අඤ්ඤ > සඞ්ගායන-පුච්ඡ විස්සජ්ජනා > මජ්ඣිමනිකාය (පු-වි)

විස්සජ්ජනා – උක්කට්ඨායං භන්තෙ පඤ්චසතෙ බ්රාහ්මණකුලා පබ්බජිතෙ ආරබ්භ භාසිතං, පඤ්චසතා භන්තෙ බ්රාහ්මණකුලා පබ්බජිතා ¶ භික්ඛූ පරියත්තිං නිස්සාය මානං උප්පාදෙසුං, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – තං පනාවුසො සුත්තං භගවතා කතිහි වාරෙහි කතිහි ච අන්තොගධපදෙහි විභජිත්වා භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – තං ¶ පන භන්තෙ මූලපරියායසුත්තං භගවතා අට්ඨහි ච වාරෙහි චතුවීසතියා ච අන්තොගධපදෙහි විභජිත්වා දෙසිතං.

පුච්ඡා – දුතියං පනාවුසො සබ්බාසවසුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සබ්බාසවසුත්තං පන භන්තෙ භගවතා සාවත්ථියං සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – තත්ථාවුසො ¶ භගවතා ආසවා කතිහි පකාරෙහි විභජිත්වා දස්සිතා.

විස්සජ්ජනා – සත්තහි භන්තෙ පකාරෙහි විභජිත්වා ආසවා භගවතා පකාසිතා.

පුච්ඡා – ධම්මදායාදසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං, භගවතො ච භන්තෙ භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච තදා මහාලාභසක්කාරො උදපාදි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – තත්ථාවුසො ¶ ද්වෙ අනුසන්ධයො, තෙසු පඨමෙ අනුසන්ධිම්හි කථං භගවතා භික්ඛූනං ඔවාදො දින්නො.

විස්සජ්ජනා – පඨමෙ භන්තෙ අනුසන්ධිම්හි ධම්මදායාදා මෙ භික්ඛවෙ භවථ මා ආමිසදායාදා, අත්ථි මෙ තුම්හෙසු අනුකම්පා, කින්ති මෙ සාවකා ධම්මදායාදා භවෙය්යුං නො ආමිසදායාදාති එවමාදිනා භගවතා භික්ඛූනං ඔවාදො දින්නො.

ධම්මදායාදා ¶ මෙ භික්ඛවෙ භවථ මා ආමිසදායාදා, අත්ථි මෙ තුම්හෙසු අනුකම්පා කින්ති මෙ සාවකා ධම්මදායාදා භවෙය්යුං, නො ආමිසදායාදා.

පුච්ඡා – දුතියෙ ¶ පනාවුසො අනුසන්ධිම්හි ආයස්මතා සාරිපුත්තත්ථෙරෙන ධම්මසෙනාපතිනා කීදිසී ධම්මදෙසනා විභජිත්වා පකාසිතා.

විස්සජ්ජනා – දුතියෙ පන භන්තෙ අනුසන්ධිම්හි ආයස්මතා සාරිපුත්තත්ථෙරෙන ධම්මසෙනාපතිනා සත්ථු පවිවිත්තස්ස විහරතො සාවකානං විවෙකං අනනුසික්ඛතං තීහි ඨානෙහි ගාරයුතං, අනුසික්ඛන්තානඤ්ච තීහි ඨානෙහි පාසංසතං, සොළස ච පාපකෙ ධම්මෙ තෙසඤ්ච පහානාය මජ්ඣිමා පටිපදා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – භයභෙරවසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ජාණුස්සොණිං බ්රාහ්මණං ආරබ්භ භාසිතං, ජාණුස්සොණි භන්තෙ බ්රාහ්මණො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘යෙ මෙ භො ගොතම කුලපුත්තා භවන්තං ගොතමං උද්දිස්ස සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා, භවං තෙසං ගොතමො පුබ්බඞ්ගමො, භවං

තෙසං ¶ ගොතමො බහුකාරො, භවං තෙසං ගොතමො සමාදපෙතා, භොතො ච පන ගොතමස්ස සා ජනතා දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජතී’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – අනඞ්ගණසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කෙන භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ ආයස්මතා සාරිපුත්තත්ථෙරෙන ධම්මසෙනාපතිනා භාසිතං.

පුච්ඡා – ආකඞ්ඛෙය්යසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – වත්ථසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – සල්ලෙඛසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ආයස්මන්තං මහාචුන්දං ආරබ්භ භාසිතං, ආයස්මා මහාචුන්දො භන්තෙ භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘යා ඉමා භන්තෙ අනෙකවිහිතා දිට්ඨියො ලොකෙ උප්පජ්ජන්ති, අත්තවාදපටිසංයුත්තා වා ලොකවාදපටිසංයුත්තා වා, ආදිමෙව නු ඛො භන්තෙ භික්ඛුනො මනසිකරොතො එවමෙතාසං දිට්ඨීනං පහානං හොති, එවමෙතාසං දිට්ඨීනං පටිනිස්සග්ගො හොතී’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – තත්ථ ¶ ච ආවුසො කති පරියායා කති ච අන්තොගධපදානි භගවතා විභජිත්වා පකාසිතානි.

විස්සජ්ජනා – තත්ථ භන්තෙ පඤ්ච පරියායා චතුචත්තාලීස ච අන්තොගධපදානි භගවතා විත්ථාරෙන භාසිතානි.

පුච්ඡා – සම්මාදිට්ඨිසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කෙන භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – භගවතො භන්තෙ වචනං අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස.

විස්සජ්ජනා – පරම්පරාය භන්තෙ ආභතං.

