📜

බාවීසතිම පරිච්ඡෙද

ගාමණිකුමාර සුති

1.

එළාරං ඝාතයිත්වාන, රාජා’හු දුට්ඨගාමණි;

තදත්ථ දීපනත්ථාය, අනුපුබ්බකථා අයං.

2.

දෙවානං පියතිස්සස්ස, රඤ්ඤො දුතියභාතිකො;

උපරාජා මහානාගො, නාමානු භාතුනො පියො.

3.

රඤ්ඤො දෙවී සපුත්තස්ස, බාලා රජ්ජාභිකාමිනි;

උපරාජවධත්ථාය, ජාතචිත්තා නිරන්තරං.

4.

වාපිං තරච්ඡනාමං සා, කාරාපෙන්තස්ස පාහිණි;

අම්බං විසෙන යොජෙත්වා, ඨපෙත්වා අම්බමත්ථකෙ.

5.

තස්සා පුත්තො සහගතො, උපරාජෙන බාලකො;

භාජනෙ විවටෙයෙව, තං අම්බං ඛාදියා’මරි.

6.

උපරාජා තතොයෙව, සදාර බල වාහනො;

රක්ඛිහුං සකමත්තානං, රොහණා’භිමුඛො අගා.

7.

යට්ඨාලය විහාරස්මිං, මහෙසී තස්ස ගබ්භිනී;

පුත්තං ජනෙසි සො තස්ස, භාතු නාම මකාරයි.

8.

තතො ¶ ගන්ත්වා රොහණං සො,

ඉස්සරො රොහණෙ’ඛිලො;

මහා භාගො මහා ගාමෙ,

රජ්ජං කාරෙසි ඛත්තියො.

9.

කාරෙසි සො නාගමහා-විහාරං සකනාමකං;

උද්ධකන්දරකාදී ච, පිහාරෙ කාරයී බහූ.

10.

යට්ඨාලය කතිස්සො සො, තස්ස පුත්තො තදච්චයෙ;

හත්ථෙව රජ්ජං කාරෙසි, තස්ස පුත්තො’භයො තථා.

11.

ගොට්ඨාභයසුතො කාක-වණ්ණතිස්සොති විස්සුහො;

තදච්චයෙ තත්ථ රජ්ජං, සො අකාරෙසි ඛත්තියො.

12.

විහාරදෙවි නාමා’සි, මහෙසී තස්ස රාජිනො;

සද්ධස්ස සද්ධාසම්පන්නා, ධීතා කල්යාණි රාජිනො.

13.

කල්යාණියං නරින්දො හි, තිස්සො නාමාසි ඛත්තියො;

දෙවිසඤ්ඤොගජනිත-කො පොතස්ස කනිට්ඨකො.

14.

භීතො තතො පලායිත්වා, අය්යඋත්තිය නාමකො;

අඤ්ඤත්ථ වසි සො දෙසො, තෙන තං නාමකො අහු.

15.

දත්වා රහස්සලෙඛං සො, භික්ඛුවෙසධරං නරං;

පාහෙසි දෙවියා ගන්ත්වා, රාජද්වාරෙ ඨිතො තුසො.

16.

රාජ ගෙහෙ අරහතා, භුඤ්ජමානෙන සබ්බදා;

අඤ්ඤායමානො ථෙරෙන, රඤ්ඤො ඝරමුපාගමි.

17.

ථෙරෙන සද්ධිං භුඤ්ජිත්වා, රඤ්ඤො සහ විනිග්ගමෙ;

පාතෙසි භූමියං ලෙඛං, පෙක්ඛමානාය දෙවියා.

18.

සද්දෙන තෙන රාජානං, නිවත්තිත්වා විලොකයං;

ඤත්වාන ලෙඛසන්දෙසං, කුද්ධො ථෙරස්ස දුම්මති.

19.

ථෙරං තං පුරිසං තඤ්ච, මාරාපෙත්වාන කොධසා;

සමුද්දස්මිං ඛිපාපෙසි, කුජ්ඣිත්වා තෙන දෙවතා.

20.

සමුද්දෙනො’ත්ථරා පෙසුං, තං දෙසං සොතුභූපති;

අත්තනො ධීතරං යුද්ධං, දෙවිං නාම සුරුපිනිං.

21.

ලිඛිත්වා රාජධීතාති, සොවණ්ණක්ඛලියා ලහුං;

නිසීදාපිය තත්ථෙව, සමුද්දස්මිං විස්සජ්ජයි.

22.

ඔක්කන්තං ¶ තං තතො ලංකෙ-කාකවණ්ණො මහීපති;

අභිසෙචයි තෙනා’සි, විහාරොපපදව්හයා.

23.

තිස්ස මහාවිහාරඤ්ච, තථා චිත්තලපබ්බතං;

ගමිත්ථවාලිං කුටාලිං, විහාරෙ එවමාදිකෙ.

