අඤ්ඤ > බ්යාකරණ ගන්ථ-සඞ්ගහො > සුබොධාලඞ්කාරපාඨ

MMR Vol 0

Misc. Paragraph

3. ගුණාවබොධ-තතියපරිච්ඡෙද

අනුසන්ධි

සම්භවන්ති ¶ ගුණා යස්මා, දොසානෙ’ව’මතික්කමෙ;

දස්සෙස්සං තෙ තතො දානි, සද්දෙ සම්භූසයන්ති යෙ.

පසාදො’ජො, මධුරතා, සමතා, සුඛුමාලතා;

සිලෙසො’දරතා, කන්ති, අත්ථබ්යත්ති, සමාධයො.

ගුණෙහෙ’තෙහි සම්පන්නො, බන්ධො කවිමනොහරො;

සම්පාදියති කත්තූනං, කිත්ති මච්චන්තනිම්මලං.

අදූරාහිතසම්බන්ධ, සුභගා යා පදා’වලි;

සුපසිද්ධා’භිධෙය්යා’යං, පසාදං ජනයෙ යථා.

අලඞ්කරොන්තා වදනං, මුනිනො’ධරරංසියො;

සොභන්තෙ’රුණරංසී’ව, සම්පතන්තා’ම්බුජො’දරෙ.

ඔජො සමාසබාහුල්ය, මෙසො ගජ්ජස්ස ජීවිතං;

මුනින්ද මන්ද සඤ්ජාත, හාස චන්දන ලිම්පිතා;

පල්ලවා ධවලා තස්සෙ, වෙකො නා’ධරපල්ලවො.

පදා’භිධෙය්යවිසයං, සමාස බ්යාස සම්භවං;

යං පාරිණත්යං හොතී’හ, සොපි ඔජො’ව තං යථා.

ජොතයිත්වාන සද්ධම්මං, සන්තාරෙත්වා සදෙවකෙ;

ජලිත්වා අග්ගිඛන්ධො’ව, නිබ්බුතො සො සසාවකො.

මත්ථකට්ඨී මතස්සා’පි, රජොභාවං වජන්තු මෙ;

යතො පුඤ්ඤෙන තෙ සෙන්තු, ජින පාද’ම්බුජද්වයෙ.

ඉච්චත්ර ¶ නිච්චප්පණති, ගෙධො සාධු පදිස්සති;

ජායතෙ’යං ගුණො තික්ඛ, පඤ්ඤානමභියොගතො.

මධුරත්තං පදාසත්ති, ර’නුප්පාසවසා ද්විධා;

සියා සමසුති පුබ්බා, වණ්ණා’වුත්ති පරො යථා.

යදා එසො’භිසම්බොධිං, සම්පත්තො මුනිපුඞ්ගවො;

තදා පභුති ධම්මස්ස, ලොකෙ ජාතො මහු’ස්සවො.

මුනින්දමන්දහාසා තෙ, කුන්ද සන්දොහවිබ්භමා;

දිසන්ත මනුධාවන්ති, හසන්තා චන්දකන්තියො.

සබ්බකොමලවණ්ණෙහි, නා’නුප්පාසො පසංසියො;

යථා’යං මාලතීමාලා, ලින ලොලා’ලිමාලිනී.

මුදූහි වා කෙවලෙහි, කෙවලෙහි ඵුටෙහි වා,

මිස්සෙහි වා තිධා හොති, වණ්ණෙහි සමතා යථා.

කොකිලා’ලාපසංවාදී, මුනින්දා’ලාපවිබ්භමො;

හදයඞ්ගමතං යාති, සතං දෙති ච නිබ්බුතිං.

සම්භාවනීයසම්භාවං, භගවන්තං භවන්තගුං;

භවන්තසාධනා’කඞ්ඛී, කො න සම්භාවයෙ විභුං.

ලද්ධචන්දනසංසග්ග, සුගන්ධි මලයා’නිලො;

මන්ද මායාති භීතො’ව, මුනින්දමුඛමාරුතා.

අනිට්ඨුර’ක්ඛර’ප්පායා, සබ්බකොමල නිස්සටා;

කිච්ඡමුච්චාරණා’පෙත, බ්යඤ්ජනා සුඛුමාලතා.

පස්සන්තා රූපවිභවං, සුණන්තා මධුරං ගිරං;

චරන්ති සාධූ[සාධු (සී-ඡන්ධානුරක්ඛණත්ථං)]සම්බුද්ධ, කාලෙ කෙළිපරම්මුඛා.

අලඞ්කාරවිහීනා’පි, සතං සම්මුඛතෙ’දිසී;

ආරොහති විසෙසෙන, රමණීයා ත’දුජ්ජලා.

රොමඤ්ච ¶ පිඤ්ඡ රචනා, සාධු වාදාහිතද්ධනී;

ලළන්ති’මෙ මුනිමෙඝු, ම්මදා සාධු සිඛාවලා.

සුඛුමාලත්ත මත්ථෙ’ව, පදත්ථවිසයම්පි ච;

යථා මතාදිසද්දෙසු, කිත්තිසෙසාදිකිත්තනං.