පුච්ඡා – මහාසතිපට්ඨානසුත්තං ¶ පනාවුසො යොගාවචරානං බහුපකාරත්තා දීඝනිකායෙ ච ඉධ චාති ද්වීසු නිකායෙසු පොරාණකෙහි සංගීතිකාරෙහි ද්වික්ඛත්තුං සංගායිත්වා විත්ථාරෙන පතිට්ඨාපිතං, තං අම්හෙහි දීඝනිකායෙ යථානුප්පත්තවසෙන පුච්ඡිතඤ්ච විස්සජ්ජිතඤ්ච. තථාපි යොගාවචරානං බහුපකාරත්තායෙව තං ¶ ඉදානිපි යථානුප්පත්තවසෙන පුන පුච්ඡිස්සාමි, තං පනෙතං ආවුසො මහාසතිපට්ඨානසුත්තං භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – කුරූසු භන්තෙ කම්මාසධම්මෙ නාම කුරූනං නිගමෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ ආනාපානස්සති කායානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා පකාසිතා.

විස්සජ්ජනා – ඉධ භික්ඛවෙ භික්ඛු අරඤ්ඤගතො වා රුක්ඛමූලගතො වා සුඤ්ඤාගාරගතො වා නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා සො සතොව අස්සසති, සතොව පස්සසති, දීඝං වා අස්සසන්තො ‘දීඝං අස්සසාමී’ති පජානාති, දීඝං වා පස්සසන්තො ‘දීඝං පස්සසාමී’ති පජානාති, එවමාදිනා භන්තෙ තත්ථ ආනාපානස්සති කායානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ ඉරියාපථකායානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා පකාසිතා.

විස්සජ්ජනා – පුන චපරං භික්ඛවෙ භික්ඛු ගච්ඡන්තො වා ගච්ඡාමීති පජානාති, ඨිතො වා ඨිතොම්හීති පජානාති, නිසින්නො වා නිසින්නොම්හීති පජානාති, සයානො වා සයානොම්හීති පජානාති, එවමාදිනා භන්තෙ භගවතා ඉරියාපථකායානුපස්සනා භාවනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ සම්පජඤ්ඤකායානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා පකාසිතා.

විස්සජ්ජනා – පුන චපරං භික්ඛවෙ භික්ඛු අභික්කන්තෙ පටික්කන්තෙ සම්පජානකාරී හොති, ආලොකිතෙ විලොකිතෙ සම්පජානකාරී හොති, සමිඤ්ජිතෙ පසාරිතෙ සම්පජානකාරී හොති, සඞ්ඝාටිපත්තචීවරධාරණෙ සම්පජානකාරී හොති, අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ සම්පජානකාරී හොති, උච්චාරපස්සාවකම්මෙ සම්පජානකාරී හොති, ගතෙ ඨිතෙ නිසින්නෙ සුත්තෙ ජාගරිතෙ භාසිතෙ තුණ්හීභාවෙ සම්පජානකාරී හොති, එවමාදිනා භන්තෙ භගවතා තත්ථ සම්පජඤ්ඤකායානුපස්සනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ පටිකූලමනසිකාරකායානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා පකාසිතා.

විස්සජ්ජනා – පුන චපරං භික්ඛවෙ භික්ඛු ඉමමෙව කායං උද්ධං පාදතලා අධො කෙසමත්ථකා තචපරියන්තං පූරං නානප්පකාරස්ස අසුචිනො පච්චවෙක්ඛති අත්ථි ඉමස්මිං කායෙ කෙසාලොමා නඛා දන්තා තචො එවමාදිනා භන්තෙ තත්ථ භගවතා පටිකූලමනසිකාරකායානුපස්සනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ ධාතුමනසිකාරකායානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා පකාසිතා.

විස්සජ්ජනා – පුන චපරං භික්ඛවෙ භික්ඛු ඉමමෙව කායං යථාඨිතං යථාපණිහිතං ධාතුසො පච්චවෙක්ඛති අත්ථි ඉමස්මිං කායෙ පථවීධාතු ආපොධාතු තෙජොධාතු වායොධාතු එවමාදිනා භන්තෙ භගවතා ධාතුමනසිකාරකායානුපස්සනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ නව සිවථිකකායානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා පකාසිතා.

විස්සජ්ජනා – පුන චපරං භික්ඛවෙ භික්ඛු සෙය්යථාපි පස්සෙය්ය සරීරං සිවථිකාය ඡඩ්ඩිතං එකාහමතං වා ද්වීහමතං වා තීහමතං වා උද්ධුමාතකං විනීලකං විපුබ්බකජාතං සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති ‘‘අයම්පි ඛො කායො එවංධම්මො එවංභාවී එවංඅනතීතො’’ති එවමාදිනා භන්තෙ තත්ථ භගවතා නව සිවථිකකායානුපස්සනා භාවනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ වෙදනානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා දෙසිතා.

විස්සජ්ජනා – ඉධ භික්ඛවෙ භික්ඛු සුඛං වා වෙදනං වෙදයමානො ‘‘සුඛං වෙදනං වෙදයාමී’’ති පජානාති, දුක්ඛං වා වෙදනං වෙදයමානො ‘‘දුක්ඛ වෙදනං වෙදයාමී’’ති පජානාති, අදුක්ඛමසුඛං වා වෙදනං වෙදයමානො ‘‘අදුක්ඛමසුඛං වෙදනං වෙදයාමී’’ති පජානාති, එවමාදිනා භන්තෙ තත්ථ භගවතා වෙදනානුපස්සනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ චිත්තානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා දෙසිතා.

විස්සජ්ජනා – ඉධ භික්ඛවෙ භික්ඛු සරාගං වා චිත්තං ‘‘සරාගං චිත්ත’’න්ති පජානාති, වීතරාගං වා චිත්තං ‘‘වීතරාගං චිත්ත’’න්ති පජානාති, සදොසං වා වීතදොසං වා සමොහං වා වීතමොහං වා සංඛිත්තං වා චිත්තං ‘‘සංඛිත්තං චිත්ත’’න්ති පජානාති, වික්ඛිත්තං වා චිත්තං ‘‘වික්ඛිත්තං චිත්ත’’න්ති පජානාති, එවමාදිනා තත්ථ භගවතා චිත්තානුපස්සනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ ධම්මානුපස්සනා භගවතා විභජිත්වා දෙසිතා, තං සඞ්ඛෙපමත්තෙනෙව විස්සජ්ජෙහි.