24.

කාරෙත්වා සුපසන්නෙන, මනසාරතනත්තයෙ;

උපට්ඨහි තදා සඞ්ඝං, පච්චයෙහි චතූහි සො.

25.

කොටිපබ්බත නාමම්හි, විහාරෙ සීලවත්තිමා;

තදා අහු සාමණෙරො, නානාපුඤ්ඤකරො සදා.

26.

සුඛෙනාරොහණත්ථාය, අකාස චෙතියඞ්ගණෙ;

ඨපෙසි තීණි පාසාණෙ, පාසාණ ඵලකානි සො.

27.

අදා පානීය දානඤ්ච, වත්තං සඞ්ඝස්ස චා’කරි;

සදා කිලන්තකායස්ස, තස්සා’බොධො මහා අහු.

28.

සිවිකාය කමානෙත්වා, භික්ඛවො කතවෙදිනො;

සිලාපස්සය පරිවෙණෙ, තිස්සාරාමෙ උපට්ඨහුං.

29.

සදා විහාරදෙවීසා, රාජගෙහෙ සුසඞ්ඛතෙ;

පුරෙභත්තං මහාදානං, දත්වා සඞ්ඝස්ස සඤ්ඤතා.

30.

පච්ඡාභත්තං ගන්ධමාලං, භෙසජ්ජවසනානි ච;

ගාහයිත්වා ගතා’රාමං, සක්කරොති යථාරහං.

31.

තදා තථෙව කත්වා සා, සඞ්ඝත්ථෙරස්ස සන්තිකෙ;

නිසීදි ධම්මං දෙසෙන්තො, ථෙරො තං ඉධ මබ්රවි.

32.

‘‘මහාසම්පත්ති තුම්හෙහි, ලද්ධා’යං පුඤ්ඤකම්මුනා;

අප්පමාදො’ව කාතබ්බො, පුඤ්ඤකම්මෙ ඉදානිපි’’.

33.

එවං වුත්තෙ තු සා ආහ, ‘‘කිං සම්පත්ති අයං ඉධ;

යෙසං නො දාරකා නත්ථි, වඤ්ඣාසම්පත්ති තෙන නො’’.

34.

ඡළභිඤ්ඤො මහාථෙරො, පුත්තලාභමවෙක්ඛිය;

‘‘ගිලානං සාමණෙරං තං, පස්සදෙවී’’ති අබ්රවි.

35.

සා ගන්ත්වා’සන්න මරණං, සාමණෙරමවොච තං;

‘‘පත්ථෙහි මම පුත්තත්තං, සම්පත්තී මහතී හි නො’’.

36.

න ¶ ඉච්ඡතීති ඤත්වාන, තදත්ථං මහතිං සුභං;

පුප්ඵපූජං කාරයිත්වා, පුන යාචි සුමෙධසා.

37.

එවම්ප’නිච්ඡමානස්ස, අත්ථායු’පායකොවිදා;

නානා භෙසජ්ජ වත්ථානි, සඞ්ඝෙ දත්වා’ථ යාචිතං.

38.

පත්ථෙසි සො රාජකුලං, සා තං ඨානං අනෙකධා;

අලඞ්කරිත්වා වන්දිත්වා, යානමාරුය්හ පක්කමි.

39.

තතො චුතො සාමණෙරො, ගච්ඡමානාය දෙවියා;

තස්සා කුච්ඡිම්හි නිබ්බත්ති, තං ජානිය නිවත්තිසා.

40.

රඤ්ඤො තං සාසනං දත්වා, රඤ්ඤා සහ පුනා’ගමා;

සරීරකිච්චං කාරෙත්වා, සාමණෙරස්සු’භොපිතෙ.

41.

තස්මිංයෙව පරිවෙණෙ, වසන්තා සන්තමානසා;

මහාදානං පවත්තෙසුං, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස සබ්බදා.

42.

තස්සෙ’වං දොහළො ආහි, මහා පුඤ්ඤාය මාතුයා;

‘‘උසභමත්තං මධුගණ්ඩං, කත්වා උස්සීසකෙ සයං.

43.

වාමෙතරෙන පස්සෙන, නිපන්නාසයනෙ සුභෙ;

ද්වාදසන්නං සහස්සානං, භික්ඛූනං දින්නසෙසකං.

44.

මධුං භුඤ්ජිතුකාමා’සි, අථ එළාර රාජිනො;

යොධාන මග්ගයොධස්ස, සීසච්ඡින්නාසිදෙවනං.

45.

තස්සෙව සීසෙ ඨත්වාන, පාතුඤ්චෙව අකාමයි;

අනුරාධ පුරස්සෙව, උප්පලක්ඛෙත්තතො පන.

46.

