📜

චතුවීසතිම පරිච්ඡෙද

ද්වෙභාතිකයුද්ධං

1.

හත්ථස්ස ¶ ථරුකම්මස්ස, කුසලො කතුපාසනො;

සො ගාමණිරාජසුතො, මහාගාමෙ වසී තදා.

2.

රාජා රාජසුතං තිස්සං, දීඝවාපිම්හි වාසයි;

ආරක්ඛිතුං ජනපදං, සම්පන්න බලවාහනං.

3.

කුමාරො ගාමණිකාලෙ, සම්පස්සන්තො බලං සකං;

‘‘යුජ්ඣිස්සං දමිළෙහී’’ති, පිතුරඤ්ඤො කථාපයී.

4.

රාජා තං අනුරක්ඛන්තො, ‘‘ඔරගඞ්ගං අලං’’ ඉති;

වාරෙසි යාවතතියං, සො තථෙව කථාපයී.

5.

පිතා මෙ පුරිසො හොන්තො, නෙ’වං වක්ඛති තෙනි’දං;

පිලන්ධතූති පෙසෙසි, ඉත්ථාලඞ්කාරමස්ස සො.

6.

රාජා’හ තස්ස කුජ්ඣිත්වා, ‘‘කරොථ හෙමසඞ්ඛලිං;

තාය තං බන්ධයිස්සාමි, නා’ඤ්ඤථා රක්ඛියො හි සො.

7.

පලායිත්වාන මලයං, කුජ්ඣිත්වා පිතුනො අගා;

දුට්ඨත්තායෙව පිතරි, ආහු තං දුට්ඨගාමණි.

8.

රාජා’ථ ආරභී කාතුං, මහාමඞ්ගලචෙතියං;

නිට්ඨිතෙ චෙතියෙ සඞ්ඝං, සන්නිපාතයි භූපති.

9.

ද්වාදසා’සුං සහස්සානි, භික්ඛූ චිත්තලපබ්බතා;

තතො තතො ද්වාදසෙව, සහස්සානි සමාගමුං.

10.

කත්වාන චෙතියමහං, රාජා සඞ්ඝස්ස සම්මුඛා;

සබ්බෙ යොධෙ සමානෙත්වා, කාරෙසි සපථං තදා.

11.

‘‘පුත්තානං කලහට්ඨානං, න ගච්ඡිස්සාම නො’’ඉති;

අකංසු සපථං සබ්බෙ, තං යුද්ධං තෙන නාගමුං.

12.

චතුසට්ඨි විහාරෙ සො, කාරාපෙත්වා මහීපති;

තත්තකානෙව වස්සානි, ඨත්වා මරිතහිං තදා.

13.

රඤ්ඤො ¶ සරීරං ගාහෙත්වා, ඡන්නයානෙන රාජිනි;

නෙත්වා තිස්ස මහාරාමං, තං සඞ්ඝස්ස නිවෙදයි.

14.

සුත්වා තිස්සකුමාරො තං, ආගන්ත්වා දීඝවාපිතො;

සරීරකිච්චං කාරෙත්වා, සක්කච්චං පිතුනො සයං.

15.

මාතරං කණ්ඩුලං හත්ථිං, ආදියිත්වා මහබ්බලො;

භාතුභයා දීඝවාපිං, අගමාසි ලහුං තතො.

16.

තං පවත්තිං නිවෙදෙතුං, දුට්ඨගාමණි සන්තිකං;

ලෙඛං දත්වා විසජ්ජෙසුං, සච්චෙමච්චා සමාගතා.

17.

සො ගුත්තහාලමාගන්ත්වා, තත්ථ චාරෙ විසජ්ජිය;

මහාගාමමුපගන්ත්වා, සයං රජ්ජෙ’භිසෙචයි.

18.

මාතත්ථං කණ්ඩූලත්ථඤ්ච, භාතුලෙඛං විසජ්ජයි;

අලද්ධා යාවතතියං, යුද්ධාය සමුපාගමි.

19.

අහු ද්වින්නං මහායුද්ධං, චූළඞ්ගණියපිට්ඨියං;

තත්ථ නෙකසහස්සානි, පතිංසු රාජිනො නරා.

20.

රාජා ච තිස්සාමච්චො ච, වළවාදීඝුතුනිකා;

තයොයෙව පලායිංසු, කුමාරො අනුබන්ධිතෙ.

