📜
2. නාමකණ්ඩ
පුල්ලිඞ්ග
47. ‘‘ජිනවචනයුත්තං ¶ හී’’ති සබ්බත්ථාධිකාරො.
ලිඞ්ගඤ්ච නිපච්චතෙ.
ධාතුප්පච්චයවිභත්තිවජ්ජිතමත්ථයුත්තං සද්දරූපං ලිඞ්ගං නාම, ජිනවචනයොග්ගං ලිඞ්ගං ඉධ ඨපීයති නිප්ඵාදීයති ච.
48. බුද්ධඉති ¶ ඨිතෙ –
තතො ච විභත්තියො.
තස්මා ලිඞ්ගා පරා විභත්තියො හොන්ති. චකාරෙන තාසං එකවචනාදිපඨමාදිසඤ්ඤා ච.
‘‘සි යො අං යො නා හි ස නං ස්මා හි ස නං ස්මිං සූ’’ ති විභත්තියො. සි යො ඉති පඨමා, අං යො ඉති දුතියා, නා හි ඉති තතියා, ස නං ඉති චතුත්ථී, ස්මා හි ඉති පඤ්චමී, ස නං ඉති ඡට්ඨී, ස්මිං සු ඉති සත්තමී.
ලිඞ්ගත්ථෙ පඨමා.
යො ¶ කම්මකත්තාදිවත්තන්තරමප්පත්තො සස්සරූපට්ඨො සුද්ධො, සො ලිඞ්ගත්ථො නාම, තස්සාභිධානමත්තෙ පඨමාවිභත්ති හොති. තස්සාපනියමෙ එකම්හි වත්තබ්බෙ එකවචනං සි, වුච්චතෙ නෙනෙතිවචනං, එකස්සත්ථස්ස වචනං එකවචනං. එවං බහුවචනං.
අතොත්වෙව.
සො.
අකාරන්තා ¶ පරස්ස සිස්ස ඔ හොති.
සරලොපො මාදෙසප්පච්චයාදිම්හි සරලොපෙ තු පකති.
අංආදීසු පරෙසු සරස්ස ලොපො හොති, තස්මිං කතෙ තු ක්වචාදිනා අසවණ්ණෙ පත්තෙ පකති හොති.
නයෙ ¶ පරං යුත්තෙ. එවමුපරි සරලොපාදි. බුද්ධො.
බහුම්හි වත්තබ්බෙ බහුවචනං යො.
අතො වාත්වෙව.
සබ්බයොනීනමාඑ.
අකාරන්තා පරෙසං පඨමදුතියායොනීනං යථාසඞ්ඛ්යං ආඑ වා හොන්ති. බුද්ධා.
වාති කිං. අග්ගයො.
49. ලිඞ්ගත්ථෙ ¶ පඨමාත්වෙව.
ආලපනෙ ච.
අභිමුඛීකරණමාලපනං, තදධිකෙ ලිඞ්ගත්ථෙ පඨමා හොති.
‘‘ආලපනෙ සි ගසඤ්ඤො’’ති සිස්ස ගසඤ්ඤා. ගෙඉත්වෙව.
අකාරා පිතාද්යන්තානමා.
ගෙ පරෙ අකාරො පිතුසත්ථුඅත්තරාජාදීනමන්තො ච ආත්තං යාති.
‘‘ආකාරො වා’’ති ගෙ පරෙ ආකාරස්ස රස්සො වා.
සෙසතො ලොපං ගසීපි.
සො සිං ස්යා ච සඛාතො ගස්සෙවාත්යාදිනිද්දිට්ඨෙහඤ්ඤෙ අවණ්ණිවණ්ණුවණ්ණොකාරන්තා සෙසා, තෙහි පරෙ ගසී ලුප්යන්තෙ. හෙ - බුද්ධ, බුද්ධා. යො - බුද්ධා.
යං ¶ කරොති, තං කම්මං නාම. තත්ථ දුතියා හොති. අංබුද්ධං. යොස්ස එ-බුද්ධෙ.
කත්තරි ච.
යො කරොති, ස කත්තා නාම. තත්ථ තතියා හොති. නා.
අතො නෙන.
අකාරා පරො නා එනං යාති. බුද්ධෙන.
හි.
සුහිස්වකාරො එ.
සුහිසු ¶ පරෙස්වකාරස්ස එ හොති.
ස්මාහිස්මින්නං ම්හාභිම්හි වා.
සබ්බසද්දෙහි පරෙසං ස්මාහිස්මින්නං යථාසඞ්ඛ්යං ම්හාභිම්හිඉච්චෙතෙ වා හොන්ති. බුද්ධෙභි, බුද්ධෙහි.
යෙන ¶ වා කයිරතෙ, තං කරණං නාම. තත්ථ තතියා හොති. සබ්බං කත්තුසමං.
යස්ස දාතුකාමො රොචතෙ, ධාරයතෙ වා, තං සම්පදානං නාම. තත්ථ චතුත්ථී හොති. ස.
අතො වාත්වෙව.
ආය චතුත්ථෙකවචනස්ස තු.
අකාරා පරස්ස චතුත්ථෙකවචනස්ස ආයො වා හොති. බුද්ධාය.
‘‘සාගමො ¶ සෙ’’ති සෙ සකාරාගමො. බුද්ධස්ස. නං.
දීඝන්ත්වෙව.
සුනංහිසු ච.
සුනංහිසු පරෙසු සරාදීනං දීඝො හොති. චසද්දෙන ක්වචි න. බුද්ධානං.
යස්මාදපෙති, භයමාදත්තෙ වා, තදපාදානං නාම, තත්ථ පඤ්චමී හොති. ස්මා.
අතො ආඑත්වෙව.
අකාරා පරෙසං ස්මාස්මින්නං ආඑ වා හොන්ති. බුද්ධා, බුද්ධම්හා, බුද්ධස්මා. බුද්ධෙභි, බුද්ධෙහි.
යස්ස ¶ වා පරිග්ගහො, තං සාමී නාම. තත්ථ ඡට්ඨී හොති. බුද්ධස්ස. බුද්ධානං.
යොධාරො, තමොකාසං නාම. තත්ථ සත්තමී හොති. ස්මිං-බුද්ධෙ, බුද්ධම්හි, බුද්ධස්මිං. සු-බුද්ධෙසු.
