📜
එකූනතිංසතිම පරිච්ඡෙද
ථූපාරම්භො
එවං සමත්තෙ සම්භාරෙ, වෙසාඛපුණ්ණමාසීයං;
පත්තෙ විසාඛනක්ඛත්තෙ, මහාථූපත්ථමාරභි.
හාරෙත්වාන තහිං ථූපං, ථූපඨානමඛාණයි;
සත්ථහත්ථො මහීපාලො, ථිරී කාතුං මනෙකධා.
යොධෙහි ආහරාපෙත්වා, ගුළපාසාණකෙ තහිං;
කූටෙහි ආහනාපෙත්වා, පාසාණෙ චුණ්ණිතෙ අථ.
චම්මවනද්ධ පාදෙහි, මහාහත්ථීහි මද්දයි;
භූමියා ථිරීභාවත්ථං, අත්ථානත්ථවිචක්ඛණො.
ආකාස ගඞ්ගාපතිත-ට්ඨානෙ සතතතින්තකෙ;
මත්තිකා සුඛුමා තත්ථ, සමන්තා තිං සයොජනෙ.
නවනීත මත්තිකා’තෙසා, සුඛුමත්තා පපුච්චති;
ඛීණාසවා සාමණෙරා, මත්තිකා ආහරුං තතො.
මත්තිකා අත්ථරාපෙසි, තත්ථ පාසාණකොට්ටිමෙ;
ඉට්ඨකා අත්ථරාපෙසි, මත්තිකො පරිඉස්සරො.
තස්සො ¶ පරිඛරසුධං, කුරුවින්දං තතොපරි;
තස්සො පරිඅයොජාලං, මරුම්බන්තු තතොපරං.
ආහටං සාමණෙරෙහි, හිමවන්තා සුගන්ධකං;
සන්ථරාපෙසි භූමින්දො, ඵළිකන්තු තතොපරි.
සීලායො සන්ථරාපෙසිච්ඡ ඵළිකසන්ථරො පරි;
සබ්බත්ථ මත්තිකාකිච්චෙ, නවනීතව්හයා අහු.
නිය්යාසෙන කපිට්ඨස්ස, සන්නිතෙන රසොදකෙ;
අට්ඨඞ්ගුලං බහලඑතා, ලොහපට්ටං සීලොපරි.
මනොසිලායතිලතෙ-ලසන්නිතාය තතො පරි;
සත්තඞ්ගුලං සජ්ජුපට්ටං, සන්ථරෙසි රථෙසභො.
මහාථූප පතිට්ඨාන-ඨානෙ එවං මහීපති;
කාරෙත්වා පරිකම්මානි, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
ආසළ්හී සුක්කපක්ඛස්ස, දිවසම්හි චතුද්දසෙ;
කාරෙත්වා භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, සන්නිපාතමිදං වදි.
මහාචෙතිය මත්ථාය, භදන්තාමඞ්ගලිට්ඨකං;
පතිට්ඨාපෙස්සං ස්වෙ එත්ථ, සබ්බො සඞ්ඝො සමෙතුනො.
බුද්ධ පූජා පයොගෙන, මහාජනහීතත්ථිකො;
‘‘මහාජනො’ පොසථිකො, ගන්ධමාලාදිගණ්හිය.
මහාථූප පතිට්ඨාන-ඨානං යාතු සුවෙ’’ඉති;
චෙතිය ඨාන භූසාය, අමච්චෙ ච නියොජයි.
ආණාපිතා නරින්දෙන, මුනිනො පියගාරවා;
අනෙකෙහි පකාරෙහි, තෙ තං ඨානමලඞ්කරුං.
නගරං සකලඤ්චෙව, මග්ගඤ්චෙව ඉධාගතං;
අනෙකෙහි පකාරෙහි, අලඞ්කාරයි භූපති.
පභාතෙ ච චතුද්වාරෙ, නගරස්ස ඨපාපයි;
නහාපිතෙ නහාපකෙ ච, අප්පකෙ ච බහූතථා.
වත්ථානි ¶ ගන්ධමාලා ච, අන්නානි මධුරානි ච;
මහාජනත්ථං භූමින්දො, මහාජනහිතෙ රතො.
පටියත්තානි එතානි, සාදියිත්වා යථාරුචි;
පොරාජානපදාචෙව ථූපඨානමුපාගමුං.
සුමණ්ඩිතෙහි නෙකෙහි, ඨානන්තර විධානතො;
ආරක්ඛිතො අමච්චෙහි, යථාඨානං මහීපති.
සුමණ්ඩිතාහි නෙකාහි, දෙවකඤ්ඤූපමාහි ච;
නාටකීහි පරිබ්බුළ්හො, සුමණ්ඩිත පස්සාධිතො.
