📜
චතුචත්තාලීසතිම පරිච්ඡෙද
තිරාජකො
අච්චයෙ ¶ හත්ථදාඨස්ස, අග්ගබොධිකුමාරකො;
කණිට්ඨො රාජිනො ආසි, සිරිසඞ්ඝාදි බොධිකො.
ධම්මරාජා අයං ආසි, සම්මා දස්සනසඤ්ඤුතො;
තස්මා සො පුඤ්ඤකම්මානි, අප්පමෙය්යානි වත්තයි.
නිකායත්තයවාසීනං, භත්තග්ගමවලොකයි;
මහාපාළිඤ්ච වඩ්ඪෙසි, මාඝාතඤ්චෙව කාරයි.
ඨානන්තරඤ්ච දාපෙසි, යථාරහ මනාලයො;
සිපගොත්තාදියොග්ගෙහි, සංගතෙහි ච සංගහි.
යත්ථ කත්ථචි දිස්වාපි, භික්ඛවො සො මහාමති;
සක්කත්වා සොභණාපෙසි, පරිත්තං සාසනොගධං.
ථෙරං සො උපසඞ්කම්ම, නාගසාලනිවාසිනං;
දාඨාසිවං මහාපඤ්ඤං, සීලවන්තං බහුස්සුතං.
සක්කච්ච නං තතො සුත්වා, සම්මාසම්බුද්ධසාසනං;
ධම්මෙ’තීවපසීදිත්වා, සබ්බසන්තිකරො ඉති.
සුත්වා ථෙරියවාදානං, පුබ්බඤාතීනමත්තනො;
පාපානං දුට්ඨචිත්තානං, අපකාරෙ කතෙ බහූ.
විහාරෙ පරිවෙණෙ ච, ජිණ්ණෙපාකතිකෙ අකා;
භොගගාමෙ ච දාපෙසි, තත්ථ තත්ථ බහූදයෙ.
විච්ඡින්නපච්චයෙ චාකා, තදාත්යං කුරිතෙ විය;
දාසකෙපි ච සඞ්ඝස්ස, යථාඨානෙ ඨපාපයි.
පධානඝර මෙතස්ස, ථෙරස්ස’කාසනාමකං;
පටිග්ගහෙත්වා තං සො’පි, සඞ්ඝස්සා’දා මහාමතී.
භොගගාමෙ ච තස්සා’දා, භරත්තාලං කිහිම්බිලං;
කතකඤ්ච තුලාධාරං, අන්ධකාරකමෙව ච.
අන්ධකාරං ¶ අන්තුරෙළිං, බාලවං ද්වාරනායකං;
මහානිකඩ්ඪිකඤ්චෙව, පෙළහාළං තථාපරං.
එතෙ අඤ්ඤෙ ච සො දත්වා, භොගගාමෙ නරිස්සරො;
දාසි ආරාමිකෙ චෙව, අත්තනො කිර ඤාතකෙ.
තථා ද්වින්නං නිකායානං, විහාරෙ මන්දපච්චයෙ;
දිස්වාපි ච සුත්වා වා, භොගගාමෙ බහූ අදා.
බහුනා කින්තුවුත්තෙන, නිකායෙසු’පි තීසු’පි;
අදා ගාමසහස්සං සො, බහුප්පාදං නිරාකුලං.
අනුස්සරන්තො සො තිණ්ණං, රතනානං ගුණෙ වරෙ;
එකාවලිං ගහෙත්වාන, අක්ඛමාල මකා කිර.
එවං සබ්බප්පයොගෙහි, සො’හු ධම්මපරායනො;
සබ්බෙ තමනුසික්ඛන්තා, හෙසු ධම්මකරා නරා.
දමිළො පොත්ථකුට්ඨවො, තස්ස කම්මකරො තදා;
මාටම්බියව්හං කාරෙසි, පධානඝරමබ්භුතං.
බූකකල්ලෙ අම්බවාපිං, තන්තවායිකචාටිකං;
ගාමං නිට්ඨිලවෙට්ඨිඤ්ච, තස්සා’දා සො සදා සකං.
කප්පූරපරිවෙණෙ ච, කුරුන්දපිල්ලකෙ තථා;
මහාරාජඝරෙ චෙව, පාසාදෙ සො’ව කාරයි.
අඤ්ඤත්ථා’දා තයො ගාමෙ, විහාරෙසු මහාධනො;
පොත්ථසාතව්හයො පඤ්ඤො, විහාරෙ ජෙතනාමකෙ.
සෙනාපතිරාජනාමං, පරිවෙණං සමාපයි;
මහාකන්දො ච දමිළො, පරිවෙණං සනාමකං.
චුල්ලපන්ථං තථා එකො, සෙහාලඋපරාජකං;
උපරාජා සකාරෙසි, සඞ්ඝතිස්සො’පි රාජිනො.