බුද්ධො බුද්ධ සුඛං දදාති සරතො බුද්ධං තතො දුක්කරං,
කිං බුද්ධෙන මහිද්ධයොපි මුනයො බුද්ධෙන ජාතාසුඛී;
බුද්ධස්සෙව මනං දදෙ පදමහං බුද්ධා ලභෙය්යාච්චුතං,
බුද්ධස්සිද්ධි න කිං කරෙ භවභවෙ භත්ත්යත්ථු බුද්ධෙ මම.
59. ඉතො ¶ පරං තතියාපඤ්චමීනඤ්ච චතුත්ථීඡට්ඨීනඤ්ච සරූපත්තා පඤ්චමීඡට්ඨියො භීයො උපෙක්ඛන්තෙ.
බ්රහ්මත්තසඛරාජාදිතො ත්වෙව.
ස්යා ච.
බ්රහ්මාදිතො සිස්ස ආ හොති. අත්තා.
‘‘යොනමානො’’ති බ්රහ්මාදිතො යොනං ආනොත්තං. අත්තානො.
61. හෙ - අත්ත, අත්තා. යො, අත්තානො.
62. ‘‘බ්රහ්මත්තසඛරාජාදිතො ¶ අමාන’’න්ති බ්රහ්මාදිතො අංවචනස්ස ආනං වා හොති. අත්තානං, අත්තං. අත්තානො.
63. අත්තෙන, අත්තනා. පක්ඛෙ-ජිනවචනානුරොධෙන එනාභාවො.
‘‘අත්තාන්තො ¶ හිස්මිමනත්තං’’ති හිම්හි අත්තන්තස්ස අනො. අත්තනෙහි. එවං කරණෙ.
64. ‘‘සස්ස නො’’ති නොකාරො. අත්තනො. අත්තානං.
65. අම්හතුම්හන්තු රාජබ්රහ්මත්තසඛ සත්ථුපිතාදීහි ස්මා නාව.
අම්හාදිතො ස්මා නා ඉව හොති. අත්තනා.
66. ‘‘තතො ස්මින්නී’’ති ස්මිනො නි. අත්තනි. ‘‘අනත්ත’’න්ති භාවනිද්දෙසෙන සුම්හි ච අනො. අත්තනෙසු.
67. රාජා ¶ අත්තාව. නා.
සවිභත්තිස්ස රාජස්සෙත්වෙව.
නාම්හි රඤ්ඤා වා.
නාම්හි සවිභත්තිස්ස රාජසද්දස්ස රඤ්ඤා වා හොති. රඤ්ඤා, රාජෙන.
රාජස්ස රාජු සුනංහිසු ච.
සුනං හිසු පරෙසු රාජස්ස රාජු හොති, චකාරෙන ක්වචි න.
‘‘සුනංහිසු ¶ චෙති’’ දීඝෙ - රාජූභි, රාජූහි, රාජෙභි, රාජෙහි.
‘‘රාජස්ස රඤ්ඤො රාජිනො සෙ’’ති සෙ රඤ්ඤො රාජිනො හොන්ති. රඤ්ඤො, රාජිනො.
‘‘රඤ්ඤං නම්හි වා’’ති නම්හි රඤ්ඤං වා. රඤ්ඤං, රාජූනං, රාජානං.
69. ස්මාස්සනාතුල්යත්තා-නාම්හි ¶ රඤ්ඤා වා. රඤ්ඤා, රාජම්හා, රාජස්මා.
70. ‘‘ස්මිම්හි රඤ්ඤෙ රාජිනී’’ති ස්මිම්හි රඤ්ඤෙ රාජිනි හොන්ති. රඤ්ඤෙ, රාජිනි. රාජූසු, රාජෙසු.
සවිභත්තිස්ස න්තුස්සෙත්වෙව.
‘‘ආ සිම්හී’’ති සිම්හි සවිභත්තිස්ස න්තුස්ස ආ. ගුණවා.
යොම්හි පඨමෙත්වෙව.
න්තුස්ස න්තො.
පඨමෙ යොම්හි සවිභත්තිස්ස න්තුස්ස න්තොකාරො හොති. ගුණවන්තො.
සුනංහිසු අත්තංත්වෙව.
න්තුස්සන්තො යොසු ච.
සුනංහිසු, යොසු, චකාරෙන අඤ්ඤෙසුපි පරෙසු න්තුස්සන්තො අත්තං යාති. ගුණවන්තා.
72. සවිභත්තිස්සෙත්යධිකාරො ¶ . අංඉත්වෙව.
අවණ්ණො ච ගෙ.
ගෙ පරෙ සවිභත්තිස්ස න්තුස්ස අංඅආ හොන්ති. හෙගුණවං,ගුණව, ගුණවා. යො - ගුණවන්තො, ගුණවන්තා.
73. අත්තං – ගුණවන්තං. ගුණවන්තෙ.
74. ‘‘තොතිතා ¶ සස්මිං නාස්වී’’ති සවිභත්තිස්ස න්තුස්ස නාම්හි තා, සෙ තොකාරො, ස්මිම්හි ති ච වා. ගුණවතා, ගුණවන්තෙන. ගුණවන්තෙභි, ගුණවන්තෙහි.
‘‘නම්හි තං වා’’ති නම්හි න්තුස්ස තං වා. ගුණවතං, ගුණවන්තානං. ස්මා නාව.
76. ගුණවති, ගුණවන්තෙ, ගුණවන්තම්හි, ගුණවන්තස්මිං, ගුණවන්තෙසු.
‘‘සිම්හි ගච්ඡන්තාදීනං න්තසද්දො අ’’න්ති න්තසද්දස්ස අංවා, සිලොපො. ගච්ඡං, සිස්ස ඔ – ගච්ඡන්තො.
ගච්ඡන්තාදීනං න්තසද්දොත්වෙව.
සෙසෙසුන්තුව.
වුත්තං හිත්වා සෙසෙසු ගච්ඡන්තාදීනං න්තසද්දො න්තු ඉව දට්ඨබ්බො. ගච්ඡන්තො, ගච්ඡන්තාඉච්චාදි.
සෙසං ගුණවන්තුසමං.
78. ගච්ඡන්තාදයො ¶ නාම අන්තප්පච්චයන්තා.
‘‘ඉවණ්ණුවණ්ණා ඣලා’’ති ඉවණ්ණුවණ්ණානං යථාසඞ්ඛ්යං ඣලසඤ්ඤා.
ඣලතො වාත්වෙව.
ඝපතො ච යොනං ලොපො.
ඝපඣලතො යොනං ලොපො වා හොති.
