📜

පඤ්ඤා-නිද්දෙස

55.

පඤ්ඤං පථමමෙසෙහි,

පඤ්ඤා-බලං බහුත්තමං;

කුල-පුත්ත බලං පඤ්ඤා,

කිංහිනාම න සාධ්යති.

56.

අනෙක-සංසයුච්ඡෙදි ,

පරොක්ඛත්ථස්ස දස්සකං;

සබ්බස්ස ලොචනං සත්ථං,

යස්ස නත්ථ්යන්ධමෙව සො.

57.

පඤ්ඤා සුතං විනිච්ඡින්දි,

කිත්ති-සිලොක-වඩ්ඪනී;

පඤ්ඤාසහිතො නරො ඉධ,

අපි සුඛානිවින්දති.

58.

සබ්බඤ්ඤුබුද්ධ-පච්චෙක ,

චතුසච්ච-සුතා ඉති;

චතු-බුද්ධෙසු එකොව,

බහුස්සුතො නරො භවෙ.

59.

ලෙඛඡෙකො වාචඡෙකො,

ගන්ථඡෙකො සුවාචකො;

විධායකඡෙකො සූරො,

නිද්දුක්ඛොව සකම්මනි.

60.

පඤ්ඤා හි සෙට්ඨා කුසලා වදන්ති,

නක්ඛත්ත-රාජාරිව තාරකානං;

සීලං සිරීචාපි සතඤ්ච ධම්මො,

අන්වායිකා පඤ්ඤාවතො භවන්ති.

61.

සෙවෙථ බුද්ධෙ නිපුණෙ බහුස්සුත්තෙ,

උග්ගාහකො ච පරිපුච්ඡකො;

සුණෙය්ය සක්කච්චං සුභාසිතානි,

එවං කරො පඤ්ඤවා හොති මච්චො.

62.

වයෙන යස-පුච්ඡාහි,

තිට්ඨ-වාසෙන යොනිසො;

සාකච්ඡා ස්නෙහසංසෙවා,

පතිරූප-වාසෙනච.

63.

එතානි අට්ඨඨානානි,

බුද්ධි-විසද-කාරණා;

යෙසං එතානි සම්භොන්ති,

තෙසං බුද්ධි පභිජ්ජති.

64. චත්තාරොමෙ භික්ඛවෙ ධම්මා පඤ්ඤාවුද්ධියා සංවත්තන්ති. කතමෙ චත්තාරො. සප්පුරිසසංසෙවො සද්ධම්මසවනං යොනිසො මනසිකාරො ධම්මානුධම්ම-පටිපත්ති. ඉමෙ ඛො භික්ඛවෙ චත්තාරො ධම්මා පඤ්ඤා-වුද්ධියා සංවත්තන්තීත්ති.

65.

චක්ඛුපසාද-සම්පන්නො ,

අච්ඡිමන්තඤ්ච පස්සති;

අන්ධං කාණං සු-පස්සන්තං,

අන්ධො සබ්බං න පස්සති.

66.

පස්සත්ති පස්සො පස්සන්තං,

අ-පස්සන්තඤ්ච පස්සති;

අ-පස්සන්තො අ-පස්සන්තං,

පස්සන්තඤ්ච න පස්සති.

67.

පාකටං අ-පටිච්ඡන්නං,

රූපං පසාද-චක්ඛුනා;

නාඤ්ඤං පස්සත්ති සබ්බංපි,

තථතො ඤාණ-චක්ඛුනා.

68.

සුජනාසුජනා සබ්බෙ,

ගුණෙනාපි විවෙකිනො;

විවෙකං න සමායන්ති,

අ-විවෙකීජනන්තිකෙ.

69.

යො ච උප්පතිතං අත්ථං,

න ඛිප්පමනුබුජ්ඣති;

අ-මිත්තවසමන්වෙති,

පච්ඡා ච අනුතප්පති.

70.

එවං මහිද්ධිකා පඤ්ඤා,

නිපුණා සාධුචින්තිනී;

දිට්ඨධම්ම-හිතත්ථාය,

සම්පරාය-සුඛාය වා.

71.

තං බලානං බලං සෙට්ඨ,

අග්ග පඤ්ඤාබලං බලං;

පඤ්ඤාබලෙනුපත්ථද්ධො,

එත්ථං වින්දති පණ්ඩිත්තො.

72.

යෙන ඤාණෙන බුජ්ඣන්ති,

අරියා කත-කිච්චතං;

තං ඤාණ-රතනං ලද්ධං,

වායාමෙථ ජිනොරසා.

