📜
පඤ්ඤාසතිම පරිච්ඡෙද
ද්විරාජකොනාම
තතො ¶ රජ්ජෙ පතිට්ඨාය, කස්සපො දක්ඛිණං දිසං;
අදා කස්සපනාමස්ස, යුවරාජස්ස ධීමතො.
අග්ගාභිසෙකං දාපෙසි, යුවරාජස්ස ධීතුයා;
රාජකඤ්ඤාය තිස්සාය, භරියායෙ’ව අත්තනො.
යාචකානඤ්ච සිප්පීනං, ආගතානං තතො තතො;
දානං දණ්ඩිස්සරං නාම, සදා දාපෙසි භූපති.
ආදිපාදො මහින්දො සො,
වසන්තො රොහණෙ තදා;
ගහෙතුං රාජිනොරට්ඨ-
මාදාය බලමාගතො.
තං සුත්වා කුපිතො රාජා, බලං පෙසෙසි අත්තනො;
යුජ්ඣිත්වා තං පරාජෙසි, මහින්දො සො මහාභටො.
තතො රාජා නිවත්තෙතුං, පිතරං තස්ස පෙසයි;
කස්සපං යුවරාජං තං, සො ගන්ත්වා පුත්තසන්තිකං.
නානාධම්මකථොපෙතං, වත්වා යුත්තිමනෙකධා;
සඞ්ඝාමතො නිවත්තෙත්වා, පුත්තං සො පුනරාගමි.
ආදිපාදො තු සො පච්ඡා, ඝාතෙත්වා මණ්ඩලාධිපෙ;
කුද්ධෙජනපදෙ දිස්වා, අගමාසි පුරන්තිකං.
භික්ඛුසඞ්ඝො තමානෙත්වා, දස්සෙසි වසුධාධිපං;
දත්වා සො ධීතරං තස්සා, පෙසෙසි පුන රොහණං.
නීහරිත්වාන දුස්සීලෙ, නිකායත්තයවාසීසු;
ගාහාපෙසි නවෙ භික්ඛූ, ආවාසෙ තත්ථ තත්ථ සො.
ද්වයාභිසෙකජාතෙන, ආදිපාදෙන සුනුනා;
මහාවිහාරෙ බොධිම්හි, පංසුං වඩ්ඪෙසි පූජයං.
අකාසි ¶ ච නිකායෙසු, තීසු බිම්බෙ සිලාමයෙ;
සොවණ්ණයෙ රංසිජාලෙ, ඡත්තං චූළාමණිං තථා.
අභයගිරිවිහාරම්හි, පාසාදං සකනාමකං;
කත්වා තත්ථ නිවාසෙත්වා, භික්ඛු ගාමමදාපයි.
මහියඞ්ගණවිහාරස්මිං, ගාමං සො චෙතියස්ස’දා;
සවත්ථං පටිමාභත්තං, සබ්බභික්ඛූන දාපයි.
ථලෙ ජලෙ ච සත්තානං, අදාසි අභයං තදා;
චාරිත්තපුබ්බරාජූනං, පරිපාලෙසි සබ්බදා.
තස්ස සෙනාපති සෙනො, ඉලඞ්ගොරාජවංසජො;
ථෙරියානං අකා’වාසං; ථූපාරාමස්ස පච්ඡතො.
ධම්මාරුචිකභික්ඛූනං, ධම්මාරාමමකාරයි;
තථා සාගලිකානඤ්ච, කස්සපසෙනනාමකං.
හදයුණ්හාභිධානං සො, කත්වා චෙතියපබ්බතෙ;
පරිවෙණං අදාධම්ම-රුචිකානඤ්ච භික්ඛූනං.
ආරාමිකානං භික්ඛූනං, ආරාමෙසු තහිං තහිං;
එකමෙකං කුටිං කත්වා, දාපෙසි ච චමූපති.
රත්තමාලගිරිස්මිං සො, කත්වා රම්මං තරං සුභං;
කුචිං අදා සාසනස්ස, සාමිකානං තපස්සිනං.