ආනීතුප්පලමාලඤ්ච, අමිලා තං පිලන්ධිතුං;

තං දෙවී රාජිනො ආහ, නෙමිත්තෙ පුච්ඡි භූපති.

47.

තං සුත්වා ආහු නෙමිත්තා, ‘‘දෙවිපුත්තො නිඝාතිය;

දමිළෙ කත්වෙ’කරජ්ජං, සාසනං ජොතයිස්සති’’.

48.

එදිසං මධුගණ්ඩං සො, දස්සෙති තස්ස ඊදිසිං;

සම්පත්තිං දෙති රාජා’’ති, ඝොසාපෙසි මහීපති.

49.

ගොට්ඨසමුද්දවෙලන්තෙ, මධුපුණ්ණං නිකුජ්ජිතං;

නාවං ඤත්වාන ආචික්ඛි, රඤ්ඤො ජනපදෙ නරො.

50.

රාජා ¶ දෙවිං තහිං නෙත්වා, මණ්ඩපම්හි සුසඞ්ඛතෙ;

යථිච්ඡිථං තාය මධුං, පරිභොගමකාරයි.

51.

ඉතරෙ දොහළෙ තස්සා, සම්පාදෙතුං මහීපති;

වෙළුසුමන නාමං තං, යොධං තත්ථ නියොජයි.

52.

සො’නුරාධපුරං ගන්ත්වා, රඤ්ඤො මඞ්ගලවාජිනො;

ගොපකෙන අකා මෙත්තිං, තස්ස කිච්චඤ්ච සබ්බදා.

53.

තස්ස විස්සත්ථ තං ඤත්වා, පාතොව උප්පලාන’සිං;

කදම්බනදියා තීරෙ, ඨපෙත්වාන අසඞ්කිතො.

54.

අස්සං නෙත්වා තමාරුය්හ, ගණ්හිත්වාන උප්පලාන’සිං;

නිවෙදයිත්වාන අත්තානං, අස්සවෙගෙන පක්කමි.

55.

සුත්වා රාජා ගහෙතුං තං, මහා යොධානපෙසයි;

දුතියං සම්මථං අස්සං, ආරුය්හ සොනුධාපිතං.

56.

සො ගුම්බනිස්සිතො අස්ස-පිට්ඨෙයෙව නිසීදිය;

එන්තස්ස පිට්ඨිතො තස්ස, උබ්බය්හා’සිං පසාරයි.

57.

අස්සවෙගෙනයන්තස්ස, සීසං ඡිජ්ජ උභොහයෙ;

සීසඤ්චා’දාය සායං සො, මහාගාමමුපාගමි.

58.

දොහළෙ තෙ ච සා දෙවී, පරිභුඤ්ජි යථාරුචි;

රාජා යොධස්ස සක්කාරං, කාරාපෙසි යථාරහං.

59.

සා දෙවී සමයෙ ධඤ්ඤං, ජනයී පුත්තමුත්තමං;

මහාරාජකුලෙ තස්මිං, ආනන්දො ච මහා අහු.

60.

තස්ස පුඤ්ඤානුභාවෙන, තදහෙව උපාගමුං;

නානාරතනසම්පුණ්ණා, සත්තනාවා තතො තතො.

61.

තස්සෙව පුඤ්ඤතෙජෙන, ඡද්දන්තකුලතො කරී;

හත්ථිච්ඡාපං ආහරිත්වා, ඨපෙත්වා ඉධ පක්කමි.

62.

තං තිත්ථසරතීරම්හි, දිස්වා ගුම්බන්තරෙ ඨිතං;

කණ්ඩුලව්හො බාලිසිකො, රඤ්ඤො ආචික්ඛි තාවදෙ.

63.

පෙසෙත්වා’චරියෙ රාජා, තමාණාපිය පොසයි;

කණ්ඩුලො ඉති ඤායිත්ථ, දිට්ඨත්තා කණ්ඩුලෙන සො.

64.

‘‘සුවණ්ණභාජනාදීනං ¶ , පුණ්ණා නාවා ඉධාගතා’’;

ඉති රඤ්ඤො නිවෙදසුං, රාජා තානා’හරාපයි.

65.

පුත්තස්ස නාමකරණෙ, මඞ්ගලම්හි මහීපති;

ද්වාදස සහස්සසඞ්ඛං, භික්ඛුසඞ්ඝං නිමන්තිය.

66.

එවං චින්තෙසි ‘‘යදිමෙ, පුත්තො ලංකාතලෙ’ඛිලෙ;

රජ්ජං ගහෙත්වා සම්බුද්ධ-සාසනං ජොතයිස්සති.

67.

අට්ඨුත්තරසහස්සඤ්ච, භික්ඛවො පවිසන්තු ච;

සබ්බෙ තෙ උද්ධපත්තඤ්ච, චීවරං පාරපන්තු ච.