විස්සජ්ජනා – ඉධ භික්ඛවෙ භික්ඛු ධම්මෙසු ධම්මානුපස්සී විහරති, පඤ්චසු නීවරණෙසු එවමාදිනා භන්තෙ තත්ථ භගවතා පඤ්චහි පබ්බෙහි ධම්මානුපස්සනා විභජිත්වා පකාසිතා.

පුච්ඡා – චූළනසීහනාදසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ පරිහීනලාභසක්කාරෙ නානාතිත්ථියෙ ආරබ්භ භාසිතං, නානාතිත්ථියා භන්තෙ පරිහීනලාභසක්කාරා තෙසු තෙසු ඨානෙසු පරිදෙවිංසු, චතස්සො ච භන්තෙ පරිසා භගවතො එකමත්ථං ආරොචෙසුං, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන මහාසීහනාදසුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – වෙසාලියං භන්තෙ සුනක්ඛත්තං ලිච්ඡවිපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං, සනුක්ඛත්තො භන්තෙ ලිච්ඡවිපුත්තො අචිරපක්කන්තො හොති ඉමස්මා ධම්මවිනයා, සො වෙසාලියං පරිසති එවං වාචං භාසති ¶ ‘‘නත්ථි සමණස්ස ගොතමස්ස උත්තරිමනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසො, තක්කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයං පටිභානං. යස්ස ච ඛ්වාස්ස අත්ථාය ධම්මො දෙසිතො, සො නිය්යාති තක්කරස්ස සම්මා දුක්ඛක්ඛයායා’’ති, එතමත්ථං භන්තෙ ආයස්මා සාරිපුත්තො භගවතො ආරොචෙසි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – කති ¶ පනාවුසො තත්ථ භගවතා තථාගතස්ස තථාගතබලානි විභජිත්වා පකාසිතානි, යෙහි බලෙහි සමන්නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්රහ්මචක්කං පවත්තෙති.

විස්සජ්ජනා – දස භන්තෙ තථාගතස්ස තථාගතබලානි භගවතා විභජිත්වා පකාසිතානි, යෙහි බලෙහි සමන්නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්රහ්මචක්කං පවත්තෙති.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ භගවතා චතුවෙරජ්ජඤාණානි විභජිත්වා පකාසිතානි, යෙහි වෙසාරජ්ජෙහි සමන්නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්රහ්මචක්කං පවත්තෙති.

විස්සජ්ජනා – ඛීණාසවස්ස තෙ පටිජානතො ඉමෙ ආසවා අපරික්ඛීණාති තත්ර වත මං සමණො වා බ්රාහ්මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්රහ්මා වා කොචි වා ලොකස්මිං සහධම්මෙන පටිචොදෙස්සතීති නිමිත්තමෙතං සාරිපුත්ත න සමනුපස්සාමි, එතමහං සාරිපුත්ත නිමිත්තං අසමනුපස්සන්තො ඛෙමප්පත්තො අභයප්පත්තො වෙසාරජ්ජප්පත්තො විහරාමි. එවමාදිනා භන්තෙ තත්ථ චතුවෙසාරජ්ජඤාණානි භගවතා විත්ථාරෙන විභජිත්වා පකාසිතානි.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ භගවතා පඤ්චගතිපරිච්ඡෙදඤාණං විභජිත්වා පකාසිතං.

විස්සජ්ජනා – පඤ්ච ඛො ඉමා සාරිපුත්ත ගතියො, කතමා පඤ්ච, නිරයො තිරච්ඡානයොනි පෙත්තිවිසයො මනුස්සා දෙවා, එවමාදිනා භන්තෙ භගවතා තත්ථ පඤ්චගතිපරිච්ඡෙදකඤාණං විභජිත්වා පකාසිතං.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ තථාගතො අත්තනො පඤ්ඤාවෙය්යත්තියා අපරිහානිං පකාසෙසි.

විස්සජ්ජනා – සන්ති ඛො පන සාරිපුත්ත එකෙ සමණබ්රාහ්මණා එවංවාදිනො එවංදිට්ඨිනො යාවදෙවායං භවං පුරිසො දහරො හොති, එවමාදිනා භන්තෙ තත්ථ තථාගතො අත්තනො පඤ්ඤාවෙය්යත්තියා අපරිහානිං පකාසෙසි.