මහාවිහාරෙ කාරෙත්වා, පවිවෙණං වරං අදා;
පංසුකූලිකභික්ඛූනං, සමුද්දගිරිනාමකං.
වාසං අරඤ්ඤෙ කාරෙත්වා, අත්තනො වංසනාමකං;
මහාවිහාරෙ භික්ඛූනං, වනෙ නිවාසතං අදා.
විහාරෙසූ ච ජිණ්ණෙසු, නවකම්මමකාරයි;
දාපෙසි අග්ගලං සබ්බ-භික්ඛූනං ජිණ්ණචීවරෙ.
තිස්සාරාමං කරිත්වාන, භික්ඛූනීනමුපස්සයං;
මරිචවට්ටිමහාබොධි, පරිහාරෙ නිවෙසයි.
අනුරාධපුරෙ චෙව, පුලත්ථිනගරෙපි ච;
උපසග්ගරොගනාසාය, වෙජ්ජසාලාපි කාරයි.
අත්තනා කතවාසනං, භොගගාමෙ ච දාපයි;
තථාරාමිකගාමෙ ච, පටිමාභරණඤ්ච සො.
භෙසජ්ජගෙහං ¶ කාරෙසි, නගරෙ තත්ථ තත්ථ සො;
පංසුකූලිකභික්ඛූනං, භත්තං වත්ථඤ්ච දාපයි.
ඛන්ධීකතෙ අමොචෙසි, තිරච්ඡානගතෙ බහූ;
කපණානඤ්ච දාපෙසි, මහාදානං චමූපති.
විචිත්තං බ්යඤ්ජනං භත්තං, යාගුං විවිධඛජ්ජකං;
කත්වා සූකරරූපඤ්ච, ගුළං භික්ඛූනං දාපයි.
එවාමාදීනි පුඤ්ඤානි, කත්වා සෙනාය නායකො;
සෙනො කිත්තින්දුපාදෙහි, සබ්බා ඔභාසයී දිසා.
තස්සෙව ඤාතකො කත්වා, නායකො රක්ඛසව්හයො;
සවාරකම්හි ගාමම්හි, විහාරං සුමනොහරං.
මහාවිහාරවාසීනං, සාරානං පටිපත්තියා;
භික්ඛූනං සො අදා සාධු, ඨපෙත්වා වත්තමුත්තමං.
සෙනො නාම මහාලෙඛො, මහාලෙඛකපබ්බතං;
මහාවිහාරෙ කාරෙසි, භික්ඛූනං වාසමුත්තමං.
චොළරාජාභිධානො, ච, අමච්චො තස්ස රාජිනො;
පරිවෙණං අකාරම්මං, නට්ඨං තං සුප්පතිට්ඨිතං.
රාජා තීසු නිකායෙසු, රූපකම්මමනොරමං;
මණ්ඩපානි විචිත්තානි, වෙජයන්තො පමානි ච.
කාරෙත්වා ධාතුපූජායො, කත්වා ජනමනොහරා;
යථා කම්මං ගතො ඨත්වා, වස්සානි දසසත්ත ච.
ද්වයාභිසෙකසඤ්ජාතො, යුවරාජාථ කස්සපො;
ආසි ලද්ධාභිසෙකො සො, ලංකාරජ්ජෙකමාගතෙ.
සද්ධො ආගතමග්ගොව, සාභිඤ්ඤො විය පඤ්ඤවා;
වත්තා සො මරමන්තිව, චාගවා ධනදො විය.
බහුස්සුතො ධම්මකථී, සබ්බසිප්පවිසාරදො;
යුත්තායුත්තවිචාරාය, නිපුණො නයකොවිදො.
අචලො ඉන්දලීලො’ව, ඨිතො සුගතසාසනෙ;
පරප්පවාදිවාතෙහි, සබ්බෙහි’පි අකම්පියො.
මායාසාඨෙය්යමානාදි, පාපානඤ්ච අගොචරො;
ගුණානං ආකරො සබ්බ-රතනානං වසාගරො.
භූමිචන්දො ¶ නරින්දො සො, වංසෙ ජාතස්ස අත්තනො;
දප්පුළස්සාදීපාදස්ස, යුවරාජපදං අදා.