යොසු කතනිකාරලොපෙසු දීඝං.
කතො නිකාරො ලොපො ච යෙසං තෙසු යොසු සරානං දීඝො හොති. අග්ගී. පක්ඛෙ-අත්තන්ත්වෙව.
යො ස්වකතරස්සො ඣො.
යොසු අකතරස්සො ඣො අත්තං යාති. අග්ගයො. තථාලපනෙ.
ඣලපතො අං මො ච බින්දුං යන්ති. අග්ගිං. අග්ගී, අග්ගයො.
81. අග්ගිනා. දීඝෙ-අග්ගීභි, අග්ගීහි.
82. ‘‘ඣලතො සස්ස නො වා’’ති සස්ස නොත්තං වා. අග්ගිනො, අග්ගිස්ස. අග්ගීනං.
83. ‘‘ඣලතො චෙ’’ති ස්මාස්ස නා. අග්ගිනා.
84. අග්ගිම්හි, අග්ගිස්මිං. අග්ගීසු.
85. ආදි අග්ගීව. ස්මිංනො පන ‘‘ආදිතො ඔ චෙ’’ති අං, ඔ ච වා. ආදි, ආදො, ආදිම්හි, ආදිස්මිං. ආදීසු.
86. දණ්ඩී ¶ , සි.
‘‘අඝො රස්ස’’මාදිනා රස්සෙ සම්පත්තෙ ‘‘න සිස්මිමනපුංසකානී’’ති සිම්හි අනපුංසකානං න රස්සො. සිලොපො, දණ්ඩී, යොලොපෙ – දණ්ඩී. පක්ඛෙ –
අඝො රස්සමෙකවචනයොස්වපි ච.
එකවචනයොසු ඣලපා රස්සං යන්ති.
ඣතො කතරස්සාත්වෙව.
යොනං නො.
කතස්සා ඣතො යොනං නොත්තං හොති. දණ්ඩිනො.
87. ‘‘ඣලපා රස්ස’’න්ති ගෙ පරෙ ඣලපානං රස්සො. හෙදණ්ඩි. දණ්ඩී, දණ්ඩිනො.
88. වා ¶ අංඉත්වෙව.
‘‘නං ඣතො කතරස්සා’’ති අංඉච්චස්ස නං වා. දණ්ඩිනං, දණ්ඩිං. දණ්ඩී, දණ්ඩිනො.
89. දණ්ඩිනා. දණ්ඩීභි, දණ්ඩීහි.
90. දණ්ඩිනො, දණ්ඩිස්ස. දණ්ඩීනං.
‘‘ස්මින්නී’’ති ස්මිනො නි. දණ්ඩිනි. දණ්ඩීසු.
වා යොනංත්වෙව.
‘‘ලතො වො කාරො චෙ’’ති ලතො යොනං වොත්තං වා.
අත්තං අකතරස්සොත්වෙව.
වෙවොසු ලො ච.
වෙවොසු අකතරස්සො ලො අත්තං යාති. භික්ඛවො, පක්ඛෙ – යොලොප දීඝා. භික්ඛූ.
‘‘අකතරස්සා ලතො ය්වාලපනස්ස වෙවො’’ති ආලපනෙ යොස්ස වෙවොකාරා, අත්තං. භික්ඛවෙ, භික්ඛවො, භික්ඛූ.
94. භික්ඛුං. භික්ඛවො, භික්ඛූ. සෙසං අග්ගීව.
‘‘ලතො ¶ වොකාරො චෙ’’තීහ කාරග්ගහණෙන යොනං නොත්තං, චකාරෙන ක්වචි වොනොනමභාවොව විසෙසො. ජන්තුනො, ජන්තුයො.
‘‘සත්ථුපිතාදීනමා සිස්මිං සිලොපො චෙ’’ති සත්ථාද්යන්තස්ස ආ, සිලොපො ච. සත්ථා.
සත්ථුපිතාදීනන්ත්යධිකාරො.
අඤ්ඤෙස්වාරත්තං.
සිතොඤ්ඤෙසු සත්ථාද්යන්තස්ස ආරො හොති.
තතො යොනමො තු.
තතො ආරතො යොනං ඔ හොති. සත්ථාරො.
98. සත්ථාරං. සත්ථාරෙ, සත්ථාරො.
99. ‘‘නා ආ’’ති ආරතො නාස්ස ආ. සත්ථාරා. සත්ථාරෙභි, සත්ථාරෙහි.
සෙ ¶ සත්ථාද්යන්තස්ස උ හොති සලොපො ච වා. සත්ථු, සත්ථුනො, සත්ථුස්ස.
‘‘වා නම්හී’’ති නම්හි ආරො වා. සත්ථාරානං.
‘‘සත්ථුනාත්තඤ්චෙ’’ති නම්හි සත්ථාද්යන්තස්ස අත්තං වා. දීඝෙසත්ථානං.
101. ‘‘තතො ස්මිමී’’ති ආරතො ස්මිනො ඉ. ‘‘ආරො රස්සමීකාරෙ’’ති ඉම්හි ආරස්ස රස්සො. සත්ථරි. සත්ථාරෙසු. එවං නත්තාදි.
102. පිතා ¶ සත්ථෙව. ‘‘පිතාදීනමසිම්හී’’ති සිතොඤ්ඤෙසු ආරස්ස රස්සොව විසෙසො. පිතරො.
නම්හි – පිතූනන්තිපි හොති. එවං භාතුප්පභුතයො.
103. අභිභූ. රස්සෙ-අභිභුවො. යොලොපෙඅභිභූ. සෙසං භික්ඛූව, රස්සොව විසෙසො.
104. එවං ¶ සබ්බඤ්ඤූ. පුබ්බෙව යොනං නොකාරො ච. සබ්බඤ්ඤුනො, සබ්බඤ්ඤූ.
ගාවඉත්වෙව.
‘‘යොසු චෙ’’ති ගොසද්දොකාරස්ස ආවො, ‘‘තතො යොනමො තු’’තීහ තුසද්දෙන යොනං ඔ. ගාවො. තථාලපනෙ.
අම්හි පරෙ ගොසද්දොකාරස්ස ආවඅවා හොන්ති, චසද්දෙන හිනංවජ්ජිතෙසු සෙසෙසුපි.
107. ‘‘ආවස්සු වා’’ති අම්හි ආවන්තස්ස උත්තං වා, ගාහ්වං, ගාවං, ගවං. යො-ගාවො. ගාවෙන, ගවෙන. ගොභි, ගොහි.