පුච්ඡා – මහාදුක්ඛක්ඛන්ධසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ අඤ්ඤතිත්ථියෙ ආරබ්භ භාසිතං, සම්බහුලා භන්තෙ අඤ්ඤතිත්ථියා භික්ඛූ එතදවොචුං ‘‘සමණො ආවුසො ගොතමො කාමානං පරිඤ්ඤං පඤ්ඤපෙති, මයම්පි කාමානං පරිඤ්ඤං පඤ්ඤපෙම, සමණො ආවුසො ගොතමො රූපානං ¶ වෙදනානං පරිඤ්ඤං පඤ්ඤපෙති, මයම්පි රූපානං වෙදනානං පරිඤ්ඤං පඤ්ඤපෙම, ඉධ නො ආවුසො කො විසෙසො, කො අධිප්පයාසො, කිං නානාකරණං සමණස්ස වා ගොතමස්ස අම්හාකං වා යදිදං ධම්මදෙසනාය වා ධම්මදෙසනං අනුසාසනියා වා අනුසාසනි’’න්ති, එතමත්ථං භික්ඛූ භගවතො ආරොචෙසුං, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – චූළදුක්ඛක්ඛන්ධසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සක්කෙසු භන්තෙ කපිලවත්ථුස්මිං මහානාමං සක්කං ආරබ්භ භාසිතං, මහානාමො භන්තෙ සක්කො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘දීඝරත්තාහං භන්තෙ භගවතා එවං ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි ‘ලොභො චිත්තස්ස උපක්කිලෙසො, දොසො චිත්තස්ස උපක්කිලෙසො, මොහො චිත්තස්ස උපක්කිලෙසො’ති, එවඤ්චාහං භන්තෙ භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි ‘ලොභො චිත්තස්ස උපක්කිලෙසො, දොසො චිත්තස්ස උපක්කිලෙසො, මොහො චිත්තස්ස උපක්කිලෙසො’ති. අථ ච පන මෙ එකදා ලොභධම්මාපි චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨන්ති, දොසධම්මාපි චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨන්ති, මොහධම්මාපි චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨන්ති, තස්ස මය්හං භන්තෙ එවං හොති ‘කො සු නාම මෙ ධම්මො අජ්ඣත්තං අප්පහිනො ¶ , යෙන මෙ එකදා ලොභධම්මාපි චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨන්ති, දොසධම්මාපි චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨන්ති, මොහධම්මාපි චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨන්තී’ති’’, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – අනුමානසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කෙන භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – භග්ගෙසු භන්තෙ සුසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ ආයස්මතා මහාමොග්ගල්ලානත්ථෙරෙන සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – චෙතොඛිලසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – වනපත්ථසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – මධුපිණ්ඩිකසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සක්කෙසු භන්තෙ දණ්ඩපාණිං සක්කං ආරබ්භ භාසිතං, දණ්ඩපාණි භන්තෙ සක්කො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘කිං වාදී සමණො කිමක්ඛායී’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – ද්වෙධාවිතක්කසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – විතක්කසණ්ඨානසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ භගවතා…පෙ… සම්මාසම්බුද්ධෙන කකචූපමසුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ආයස්මන්තං මොළියඵග්ගුනං ආරබ්භ භාසිතං, ආයස්මා භන්තෙ මොළියඵග්ගුනො භික්ඛුනීහි සද්ධිං ¶ අතිවෙලං සංසට්ඨො විහරති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – අථ ¶ ඛො ආවුසො ආයස්මතො මොළියඵග්ගුනස්ස තං භගවතො ඔවාදං සුත්වා කථං චිත්තං උප්පන්නං, කථඤ්ජ භගවා උත්තරි භික්ඛූන ඔවාදමදාසි.

විස්සජ්ජනා – අථ ඛො භන්තෙ මොළියඵග්ගුනස්ස භගවතො ඉමං ඔවාදං සුත්වා භික්ඛුනිසංසග්ගතො ඔරමිස්සාමි විරමිස්සාමීතිපි චිත්තං න උප්පන්නං, අසංවරමෙව භන්තෙ චිත්තං උප්පන්නං, භගවා ච භන්තෙ ආරාධයිංසු වත මෙ භික්ඛවෙ භික්ඛූ එකං සමයං චිත්තං, එවමාදිනා උත්තරි භික්ඛූනං ඔවාදමදාසි.

උභතො ¶ දණ්ඩකෙන චෙපි භික්ඛවෙ කකචෙන චොරා ඔචරකා අඞ්ගමඞ්ගානි ඔකන්තෙය්යුං.

පුච්ඡා – අලගද්දූපමසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ අරිට්ඨං භික්ඛුං ගද්ධබාධිපුබ්බං ආරබ්භ භාසිතං, අරිට්ඨස්ස භන්තෙ භික්ඛුනො ගද්ධබාධිපුබ්බස්ස එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං ‘‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජාදාමි, යථා යෙමෙ අන්තරායිකා ධම්මා වුත්තා භගවතා, තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්තරායායා’’ති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – අථ ¶ ඛො ආවුසො ආයස්මතො අරිට්ඨස්ස ගද්ධබාධිපුබ්බස්ස කථං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි, කථඤ්ච භගවා උත්තරි භික්ඛුනං ධම්මදෙසනං පවත්තෙසි.

විස්සජ්ජනා – අථ ඛො භන්තෙ අරිට්ඨස්ස භික්ඛුනො ගද්ධබාධිපුබ්බස්ස ‘‘කිඤ්චාපි මං භගවා මොඝපුරිසවාදෙන වදෙසි, න ඛො පන මෙ මග්ගඵලානං උපනිස්සයො න හොති, ස්වාහං ආරභිත්වා ඝට්ටෙත්වා මග්ගඵලානි නිබ්බත්තෙස්සාමී’’ති, එවං ඛො භන්තෙ චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි, භගවා ච භන්තෙ දුප්පඤ්ඤස්ස අලගද්දූපමං දස්සෙත්වා අලගද්දූපමං පරියත්තිඤ්ච දස්සෙත්වා පඤ්ඤවතො අලගද්දූපමාය ච කුල්ලූපමාය ච පඤ්ඤවතො නිස්සරණපරියත්තිං දස්සෙත්වා ඡ ච දිට්ඨිට්ඨානානි, තෙසඤ්ච ඡන්නං දිට්ඨිට්ඨානානං විනිවෙඨනාකාරං දස්සෙත්වා පරියොසානෙ ච ඛන්ධකම්මට්ඨානං අරහත්තනිකූටෙන දස්සෙත්වා උත්තරි භික්ඛූනං ධම්මකථං පවත්තෙසි.

පුච්ඡා – ධම්මිකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ආයස්මන්තං කුමාරකස්සපං ආරබ්භ භාසිතං. ආයස්මා භන්තෙ කුමාරකස්සපො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා වම්මිකපඤ්හං පුච්ඡි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – රථවිනීතසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කෙන භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ආයස්මතා ච සාරිපුත්තත්ථෙරෙන ධම්මසෙනාපතිනා ආයස්මතා ච පුණ්ණෙන මන්තාණිපුත්තෙන අඤ්ඤමඤ්ඤං පුච්ඡාවිස්සජ්ජනවසෙන භාසිතං.

පුච්ඡා – නිවාපසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – ඉමස්මිං ¶ ආවුසො සුත්තෙ කො නිවාපො කො නෙවාපිකො කා නෙවාපිකපරිසා කා මිගජාතා කථඤ්චෙතිස්සා උපමාය අත්ථො දට්ඨබ්බො.