රජ්ජං දසහි ධම්මෙහි, චතුසඞ්ගහවත්ථූහි;
කරොන්තො පරිපාලෙසි, ලොකං නෙත්තංව අත්තනො.
සො ධෙත්වා සාසනං සබ්බං, ධම්මකම්මෙන සත්ථුනො;
ගහෙත්වා නවකෙ භික්ඛූ, අකාසා’වාසපූරණං.
දුට්ඨගාමණිරාජෙන, කතං මරිචවට්ටිකං;
නට්ඨං විහාරං කාරෙත්වා, නානාආවාස භූසිතං.
ථෙරවංසජභික්ඛූනං, අදා කත්වා මහාමහං;
තෙසං පඤ්චසතානඤ්ච, භොගගාමෙ ච දාපයි.
තත්ථ සො තුසිතෙ රම්මෙ, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතං;
මෙත්තෙය්යං ලොකනාථං තං, දෙසෙන්තං ධම්මමුත්තමං.
දස්සෙන්තො විය ලොකස්ස, විහාරෙ සබ්බසජ්ජිතෙ;
නිසින්නො මණ්ඩපෙ රම්මෙ, නානාරතනභූසිතෙ.
නගරෙහි ච සබ්බෙහි, භික්ඛූහි පරිවාරිතො;
බුද්ධලිලාය ලංකින්දො, අභිධම්ම මභාසයි.
සොණ්ණපට්ටෙ ලිඛාපෙත්වා-භිධම්මපිටකං තදා;
ධම්මසඞ්ගණිකං පොත්ථං, නානාරතන භූසිතං.
කත්වා නගරමජ්ඣම්හි, කාරෙත්වා හෙමමුත්තමං;
තං තත්ථ ඨපයිත්වාන, පරිහාරමදාපයි.
සක්කසෙනාපතිට්ඨානං, දත්වා පුත්තස්ස අත්තනො;
පරිහාරෙ නියොජෙසි, තත්ථ තං ධම්මපොත්ථකෙ.
අනුසංවච්ඡරං රාජා, පුරං දෙවපුරී විය;
විභූසිතාය සෙනාය, සජ්ජෙත්වා පරිවාරිතො.
දෙවරාජාව සොභන්තො, සබ්බාභරණභූසිතො;
හත්ථිඛණ්ඩෙ නිසීදිත්වා, චරන්තො පුරවීථියං.
මහතා පරිහාරෙන, නෙත්වා තං ධම්මසඞ්ගහං;
අත්තනා කාරිතං රම්මං, විහාරං සබ්බසජ්ජිතං.
තත්ථ ධාතුගතෙ රම්මෙ, නානාරතනභූසිතෙ;
මණ්ඩපෙ ධාතුපිඨස්මිං, පතිට්ඨාපිය පූජයි.
ගන්ථාකරපරිවෙණං ¶ , මහාමෙඝවනෙ අකා;
නගරෙ වජ්ජසාලා ච, තෙසං ගාමෙ ච දාපයි.
භණ්ඩිකපරිවෙණඤ්ච, සිලාමෙඝඤ්ච පබ්බතං;
කත්වා’භයගිරිස්මිං සො, තෙසං ගාමමදාපයි.
ජොතිවනවිහාරස්මිං, රාජා ලඞ්කාය නායකො;
භත්තග්ගස්ස අදා ගාමං, තථා’භයගිරිම්හි ච.
දක්ඛිණගිරිනාමස්ස, විහාරස්ස ච දාපයි;
ගාමං කතඤ්ඤුභාවෙන, රාජා පරමධම්මිකො.
සක්කසෙනාපති රම්මං, පරිවෙණං සුමාපිය;
අදාසි සහගාමෙහි, ථෙරියානං සනාමිකං.
භරියා වජිරා තස්ස, තෙසංයෙව අදාපයි;
පරිවෙණං කරිත්වාන, සගාමං සකනාමකං.
උපස්සයං කරිත්වාන, සා එව පදලඤ්ඡනෙ;
භික්ඛූනීනං අදා ථෙර-වංසෙ සබ්බත්ථ පූජිතෙ.