චත්තාලීස සහස්සෙහි, නරෙහි පරිවාරිතො;
නානා තූරිය සඞ්ඝුට්ඨො, දෙවරාජ විලාසවා.
මහාථූප පතිට්ඨානං, ඨානාඨාන විචක්ඛණො;
අපරණ්හෙ උපාගඤ්ඡි, නන්දයන්තො මහාජනං.
අට්ඨුත්තරසහස්සං සො, සාටකානිට්ඨපාපිය;
පුටබද්ධානි මජ්ඣම්හි, චතුපස්සෙ තතො පන.
වත්ථානි රාසීංකාරෙසි, අනෙකානි මහීපති;
මධුසප්පි ගුළාදීහි ච, මඞ්ගලත්ථං ඨපාපයි.
නානාදෙසෙහිපා’ගඤ්ඡුං, බහවො භික්ඛවො ඉධ;
ඉධ දීපට්ඨසඞ්ඝස්ස, කා කථාව ඉධාගමෙ.
ථෙරො’ සීති සහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා;
රාජගහස්ස සාමන්තා, ඉන්දගුත්තො මහාගණී.
සහස්සානි’සිපතනා, භික්ඛූනං ද්වාදසා’දිය;
ධම්මසෙනො මහාථෙරො, චෙතියඨානමාගමා.
සට්ඨිභික්ඛුසහස්සානි, ආදාය ඉධමාගමා;
පීයදස්සී මහාථෙරො, ජෙතාරාම විහාරතො.
වෙසාලී මහාවනතො, ථෙරොරු බුද්ධරක්ඛිතො;
අට්ඨාරස සහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා.
කොසම්බී ඝොසිතාරාමා, ථෙරොරු ධම්මරක්ඛිතො;
තිංසභික්ඛුසහස්සානි, ආදාය ඉධ ආගමා.
ආදායුජ්ජෙනීයං ¶ ථෙරො, දක්ඛිණ ගිරිතො යති;
චත්තාරීස සහස්සානි, අගොරු සඞ්ඝරක්ඛිතො.
භික්ඛූනං සතසහස්සං, සට්ඨසහස්සානි චා’දිය;
පුප්ඵපුරෙ’සොකරාමා, ථෙරො මිත්තිණ්ණ නාමකො.
දුවෙ සතසහස්සානි, සහස්සානි අසීති ච;
භික්ඛූ ගහෙත්වානු’ත්තිණ්ණො, ථෙරො කස්මිරමණ්ඩලා.
චත්තාරීසත සහස්සානි, සහස්සානි ච සට්ඨි ච;
භික්ඛූ පල්ලවභොගම්හා, මහාදෙවො මහාමතී.
යොනනගරා’ලසන්දාසො, යොන මහාධම්මරක්ඛිතො;
ථෙරො තිංස සහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා.
වඤ්ඣාටවිවත්තනියා, සෙනාසනා තු උත්තරො;
ථෙරො සට්ඨිසහස්සානි, භික්ඛූ ආදාය ආගමා.
චිත්තගුත්තො මහාථෙරො, බොධිමණ්ඩවිහාරතො;
තිංස භික්ඛුසහස්සානි, ආදියිත්වා ඉධාගමා.
චන්දගුත්තො මහාථෙරො, වනවාසපදෙසතො;
ආගාසීති සහස්සානි, ආදියිත්වා යතී ඉධ.
සූරියගුත්තොමහාථෙරො, කෙලාසම්හා විහාරතො;
ඡන්නවුති සහස්සානි, භික්ඛූආදාය ආගමා.
භික්ඛූනං දීපවාසිනං, ආගතානඤ්ච සබ්බසො;
ගණනාය පරිච්ඡෙදො, පොරාණෙහි න භාසිතො.
සමාගතානං සබ්බෙසං, භික්ඛුනං තං සමාගමෙ;
වුත්තා ඛීණාසවායෙව, තෙ ඡන්නවුතිකොටියො.
තෙ මහාචෙතියඨානං, පරිවාරෙත්වා යථාරහං;
මජ්ඣෙ ඨපෙත්වා ඔකාසං, රඤ්ඤො අට්ඨංසු භික්ඛවො.
පවිසිත්වා තහිං රාජා, භික්ඛුසඞ්ඝං තථා ඨිතං;
දිස්වා පසන්නචිත්තෙන, වන්දිත්වා හට්ඨමානසො.
ගන්ධමාලාහි පූජෙත්වා, කත්වාන තිපදක්ඛිණං;
මජ්ඣෙ පුණ්ණඝටඨානං, පවිසිත්වා සමඞ්ගලං.