විස්සජ්ජනා – ඉමස්මිං භන්තෙ සුත්තෙ නිවාපොති ඛො භන්තෙ පඤ්චන්නෙතං කාමගුණානං අධිවචනං, නෙවාපිකොති ඛො භන්තෙ මාරස්සෙතං පාපිමතො අධිවචනං, නෙවාපිකපරිසාති ඛො භන්තෙ මාරපරිසායෙතං අධිවචනං, මිගජාතාති ඛො භන්තෙ සමණබ්රාහ්මණානමෙතං අධිවචනං, ඉමස්මිං භන්තෙ සුත්තෙ එතස්ස අත්ථො එවං දට්ඨබ්බො.

පුච්ඡා – කෙනාවුසො ¶ භගවතා…පෙ… සම්මාසම්බුද්ධෙන පාසරාසිසුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං, සම්බහුලා භන්තෙ භික්ඛූ රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමෙ භගවන්තං ආරබ්භ ධම්මියා කථාය සන්නිසීදිංසු, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – අථ ¶ ඛො ආවුසො තෙසං සම්බහුලානං භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්නිසින්නානං කීදිසං ධම්මකථං කථෙසි.

විස්සජ්ජනා – සාධු භික්ඛවෙ එතං ඛො භික්ඛවෙ තුම්හාකං පතිරූපං කුලපුත්තානං සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතානං, යං තුම්හෙ ධම්මියා කථාය සන්නිසීදෙය්යාථ, සන්නිපතිතානං වො භික්ඛවෙ ද්වයං කරණීයං ධම්මී වා කථා අරියො වා තුණ්හීභාවො. ද්වෙමා භික්ඛවෙ පරියෙසනා අරියා ච පරියෙසනා අනරියා ච පරියෙසනා. එවමාදිනා භන්තෙ භගවා සන්නිපතිතානං තෙසං භික්ඛූනං අරියපරියෙසනඤ්ච අනරියපරියෙසනඤ්ච විභජිත්වා දෙසෙසි.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා අත්තනාපි අනරියපරියෙසනං පහාය අරියපරියෙසනාය පරියෙසිතභාවං පකාසෙසි.

විස්සජ්ජනා – අහම්පි සුදං භික්ඛවෙ පුබ්බෙව සම්බොධා අනභිසම්බුද්ධො බොධිසත්තොව සමානො අත්තනා ජාතිධම්මො සමානො ජාතිධම්මංයෙව පරියෙසාමි, අත්තනා ජරාධම්මො බ්යාධිධම්මො මරණධම්මො සොකධම්මො සංකිලෙසධම්මො සමානො සංකිලෙසධම්මංයෙව පරියෙසාමි. එවමාදිනා භන්තෙ භගවා අත්තනාපි අනරියපරියෙසනං පහාය අරියපරියෙසනාය පරියෙසිතභාවං පකාසෙසි.

පුච්ඡා – එවං ¶ පඨමාභිසම්බුද්ධස්ස ආවුසො භගවතො අජපාලනිග්රොධරුක්ඛමූලෙ නිසින්නස්ස ධම්මදෙසනාය කතසන්නිට්ඨානස්ස කීදිසො

චෙතසො ¶ පරිවිතක්කො උදපාදි, කථඤ්ච ධම්මදෙසනාය චාරිකා අහොසි, කථඤ්ච පඨමා ධම්මදෙසනා අහොසි.

විස්සජ්ජනා – ‘‘කස්ස නු ඛො අහං පඨමං ධම්මං දෙසෙය්යං, කො ඉමං ධම්මං ඛිප්පමෙව ආජානිස්සතී’’ති එවං ඛො භන්තෙ භගවතො පඨමාභිසම්බුද්ධස්ස අජපාලනිග්රොධමූලෙ ධම්මදෙසනාය කතසන්නිට්ඨානස්ස පරිවිතක්කො උදපාදි, අථ භන්තෙ භගවා උරුවෙලායං යථාභිරන්තං විහරිත්වා යෙන බාරාණසී, තෙන පදසායෙව චාරිකං පක්කාමි ධම්මදෙසනාය, ද්වෙමෙ භික්ඛවෙ අන්තා පබ්බජිතෙන න සෙවිතබ්බා, කතමෙ ද්වෙ, යො චායං කාමෙසු කාමසුඛල්ලිකානුයොගො හීනො ගාම්මො පොථුජ්ජනිකො අනරියො අනත්තසංහිතො, එවමාදිනා භන්තෙ භගවතො පඨමා ධම්මදෙසනා අහොසි.

සබ්බඤ්ජහො තණ්හාක්ඛයෙ විමුත්තො,

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා පාසරාසිඋපමාය තං දෙසනං පරිනිට්ඨාපෙසි.

විස්සජ්ජනා – පඤ්චිමෙ භික්ඛවෙ කාමගුණා, කතමෙ පඤ්ච, චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. සොතවිඤ්ඤෙය්යා සද්දා. ඝානවිඤ්ඤෙය්යා ගන්ධා. ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යා රසා. කායවිඤ්ඤෙය්යා ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමෙ ඛො භික්ඛවෙ පඤ්ච කාමගුණා. යෙ හි කෙචි භික්ඛවෙ සමණා වා බ්රාහ්මණා වා ඉමෙ කාමගුණෙ ගථිතා මුච්ඡිතා අජ්ඣොපන්නා අනාදීනවදස්සාවිනො අනිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති, තෙ එවමස්සු වෙදිතබ්බා ‘‘අනයමාපන්නා බ්යාසනමාපන්නා යථාකාමකරණීයා පාපිමතො’’, එවමාදිනා භන්තෙ භගවා පාසරාසිඋපමාය ධම්මදෙසනං පරිනිට්ඨාපෙසි.

පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ ජානතා…පෙ… සම්මාසම්බුද්ධෙන චූළහත්ථිපදොපමසුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ජාණුස්සොණිං බ්රාහ්මණං ආරබ්භ භාසිතං. ජාණුස්සොණි භන්තෙ බ්රාහ්මණො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා යාවතකො අහොසි පිලොතිකෙන පරිබ්බාජකෙන සද්ධිං කථාසල්ලාපො, තං සබ්බං භගවතො ආරොචෙසි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා හත්ථිපදොපමං විත්ථාරෙන පරිපූරෙත්වා දෙසෙසි.

