📜

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

කවිදප්පණනීති

මාතිකා

යථාධම්මිකරාජූනං, අමච්චා ච පුරොහිතා;

නීතිසත්ථං සුනිස්සාය, නිච්ඡයන්ති විනිච්ඡයං.

අඞ්ගානි වෙදා චත්තාරො, මීමංසාන්යාය විත්ථාරො;

ධම්මසත්ථං පුරාණඤ්ච, විජ්ජා හෙතා චතුද්දස.

ආයුබ්බෙදො මනුබ්බෙදො, ගන්ධබ්බො චෙති තෙ තයො;

අත්ථසත්ථං චතුත්ථඤ්ච, විජ්ජාහ්යාට්ඨරස මතා.

සුතිසමුතිසඞ්ඛ්යා ච, රොගානීති විසෙසකා;

ගන්ධබ්බා ගණිකා චෙව, ධනුබ්බෙදා ච පූරණා.

තිකිච්ඡා ඉතිහාසො ච, ජොතිමායා ච ඡන්දති;

කෙතුමන්තා ච සද්දා ච, සිප්පාට්ඨාරසකා ඉමෙ.

දමො දණ්ඩො ඉතිඛ්යාතො, තට්ඨාදණ්ඩො මහීපති;

තස්ස නීති දණ්ඩනීති, නයනානීති වුච්චති.

දණ්ඩෙන නීයතෙ චෙදං, දණ්ඩං නයති වා පුන;

දණ්ඩනීති ඉතිඛ්යාතො, තිලොකා නති වත්තතෙ.

නානාසත්ථොද්ධතං වක්ඛෙ, රාජනීති සමුච්චයං;

සබ්බබීජමිදුං සත්ථං, චාණක්ය සාරසඞ්ගහං.

මූලසුත්තං පවක්ඛාමි, චාණක්යෙන යථොදිතං;

යස්සං විඤ්ඤාතමත්තෙන, මූළ්හො භවති පණ්ඩිතො.

මිත්තලාභො සුහදභෙදො, විග්ගහො සන්ධිරෙව ච;

පඤ්චතන්ද්රා තථාඤ්ඤස්මා, ගන්ථා කස්සියලිඛ්යතෙ.

ලොකනීතිම්හා –

(1) පණ්ඩිතකණ්ඩ. (2) සුජනකණ්ඩ. (3) බාලදුජ්ජන කණ්ඩ. (4) මිත්තකණ්ඩ. (5) ඉත්ථිකණ්ඩ. (6) රාජකණ්ඩ. (7) පකිණ්ණක කණ්ඩ-

ලොකනීති –

පණ්ඩිතො සුජනො කණ්ඩො, දුජ්ජනො මිත්තඉත්ථී ච;

රාජපකිණ්ණකො චාති, සත්තකණ්ඩෙ විභූසිනො.

චක්කින්දාභිසිරිනායං, සොධිතො කාසිකෙ සාකෙ;

ඡනොත්යං දුතියාසළ්හෙ, කාළසත්තම ආදිහෙ.

ලොකනීතිං පවක්ඛාමි, නානාසත්ථසමුද්ධටං;

මාගධෙනෙව සඞ්ඛෙපං, වන්දිත්වා රතනත්තයං.

නීති ලොකෙ පුරිසස්ස සාරො,

මාතා පිතා ආචරියො මිත්තො;

තස්මා හි නීතිං පුරිසො විජඤ්ඤා,

ඤාණීමහා හොති බහුස්සුතො.

මහාරහනීති –

(1) පණ්ඩිතකථා. (2) සම්භෙදකථා. (3) මිත්තකථා. (4) නායක කථා. (5) ඉත්ථිකථා

මහාරහ රහංසක්ය-මුනිං නීවරණා තණ්හා;

මුත්තං මුත්තං සුදස්සනං, වන්දෙ බොධිවරං වරං.

නීතිධ ජන්තූනං සාරො, මිත්තාචරියා ච පිතරො;

නීතිමා සුබුද්ධිබ්යත්තො, සුතවා අත්ථදස්සිමා.

