📜
පකිණ්ණක-නිද්දෙස
කුමුදං ¶ කො පබොධයි,
නාථො රවින්දු පණ්ඩිතො;
කමලං කො කුමුදං කො,
නරපං කො පබොධයි.
චිත්තෙන ¶ නිය්යති ලොකො,
චිත්තෙන පරිකස්සති;
චිත්තස්ස එක-ධම්මස්ස,
සබ්බෙව වසමන්වගූ.
සමණො ¶ රාජානුරාජා,
සෙනාපති මහා-මත්තො;
ධම්මට්ඨො පණ්ඩිතො දිස්වා,
පච්චක්ඛත්ථං න කාරියා.
දීපො ¶ නව-දිසං තෙජො,
න හෙට්ඨා ච තථා සකං;
පර-වජ්ජං විදූ පස්සෙ,
සක-වජ්ජංපි පස්සතු.
ස-ඵලං ¶ පණ්ඩිතො ලොකෙ,
ස-කාරණං වචං භණෙ;
අ-කාරණංඵලං බාලො,
ඉදං උභය-ලක්ඛණං.
තස්ස ¶ වාචාය ජානෙය්ය,
කුටිලං බාල-පණ්ඩිතං;
වාචා-රූපං මිත්තං කරෙ,
වාචා-රූපං ධුවං ජහෙ.
දුච්චින්තිතස්ස ¶ චින්තා ච,
දුබ්භාසිතස්ස භාසනා;
දුක්කම්මස්ස කතඤ්චාති,
එතං බාලස්ස ලක්ඛණං.
සු-චින්තිතස්ස ¶ චින්තා ච,
සු-භාසිතස්ස භාසනා;
සු-කම්මස්ස කතඤ්චාති,
එතං ධීරස්ස ලක්ඛණං.
අ-නයං ¶ නයති දුම්මෙධො,
අ-ධුරායං නි-යුඤ්ජති;
දුන්නයො සෙය්යසො හොති,
සම්මා වුත්තො පකුප්පති;
විනයං සො න ජානාති,
සාධු තස්ස අ-දස්සනං.
නයං ¶ නයති මෙධාවී,
අ-ධුරායං න යුඤ්ජති;
සු-නයො සෙය්යසො හොති,
සම්මා වුත්තො න කුප්පති;
විනයං සො පජානාති,
සාධු තෙන සමාගමො.
අ-නායකා ¶ විනස්සන්ති,
නස්සන්ති බහු-නායකා;
ථී-නායකා විනස්සන්ති,
නස්සන්ති සුසු-නායකා.
ජෙට්ඨො ¶ කම්මෙසු නීචානං,
ජානංජානංව ආචරෙ;
අ-ජානෙවං කරෙ ජානං,
නීචො එති භයං පියං.
කම්මං ¶ දුජ්ජන-සාරුප්පං,
දුධා සුජන-සාරුප්පං;
දුජ්ජනං තෙසු දුක්කම්මෙ,
සු-කම්මෙ සුජනං ඉච්ඡෙ.
පණ්ඩිතො ¶ වෙරී බාලො ච,
දුජ්ජයො බාල-වෙරිතො;
පණ්ඩිතං-වෙරී පමාදෙන,
න තං ජයො හි සබ්බදා.
ගුය්හස්ස ¶ හි ගුය්හමෙව සාධු,
න හි ගුය්හස්ස පසත්ථමාවි-කම්මං;
අ-නිප්ඵන්නතාය සහෙය්ය ධීරො,
නිප්ඵන්නත්ථොව යථා-සුඛං භණෙය්ය.
ගුය්හමත්ථං ¶ න විවරෙය්ය,
රක්ඛෙය්ය නං යථා නිධිං;
න හී පාතුකතො සාධු,
ගුය්හො අත්ථො පජානතා.
ථියා ¶ ගුය්හං න සංසෙය්ය,
අ-මිත්තස්ස ච පණ්ඩිතො;
යො චාමිසෙන සංහීරො,
හදය-ත්ථෙනො ච යො නරො.
විවිච්ච ¶ භාසෙය්ය දිවා රහස්සං,
රත්තිං ගිරං නාති-වෙලං පමුඤ්චෙ;
උපස්සුතිකා හි සුණන්ති මන්තං,
තස්මා හි මන්තො ඛිප්පමුපෙති භෙදං.
න ¶ පකාසති ගුය්හං යො,
සො ගුය්හං පටිගුය්හති;
භයෙසු න ජහෙ කිච්චෙ,
සු-මිත්තොනුචරො භවෙ.