108. ‘‘ගාව සෙ’’ති සෙ ඔස්ස ආවො. ගාවස්ස, ගවස්ස. ‘‘තතො න’’මාදො චකාරෙන නංඉච්චස්ස අං, ඔස්ස අවො ච. ගවං.
109. ‘‘සුහිනාසු ¶ චෙ’’තීහ චකාරෙන ගොස්ස ගු ච. ද්විත්තෙ-ගුන්නං, ගොනං. ගාවා, ගවා, ගාවම්හා, ගවම්හා, ගාවස්මා, ගවස්මා. ගොභි, ගොහි.
110. ගාවෙ, ගවෙ, ගාවම්හි, ගවම්හි, ගාවස්මිං, ගවස්මිං. ගාවෙසු, ගවෙසු, ගොසු.
පුල්ලිඞ්ගා.
ඉත්ථිලිඞ්ග
111. කඤ්ඤා ¶ . සිලොපො.
‘‘ආ ඝො’’ති ඉත්ථියං ආකාරස්ස ඝසඤ්ඤා. යො ලොපෙ – කඤ්ඤා. පක්ඛෙ – කඤ්ඤායො.
112. ‘‘ඝතෙ චෙ’’ති ගස්ස එ. හෙ-කඤ්ඤෙ. කඤ්ඤා, කඤ්ඤායො.
‘‘ඝතො නාදීන’’න්ති නාදෙකවචනානමායො. කඤ්ඤාය. කඤ්ඤාභි, කඤ්ඤාහි.
ඝපෙහි ස්මිනො යං වා හොති. කඤ්ඤායං, කඤ්ඤාය. කඤ්ඤාසු.
117. රත්ති ¶ , සිලොපො.
‘‘තෙ ඉත්ථිඛ්යා පො’’ති ඉත්ථියමිවණ්ණුවණ්ණානං පසඤ්ඤා. යොලොපදීඝා. රත්තී. පක්ඛෙ – රත්තියො. තථාලපනෙ.
‘‘පතො යා’’ති නාදෙකවචනානං යා. රත්තියා. රත්තීභි, රත්තීහි.
121. රත්තියං, රත්තියා. රත්තීසු.
122. නදී ¶ . සෙසං රත්තීව. අඝත්තා රස්සොව විසෙසො.
124. මාතු, ධීතු, දුහිත්වාදයො පිතෙව.
කඤ්ඤඉති ඨිතෙ –
ඉත්ථියමතො ආපච්චයො.
ඉත්ථියං වත්තමානා අකාරන්තතො ආපච්චයො හොති. සරලොපපකල්යාදි. කඤ්ඤා.
‘‘ධාතුප්පච්චයවිභත්ති වජ්ජිතමත්ථවං ලිඞ්ග’’න්ති වචනතො පච්චයන්තස්සාලිඞ්ගත්තා තද්ධිතාදිසුත්තෙ චකාරෙන නාමමිව කතෙ – ස්යාදි. එවං ඊඉනීසු.
එවං අජා, එළකා, කොකිලා, අස්සා, මූසිකා, බලාකා, මන්දා, ජරාඉච්චාදි.
නදාදිතො වා ඊ.
ඉත්ථියං ¶ නදාදිතො වා අනදාදිතො වා ඊ හොති. නදී, නගරී, කුමාරී, බ්රාහ්මණී, තරුණී, කුක්කුටී, ඉත්ථී ඉච්චාදි.
‘‘මාතුලාදීනමානත්තමීකාරෙ’’ති ¶ ඊම්හි මාතුලාද්යන්තස්ස ආනො. මාතුලානීත්යාදි.
අනදාදිතො වා ඊ. සඛී, හත්ථී.
භවතො භොතො.
ඊම්හි භවන්තස්ස භොතො හොති. භොතී.
127. ‘‘ණ ¶ ව ණිකණෙය්ය ණන්තූහී’’ති ඊ. මානවී, නාවිකී, වෙනතෙය්යී, ගොතමී.
128. ‘‘න්තුස්ස තමීකාරෙ’’ති න්තුස්ස තො වා. ගුණවතී, ගුණවන්තී. ධිතිමතී, ධිතිමන්තී.
න්තස්ස න්තුබ්යපදෙසො. මහතී, මහන්තී.
129. පතිභික්ඛුරාජීකාරන්තෙහි ඉනී.
පත්යාදීහි ¶ ඊකාරන්තෙහි ච ඉත්ථියං ඉනී හොති.
‘‘පතිස්සිනීම්හී’’ති පත්යන්තස්ස අත්තෙ සරලොපාදො තුකාරෙන ලොපාභාවො. ‘‘වා පරො අසරූපා’’ති ඉලොපො, දීඝො ච. ගහපතානී, භික්ඛුනී, රාජිනී, මෙධාවිනී, තපස්සිනී, ධම්මචාරිණී, භයදස්සාවිනී, භුත්තාවිනීත්යාදි.
ඉත්ථිලිඞ්ගා.
නපුංසකලිඞ්ග
130. චිත්ත ¶ , සි.
නපුංසකෙහි අතො නිච්චන්තෙව.
සිං.
අකාරන්තෙති නපුංසකෙහි සිස්ස නිචං අං හොති. චිත්තං.
යොනං නි නපුංසකෙහිත්වෙව.
අතො නිච්චං.
අකාරන්තෙහි න පුංසකෙහි යොනං නිච්චං නි හොති, නිස්ස ආ. චිත්තා. පක්ඛෙ – යොස්වාදිනා දීඝෙ – චිත්තානි.
131. ගලොපෙ – හෙ – චිත්ත. චිත්තා, චිත්තානි.
132. චිත්තං ¶ . නිස්ස එ – චිත්තෙ, චිත්තානි. සෙසං බුද්ධොව.
නා වාත්වෙව.
මනාදිතො ස්මින්නානං ඉආ වා හොන්ති.
ස සරෙ වාගමො.
විභත්යාදෙසෙ සරෙ පරෙ මනාදිතො සාගමො වා හොති. මනසා.
මනාදිතො සස්ස ඔ හොති, චසද්දෙන ස්මාස්ස ආ ච. මනසො, මනසා.
136. මනසි ¶ . සෙසං චිත්තංව.
මනං සිරං උරං තෙජං, රජං ඔජං වයං පයං;
යසං තපං වචං චෙතං, එවමාදි මනොගණො.