21.

උභින්නමන්තරෙ භික්ඛූ, මන්තයිංසු මහීධරං;

තං දිස්වා ‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, කම්මං’’ ඉති නිවත්ති සො.

22.

කප්පකන්දරනජ්ජාසො, ජවමාලිතිත්ථමාගතො;

රාජා’හ තිස්සමච්චං තං, ‘‘ඡාතජ්ඣත්තා මයං’’ඉති.

23.

සුවණ්ණසරකෙ ඛිත්ත-භත්තං නීහරිතස්ස සො;

සඞ්ඝෙ දත්වා භුඤ්ජනතො, කාරෙත්වා චතුභාගකං.

24.

‘‘ඝොසෙහි කාල’’මිච්චා’හ,

තිස්සො කාලමඝොසයි;

සුණිත්වා දිබ්බසොතෙන,

රඤ්ඤො සක්ඛාය දායකො.

25.

ථෙරො පියඞ්ගු දීපට්ඨො, ථෙරං තත්ථ නියොජයි;

තිස්සං කුටුම්බිකසුතං, සො තත්ථ නභසා’ගමා.

26.

තස්ස තිස්සො කරාපත්ත-ආදායා’දාසි රාජිනො;

සඞ්ඝස්ස භාගං සම්භාගං, රාජා පත්තෙ ඛිපාපයි.

27.

සම්භාගං ¶ ඛිපි තිස්සො ච, සම්භාගං වළවාපි ච;

න ඉච්ඡිතස්සාභාගඤ්ච, තිස්සො පත්තම්හි පක්ඛිපි.

28.

භත්තස්ස පුණ්ණපත්තං තං, අදාථෙරස්ස භූපති;

අදා ගොතමථෙරස්ස, සො ගන්ත්වා නභසා ලහුං.

29.

භික්ඛූනං භුඤ්ජමානානං, දත්වා ආලොපභාගසො;

පඤ්චසතානං සො ථෙරො, ලද්ධෙහි තු තදන්තිකා.

30.

භාගෙහි පත්තං පූරෙත්වා, ආකාසෙ ඛිපි රාජිනො;

දිස්වා’ ගතං ගහෙත්වා තං, තිස්සො භොජිසි භූපතිං.

31.

භුඤ්ජිත්වාන සයඤ්ජාපි, වළවඤ්ච අභොජයි;

සත්තාහං චුම්බටං කත්වා, රාජා පත්තං විසජ්ජයි.

32.

ගන්ත්වාන සො මහාගාමං, සමාදාය බලං පුන;

සට්ඨිසහස්සං යුද්ධාය, ගන්ත්වා යුජ්ඣි සභාතරා.

33.

රාජා වළවමාරුය්හ, තිස්සො කණ්ඩූල හත්ථිනං;

ද්වෙ භාතරො සමාගඤ්ඡුං, යුජ්ඣමානා රණෙ තදා.

34.

රාජා කරිං කරිත්ව’න්තො, වළවාමණ්ඩලං අකා;

තථාපි ඡිද්දං නො දිස්වා, ලඞ්ඝා පෙතුං මතිංඅකා.

35.

වළවං ලඞ්ඝයිත්වාන, හත්ථිනං භාතිකො’පරි;

තොමරං ඛිපි චම්මංව, යථා ඡිජ්ජති පිට්ඨියං.

36.

අනෙකානි සහස්සානි, කුමාරස්ස නරාතහිං;

පතිංසු යුද්ධෙ යුජ්ඣන්තා, භිජ්ජ චෙව මහබ්බලං.

37.

‘‘ආරොහකස්ස වෙකල්ලා, ඉත්ථී මං ලඞ්ඝයී’’ඉති;

කුද්ධොකරී තං චාලෙන්තො, රුක්ඛමෙක මුපාගමි.

38.

කුමාරො ආරුහී රුක්ඛං, හත්ථී සාමිමුපාගමි;

තමාරුය්හ පලායන්තං, කුමාරො මනුබන්ධි සො.

39.

පවිසිත්වා විහාරං සො, මහාථෙර ඝරංගතො;

නිපජ්ජහෙට්ඨා මඤ්චස්ස, කුමාරො භාතුනොභයා.

40.

පසාරයි මහාථෙරො, චීවරං තත්ථ මඤ්චකෙ;

රාජා අනුපදං ගන්ත්වා, ‘‘කුහිං තිස්සො’’ති පුච්ඡථ.

