තස්මා, ආහු චෙතිය පබ්බතං.
ඨපෙත්වා ධාතුපත්තං තං, ථෙරො චෙතියපබ්බතෙ;
ගහෙත්වා අක්ඛකං ධාතුං, සඞ්කෙතං සගණො’ගමා.
සචායං මුනිනො ධාතු, ඡත්තං නමතු මෙ සයං;
ජණ්ණුකෙහි කරීධාතු, ධාතුචඞ්කොටකො අයං.
සිරස්මිං මෙ පතිට්ඨාතු, ආගම්ම සහ ධාතුකො;
ඉති රාජා විචින්තෙසි, චින්තිතං තං තථා අහු.
අමතෙනා’භිසිත්තොව, අහු හට්ඨො’ති භූපති;
සීසතො තං ගහෙත්වාන, හත්ථික්ඛන්ධෙ ඨපෙසිතං.
හට්ඨො හත්තී කුඤ්චනාදං, අකා කම්පිත්ථ මෙදිනී;
තතො නාගො නිවත්තිත්වා, සථෙර බලවාහනො.
පුරත්ථිමෙන ද්වාරෙන, පවිසිත්වා පුරං සුභං;
දක්ඛිණෙන ච ද්වාරෙන, නික්ඛමිත්වා තතො පුන.
ථූපාරාමෙ චෙතියස්ස, ඨානතො පච්ඡතො කතං;
පමොජවත්ථුං ගන්ත්වාන, බොධිඨානෙ නිවත්තිය.
පුරත්ථාවදනො අඨා, ථූපඨානං තදා හිතං;
කදම්බපුප්ඵආදාරි-වල්ලීහි චිතකං අහු.
මනුස්සදෙවො ¶ දෙවෙහි, තං ඨානං රක්ඛිතං සුචිං;
සොධාපෙත්වා භූසයිත්වා, තඞ්ඛණංයෙව සාධුකං.
ධාතුං ඔරොපනත්ථාය, ආරභී හත්ථික්ඛන්ධතො;
නාගො න ඉච්ඡිතං රාජා, ථෙරං පුච්ඡිත්ථ තං මනං.
අත්තනො ඛන්ධසමකෙ, ඨානෙ ඨපනමිච්ඡති;
ධාතුඔරොපනං තෙන, න ඉට්ඨමී’ති සො බ්රවි.
ආණාපෙත්වා ඛණංයෙව,
සුක්ඛාතො’භයවාපිතො;
සුක්ඛකද්දම ඛණ්ඩෙහි,
චිතා පෙත්වාන තං සමං.
අලඞ්කරිත්වාන බහුධා, රාජා තං ඨානමුත්තමං;
ඔරොපෙත්වා හත්ථික්ඛන්ධා, ධාතුං තත්ථ ඨපෙසිතං.
ධාතාරක්ඛං සංවිධාය, ඨපෙත්වා තත්ථ හත්ථිනං;
ධාතුථූපස්ස කරණෙ, රාජා තුරිතමානසො.
බහූ මනුස්සෙ යොජෙත්වා, ඉත්ථිකාකරණෙ ලහුං;
ධාතුකිච්චං විචින්තෙන්තො, සාමච්චො පාවිසී පුරං.
මහාමහින්දත්ථෙරො තු, මහා මෙඝවනං සුභං;
සගණො අභිගන්ත්වාන, තත්ථ වාසමකප්පයි.
රත්තිං නාගො’නුපරියාති, තං ඨානං සො සධාතු කං;
බොධිඨානම්හි සාලාය, දිවාඨාති සධාතුකො.
වත්ථුස්ස තස්සො’පරිතො, ථූපං ථෙරමතානු ගො;
ජඞ්ඝාමත්තං චිතාපෙත්වා, කතිපාහෙන භූපති.
තත්ථ ධාතුපතිට්ඨානං, ඝොසාපෙත්වා උපාගමි;
තතො තතො සමන්තො ච, සමාගමි මහාජනො.
තස්මිං සමාගමෙ ධාතු, හත්ථික්ඛන්ධා නගාග්ගතා;
සත්තතාලප්පමාණම්හි, දිස්සන්ති නභසිට්ඨිතා.
විම්හාපයන්ති ජනතං, යමකං පාටිහාරියං;
කණ්ණම්බමූලෙ බුද්ධො’ව, අකරි ලොමහංසනං.