138. ගුණවන්තු ¶ , සි.
‘‘අං නපුංසකෙ’’ති සිම්හි සවිභත්තිස්ස න්තුස්ස අං. ගුණවං. න්තුස්ස ත්තෙ – ගුණවන්තානි.
139. යොතොඤ්ඤං පුමෙව. එවං ගච්ඡං.
වාත්වෙව.
‘‘යොනන්නි නපුංසකෙහී’’ති යොනං නි වා. අට්ටීනි. ඣත්තා යොලොපෙ – අට්ඨී. තථාලපනෙ.
141. අට්ඨිං, අට්ඨීනි, අට්ඨී. සෙසං අග්ගීව.
අඝත්තා රස්සො, දණ්ඩි. යොතොඤ්ඤං පුමෙව.
නපුංසකලිඞ්ගා.
පුමිත්ථිලිඞ්ග
144. පුමිත්ථිලිඞ්ගා ¶ – ඝට, කට, යට්ඨි, මුට්ඨි, සින්ධු, රෙණුප්පභුතයො ද්විපද චතුප්පද ජාතිවාචිනො ච.
යථා – ඝටො, ඊපච්චයෙ-ඝටී. එසො යට්ඨි, එසා යට්ඨිච්චාදි.
ද්විපදජාතිවාචිනො යථා – ඛත්තියො. ආපච්චයෙ- ඛත්තියා, සමණො, ඊම්හි-සමණීඉච්චාදි.
චතුප්පදජාතිවාචිනො යථා – ගජො, ආ-ගජා, බ්යග්ඝො, ඊම්හි - බ්යග්ඝීඉච්චාදි.
පුමනපුංසකලිඞ්ග
145. පුමනපුංසකලිඞ්ගා ¶ – ධම්ම, කම්ම, බ්රහ්ම, කුසුම සඞ්ගම, පදුම, අස්සම, විහාර, සරීර, සුවණ්ණ, වණ්ණ, කහාපණ, භවන, භුවන, යොබ්බන, භුසන, ආසන, සයන, ඔදන, ආකාස, උපවාස, මාස, දිවස, රස, ථල, ඵල, රට්ඨ අම්බු, මධ්වාදයො.
ඉත්ථිනපුංසකලිඞ්ග
146. ඉත්ථිනපුංසකලිඞ්ගා – නගර, අච්චිප්පමුඛා.
සබ්බලිඞ්ග
147. සබ්බලිඞ්ගා ¶ – තට පුට පත්ත මණ්ඩල කලසා දයො, නාමීකතා, සබ්බනාමානි ච. යථා – තටො, ඊම්හි – තටී, තටමිච්චාදි.
නාමීකතා යථා – දෙවදත්තො, ආ – දෙවදත්තා දෙවදත්තමිච්චාදි.
සබ්බනාම
148. සබ්බ ¶ , කතර, කතම, උභය, ඉතර, අඤ්ඤ, අඤ්ඤතර, අඤ්ඤතම, පුබ්බ, පර, අපර, දක්ඛිණ, උත්තර, එක, ය, ත, එත, ඉම, අමු, කිං, තුම්හ, අම්හ-ඉති සබ්බනාමානි.
සබ්බො බුද්ධොව. අයං විසෙසො.
යොත්වෙව.
සබ්බනාමකාරතෙ පඨමො.
සබ්බාදීනමකාරතො ¶ පරො පඨමො යො එත්තං යාති සබ්බෙ.
‘‘තයො නෙව ච සබ්බනාමෙහී’’ති නිසෙධා සස්මාස්මින්නං ආය ආ එ න හොන්ති. සබ්බස්ස.
සබ්බතො නං සංසානං.
සබ්බාදිතො නංඉච්චස්ස සංසානං හොන්ති.
අකාරො එඉත්වෙව.
සබ්බනාමානං නම්හි ච.
නම්හි සබ්බාදීනමකාරස්ස එ හොති. සබ්බෙසං, සබ්බෙසානං.
149. ඉත්ථියං ¶ ආ, සබ්බා කඤ්ඤාව. අයං විසෙසො. වාත්වෙව.
ඝපතො ස්මිංසානං සංසා.
ඝපසඤ්ඤාතො සබ්බාදිතො ස්මිංසානං සංසා වා හොන්ති.
‘‘සංසාස්වෙකවචනෙසු චෙ’’ති සාගමො.
ඝො රස්සං.
එකවචනසංසාසු ඝො රස්සං යාති. සබ්බස්සා, සබ්බාය. සබ්බාසං, සබ්බාසානං. සබ්බස්සං, සබ්බායං. සබ්බාසු.
නෙතාහි ස්මිමායයා.
ඝපඤ්ඤාහි සබ්බාදීහි ස්මිනො ආය යා න හොන්ති.
150. නපුංසකෙ ¶ – සබ්බං. සබ්බානි. එවං දුතියා.
සබ්බාදයො නපුංසකෙ තතියාදීසු සකසකපුමසමා. එවං ය - සද්දන්තා.
151. පුබ්බපරාපරෙහි තු ස්මිනො ‘‘යදනුපපන්නා නිපාතනා සිජ්ඣන්තී’’ති අනිත්ථියං එ වා. පුබ්බෙ, පුබ්බස්මිංඉච්චාදි.
එකසද්දො සඞ්ඛ්යාතුල්යඤ්ඤාසහායත්ථො. යදා සඞ්ඛ්යත්ථො, තදෙකවචනො, අඤ්ඤත්ථ සබ්බවචනො ච.
යාදීනමාලපනං නත්ථි.
සිම්හි සං අනපුංසකස්සෙත්වෙව.
එතතෙසං තො.
සිම්හි අනපුංසකානං එතතඉච්චෙතෙසං තකාරස්ස ස හොති. සො.
තස්ස වා නත්තං සබ්බත්ථ.
තිලිඞ්ගෙසු ¶ සබ්බාදීනං තකාරස්ස නො වා හොති. නෙ, තෙ. සෙසං සබ්බසමං, නත්තංව විසෙසො.
153. ඉත්ථියං – සා, නා, නායො, තා, තායොඉච්චාදි.
වාත්වෙව.
තතො සස්ස ස්සාය.
තාඑතාඉමාහි සස්ස ස්සායො වා හොති.
සංසාස්වෙකවචනෙසු ඉඉත්වෙව.
තස්සා වා.