අඤ්ඤෙසු බහවො ආසුං, විහාරෙ එවමාදිකෙ;
භස්ස රඤ්ඤො’ නුවත්තන්තා, එවං ධම්මීහි පාණිනො.
පාපං වාපි හි පුඤ්ඤං වා,
පධානොයං කරොති යො;
ලො කො තං තං කරොතෙව,
තං විජනෙය්ය පණ්ඩිතො.
ජෙට්ඨනාමා ¶ මහාපුඤ්ඤා, මහෙසී තස්ස රාජිනො;
ජෙට්ඨාරාමඤ්ච කාරෙසි, භික්ඛූනීනමුපස්සයං.
තස්සා’දාසි ච ද්වෙ ගාමෙ, පක්කපාසාණභූමියං;
තම්බුද්ධං භෙලගාමඤ්ච, ආරාමිකසතං තථා.
අකා මලයරාජාපි, ධාතුගෙහං මහාරහං;
මණ්ඩලගිරිවිහාරම්හි, චෙතියස්ස මහාධනො.
ලොහපාසාදකෙ සො’ව, ඡාදෙසි මජ්ඣකූටකං;
බොධිතිස්සවිහාරඤ්ච, බොධිතස්සො මහායසො.
දීපෙ මණ්ඩලිකා සබ්බෙ, තත්ථ තත්ථ යථාබලං;
විහාරෙ පරිවෙණෙ ච, කාරයිංසු අනප්පකෙ.
තස්ස කාලො නරින්දස්ස, පුඤ්ඤකම්මමයො ඉධ;
අතිවිත්ථාරභීතෙන, සබ්බසො න විචාරිතං.
පුබ්බකොපි කථාමග්ගො, ආකුලො විය භාතිමෙ;
යථාපධානං කථිතං, හෙතූනං උපලක්ඛණං.
අථාපරෙන කාලෙන, පුලත්ථිනගරං ගතො;
වාසං තත්ථෙව කප්පෙසි, කරොන්තො පුඤ්ඤසඤ්චයං.
අතෙකිච්ඡියරොගෙන, සම්ඵුට්ඨො කාලමත්තනො;
මරණස්ස විදිත්වාන, තමාහුයමහාජනං.
ඔවදිත්වාන ධම්මෙන, මරණං සො උපාගමි;
මහාජනො මතෙ තස්මිං, බාළ්හසොකො පරොදිය.
කත්වා ආළහණෙ තස්ස, කිච්චං සබ්බමසෙසතො;
තස්සාළාහණභස්මම්පි, කත්වා භෙසජ්ජමත්තනො.
රාජා භණ්ඩඤ්ච තං සබ්බං, සබ්බඤ්ච බලවාහනං;
සම්මා ආදාය ගොපෙත්වා, නගරං සමුපාගමි.
එවං සොළසමෙ වස්සෙ, රාජා ආසි දිවඞ්ගතො;
පොත්ථකුට්ඨොපි දමිළො, රජ්ජං තස්ස විචාරයි.
උපරාජං ගහෙත්වාන, දාඨාසිවං ඛිපාපයි;
චාරකො විහිතුං සම්මා, රක්ඛාවරණ මාදිසි.
විනා රඤ්ඤා න සක්කාති, මෙදිනිං පරිභුඤ්ජිතුං;
ආනෙත්වා දත්තනාමකං, ධනපිට්ඨප්පධානකං.
උප්පන්නං ¶ රාජවංසම්හි, රජ්ජෙ තං අභිසිඤ්චිය;
තස්ස නාමං ඨපෙත්වාන, සයං සබ්බං විචාරයි.
දන්තො සො ධනපිට්ඨිම්හි, විහාරං සකනාමකං;
කාරයිත්වාන පුඤ්ඤානි, අඤ්ඤානිපි සමාචිනි.
සමකන්තු සො ඨත්වා’ව, වස්සද්වය මහුමතො;
පොත්ථකුට්ඨො මතෙතස්මිං, පුන අඤ්ඤම්පි මාණවං.
හත්ථදාඨං සමාහූය, උණ්හා නගරසම්භවං;
තම්පි රජ්ජෙ භිසිඤ්චිත්වා, යථා පුබ්බං සයංවසී.
කාළදීඝාවිකං කත්වා, පධානඝරකං තථා;
පුඤ්ඤමඤ්ඤං ඡමාසෙහි, සො’පි මච්චුවසං ගතො.
එවං විදිත්වා බහුපද්දවානි;
ධනානි ධඤ්ඤානි ච වාහනානි;
විහාය රජ්ජෙසු රතිංසප්පඤ්ඤා;
මනුඤ්ඤපුඤ්ඤාභිරතා භවෙය්යුං.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
තිරාජකො නාම
චතුචත්තාලීසතිමො පරිච්ඡෙදො.