සුවණ්ණඛීලෙ ¶ පටිමුක්කං, පරිබ්භමනදණ්ඩකං;
රාජතෙන කතං සුද්ධං, සුද්ධපීති බලොදයො.
ගාහයිත්වා අමච්චෙන, මණ්ඩිතෙන සුජාතිනා;
අභිමඞ්ගලභූතෙන, භූතභූතිපරායණො.
මහන්තං චෙතියාවට්ටං, කාරෙතුං කතනිච්ඡයො;
භමාපයිතු මාරද්ධො, පරිකම්මිත භූමියං.
සිද්ධත්ථො නාම නාමෙන, මහාථෙරො මහිද්ධිකො;
තථාකරොන්තං රාජානං, දීඝදස්සී නිවාරයි.
‘‘එවං මහන්තං ථූපඤ්ච, අයං රාජා’රභිස්සති;
ථූපෙ අනිට්ඨිතෙයෙව, මරණං අස්ස හෙස්සති.
භවිස්සති මහන්තො ච, ථූපොදුප්පටිසඞ්ඛරො;
ඉති සො නාගතං පස්සං, මහන්තත්තං නිවාරයි.
සඞ්ඝස්ස ච අනුඤ්ඤාය, ථෙරො සම්භාවනායච;
මහන්තං කත්තුකාමො’පි, ගණ්හිත්වා ථෙරභාසිතං.
ථෙරස්ස උපදෙසෙන, තස්ස රාජා අකාරයි;
මජ්ඣිමං චෙතියාවට්ටං, පතිට්ඨාපෙතුමිට්ඨිකා.
සොවණ්ණරජතෙ චෙව, ඝටෙ මජ්ඣෙට්ඨපාපයි;
අට්ඨට්ඨ අට්ඨිතුස්සාහො, පරිවාරිය තෙ පන.
අට්ඨුත්තරසහස්සඤ්ච, ඨපාපෙසි නවෙ ඝටෙ;
අට්ඨුත්තරෙ අට්ඨුත්තරෙ, වත්ථානං තු සතෙ පන.
ඉට්ඨිකාපවරා අට්ඨ, ඨපාපෙසි විසුං විසුං;
සම්මතෙන අමච්චෙන, භූසිතෙන අනෙකධා.
තතො එකං ගාහයිත්වා, නානාමඞ්ගලසඞ්ඛතෙ;
පුරිත්ථිමදිසාභාගෙ, පඨමං මඞ්ගලිත්ථිකං.
පතිට්ඨාපෙසි සක්කච්චං, මනුඤ්ඤෙ ගන්ධකද්දමෙ;
ජාතිසුමන පුප්ඵෙසු, පූජිතෙසු තහිං පන.
අහොසි පුථවීකම්පො, සෙසා සත්තාපි සත්තහි;
පත්තිට්ඨාපෙස’ මච්චෙහි, මඞ්ගලානි ච කාරයි.
එවං ¶ අසාළ්හමාසස්ස, සුක්කපක්ඛෙ’භිසම්මතෙ;
උපොසථෙ පන්නරසෙ, පතිට්ඨාපෙසි ඉට්ඨිකා.
චතුද්දිසං ඨිතෙ තත්ථ, මහාථෙරෙ අනාසවෙ;
වන්දිත්වා පූජයිත්වා ච, සුප්පතිතො කමෙන සො.
පුබ්බුත්තරං දිසං ගන්ත්වා, පියදස්සිං අනාසවං;
වන්දිත්වාන මහාථෙරං, අට්ඨාසි තස්ස සන්තිකෙ.
මඞ්ගලං තත්ථ වඩ්ඪෙන්තො, තස්ස ධම්මමභාසිසො;
ථෙරස්ස දෙසනා තස්ස, ජනස්සා’හොසි සාත්ථිකා.
චත්තාලීසසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු;
චත්තාලීසසහස්සානං, සොතාපත්තිඵලං අහු.
සහස්සං සකදාගාමි, අනාගාමි ච තත්තකා;
සහස්සංයෙව අරහන්තො, තත්ථ’හෙසුං ගිහීජනා.
අට්ඨාරසසහස්සානි, භික්ඛූභික්ඛුනියො පන;
චුද්දසෙව සහස්සානි, අරහත්තෙ පතිට්ඨයුං.
එවම්පපසන්නමතිමා රතනත්තයම්හි,
චාගාමිමුත්තමනසාජනතාහි තෙන;
ලොකත්ථසිද්ධි පරමා භවතීති ඤත්වා,
සද්ධාදිනෙකගුණයොග රතිං කරෙය්යාති.
සුජනප්පසාදසං වෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ථූපාරම්භො නාම
එකූනතිංසතිමො පරිච්ඡෙදො.