එකවචනසංසාසු තාසද්දස්ස ආ ඉත්තං වා යාති. තිස්සාය, තිස්සා, තස්සා, තාය. තාසං, තාසානං. තිස්සං, තස්සං, තායං. තාසු.
154. නපුංසකෙ ¶ – තංඉච්චාදි.
සංසාස්වෙකවචනෙස්වෙත්වෙව.
එතිමාසමි.
එකවචනසංසාසු එතාඉමානමන්තස්ස ඉ හොති. එතිස්සාය, එතිසා, එතාය. එතාසං, එතාසානං. එතිස්සං, එතස්සං, එතායං. එතාසු. සෙසං සබ්බාව.
‘‘අනපුංසකස්සායං සිම්හී’’ති ඉමස්ස අයං. සිලොපො. අයං, ඉමෙ. ඉමං, ඉමෙ.
‘‘අනිමි නාම්හි චෙ’’ති ඉමස්ස අනො, ඉමි ච. අනෙන, ඉමිනා.
‘‘සබ්බස්සිමස්සෙ වා’’ති සුනංහිසු එවා. එහි, ඉමෙහි. වා ස්මාසස්මිංසංසාස්වත්තන්ත්වෙව.
ඉමසද්දස්ස ච.
සස්මාස්මිංසංසාසු ¶ ඉමස්ස අත්තං වා හොති. අස්ස, ඉමස්ස. එසං, එසානං, ඉමෙසං, ඉමෙසානං. අස්මා, ඉමම්හා, ඉමස්මා. එහි, ඉමෙහි. අස්මිං, ඉමම්හි, ඉමස්මිං. එසු, ඉමෙසු.
අත්තපක්ඛෙ – ‘‘න තිමෙහි කතාකාරෙහී’’ති ස්මාස්මින්නං ම්හාම්හි න සිජ්ඣන්තෙ.
159. ඉත්ථියං – අයං. සෙසං එතාව, සංසාස්වත්තංව විසෙසො.
160. නපුංසකෙ – සවිභත්තිස්ස වාත්වෙව.
‘‘ඉමස්සිදමංසිසු නපුංසකෙ’’ති ඉමස්ස ඉදං වා. ඉදං, ඉමං ඉමෙ, ඉමානි. එවං දුතියා.
161. අමු ¶ , සි.
වා අනපුංසකස්ස සිම්හිත්වෙව.
‘‘අමුස්ස මො සං’’ති මස්ස සො වා, සිලොපො. අසු.
‘‘සබ්බතො කො’’ති සබ්බනාමතො කාගමො. ‘‘සො’’ති ඔ, අමුකො, පක්ඛෙ – අමු. අමූ, අමුයො.
පුබ්බෙව ¶ යොනං වොකාරො න. අමුං. අමූ, අමුයො. සෙසං භික්ඛූව සබ්බාදිකාරියාඤ්ඤත්ර.
162. ඉත්ථියං – අසු. සෙසං යාගුසමං. විසෙසොයං – අමුස්සා, අමුයා. අමූසං, අමූසානං. අමුස්සං, අමුයං. අමූසු.
163. නපුංසකෙ – සවිභත්තිස්ස අංසිසු නපුංසකෙත්වෙව.
‘‘අමුස්සාදුං’’ති අදුං. අදුං. අමූ, අමූනි. එවං දුතියා.
164. ‘‘සෙසෙසු චෙ’’ති සබ්බත්ථ කිස්ස කො. කො, කා, කං ඉච්චාදි. ලිඞ්ගත්තයෙ සබ්බසමො.
165. තුම්හ ¶ , සි, අම්හ, සි.
සවිභත්තිස්ස තුම්හම්හානන්ත්යධිකාරො.
ත්වමහං සිම්හි ච.
සිම්හි සවිභත්තීනං තුම්හම්හානං ත්වං අහං හොන්ති. චසද්දෙන තුම්හස්ස තුවං ච. ත්වං, තුවං, අහං. යො – තුම්හෙ.
‘‘මයං යොම්හි පඨමෙ’’ති අම්හස්ස මයං හොති. මයං.
166. ‘‘තංමමම්හී’’ති අම්හි තං මං හොන්ති.
‘‘තවං මමඤ්ච නවා’’ති අම්හි තවං මමඤ්ච නවා.
‘‘තුම්හස්ස තුවං ත්වමම්හී’’ති තුම්හස්ස තුවං, ත්වඤ්ච. තං, තවං, තුවං, ත්වං, මං, මමං.
ආකන්ත්වෙව.
‘‘වා යොප්පඨමො’’ති දුතියායොස්ස ආකං වා. තුම්හාකං, තුම්හෙ. අම්හාකං, අම්හෙ.
167. ‘‘නාම්හි තයා මයා’’ති නාම්හි තයා මයා හොන්ති. ‘‘තයාතයීනං තකාරො ත්වත්තංවා’’ති තස්ස ත්වො වා. ත්වයා, තයා, මයා. තුම්හෙහි, අම්හෙහි.
168. ‘‘තව ¶ මම සෙ’’ති සෙ තව මම හොන්ති.
‘‘තුය්හං මය්හං චෙ’’ති සෙ තුය්හං මය්හඤ්ච.
‘‘සස්සං’’ති සස්ස අං වා.
‘‘අම්හස්ස මමං සවිභත්තිස්ස සෙ’’ති සෙ අම්හස්ස මමං ච. තව, තුය්හං, තුම්හං, මම, මය්හං, අම්හං, මමං.
‘‘තුම්හම්හෙහි නමාකං’’ති නංවචනස්ස ආකං. තුම්හාකං, අම්හාකං. ස්මානාව.
169. ‘‘තුම්හාම්හානං තයි මයී’’ති ස්මිම්හි තයි මයි හොන්ති. ත්වෙ කතෙ - ත්වයි, තයි, මයි, තුම්හෙසු, අම්හෙසු. ලිඞ්ගත්තයෙ සමං.
පදතො දුතියා චතුත්ථී ඡට්ඨීසු වොනො.
අත්ථජ්ජොතකා වණ්ණා පදං, දුතියා චතුත්ථී ඡට්ඨී බහුවචනෙසු පරෙසු පදස්මා පරෙසං සවිභත්තීනං තුම්හාම්හානං වොනොකාරා නවා හොන්ති.
රක්ඛතු ¶ වො, පස්සතු නො, දදාති වො, දදාහි නො, සද්ධා වො, සත්ථා නො.
නවාති කිං, එසො අම්හාකං සත්ථා.