සිලිට්ඨ පද සංසග්ග, රමණීය ගුණා’ලයො;

සබන්ධගාරවො සො’යං, සිලෙසො නාම තං යථා.

බාලි’න්දුවිබ්භම’ච්ඡෙදි, නඛරා’වලි කන්තිභි;

සා මුනින්දපද’ම්භොජ, කන්ති වො වලිතා’වතං.

උක්කංසවන්තො යොකොචි, ගුණො යදි පතීයතෙ;

උදාරො’යං භවෙ තෙන, සනාථා බන්ධපද්ධති.

පාදම්භොජ රජො ලිත්ත, ගත්තා යෙ තව ගොතම;

අහො! තෙ ජන්තවො යන්ති, සබ්බථා නිරජත්තනං.

එවං ජිනා’නුභාවස්ස, සමුක්කංසො’ත්ර දිස්සති;

පඤ්ඤවා විධිනා’නෙන, චින්තයෙ පර මීදිසං.

උදාරො සොපි විඤ්ඤෙය්යො, යං පසත්ථ විසෙසනං;

යථා කීළාසරො ලීලා, හාසො හෙමඞ්ගදා’දයො.

ලොකිය’ත්ථා’න’තික්කන්තා, කන්තා සබ්බජනානපි;

කන්ති නාමා’තිවුත්තස්ස, වුත්තා සා පරිහාරතො.

සා’යං තදුභයා නෙය්ය, පරිහාරෙ පදස්සිතා;

යථා මරීචිච්චාදි ච, මනොනුරඤ්ජනොච්චාදි.

සභාවා’මලතා ධීර, මුධා පාදනඛෙසු තෙ;

යතො තෙ’වනතා’නන්ත, මොළිච්ඡායා ජහන්ති නො.

‘බන්ධසාරො’ති මඤ්ඤන්ති, යං සමග්ගාපි විඤ්ඤුනො;

දස්සනා’වසරං පත්තො, සමාධි නාම’යං ගුණො.

අඤ්ඤධම්මො තතො’ඤ්ඤත්ථ, ලොකසීමා’නුරොධතො;

සම්මා ආධීයතෙ’ච්චෙ’සො, ‘සමාධී’ති නිරුච්චති.

අපාණෙ ¶ පාණීනං ධම්මො, සම්මා ආධීයතෙ ක්වචි,;

නිරූපෙ රූපයුත්තස්ස, නිරසෙ සරසස්ස, ච.

අද්රවෙ ද්රවයුත්තස්ස, අකත්තරිපි කත්තුතා,;

කඨිනස්සා’සරීරෙ,පි, රූපං තෙසං කමා සියා.

උණ්ණා පුණ්ණි’න්දුනා නාථ! දිවාපි සහ සඞ්ගමා;

විනිද්දා සම්පමොදන්ති, මඤ්ඤෙ කුමුදිනී තව.

දයාරසෙසු මුජ්ජන්තා, ජනා’මතරසෙස්වි’ව;

සුඛිතා හතදොසා තෙ, නාථ! පාද’ම්බුජා’නතා.

මධුරෙපි ගුණෙ ධීර, න’ප්පසීදන්ති යෙ තව;

කීදිසී මනසොවුත්ති, තෙසං ඛාරගුණාන භො’.

සබ්බත්ථසිද්ධ! චූළක, පුටපෙය්යා මහාගුණා;

දිසා සමන්තා ධාවන්ති, කුන්දසොභා ස ලක්ඛණා.

මාරා’රිබලවිස්සට්ඨා, කුණ්ඨා නානාවිධා’යුධා;

ලජ්ජමානා’ඤ්ඤවෙසෙන, ජින! පාදා’නතා තව.

සද්ධම්මරංසිනා භාති, භින්ද මන්දතමං පරං.

වමනු’ග්ගිරනාද්යෙ’තං, ගුණවුත්ය’පරිච්චුතං;

අතිසුන්දර මඤ්ඤං තු, කාමං වින්දති ගාම්මතං.

කන්තීනං වමනබ්යාජා, මුනිපාදනඛා’වලී;

චන්දකන්තී පිවන්තී’ව, නිප්පභං තං කරොන්තියො.

අචිත්තකත්තුකං ¶ රුච්ය [රුච්ච (සී.)], මිච්චෙවං ගුණකම්මතං;

සචිත්තකත්තුකං පෙ’තං, ගුණකම්මං යදු’ත්තමං.

උග්ගිරන්තො’ව සස්නෙහ, රසං ජිනවරො ජනෙ;

භාසන්තො මධුරං ධම්මං, කං න සප්පීණයෙ ජනං.

යො සද්දසත්ථකුසලො කුසලො නිඝණ්ඩු,

ඡන්දොඅලඞ්කතිසු නිච්චකතා’භියොගො;

සො’යං කවිත්තවිකලොපි කවීසු සඞ්ඛ්ය,

මොග්ගය්හ වින්දති හි කිත්ති’ මමන්දරූපං.

ඉති සඞ්ඝරක්ඛිතමහාසාමිවිරචිතෙ සුබොධාලඞ්කාරෙ