කරොති ¶ දුක්කරං සාධුං,
උජුං ඛමති දුක්ඛමං;
දුද්දදං සාමං දදාති,
යො සු-මිත්තො හවෙ භවෙ.
පිය-වාචා ¶ සදා මිත්තො,
පිය-වත්ථුං න යාචනා;
ඉච්ඡාගතෙන දානෙන,
සු-දළ්හො සු-ප්පියො හවෙ;
තදඞ්ගතො ච හීනෙන,
අ-ප්පියො භිජ්ජනො භවෙ.
දෙහීති ¶ යාචනෙ හිරී,
සිරී ච කාය-දෙවතා;
පලායන්ති සිරිච්ඡිතො,
න යාචෙ පර-සන්තකං.
ස්වානො ¶ ලද්ධාන නිම්මංසං,
අට්ඨිං තුට්ඨො පමොදති;
සකන්තිකං මිගං සීහො,
හිත්වා හත්ථිංනුධාවති.
එවං ¶ ඡන්දානුරූපෙන,
ජනො ආසීසතෙ ඵලං;
මහා ඡන්දා මහන්තංව,
හීනංව හීන-ඡන්දකා.
නානා-ඡන්දා ¶ මහාරාජ,
එකාගාරෙ වසාමසෙ;
අහං ගාම-වරං ඉච්ඡෙ,
බ්රාහ්මණී ච ගවං සතං.
පුත්තො ¶ ච ආජඤ්ඤ-රථං,
කඤ්ඤා ච මණි-කුණ්ඩලං;
යා චෙසා පුණ්ණකා ජම්මී,
උජුක්ඛලංභි-කඞ්ඛති.
ඨානං ¶ මිත්තෙ ධනෙ කම්මෙ,
සතුස්සාහෙ සු-ලබ්භිතං;
තං දළ්හං දුක්කරං කරෙ,
පඤ්ඤා-සති-සමාධිනා.
භෙසජ්ජෙ ¶ විහිතෙ සුද්ධ,
බුද්ධාදි-රතනත්තයෙ;
පසාදමාචරෙ නිච්චං,
සජ්ජනෙ ස-ගුණෙපි ච.
රාජා ¶ රට්ඨෙන ධාතුසො,
බාලො පාපෙහි දුම්මනො,
අලඞ්කාරෙන ඉත්ථීපි,
කාමෙහි ච න තප්පති.
අප්පිච්ඡො ¶ ච ධුතඞ්ගෙන,
ආරද්ධො වීරියෙන හි;
විසාරදො පරිසාය,
පරිච්චාගෙන දායකො;
සවනෙන සු-ධම්මංපි,
න තප්පතිව පණ්ඩිතො.
ජෙට්ඨස්ස ¶ සිතං හසිතං,
මජ්ඣස්ස මධුරස්සරං;
ලොකෙ අංස-සිරො-කම්පං,
ජම්මස්ස අප-හස්සිතං;
එතෙසං අති-හස්සිතං,
හාසො හොති යථාක්කමං.
නත්ථි ¶ දුට්ඨෙ නයො අත්ථි,
න ධම්මො න සු-භාසිතං;
නික්කමං දුට්ඨෙ යුඤ්ජෙය්ය,
සො හි සබ්භිං න රඤ්ජති.
දුල්ලභං ¶ පකතිං වාචං,
දුල්ලභො ඛෙමකො සුතො;
දුල්ලභා සදිසී ජායා,
දුල්ලභො ස-ජනො පියො.
ධජො ¶ රථස්ස පඤ්ඤාණං,
ධූමො පඤ්ඤාණමග්ගිනො;
රාජා රට්ඨස්ස පඤ්ඤාණං,
භත්තා පඤ්ඤාණමිත්ථියා.
දුන්නාරියා ¶ කුලං සුද්ධං,
පුත්තො නස්සති ලාලනා;
සමිද්ධි අ-නයා බන්ධු,
පවාසා මදනා හිරී.
මාතා ¶ පිතා ච පුත්තානං,
නොවාදෙ බහු-සාසන්නං;
පණ්ඩිතා මාතරො අප්පං,
වදෙය්යුං වජ්ජ-දීපනං.
ලාළයෙ ¶ පඤ්ඡ-වස්සානි,
දස-වස්සානි තාළයෙ;
පත්තෙ තු සොළසෙ වස්සෙ,
පුත්තං මිත්තංවදාචරෙ.
ලාලනෙ ¶ ධීතරං දොසා,
පාලනෙ බහවො ගුණා;
ධීතුයා කිරියං නිච්චං,
පස්සන්තු සුට්ඨු මාතරො.
ඉති ¶ පකිණ්ණක-නිද්දෙසො නාම
සත්තමා පරිච්ඡෙදො.