විස්සජ්ජනා – ‘‘න ඛො බ්රාහ්මණ එත්තාවතා හත්ථිපදොපමො විත්ථාරෙන පරිපූරො හොති, අපි ච බ්රාහ්මණ යථා හත්ථිපදොපමො විත්ථාරෙන පරිපූරො හොති, තං සුණාහි සාධුකං මනසිකරොහි භාසිස්සාමී’’ති, එවමාදිනා භන්තෙ භගවා හත්ථිපදොපමං පරිපූරෙත්වා බ්රාහ්මණස්ස ජාණුස්සොණිස්ස දෙසෙසි.

පුච්ඡා – මහාහත්ථිපදොපමසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කෙන භාසිතං.

පුච්ඡා – මහාසාරොපමසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ භන්තෙ දෙවදත්තං ආරබ්භ භාසිතං, දෙවදත්තො භන්තෙ සඞ්ඝං භින්දිත්වා රුහිරුප්පාදකම්මං කත්වා අචිරපක්කන්තො හොති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – චූළසාරොපමසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ පිඞ්ගලකොච්ඡං බ්රාහ්මණං ආරබ්භ භාසිතං, පිඞ්ගලකොච්ඡො භන්තෙ බ්රාහ්මණො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා පඤ්හං පුච්ඡි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – චූළගොසිඞ්ගසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කෙන සද්ධිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – නාභිකෙ භන්තෙ ගොසිඞ්ගසාලවනදායෙ ආයස්මතා අනුරුද්ධත්ථෙරෙන සද්ධිං භාසිතං.

පුච්ඡා – මහාගොසිඞ්ගසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කෙන සද්ධිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – ගොසිඞ්ගසාලවනදායෙ භන්තෙ ආයස්මතා ච සාරිපුත්තත්ථෙරෙන ධම්මසෙනාපතිනා ආයස්මතා ච මහාමොග්ගල්ලානත්ථෙරෙන සද්ධිං භාසිතං.

පුච්ඡා – මහාගොපාලකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – චූළගොපාලකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – වජ්ජීසු භන්තෙ උක්කචෙලායං ගඞ්ගාය නදියා තීරෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ ජානතා…පෙ… සම්මාසම්බුද්ධෙන චූළසච්චකසුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – වෙසාලියං භන්තෙ සච්චකං නිගණ්ඨපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං, සච්චකො නිගණ්ඨපුත්තො මහතියා ලිච්ඡවිපරිසාය සද්ධිං යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං එතදවොච ‘‘කථං පන භවං ගොතමො සාවකෙ විනෙති, කථං භාගා ච පන භොතො ගොතමස්ස සාවකෙසු අනුසාසනී බහුලා පවත්තතී’’ති, අථ භන්තෙ භගවතා අනිච්චවාදෙ ච අනත්තවාදෙ ච පකාසිතෙ සච්චකො නිගණ්ඨපුත්තො පථවීඋපමං දස්සෙත්වා අත්තනො අත්තවාදං පකාසෙසි, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – එවං ¶ ආවුසො සච්චකෙන නිගණ්ඨපුත්තෙන මහාපථවීඋපමං දස්සෙත්වා අත්තවාදෙ පකාසිතෙ කථං භගවා තං අත්තවාදං පුන පතිට්ඨාපෙත්වා සමනුයුඤ්ජි සමනුගාහි සමනුභාසි.

විස්සජ්ජනා – ‘‘නනු ත්වං අග්ගිවෙස්සන එවං වදෙසි, රූපං මෙ අත්තා, වෙදනා මෙ අත්තා, සඤ්ඤා මෙ අත්තා, සඞ්ඛාරා මෙ අත්තා, විඤ්ඤාණං මෙ අත්තා’’ති, එවං ඛො භන්තෙ භගවා සච්චකං නිගණ්ඨපුත්තං තං අත්තවාදං පතිට්ඨාපෙසි. පතිට්ඨාපෙත්වා ච පන භන්තෙ භගවා ‘‘තෙන හි අග්ගිවෙස්සන තඤ්ඤෙවෙත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි, යථා තෙ ඛමෙය්ය, තථා තං බ්යාකරෙය්යාසී’’ති එවමාදිනා භන්තෙ භගවා සච්චකං නිගණ්ඨපුත්තං සමනුයුඤ්ජි සමනුගාහි සමනුභාසි.

පුච්ඡා – එවං ¶ ඛො ආවුසො සච්චකෙ නිගණ්ඨපුත්තෙ තුණ්හීභූතෙ අධොමුඛෙ පජ්ඣායන්තෙ අප්පටිභානෙ නිසින්නෙ දුම්මුඛො නාම ලිච්ඡවිපුත්තො භගවන්තං කිං වචනං අවොච.

විස්සජ්ජනා – එවං භන්තෙ සච්චකෙ නිගණ්ඨපුත්තෙ තුණ්හීභූතෙ මඞ්කුභූතෙ පත්තක්ඛන්ධෙ අධොමුඛෙ පජ්ඣායන්තෙ අප්පටිභානෙ දුම්මුඛො ලිච්ඡවිපුත්තො ¶ භගවන්තං එතදවොච ‘‘උපමා මං භගවා පටිභාතී’’ති.

පුච්ඡා – අථ ¶ ඛො ආවුසො සච්චකො නිගණ්ඨපුත්තො භගවන්තං කීදිසං පඤ්හං පුච්ඡි, කථඤ්ච තං භගවා බ්යාකාසි.

විස්සජ්ජනා – අථ ඛො භන්තෙ සච්චකො නිගණ්ඨපුත්තො දුම්මුඛං ලිච්ඡවිං අපසාදෙත්වා භගවන්තං සෙඛඤ්ච අසෙඛඤ්ච පඤ්හං පුච්ඡි, භගවා ච භන්තෙ ‘‘ඉධ අග්ගිවෙස්සන මම සාවකො යං කිඤ්චි රූපං අතීතානාගතපච්චුප්පන්නං අජ්ඣත්තං වා බහිද්ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්තිකෙ වා’’ එවමාදිනා සෙඛඤ්ච අසෙඛඤ්ච පුග්ගලං විභජිත්වා බ්යාකාසි.

බුද්ධො ¶ සො භගවා බොධාය ධම්මං දෙසෙති.

දන්තො සො භගවා දමථාය ධම්මං දෙසෙති.

සන්තො සො භගවා සමථාය ධම්මං දෙසෙති.

තිණ්ණො සො භගවා තරණාය ධම්මං දෙසෙති.

පරිනිබ්බුතො සො භගවා පරිනිබ්බානාය ධම්මං දෙසෙති.

පුච්ඡා – මහාසච්චකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – වෙසාලියං භන්තෙ සච්චකංයෙව නිගණ්ඨපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං. සච්චකො භන්තෙ නිගණ්ඨපුත්තො අපරදිවසෙ භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා භගවතො සාවකෙ ආසජ්ජ භාවනාද්වයපටිසංයුත්තං වාචං භාසති, තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ භගවා සච්චකං නිගණ්ඨපුත්තං පටිපුච්ඡිත්වා භාවනාද්වයං විභජ්ජ කථෙසි.

විස්සජ්ජනා – අථ ඛො භන්තෙ භගවා ‘‘කින්ති පන තෙ අග්ගිවෙස්සන කායභාවනා සුතා’’ති එවමාදිනා සච්චකං නිගණ්ඨපුත්තං පටිපුච්ඡිත්වා, කථඤ්ච අග්ගිවෙස්සන අභාවිතකායො ච හොති අභාවිතචිත්තො ච එවමාදිනා භාවනාද්වයං විභජිත්වා බ්යාකාසි.

පුච්ඡා – අථ ¶ ඛො ආවුසො සච්චකො නිගණ්ඨපුත්තො භගවන්තං කිං වචනං අවොච, කථඤ්ච භගවා පධානකාලෙ අත්තනාඅනුභූතපුබ්බා පරමුක්කංසගතා සුඛදුක්ඛවෙදනායො පකාසෙසි, යාපි භගවතො චිත්තං න පරියාදාය අට්ඨංසු.

විස්සජ්ජනා – අථ ඛො භන්තෙ සච්චකො නිගණ්ඨපුත්තො භගවන්තං එතදවොච ‘‘න හි නූන භොතො ගොතමස්ස උප්පජ්ජති, තථා රූපා සුඛාවෙදනා, යථාරූපා උප්පන්නා සුඛාවෙදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨෙය්ය, න හි නූන භොතො ගොතමස්ස උප්පජ්ජති තථාරූපා දුක්ඛා වෙදනා, යථාරූපා උප්පන්නා දුක්ඛා වෙදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨෙය්යා’’ති අථ ඛො භගවා ‘‘කිඤ්හි නො සියා අග්ගිවෙස්සන, ඉධ මෙ ¶ අග්ගිවෙස්සෙන පුබ්බෙව සම්බොධා අනභිසම්බුද්ධස්ස බොධිසත්තස්සෙව සතො එතදහොසි, එවමාදිනා භන්තෙ භගවා පධානකාලෙ අත්තනානුභූතපුබ්බා පරමුක්කංසගතා සුඛදුක්ඛවෙදනායො විත්ථාරෙන, යාපි භගවතො චිත්තං න පරියාදාය අට්ඨංසු.

පුච්ඡා – තෙනාවුසො ¶ භගවතා ජානතා…පෙ… සම්මාසම්බුද්ධෙන චූළතණ්හාසඞ්ඛයසුත්තං කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සක්කං දෙවානමින්දං ආරබ්භ භාසිතං. සක්කො භන්තෙ දෙවානමින්දො භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච ‘‘කිත්තාවතානුඛො භන්තෙ භික්ඛු සංඛිත්තෙන තණ්හාසඞ්ඛයවිමුත්තො හොති අච්චන්තනිට්ඨො අච්චන්තයොගක්ඛෙමි ¶ අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සාන’’න්ති. තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

කිත්තාවතා ¶ නු ඛො භන්තෙ භික්ඛු සංඛිත්තෙන තණ්හාසඞ්ඛයවිමුත්තො හොති අච්චන්තනිට්ඨො අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියාසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං –

පුච්ඡා – මහාතණ්හාසඞ්ඛයසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං ආරබ්භ භාසිතං. සාතිස්ස භන්තෙ භික්ඛුනො කෙවට්ටපුත්තස්ස එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං හොති ‘‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි, යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති ¶ සංසරති අනඤ්ඤ’’න්ති. තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – අථ ¶ ඛො ආවුසො භගවා කථං භික්ඛූ ආමන්තෙත්වා ච පටිපුච්ඡිත්වා ච අනත්තභාවදීපිකං ධම්මකථං කථෙසි.

විස්සජ්ජනා – අථ භන්තෙ භගවා භික්ඛූ ‘‘තං කිං මඤ්ඤථ භික්ඛවෙ, අපිනායං සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො උස්මීකතොපි ඉස්මිං ධම්මවිනයෙ’’ති ආමන්තෙත්වා, තුම්හෙපි මෙ භික්ඛවෙ එවං ධම්මං දෙසිතං ආජානාථත්යාදිනා භික්ඛූ පටිපුච්ඡිත්වා ච යං යදෙව භික්ඛවෙ පච්චයං පටිච්ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, තෙන තෙනෙව විඤ්ඤාණං ත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති, චක්ඛුඤ්ච පටිච්ච රූපෙ ¶ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං චක්ඛුවිඤ්ඤාණං ත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති, එවමාදිනා භන්තෙ අනත්තතාදීපිකං ධම්මිං කථං කථෙසි.

පුච්ඡා – මහාඅස්සපුරසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – අඞ්ගෙසු භන්තෙ අස්සපුරෙ නාම අඞ්ගානං නිගමෙ බහූ මනුස්සෙ සද්ධෙ පසන්නෙ ආරබ්බ්භ භාසිතං. බහූ භන්තෙ මනුස්සා සද්ධා පසන්නා භික්ඛුසඞ්ඝං සක්කච්චං උපට්ඨහිංසු, සබ්බකාලඤ්ච රතනත්තයපටිසංයුත්තං වණ්ණකථංයෙව කථයිංසු. තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – කතමෙ ¶ ආවුසො තත්ථ භගවතා ධම්මා සමණකරණා ච බ්රාහ්මණකරණා ච උත්තරුත්තරි පණීතපණීතා දෙසිතා.

විස්සජ්ජනා – හිරොත්තප්පා ¶ පරිසුද්ධකායසමාචාරො පරිසුද්ධවචීසමාචාරො පරිසුද්ධමනොසමාචාරො පරිසුද්ධාජීවො ඉන්ද්රියෙසු ගුත්තද්වාරතා භොජනෙමත්තඤ්ඤුතා ජාගරියානුයොගො සතිසම්පජඤ්ඤං නීවරණප්පහානං චත්තාරි ච ඣානානි තිස්සො ච විජ්ජා ඉමෙ ඛො භන්තෙ තත්ථ භගවතා සමණකරණා ච බ්රාහ්මණකරණා ච උත්තරුත්තරි පණීතපණීතා ධම්මා දෙසිතා.

පුච්ඡා – චූළඅස්සපුරසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ත කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – තස්මිංයෙව භන්තෙ අස්සපුරෙ නිගමෙ තෙයෙව මනුස්සෙ සද්ධෙ පසන්නෙ ආරබ්භ භාසිතං, තස්මිංයෙව භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – කථඤ්චාවුසො ¶ තත්ථ භගවතා සමණසාමීචිප්පටිපදා ච අස්සමණසාමීචිප්පටිපදා ච විභජිත්වා දෙසිතා.

විස්සජ්ජනා – ‘‘කථඤ්ච භික්ඛවෙ භික්ඛු න සමණසාමීචිප්පටිපදං පටිපන්නො හොති, යස්ස කස්සචි භික්ඛවෙ භික්ඛුනො අභිජ්ඣාලුස්ස අභිජ්ඣා අප්පහීනා හොති, බ්යාපන්නචිත්තස්ස බ්යාපාදො අප්පහීනො හොතී’’ති එවමාදිනා ච. කථඤ්ච භික්ඛවෙ භික්ඛු සමණසාමීචිප්පටිපදං පටිපන්නො හොති, යස්ස කස්සචි භික්ඛවෙ භික්ඛුනො අභිජ්ඣාලුස්ස අභිජ්ඣා පහීනා හොති, බ්යාපන්නචිත්තස්ස බ්යාපාදො පහීනො හොති එවමාදිනා ච භන්තෙ භගවතා තත්ථ සමණසාමීචිප්පටිපදා ච අස්සමණසාමීචිප්පටිපදා ච විත්ථාරෙන විභජිත්වා දෙසිතා.

පුච්ඡා – සාලෙය්යකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – කොසලෙසු භන්තෙ සාලායං නාම බ්රාහ්මණගාමෙ සාලෙය්යකෙ බ්රාහ්මණගහපතිකෙ ආරබ්භ භාසිතං. සාලෙය්යකා භන්තෙ බ්රාහ්මණගහපතිකා භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොචුං ‘‘කො නු ඛො භො ගොතම හෙතු කො පච්චයො, යෙන මිධෙකච්චෙ සත්තා කායස්ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජන්ති, කො පන භො ගොතම හෙතු කො පච්චයො, යෙන මිධෙකච්චෙ සත්තා කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලොකං උපපජ්ජන්තී’’ති. තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – වෙරඤ්ජකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ වෙරඤ්ජකෙ බ්රාහ්මණගහපතිකෙ ආරබ්භ භාසිතං. වෙරඤ්ජකා භන්තෙ බ්රාහ්මණගහපතිකා භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොචුං ‘‘කො නු ඛො භො ගොතම හෙතු කො පච්චයො, යෙන මිධෙකච්චෙ සත්තා කායස්ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජන්ති, කො පන භො ගොතම හෙතු කො පච්චයො, යෙන මිධෙකච්චෙ සත්තා කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලොකං උපපජ්ජන්තී’’ති. තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – මහාවෙදල්ලසුත්තං පනාවුසො කත්ථ කෙන භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ ආයස්මතා මහාකොට්ඨිකෙන පුට්ඨෙන ආයස්මතා සාරිපුත්තත්ථෙරෙන ධම්මසෙනාපතිනා භාසිතං.

පුච්ඡා – චූළවෙදල්ලසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කෙන භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – රාජගහෙ භන්තෙ විසාඛෙන උපාසකෙන පුට්ඨාය ධම්මදින්නාය ථෙරියා භාසිතං.

පුච්ඡා – චූළධම්මසමාදානසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – මහාධම්මසමාදානසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – වීමංසකසුත්තං ¶ පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – කොසම්බියසුත්තං පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – කොසම්බියං භන්තෙ කොසම්බිකෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං. කොසම්බිකා භන්තෙ භික්ඛූ භණ්ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්නා ¶ අඤ්ඤමඤ්ඤං මුඛසත්තීහි විතුදන්තා විහරන්ති. තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.

පුච්ඡා – බ්රහ්මනිමන්තනිකසුත්තං පනාවුසො භගවතා කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සාවත්ථියං භන්තෙ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ භාසිතං.

පුච්ඡා – මාරතජ්ජනීයසුත්තං ¶ පනාවුසො කත්ථ කං ආරබ්භ කිස්මිං වත්ථුස්මිං කෙන භාසිතං.

විස්සජ්ජනා – සක්කෙසු භන්තෙ සුසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ ආයස්මතා මහාමොග්ගල්ලානෙන මාරං පාපිමන්තං ආරබ්භ භාසිතං. මාරො භන්තෙ පාපිමා ආයස්මතො මහාමොග්ගල්ලානස්ස කුච්ඡිගතො හොති කොට්ඨමනුපවිට්ඨො. තස්මිං භන්තෙ වත්ථුස්මිං භාසිතං.