ධම්මනීති –

(1) ආචරියකථා (2) සිප්පකථා (3) පඤ්ඤාකථා (4) සුතකථා (5) කථානකථා (6) ධනකථා (7) දෙසකථා (8) නිස්සයකථා (9) මිත්තකථා (10) දුජ්ජනකථා (11) සුජනකථා (12) බලකථා (13) ඉත්ථිකථා (14) යුත්තකථා (15) දාසකථා (16) ඝරාවාසකථා (17) කාතබ්බකථා (18) අකාතබ්බකථා (19) ඤාතබ්බකථා (20) අලඞ්කාරකථා (21) රාජධම්මකථා (22) උපසෙවකකථා (23) දුක්ඛාදිමිස්සකකථා (24) පකිණ්ණකකථා

චක්කාතිචක්කචක්කින්දො, දෙවාතිදෙවාදෙවින්දො,

බ්රහ්මාති බ්රහ්මබ්රහ්මින්දො, ජිනො පූරෙතු මෙ භාවං.

චිරං තිට්ඨතු ලොකම්හි, ධංසකං සබ්බපාණිනං;

මහාමොහතමං ජයං, ජොතන්තං ජිනසාසනං.

වන්දිත්වා රතනං සෙට්ඨං, නිස්සාය පුබ්බකෙ ගරු;

නීතිධම්මං පවක්ඛාමි, සබ්බලොක සුඛාවහං.

ආචරියො ච සිප්පඤ්ච, පඤ්ඤාසුතකථාධනං;

දෙසඤ්ච නිස්සයො මිත්තං, දුජ්ජනො සුජනො බලං.

ඉත්ථී පුත්තො ච දාසො ච, ඝරාවාසො කතාකතො;

ඤාතබ්බො ච අලඞ්කාරො, රාජධම්මා පසෙවකො;

දුක්ඛාදිමිස්සකො චෙව, පකිණ්ණකාති මාතිකා.

රාජනීති –

සීහා එකං බකා එකං, සික්ඛෙ චත්තාරි කුක්කුටා;

පඤ්ච කාකා රාජා නාම, ඡ සුනක්ඛා තීණි ගද්රභා.

1.

මහාකම්මං ඛුද්දකං වා, යං කම්මං කාතුමිච්ඡති;

සබ්බාරම්භෙන කාතබ්බං, සීහා එකං තදා භවෙ.

2.

ඉන්ද්රියානි සුසංයම, බකොව පණ්ඩිතො භවෙ;

දෙසක ලොමපන්නානි, සබ්බකම්මානි සාධයෙ.

3.

පුබ්බට්ඨානඤ්ච යුද්ධඤ්ච, සංවිභාගඤ්ච බන්ධු හි;

ථියා අක්කම්ම භුත්තඤ්ච, සික්ඛෙ චත්තාරි කුක්කුටො.

4.

ගුය්හෙ මෙථුනං පෙක්ඛිත්වා, භොජනං ඤාතිසඞ්ගහො;

විලොකා පෙක්ඛනාලස්යං, පඤ්ච සික්ඛෙය්ය වායසා.

5.

අනාලස්සංතිසවන්තාසො, සුනිද්ධා සුප්පබොධනා;

දළ්හභත්ති ච සූරඤ්ච, ඡ එතෙස්වානතො ගුණො.

6.

ඛින්නොව වහතෙ භාරං, සීතුණ්හඤ්ච න චින්තයී;

සන්තුට්ඨො ච භවෙ නිච්චං, තීණි සික්ඛෙය්ය ගද්රභා.

7.

වීසති තානි ගුණානි, චරෙය්ය ඉහ පණ්ඩිතො;

විජෙය්ය රිපූ සබ්බෙපි, තෙජස්සී සො භවිස්සති.

(1) පණ්ඩිතකණ්ඩ (2) සුජනකණ්ඩ (3) බාලදුජ්ජනකණ්ඩ (4) මිත්තකණ්ඩ (5) රාජකණ්ඩ (6) නායකකණ්ඩ (7) පුත්තකණ්ඩ (8) වෙජ්ජාචරියකණ්ඩ (9) දාසකකණ්ඩ (10) ඉත්ථිකණ්ඩ (11) පකිණ්ණකකණ්ඩ

කවිදප්පණනීතිංයො, වාචුග්ගතං කරොති චෙ;

භුවනමජ්ඣෙ එසො හි, විඤ්ඤූ පණ්ඩිතජාතිකො.

කවිදප්පණනීති

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස