📜
තෙවීසතිම පරිච්ඡෙද
යොධලාභො
බලලක්ඛණරූපෙති ¶ ,
තෙජොජවගුණෙහි ච;
අග්ගො හුත්වා මහාකායො,
සො ච කණ්ඩූලවාරණො.
නන්දීමිත්තො සුරනිමිලො, මහාසොණො ගොට්ඨයිම්බරො;
ථෙරපුත්තාභයො භරණො, වෙළුසුමනො තථෙව ච.
ඛඤ්ජදෙවො ඵුස්සදෙවො, ලභිය්ය වසභොපි ච;
එතෙ දස මහායොධා, තස්සා’හෙසුං මහබ්බලා.
අහු එළාරරාජස්ස, මිත්තො නාම චමූපති;
තස්ස කම්මන්තගාමම්හි, පාචීනඛණ්ඩරාජියා.
චිත්තපබ්බතසාමන්තා, අහු භගිනියා සුතො;
කොසොහිතවත්ථගුය්හො, මාතුලස්සෙව නාමතො.
දූරම්පි පරිසප්පන්තං, දහරං තං කුමාරකං;
ආබජ්ඣ නන්දියා කට්යං, නිසදම්හි අබන්ධිසු.
නිසදං කඩ්ඪතො තස්ස, භූමියං පරිසප්පතො;
උම්මාරාතික්කමෙ නන්දි, සා ඡජ්ජති යතො තතො.
නන්දිමිත්තොති ඤායිත්ථ, දසනාගබලො අහු;
වුද්ධො නගරමාගම්ම, සො උපට්ඨාසි මාතුලං.
ථූපාදීසු අසක්කාරං, කරොන්තො දමිළෙ තදා;
ඌරුං අක්කම්මපාදෙන, හත්ථෙන ඉතරං තුසො.
ගහෙත්වා සම්පදාලෙත්වා, බහික්ඛපතිං ථාමවා;
දෙවා අන්තරධාපෙන්ති, තෙන ඛිත්තං කළෙවරං.
දමිළානං ඛයං දිස්වා, රඤ්ඤො ආරොචයිං සුතං;
‘‘සහොට්ටං ගණ්හථෙතං’’ති, වුත්තං කාතුං න සක්ඛිසුං.
චින්තෙසි ¶ නන්දිමිත්තො සො, ‘‘එවම්පි කරතො මම;
ජනක්ඛයො කෙවලඤ්හි, නත්ථි සාසනජොතනං.
රොහණෙ ඛත්තියා සන්ති, පසන්නං රතනත්තයෙ;
තත්ථ කත්වා රාජසෙවං, ගණ්හිත්වා දමිළෙ’ඛිලෙ.
රජ්ජං දත්වා ඛත්තියානං, ජොතෙස්සං බුද්ධසාසනං’’;
ඉති ගන්ත්වා ගාමණිස්ස, තං කුමාරස්ස සාවයි.
මාතුයා මන්තයිත්වා සො, සක්කාරං තස්ස කාරයි;
සක්කතො නන්දිමිත්තො සො, යොධො වසි තදන්තිකෙ.
කාකවණ්ණො තිස්සරාජා, වාරෙතුං දමිළිසදා;
මහාගඞ්ගාය තිත්ථෙසු, රක්ඛං සබ්බෙසු කාරයි.
අහු දීඝාභයො නාම, රඤ්ඤො’ඤ්ඤ භරියා සුතො;
කච්ඡකතිත්ථෙ ගඞ්ගාය, තෙන රක්ඛමකාරයි.
සො රක්ඛාකරණත්ථාය, සමන්තා යොජනද්වයෙ;
මහාකුලම්හා එකෙකං, පුත්තං ආණාපයි තහිං.
කොට්ඨිවාලෙ ජනපදෙ, ගාමෙ ඛණ්ඩකවිට්ඨිකෙ;
සත්තපුත්තො කුලපති, සඞ්ඝො නාමා’සි ඉස්සරො.
තස්සාපි ධූතං පාහෙසි, රාජපුත්තො සුතත්ථිකො;
සත්තමො නිමිලො නාම, දසහත්ථිබලො සුතො.
තස්ස අකම්මසීලත්තා, ඛීයන්තා ඡපි භාතරො;
රොචයුං තස්ස ගමනං, න තු මාතා පිතා පන.
කුජ්ඣිත්වා සෙසභාතූනං, පාතොයෙව තියොජනං;
ගන්ත්වා සුරග්ගමෙයෙව, රාජපුත්තං අපස්සිසො.
සො තං විමංසනත්ථාය, දූරෙ කිච්චෙ නියොජයි;
චෙතිය පබ්බතා සන්නෙ, ද්වාර මණ්ඩලගාමකෙ.
බ්රාහ්මණො කුණ්ඩලො නාම, විජ්ජ තෙ මෙ සහායකො;
සමුද්දපාරෙ භණ්ඩානි, තස්ස විජ්ජන්ති සන්තිකෙ.
ගන්ත්වා තං තෙන දින්නානි, භණ්ඩකානි ඉධා’හර;
ඉති වත්වාන භොජෙත්වා, ලෙඛං දත්වා විස්සජ්ජයි.
තතො නව යොජනඤ්හි, අනුරාධපුරං ඉදං;
පුබ්බණ්හෙයෙව ගන්ත්වාන, සො තං බ්රාහ්මණ මද්දස.
‘‘න්හත්වා ¶ වාපියං තාත, එහී’’ති ආහ බ්රාහ්මණො;
ඉධා’නාගත පුබ්බත්තා, න්හත්වාන තිස්සවාපියං.
මහාබොධිඤ්ච පූජෙත්වා, ථූපාරාමෙ ච චෙතියං;
නගරං පවිසිත්වාන, පස්සිත්වා සකලං පුරං.
ආපණා ගන්ධමාදාය, උත්තර ද්වාරතො තතො;
නික්ඛම්මුප්පල ඛෙත්තම්හා, ගහෙත්වා උප්පලානි ච.
උපාගමි බ්රාහ්මණං තං, පුට්ඨො තෙනා’හ සො ගතිං;
සුත්වා සො බ්රාහ්මණො තස්ස, පුබ්බාගමමිධාගමං.
විම්හිතො චින්තයී එවං, ‘‘පුරිසා ජානීයො අයං;
සචෙ ජානෙය්ය එළාරො, ඉමං හත්ථෙ කරිස්සති.
තස්මා’යං දමිළා’සන්නෙ, වාසෙතුං නෙව අරහති;
රාජපුත්තස්ස පිතුනො, සන්තිකෙ වාසමරහති’’.
එව මෙවං ලිඛිත්වාන, ලෙඛං තස්ස සමප්පයි;
පුණ්ණවඩ්ඪන වත්ථානි, පණ්ණාකාරෙ බහූපි ච.
දත්වා තං භොජයිත්වා ච, පෙසෙසී සඛිසන්තිකං;
සො වඩ්ඪමානච්ඡායායං, ගත්වා රාජසුතන්ති කං.
ලෙඛඤ්ච පණ්ණාකාරෙ ච, රාජපුත්තස්ස අප්පයි;
තුට්ඨො ආහ ‘‘සහස්සෙන, පසාදෙථ ඉම’’න්ති සො.
ඉස්සං කරිංසු තස්ස’ඤ්ඤෙ, රාජපුත්තස්ස සෙවකා;
සො තං දසසහස්සෙන, පසාදාපෙසි දාරකං.
තස්ස කෙසං ලිඛාපෙත්වා, ගඞ්ගායෙව නහාපිය;
පුණ්ණවඩ්ඪන වත්ථයුගං, ගන්ධමාලඤ්ච සුන්දරං;
අච්ඡාදෙත්වා විලිම්පෙත්වා, මණ්ඩයිත්වා සුරූපකං.
සීසං දුකූලපට්ටෙන, වෙඨයිත්වා උපානයුං;
අත්තනො පරිහාරෙන, භත්තං තස්ස අදාපයි.
අත්තනො දසසහස්ස-අග්ඝනසයනං සුභං;
සයනත්ථං අදාපෙසි, තස්ස යොධස්ස ඛත්තියො.
සො ¶ සබ්බං එකතො කත්වා, නෙත්වා මාතාපිතන්තිකං;
මාතුයා දසසහස්සං, සයනං පිතුනො අදා.
තංයෙව රත්තිං ආගන්ත්වා, රක්ඛඨානෙ අද්දස්සයි;
පභාතෙ රාජපුත්තො තං, සුත්වා තුට්ඨමනො අහු.
දත්වා පරිච්ඡදං තස්ස, පරිවාරජනං තථා;
දත්වා දසසහස්සානී, පෙසෙසි පිතුසන්තිකං.
යොධො දසසහස්සානි, නෙත්වා මාතාපිතන්තිකං;
තෙසං දත්වා කාකවණ්ණ-තිස්සො රාජා මුපාගමි.
සො ගාමණිකුමාරස්ස, තමප්පෙසි මහීපති;
සක්කතො සුරනිමිලො, යොධො වසි තදන්තිකෙ.
කුටුම්බරිකණ්ණිකායං,
හුන්දරීවාපි ගාමකෙ;
තිසස්ස අට්ඨමො පුත්තො,
අහොසි සොණ නාමකො.
සත්තවස්සිකකාලෙපි, තාලගච්ඡෙ අලුඤ්චි සො;
දස වස්සිකකාලම්හි, තාලෙ ලුඤ්චිමහබ්බලො.
කාලෙ න සො මහාසොණො,
දස හත්ථි බලො අහු;
රාජා තං තාදිසං සුත්වා,
ගහෙත්වා පිතුසන්තිකා.
ගාමණිස්ස කුමාරස්ස, අදාසි පොසනත්ථිකො;
තෙන සො ලද්ධසක්කාරො, යොධො වසි තදන්තිකෙ.
ගිරිනාමෙ ජනපදෙ, ගාමෙ නිච්ඡෙලවිට්ඨිකෙ;
දසහත්ථිබලො ආසි, මහානාගස්ස අත්රජො.
ලකුණ්ටකසරීරත්තා, අහු ගොට්ඨක නාමකො;
කරොන්ති කෙළිපරිහාසං, තස්ස ජෙට්ඨා ඡ භාතරො.
තෙ ගන්ත්වා මාසඛෙත්තත්ථං, කොට්ටයිත්වා මහාවනං;
තස්ස භාගං ඨපෙත්වාන, ගන්ත්වා තස්ස නිවෙදයුං.
සො ¶ ගන්ත්වා තං ඛණංයෙව, රුක්ඛෙ ඉම්බරසඤ්ඤිතෙ;
ලුඤ්චිත්වාන සමං කත්වා, භූමිං ගන්ත්වා නිවෙදයි.
ගන්ත්වාන භාතරො තස්ස, දිස්වා කම්මන්ත මබ්භුතං;
තස්ස කම්මං කිත්තයන්තා, ආගච්ඡිංසු තදන්තිකං.
තදුපාදාය සො ආසි, ගොට්ඨයිම්බරනාමකො;
තථෙව රාජා පාහෙසි, තම්බි ගාමණිසන්තිකං.
කොටිපබ්බතසාමන්තා, කිත්තිගාමම්හි ඉස්සරො;
රොහණො නාම ගහපති, ජාතං පුත්තකමත්තනො.
සමාන නාමං කාරෙසි, ගොට්ඨකාහයරාජිනො;
දාරකො සො බලී ආසි, දසද්වාදසවස්සිකො.
අසක්කුණෙය්යපාසාණෙ, උද්ධත්තුං චතුපඤ්චහි;
කීළමානො ඛිපි තදා, සො කීළාගුළකෙ විය.
තස්ස සොළසවස්සස්ස, පිතා ගදමකාරයි;
අට්ඨතිංසඞ්ගුලවට්ටං, සොළසහත්ථදීඝකං.
කාලානං නාළිකෙරානං,
ඛන්ධෙ ආහච්ච තාය සො;
තෙ පාතයිත්වා තෙනෙව,
යො ධො සො පාකටො අහු.
තථෙව රාජා පාහෙසි, තම්පි ගාමණිසන්තිකෙ;
උපට්ඨාකො මහාසුම්ම-ථෙරස්සා’සි පිතා පන.