41.

‘‘මඤ්චෙ ¶ තත්ථ මහාරාජ’’, ඉති ථෙරො අවොච තං;

හෙට්ඨා මඤ්චෙති ජානිත්වා, තතො නික්ඛම්ම භූපති.

42.

සමන්තතො විහාරස්ස, රක්ඛං කාරයි තං පන;

පඤ්චකම්හි නිපජ්ජෙත්වා, දත්වා උපරි චීවරං.

43.

මඤ්චපාදෙසු ගණ්හිත්වා, චත්තාරො දහරා යතී;

මතභික්ඛුනියාමෙන, කුමාරං බහි නීහරුං.

44.

නීයමානන්තු තං ඤත්වා, ඉධ මාහ මහීපති;

‘‘තිස්ස ත්වං කුලදෙවතානං, සීසෙ හුත්වාන නිය්යාසි.

45.

බලක්කාරෙන ගහණං, කුලදෙවෙහි නත්ථි මෙ;

ගුණං ත්වං කුලදෙවානං, සරෙය්යාසි කදාචිපි’’.

46.

තතොයෙව මහාගාමං, අගමාසි මහීපති;

ආණාපෙසි ච තත්ථෙව, මාතරං මාතුගාරවො.

47.

[වස්සානි අට්ඨසට්ඨිංසො, අට්ඨා ධම්මට්ඨමානසො;

අට්ඨසට්ඨිවිහාරෙ ච, කාරාපෙසි මහීපති.]

48.

නික්ඛාමිතො සො භික්ඛූහි, තිස්සොරාජ සුතො පන;

දීඝවාපිං තතොයෙව, අගම’ඤ්ඤතරො විය.

49.

කුමාරො ගොධගත්තස්ස, තිස්සථෙරස්ස ආහ සො;

‘‘සාපරාධො අහං භන්තෙ, ඛමාපෙස්සාමි භාතරං.

50.

වෙය්යාවච්චකරා කාරං, තිස්සං පඤ්චසතානි ච;

භික්ඛුනමාදියිත්වා සො, ථෙරො රාජ මුපාගමි.

51.

රාජපුත්තං ඨපෙත්වාන, ථෙරො සොපාන මත්ථකෙ;

සසඞ්ඝො පාවිසි සද්ධො, නිසීදාවිය භූමිපො.

52.

උපානයී යාගුආදිං, ථෙරො පත්තං විධෙසිසො;

‘‘කින්ති වුත්තො’බ්රවි තිස්සං, ආදාය අගතා’’ඉති.

53.

‘‘කුහිං චොරො’’ති වුත්තො ච, ඨිතඨානං නිවෙදයි;

විහාරදෙවී ගන්ත්වාන, ඡාදියඨාසි පුත්තක.

54.

රාජා’හ ¶ ථෙරං ‘‘ඤාතො වො,

දාසභාවො ඉදානි නො;

සාමණෙරං පෙසයෙථ,

තුම්හෙ මෙ සත්තවස්සිකං.

55.

ජනක්ඛයං විනායෙව, කලහො න භවෙය්ය නො;

රාජා සඞ්ඝස්ස දොසෙසො, භංඝෙ දණ්ඩං කරිස්සති.

56.

හෙස්සතා’ගතකිච්චා වො,

යාගාදිං ගණ්හාථාති සො;

දත්වා තං භික්ඛුසඞ්ඝස්ස,

පක්කොසිත්වාන භාතරං.

57.

තත්ථෙව සඞ්ඝමජ්ඣම්හි, නිසින්නො භාතරා සහ;

භුඤ්ජිත්වා එකතොයෙව, භික්ඛු සඞ්ඝං විසජ්ජයි.

58.

සස්සකම්මානි කාරෙතුං, තිස්සං තත්ථෙව පාහිණි;

සයම්පි භෙරිං චාරෙත්වා, සස්සකම්මානි කාරයි.

59.

ඉති වෙරමනෙකවිකප්පචිතං,

සමයන්ති බහුං අපි සප්පුරිසං;

ඉති චින්තිය කොහි නරො මතිමා,

න භවෙය්ය පරෙසු සුසන්ත මනොති.

සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ

ද්වෙභාතිකයුද්ධං නාම

චතුවීසතිමො පරිච්ඡෙදො.