‘‘තෙමෙකවචනෙසු චෙ’’ති චතුත්ථීඡට්ඨෙකවචනෙසු තෙ මෙ හොන්ති. දදාමි තෙ, දදාහි මෙ, ඉදං තෙ, අයං මෙ.
‘‘නඅම්හී’’ති ¶ අම්හි නිසෙධො. පස්සෙථ තං, අජිනි මං.
‘‘වා තතියෙ චෙ’’ති තතියෙකවචනෙ තෙ මෙ වා හොන්ති. කතං තෙ තයා වා. කතං මෙ මයා වා.
‘‘බහුවචනෙසු වොනො’’ති තතියාබහුවචනෙසු වො නො හොන්ති. බහුවචනෙ පඨමෙ යොම්හි ච. කතං වො, කතං නො, ගාමං වො ගච්ඡෙය්යාථ, ගාමං නො ගච්ඡෙය්යාම.
සඞ්ඛ්යා
එකසද්දො සබ්බනාමෙසු වුත්තො.
173. ද්වාදයො ¶ අට්ඨාරසන්තා බහුවචනන්තා.
සවිභත්තිස්ස, ඉත්ථිපුමනපුංසකසඞ්ඛ්යන්ති චාධිකාරො.
‘‘යොසු ද්වින්නං ද්වෙ චෙ’’ති ද්විස්ස ද්වෙ හොති. ද්වෙ, ද්වෙ, ද්වීභි, ද්වීහි.
නො ච ද්වාදිතො නම්හි.
නම්හි ද්වාදිතො නකාරාගමො හොති. ද්වින්නං, ද්වීසු, ලිඞ්ගත්තයෙ සමං.
174. තිචතුන්නං තිස්සො චතස්සො තයො චත්තාරො තීණි චත්තාරි.
යොසු ඉත්ථිපුමනපුංසකෙසු සවිභත්තීනං තිචතුන්නං තිස්සො චතස්සො ආදයො හොන්ති. තයො, තයො, තීභි, තීහි, තින්නං.
‘‘ඉණ්ණමිණ්ණන්නං තීහි සඞ්ඛ්යාහී’’ති තිසද්දතො නංඉච්චස්ස ඉණ්ණං ඉණ්ණන්නං ච. තිණ්ණං, තිණ්ණන්නං, තීසු.
175. ඉත්ථියං-තිස්සො ¶ , තිස්සො, තීභි, තීහි.
‘‘නො චා’’දො චකාරෙන නම්හි ස්සංආගමො, වග්ගන්තෙතිස්සනං, තීසු.
176. නපුංසකෙ-තීණි, තීණි, තීහි.
‘‘ඔසරෙ චෙ’’තීහ චකාරෙන යොසු උස්ස උරො. ‘‘තතො යොනමොතූ’’තීහ තුකාරෙන යොනං ඔ. චතුරො. එවං දුතියා. චතූහි, චතුන්නං, චතූසු.
178. ඉත්ථියං ¶ , චතස්සො, චතස්සො, චතූහි. පුබ්බෙව ස්සංආගමො. යදාදිනා උස්ස අත්තං. චතස්සන්නං, චතූසු.
179. නපුංසකෙ, චත්තාරි, චත්තාරි.
180. ‘‘පඤ්චාදීන මකාරො’’ති යොසු සවිභත්තිස්ස පඤ්චාද්යන්තස්ස අත්තං. පඤ්ච, පඤ්ච.
‘‘පඤ්චාදීන මත්තං’’ති සුනංහිසු පඤ්චාද්යන්තස්ස අත්තං. එදීඝානමපවාදොයං. පඤ්චහි, පඤ්චන්නං, පඤ්චසු. ලිඞ්ගත්තයෙ සමං.
181. එවං ඡ සත්ත අට්ඨ නව දසාදයො අට්ඨාරසන්තා.
182. වීසත්යාදයො ¶ ආනවුතියා ඉත්ථිලිඞ්ගා එකවචනන්තා, වීසති රත්තීව. එවං තිංසති.
චත්තාලීසං පඤ්ඤාසං සද්දෙහි පරාසං සබ්බාසං විභත්තීනං ‘‘සබ්බාසමා’’දොතීහ ආදිසද්දෙන ලොපො, සට්ඨි වීසතී ව. එවං සත්තති අසීති නවුති.
සතං නපුංසකමෙකවචනන්තං. එවං සහස්සාදි.
කොටි වීසතීව.
183. රාසිභෙදෙ ¶ තු සබ්බත්ථ බහුවචනම්පි. යථා-ද්වෙවීසතියො බුද්ධදන්තා. තිස්සො වීසතියො දිනඝටිකා. එවමඤ්ඤත්ර.
එසෙසො එතන්තිප්පසිද්ධි, ලොකස්ස හොති යත්ථත්ථෙසු.
ථීපුමනපුංසකානිත්යුච්චන්තෙ, තානිමානි ලොකෙනාත්ථා.
අලිඞ්ග
ක්වචි තො පඤ්චම්යත්ථෙ.
ලිඞ්ගතො පඤ්චම්යත්ථෙ ක්වචි තොප්පච්චයො හොති.
‘‘ත්වාදයො විභත්තිසඤ්ඤායො’’ති තොප්පභුතිදාන්යන්තානං විභත්තිසඤ්ඤා. තස්මා තදන්තානම්පි විභත්යන්තත්තා පදත්තං සිද්ධන්ති න පුන විභත්ති. චොරස්මා චොරතො. එවං පිතිතො, එත්ථ ‘‘පිතාදීන මසිම්හි’’ ත්යත්රාසිම්හිග්ගහණෙන තොම්හි පිතාදීනං උස්ස ඉ.
ඉමස්සි ථන්දානිහතොධෙසු ච.
ථංආදීසු පරෙසු ඉමස්ස ඉ හොති. ඉතො.
‘‘සබ්බස්සෙතස්සාකාරො වා’’ති තොථෙස්වෙතස්ස අත්තං වා, අතො, එත්තො. පක්ඛෙ- ‘‘සරලොපා’’දිනා අකාරලොපො.
‘‘ත්රතොථෙසු ¶ චෙ’’ති කිස්ස කු. කුතො.
‘‘ක්වචි තො’’ති සුත්තද්විධාකරණෙන සත්තම්යත්ථෙ ච තො හොති, ආදිස්මිං, ආදිතො.