සො මහාසුම්මථෙරස්ස, ධම්මං සුත්වා කුටුම්බිකො;
සොතාපත්තිඵලං පත්තො, විහාරෙ කොළපබ්බතෙ.
සොතු සඤ්ජාතසංවෙගො, ආරොචෙත්වාන රාජිනො;
දත්වා කුටුම්බං පුත්තස්ස, පබ්බජි ථෙරසන්තිකෙ.
භාවනං අනුයුඤ්ජිත්වා, අරහත්තමපාපුණි;
පුත්තො තෙන’ස්ස පඤ්ඤායි, ථෙරපුත්තාභයො ඉති.
කප්පකන්දරගාමම්හි, කුමාරස්ස සුතො අහු;
භරණො නාම සො කාලෙ, දසද්වාදසවස්සිකෙ.
දාරකෙහි ¶ වනං ගන්ත්වා’-නුබන්ධිත්වා සසෙ බහූ;
පාදෙන පහරිත්වාන, ද්විඛණ්ඩං භූමියං ඛිපි.
ගාමිකෙහි වනං ගන්ත්වා, සොළසවස්සිකො පන;
තථෙව පාතෙසි ලහුං, මිග ගොකණ්ණසූකරෙ.
භරණො සො මහායොධො,
තෙනෙව පාකටො අහු;
තථෙව රාජා වාසෙසි,
තම්පි ගාමණිසන්තිකෙ.
ගිරිගාමෙ ජනපදෙ, කුටුම්බියඞ්ගණගාමකෙ;
කුටුම්පිවසභො නාම, අහොසි තත්ථ සම්මතො.
වෙළො ජනපදො තස්ස, සුමනො ගිරිභොජකො;
සහායස්ස සුතෙ ජාතෙ, පණ්ණාකාරපුරස්සරා.
ගන්ත්වා උභො සකං නාමං, දාරකස්ස අකාරයුං;
තං වුද්ධං අත්තනො ගෙහෙ, වාසෙසි සිරිභොජකො.
තස්සෙ’කො සින්ධවො පොසං, කඤ්චිනා රොහිතුං අදා;
දිස්වා තු වෙළුසුමනං, අයං අරොහකො මම.
අනුරූපො’ති චින්තෙත්වා,
පහට්ඨො හෙසිතං අකා;
තං ඤත්වා භොජකො ‘‘අස්සං,
ආරොහා’’ති තමාහසො.
සො අස්සං ආරුහිත්වා තං, සීඝං ධාවයි මණ්ඩලෙ;
මණ්ඩලෙ සකලෙ අස්සො, එකාබද්ධො අදිස්සි සො.
නිසීදි ධාවතො ච’ස්ස, වස්සහාරො’ව පිට්ඨියං;
මොචෙතිපි උත්තරියං, බන්ධතිපි අනාදරො.
තං දිස්වා පරිසා සබ්බා, උක්කුට්ඨිං සම්පවත්තයි;
දත්වා දසසහස්සානි, තස්ස සො ගිරිභොජකො.
රාජානුච්ඡවිකො’යංති, හට්ඨො රඤ්ඤො අදාසි තං;
රාජා තං වෙළුසුමනං, අත්තනොයෙව සන්තිකෙ.
කාරෙත්වා ¶ තස්ස සක්කාරං, වාසෙසි බහුමානයං;
නකුලනගරකණ්ණිකායං, ගාමෙ මහින්ද දොණිකෙ.
අභයස්ස’න්තිමෙ පුත්තො, දෙවොනාමා’සි ථාමවා;
ඊසකං පන ඛඤ්ජත්තා, ඛඤ්ජදෙවොති තං විදුං.
මිගමං ගාමවාසීහි, සහ ගන්ත්වාන සො තදා;
මහිසෙ අනුබන්ධිත්වා, මහන්තෙ උට්ඨිතුට්ඨිතෙ.
හත්ථෙන පාදෙ ගණ්හිත්වා, භමෙත්වා සීසමත්ථකෙ;
අසුම්හ භූමිං චුණ්ණෙති, තෙසං අට්ඨීනි මාණවො.