තතො ¶ නික්ඛන්තජාලාහි, ජලධාරාහි චා’සකිං;
අයං ඔභාසිතා’සිත්තා, සබ්බාලංකාමහී මහු.
පරිනිබ්බානමඤ්චම්හි, නිපන්නෙන ජිනෙන හි;
කතං මහාඅධිට්ඨාන-පඤ්චකං පඤ්චචක්ඛුනා.
ගය්හමානා මහාබොධි සාඛාසොකෙන දක්ඛිණා;
ඡිජ්ජිත්වාන සයංයෙව, පතිට්ඨාතු කටාහකෙ.
පතිට්ඨහිත්වා සා සාඛා, ඡබ්බණ්ණරස්මියො සුභා;
රඤ්ජයන්තී දිසා සබ්බා, ඵලපත්තෙහි මුච්චතු.
සසුවණ්ණකටාහා සා, උග්ගන්ත්වාන මනොරමා;
අදිස්සමානා සත්තාහං, හිමගබ්භම්හි තිට්ඨතු.
ථූපාරාමෙ පතිට්ඨන්තං, මම දක්ඛිණඅක්ඛකං;
කරොතු නභමුග්ගන්ත්වා, යමයං පාටිහාරියං.
ලඞ්කා ලඞ්කාරභූතම්හි, හෙමමාලිකචෙතියෙ;
පතිට්ඨහන්තියො ධාතු, දොණමත්තා පමාණතො.
බුද්ධවෙසධරා හුත්වා, උග්ගන්ත්වා නභසිට්ඨිතා;
පතිට්ඨං තු කරිත්වාන, යමකං පාටිහාරියං.
අධිට්ඨානානි පඤ්චෙ’ව, අධිට්ඨාසි තථාගතො;
අකාසි තස්මා සා ධාතු, තදා තං පාටිහාරියං.
ආකාසා ඔතරිත්වා සා, අට්ඨාභූපස්ස මුද්ධනි;
අතීවහට්ඨො තං රාජා, පතිට්ඨාපෙසි චෙතියෙ.
පතිට්ඨිතාය තස්සා ච, ධාතුයා චෙතියෙ තදා;
අහු මහාභූමිචාලො, අබ්භුතො ලොමහංසනො.
එවං අචින්තියා බුද්ධා, බුද්ධධම්මා අචින්තියා;
අචින්තියෙ පසන්නානං, විපාකො හොති අචින්තියො.
තං පාටිහාරියං දිස්වා, පසීදිංසු ජනෙ ජනා;
මත්තාභයො රාජපුත්තො, කනිට්ඨො රාජිනො පන.
මුනිස්සරෙ පසීදිත්වා, යාචිත්වාන නරිස්සරං;
පුරිසානං සහස්සෙන, සහ පබ්බජිසාසනෙ.
චෙතාරිගාමතො ¶ චාපි, ද්වාරමණ්ඩලතොපි ච;
විහීරබීජතො චාපි, තථා ගල්ලකපිට්ඨිතො.
තථො’පතිස්සගාමා ච, පඤ්ච පඤ්ච සතානි ච;
පබ්බජුං දාරකා හට්ඨා, ජාතසද්ධා තථාගතෙ.
එවං පුරා බාහිරා ච, සබ්බෙ පබ්බජිතා තදා;
තිංස භික්ඛුසහස්සානි, අහෙසුං ජිනසාසනෙ.
ථූපාරාමෙ ථූපවරං, නිට්ඨාපෙත්වා මහීපති;
රතනාදීහි’නෙකෙහි, සදා පූජමකාරයි.
රාජොරොධා ඛත්තියා ච, අමච්චා නාගරා තථා;
සබ්බෙ ජනපදා චෙව, පුජා’කංසු විසුං විසුං.
ථූපපුබ්බඞ්ගමං රාජා, විහාරං තත්ථ කාරයි;
ථූපාරාමොති තෙනෙ’ස, විහාරො විස්සුතො අහු.
සකධාතුසරීරකෙන චෙ’වං,
පරිනිබ්බානගතොපි ලොකනාථො;
ජනකායහිතං සුඛඤ්ච සම්මා,
බහුධා’කාසි ඨිතෙ ජිනෙ කථාවකාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ධාතුඅගමනො නාම
සත්තරසමො පරිච්ඡෙදො.