68.

පඨමං දක්ඛිණං පාදං, උම්මාරන්තො ඨපෙන්තු ච;

එකච්ඡත්තයුතං ධම්ම-කරණං නීහරන්තු ච.

69.

ගොතමො නාම ථෙරො ච, පතිග්ගණ්හාතු පුත්තකං;

සො ච සරණසික්ඛා යො, දෙතු’’ සබ්බං තථා අහු.

70.

සබ්බං නිමිත්තං දිස්වාන, තුට්ඨචිත්තො මහීපති;

දත්වා සඞ්ඝස්ස පායාසං, නාමං පුත්තස්ස කාරයි.

71.

මහාගාමෙ නායකත්තං, පිතුනාමඤ්ච එකතො;

උභො කත්වාන එකජ්ඣං, ගාමණිඅභයො ඉති.

72.

මහාගාමං පවිසිත්වා, නවමෙ දිවසෙ තතො;

සඞ්ගමං දෙවියා කාසි, තෙන ගබ්භමගණ්හි සා.

73.

කාලෙ ජාතං සුතං රාජා, තිස්සනාමං අකාරයි;

මහතා පරිහාරෙන, උභතො වඩ්ඪිංසු දාරකා.

74.

සිත්ථප්පවෙසමඞ්ගල-කාලෙ ද්වින්නම්පි සාදරො;

භික්ඛුසතානං පඤ්චනං, දාපයිත්වාන පායසං.

75.

තෙහි උපඩ්ඪෙ භුත්තම්හි, ගහෙත්වා ථොකථොකකං;

සොවණ්ණසරකෙනෙ’සං, දෙවියා සහ භූපති.

76.

‘‘සම්බුද්ධසාසනං තුම්හෙ, යදි ඡඩ්ඩෙථ පුත්තකා;

මා ජීරතු කුච්ඡිගතං, ඉදං වො’’ති අපාපයි.

77.

විඤ්ඤාය භාසිතත්ථං තෙ, උභො රාජකුමාරකා;

පායාසං තං අභුඤ්ජිංසු, තුට්ඨචිත්තා’මතං විය.

78.

දස ද්වාදසවස්සෙසු, තෙසු වීමංසනත්ථිකො;

තථෙව භික්ඛූ භොජෙත්වා, තෙසං උච්ඡිට්ඨමොදනං.

79.

ගාහයිත්වා ¶ තට්ටකෙන, ඨපාපෙත්වා තදන්තිකෙ;

තිභාගං කාරයිත්වාන, ඉධ මාහ මහීපති.

80.

‘‘කුලදෙවතානං නො තාතා, භික්ඛූනං විමුඛා මයං;

න හෙස්සාමා’’ති චින්තෙත්වා, භාගං භුඤ්ජථි’මන්ති ච.

81.

‘‘ද්වෙ භාතරො මයං නිච්චං, අඤ්ඤමඤ්ඤමදූභකා;

භවිස්සාමා’’ති චින්තෙත්වා, භාගං භුඤ්ජිථි’මන්ති ච.

82.

අමතං විය භුඤ්ජිංසු, තෙ ද්වෙ භාගෙ උභොපි ච;

‘‘න යුජ්ඣිස්සාම දමිළෙහි’’, ඉති භුඤ්ජථි’මං ඉති.

83.

එවං වුත්තෙතු තිස්සො සො, පාණිනා ඛිපි භොජනං;

ගාමණිභත්තපිණ්ඩං තු, ඛිපිත්වා සයනං ගතො.

84.

සංකුචිත්වා හත්ථපාදං, නිපජ්ජි සයෙන සයං;

දෙවී ගන්ත්වා තොසයන්තී, ගාමණිං එතදබ්රවි.

85.

පසාරිතඞ්ගො සයනෙ, කිං නසෙසි සුඛං සුත;

‘‘ගඞ්ගාපාරම්හි දමීළා, ඉතො ගොට්ඨමහොදධි.

86.

කථං පසාරිතඞ්ගො’හං, නිපජ්ජාමී’ති සො බ්රවි;

සුත්වාන තස්සාධිප්පායං, තුණ්හී ආසි මහීපති.

87.

සො කමෙනා’භිවඩ්ඪන්තො, අහු සොළසවස්සිකො;

පුඤ්ඤවා යසවා ධීමා, තෙජො බලපරක්කමො.

88.

චලාචලායං ගතියඤ්හි පාණිනො,

උපෙන්ති පුඤ්ඤෙන යථාරුචිං ගතිං;

ඉතීති මන්තෙත්වා සතතං මහාදරො,

භවෙය්ය පුඤ්ඤපචයම්හි බුද්ධිමාති.

සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ

ගාමණිකුමාරසූති නාම

බාවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.