තං පවත්තිං සුණිත්වාව, ඛඤ්ජදෙවං මහීපති;
වාසෙසි ආහරාපෙත්වා, ගාමණිස්සෙ’ව සන්තිකෙ.
චිත්තලපබ්බතා’සන්නෙ, ගාමෙ කපිට්ඨනාමකෙ;
උප්පලස්ස සුතො ආසි, ඵුස්සදෙවොති නාමකො.
ගන්ත්වා සහ කුමාරෙහි, විහාරං සො කුමාරකො;
බොධියා පූජිතං සඞ්ඛං, ආදාය ධමිථාමසා.
අසනීපාතසද්දොව, සද්දො තස්ස මහා අහු;
උම්මත්තා විය ආසුං තෙ, භීතා සබ්බෙපි දාරකා.
තෙන සො ආසි උම්මාද-ඵුස්ස දෙවොති පාකටො;
ධනුසිප්පං අකාරෙසි, තස්ස වංසාගතං පිතා.
සද්දවෙධි විජ්ජුවෙධී, වාලවෙධී ච සො අහු;
වාලුකාපුණ්ණසකටං, බද්ධධම්මසතං තථා.
අසනො දුම්බරමයං, අට්ඨසොළසඅඞ්ගුලං;
තථා අයො ලොහමයං, පට්ටංදි චතුරඞ්ගලි.
නිබ්බෙධයතිකණ්ණෙන, කණ්ඩො තෙන විසජ්ජිතො;
ථලෙ අට්ඨුසභං යාති, ජලෙ තු උසභං පන.
තං සුණිත්වා මහාරාජා, පවත්තිං පිතුසන්තිකා;
තම්පි ආණාපයිත්වාන, ගාමණිම්හි අවාසයි.
තුලාධාරනගාසන්නෙ, විහාරවාපි ගාමකෙ;
මත්තකුටුම්බිස්ස සුතො, අහු වසභනාමකො.
තං ¶ සුජාතසරීරත්තා, ලභිය වසභං විදුං;
සො වීසතිවස්සුද්දෙසම්හි, මහාකායබලො අහු.
ආදාය සො කතිපයො, පුරිසෙයෙව ආරභි;
ඛෙත්තත්ථිකො මහාවාපිං, කරොන්තො තං මහබ්බලො.
දසහි ද්වාදසහි වා, වහිතබ්බෙ ධුරෙහිපි;
වහන්තො පංසුපිණ්ඩෙ සො, ලහුං වාපිං සමාපයි.
තෙන සො පාකටො ආසි, තම්පි ආදාය භූමිපො;
දත්වා තං තස්ස සක්කාරං, ගාමණිස්ස අදාසි තං.
වසභොදකවාරොති, කං ඛෙත්තං පාකටං අහු;
එවං ලභියාවසභො, වසි ගාමණිසන්තිකෙ.
මහායොධානමෙතෙසං, දසන්නම්පි මහිපති;
පුත්තස්ස සක්කාරසමං, සක්කාරං කාරයි තදා.
ආමන්තෙත්වා මහායොධෙ, දසාපි ච දිසම්පති;
‘‘යොධෙ දසදසෙ’කෙකො, එසථා’ති උදාහරි.
තෙ තථෙවා’නයුං යොධෙ, තෙසම්පාහ මහීපති;
තස්ස යොධසහස්සාපි, තථෙව පරියෙසිතුං.
තථා තෙපා’නයුං යොධෙ, තෙසම්පාහං මහීපති;
පුනයොධසහස්සස්ස, තථෙව පරියෙසිතුං.
තථා තෙපා’නයුං යොධෙ, සබ්බෙ සම්පිණ්ඩිතා තු තෙ;
එකාදසසහස්සානි, යොධාසතං තථා දස.
සබ්බෙ තෙ ලද්ධසක්කාරා, භූමිපාලෙන සබ්බදා;
ගාමණිං රාජපුත්තං තං, වසිංසු පරිවාරිය.
ඉති සුචරිතජාතබ්භුතං,
සුණිය නරො මතිමා සුඛත්තිකො;
අකුසලපථතො පරම්මුඛො,
කුසලපථෙ’භිරමෙය්ය සබ්බදාති.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
යොධලාභො නාම
තෙවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.