සක්කසෙනාපති මාතා, දෙවා’රඤ්ඤක භික්ඛූනං;
ථෙරවංසප්පදීපානං, අකා’වාසං සනාමකං.
සා එව පටිබිම්බස්ස, සත්ථු මරිචවට්ටියං;
චූළාමණිං පාදජලං, අකා ඡත්තඤ්ච චීවරං.
රාජා රාජාලයෙයෙව, රාජවංසං සනාමකං;
අකාසි පාළිකං නාම, පාසාදං සුමනො හරං.
පූජෙසි රාජිනී නාම, රාජිනො භරියා’පරා;
පට්ටකඤ්චුකපූජාය, හෙමමාලික චෙතියං.
තස්සා පුත්තොසි සිද්ධත්ථො, නාම ඉස්සරියෙ ඨිතො;
සුතො මලයරාජාති, රූපෙන මකරද්ධජො.
රාජා තස්මිං මතෙ කත්වා, සාලං භික්ඛුනමුත්තමං;
දානවට්ටං පට්ඨපෙත්වා, තස්ස පත්තිමදා තදා.
එවං ධම්මෙන කාරෙන්තෙ, රජ්ජං ලඞ්කාදීපෙ තදා;
චොළරාජෙන යුජ්ඣිත්වා, පණ්ඩුරාජා පරාජිතො.
පණ්ණාකාරානි නෙකානි, බලං සන්ධාය පෙසයි;
රාජාලංකිස්සරො සද්ධිං, මන්තෙත්වා සචිවෙහි සො.
සන්නය්හ ¶ බලකායං සො, සක්කසෙනාපතිං සකං;
බලස්ස නායකං කත්වා, මහායිත්ථමුපාගමි.
විජයං පුබ්බරාජූනං, වත්වා වෙලාතටෙ ඨිතො;
උස්සාහං ජනයිත්වාන, නාවං ආරොපයී බලං.
බලකායං සමාදාය, සක්කසෙනාපතිං තදා;
සුඛෙන සාගරං තිණ්ණො, පණ්ඩුදෙසමුපාගමි.
දිස්වා බලඤ්ච තඤ්චෙව, පණ්ඩුරාජා සුමානසො;
එකච්ඡත්තං කරිස්සාමි, ජම්බුදීපන්ති අබ්රවි.
බලද්වයං ගහෙත්වාන, රාජා සො චොළවංසජං;
ජෙතුං අසක්කුණිත්වාන යුද්ධමුජ්ඣිය නික්ඛමි.
යුජ්ඣිස්සාමීති ගන්තාන, සක්කසෙනාපතී පුන;
නිසින්නො උපසග්ගෙන, මතො පාපෙන පණ්ඩුතො.
ලංකිස්සරො බලස්සාපි, තෙන රොගෙන නානසං;
සුත්වා දයාලුභාවෙන, සෙනං ආණාපයී තතො.
සක්ක සෙනාපතිට්ඨානං, තස්ස පුත්තස්ස’දා තදා;
වඩ්ඪෙසි තෙන තං පුත්තං, කත්වා සෙනාය නායකං.
නිකායත්තයවාසීහි, පරිත්තං නගරෙ තදා;
කාරෙත්වා රොගදුබ්බුට්ඨි-භයං නාසෙසි ජන්තුනං.
සාසනස්ස ච ලොකස්ස, සන්තිං කත්වා අනෙකධා;
රාජා සො දසමෙ වස්සෙ, සුඛෙන තිදිවං ගතො.
ලංකාරජ්ජෙපි ඨත්වා කථිතතිපිටකො සබ්බවිජ්ජාපදීපො,
වත්තාවාදී කවී සො සතිධීතිවිසදො දෙසකො භාවකො ච;
පඤ්ඤාසද්ධාදයා වා පරහිතනිරතො ලොකවෙදීවදඤ්ඤූ;
රාජින්දො කස්සපො’යං විය විමලගුණො හොතුලොකොපි සබ්බො.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ද්විරාජකො නාම
පඤ්ඤාසතිමො පරිච්ඡෙදො.