185. ‘‘ත්රථ ¶ සත්තමියා සබ්බනාමෙහී’’ති සත්තම්යත්ථෙ ත්රථප්පච්චයා හොන්ති. සබ්බස්මිං, සබ්බත්ර, සබ්බත්ථ, ද්විත්තං. එවං අත්ර, අත්ථ. එත්ථ ‘‘ත්රෙ නිච්ච’’න්ති පුබ්බෙ එතස්ස අ. කුත්ර, කුත්ථ.
‘‘සෙසෙසු චෙ’’ති කාදෙසෙ-කත්ථ.
186. ‘‘කිස්මා වො චෙ’’ති වප්පච්චයො. ‘‘කිස්ස ක වෙචෙ’’ති කො, කකාරාකාරලොපො. ක්ව.
187. ‘‘හිං හං හිඤ්චන’’න්ති කස්මා හිං ආදිපච්චයා. ‘‘කු හිං හංසු චෙ’’ති කිස්ස කු. චකාරෙන හිඤ්චනං දාචනංසු ච. කුහිං, කුහං, කුහිඤ්චනං.
188. ‘‘තම්හා චෙ’’ති හිංහං. තහිං, තහං.
190. ‘‘ඉමස්මා ¶ හධා චෙ’’ති හධා. ඉහ, ඉධ.
191. ‘‘සබ්බතො ධී’’ති ධි. සබ්බධි.
‘‘කිංසබ්බඤ්ඤෙකයකුහි දාදාචන’’න්ති කිං ආදිතො දා, දාචනං ච. කස්මිං කාලෙ කදා, කුදාචනං.
‘‘සබ්බස්ස සො දාම්හි වා’’ති සබ්බස්ස සො වා. සදා, සබ්බදා.
193. ‘‘තම්හා දානි චෙ’’ති දානි, දා ච. තදානි, තදා.
194. යදාදිනා ඉමසද්දා, සමානාපරෙහි ච යථාසඞ්ඛ්යං ජ්ජ ජ්ජුප්පච්චයා, ඉම, සමානානං අ, සා ච. අජ්ජ, සජ්ජු, අපරජ්ජු.
195. ‘‘ඉමස්මා ¶ රහිධුනාදානි චෙ’’ති රහ්යාදිප්පච්චයා. ‘‘එත රහිම්හී’’ති ඉමස්ස එතො. එතරහි.
‘‘අ ධුනාම්හි චෙ’’ති ඉමස්ස අ. අධුනා, ඉදානි.
සබ්බාසමාවුසොපසග්ගනිපාතාදීහි ච.
එතෙහි පරා සබ්බා විභත්තී ලුප්යන්තෙ. ත්වං ආවුසො, තුම්හෙ ආවුසො.
උපසග්ගනිපාත
ප ¶ පරා නි නී උ දු සං වි අව අනු පරි අධි අභි පති සු ආ අති අපි අප උප එතෙ වීසත්යුපසග්ගා.
ච න ව වා මා හි ධි චි කු තු නු චෙ රෙ හෙ ස්වෙ වෙ වො ඛො නො තො යං නං තං කිං හන්ද කිර එව කීව යාව තාව වත වථ අථ අඞ්ග ඉඞ්ඝ තග්ඝ ආම නාම නූන පුන පන ආහ සහ සක්කා ලබ්භා හෙට්ඨා ආරා දූරා දිවා නවා විනා නානා අද්ධා මුධා මිච්ඡා පච්ඡා ආවි සක්ඛි සච්චි සච්ඡි බහි යදි ඉති කින්ති අත්ථි සොත්ථි ඛලු නනු කිමු අස්සු යග්ඝෙ සචෙ හවෙ සුවෙ අරෙ පුරෙ නමො තිරො අධො අථො අහො රහො හීයො භීයො අන්තො පාතො සුදං කල්ලං එවං ධුවං අලං හලං සයං සායං සමං සාමං කාමං පාරං ඔරං චිරං හුරං අහං සහං උච්චං නීචං සකිං සද්ධිං, අථවා අන්තරා ආරකා බාහිරා බහිද්ධා යාවතා තාවතා සමන්තා සාමන්තා ආමන්තා සම්මුඛා චරහි තරහි සම්පති ආයති උපරි යාවදෙ තාවදෙ තිරියං සනිකං සසක්කං එත්තාවතා පරම්මුඛා කිත්තාවතා එතරහි අඤ්ඤදත්ථු සෙය්යථිදං අප්පෙවනාම භීයොසොමත්තාය ඉච්චාදයො නිපාතා.
198. සදිසා ¶ යෙ තිලිඞ්ගෙසු, සබ්බාසු ච විභත්තීසු.
වචනෙසු ච සබ්බෙසු, තෙ නිපාතාති කිත්තිතා.
යථා ¶ – උච්චං රුක්ඛො, ලතා, ඝරං වා, උච්චං රුක්ඛො. හෙ රුක්ඛ, රුක්ඛං, රුක්ඛෙන, රුක්ඛස්ස, රුක්ඛස්මා, රුක්ඛෙ වා ඉච්චාදි. උච්චං රුක්ඛො, රුක්ඛා වා ඉච්චාදි. එවං ලතා, ඝරානි.
උභයෙසු විභත්යත්ත -
ක්රියදෙස සමය දිසාගුණත්ථෙහි;
සබ්බාපි යථායොගං,
විභත්තියොඤ්ඤෙහි තුප්පඨමා.
තං යථා – අධිඅන්තොසද්දෙහි සත්තමී. සයංසද්දා තතියා, ඡට්ඨී ච. නමොසද්දා පඨමා, දුතියා ච. පාරංසද්දා සත්තමී. දිවාසද්දා පඨමා, දුතියා, සත්තමී ච. හෙට්ඨාසද්දා සත්තමී. උච්චංසද්දා සබ්බාපි. පසද්දා ච චසද්දා ච පඨමා, හෙසද්දා ආලපනෙ පඨමා. තථාඤ්ඤෙහිපි.
200. උපසග්ගා ¶ සබ්බෙපි සද්දන්තරෙන සහ පයුජ්ජන්තෙ. නිපාතා තු කෙචි විසුම්පි. යථා – පහාරො, පහරති, සා ච සො ච භාසති වා කරොති වා, සොත්ථිත්යාදි.
201. එකෙකලිඞ්ගං ¶ ද්විලිඞ්ගං, තිලිඞ්ගං චාප්යලිඞ්ගිකං.
චතුධෙති නාමං නාමං, නමත්යත්ථන්ති කිත්තිතං.
නාමිකං.