73.

පඤ්ඤාරතනමාලස්ස ,

න චිරං වත්තතෙ භවො;

ඛිප්පං දස්සෙති අමතං,

න ච සො රොචතෙ භවෙ.

74.

පමාදමනුයුඤ්ජන්ති ,

බාලා දුම්මෙධිනො ජනා;

අප්පමාදඤ්ච මෙධාවී,

ධනං සෙට්ඨංව රක්ඛති.

75.

ධන-පුඤ්ඤ-ධී-ලාභෙන ,

කාලං ඛිය්යති පණ්ඩිතො;

කීළනෙන ච දුම්මෙධො,

නිද්දාය කලහෙන වා.

76.

පමාදං අප්පමාදෙන,

යදා නූදති පණ්ඩිතො;

පඤ්ඤාපාසාද-මාරුය්හ,

අ-සොකො සොකිනිං පජං,

පබ්බතට්ඨොව භූමට්ඨෙ,

ධීරො බාලෙ අවෙක්ඛති.

77.

නත්ති අත්තසමං පෙමං,

නත්ථි ධඤ්ඤසමං ධනං;

නත්ථි පඤ්ඤාසමා ආභා,

වුට්ඨි වෙ පරමා සරා.

78.

දිට්ඨෙ ධම්මෙ ච යො අත්ථො,

යො චත්ථො සම්පරායිකො;

අත්ථාභිසමයා ධීරො,

පණ්ඩිතොති පවුච්චති.

79.

න තෙන පණ්ඩිතො හොති,

යාවතා බහු භාසති;

ඛෙමී අ-වෙරී අ-භයො,

පණ්ඩිතොත්ති පවුච්චති.

80.

යම්හි සච්චඤ්ච ධම්මො ච,

අ-හිංසා සංයමො දමො;

ස වෙ වන්තමලො ධීරො,

ථෙරො ඉති පවුච්චත්ති.

81.

සක-ගුණං සක-දොසං,

යො ජානාති සපණ්ඩිතො;

පර-ගුණං පර-දොසං,

යො ජානාති සපණ්ඩිතො.

82.

සති-වීරිය-පඤ්ඤාය ,

යො කරොති ඉරියාපථෙ;

සො පණ්ඩිතො හවෙ භවෙ,

උභයත්ථ-පරිග්ගහො.

83.

කතඤ්ඤූ විජ්ජා-සම්පන්නො,

ජාතිමා ධනවා හවෙ;

සො විචාරණ-සීලො ච,

නිද්දුක්ඛො පණ්ඩිතො භවෙ.

සබ්බෙ කම්මස්සකා සත්තා,

කම්මං සත්තෙ විභජ්ජති.

84.

යො පස්සති පච්චක්ඛත්ථං,

යො ච සංසාරත්ථං තෙසු;

පච්ඡිමොව පූජනීයො,

උභයත්ථ-සුදිට්ඨත්තා.

85.

අප්පෙන අනවජ්ජෙන,

සන්තුට්ඨො සුලභෙන ච;

මත්තඤ්ඤූ සුභරො හුත්වා,

චරෙය්ය පණ්ඩිතො නරො.

86.

අත්තානමෙව පථමං,

පතිරූපෙ නිවෙසයෙ;

අථඤ්ඤමනුසාසෙය්ය,

න කිලිස්සෙය්ය පණ්ඩිතො.

87.

උත්තම-පරිසාය වෙ,

උත්ත්තමං වාචමුත්තමො;

භණෙය්යාඛෙප-විත්ථාරං,

සා අනග්ඝ්යා ලොකත්තයෙ.

88.

පණ්ඩිතස්ස සුභාසිත්තං,

පණ්ඩිතොව සුජානියා;

දුම්මෙධො තං න ජානාති,

ධීරො ධීරං මමායති.

89.

යෙන කෙනචි වණ්ණෙන,

පරො ලභති රූප්පනං;

අත්ථො වාචාය චෙ හොති,

තං න භාසෙය්ය පණ්ඩිතො.

90.

භුඤ්ජනත්ථං කථනත්ථං,

මුඛං හොතීත්ති නො වදෙ;

යංවා තංවා මුඛාරුළ්හං,

වචනං පණ්ඩිතො නරො.

91.

පර-සත්තිත්තො ස-සත්තිං,

දුජ්ජානො හි නරො මිතෙ;

චෙ ජානෙ සක-සත්තිංච,

කා කථා පර-සත්තියා.

92.

කත්ත-ගුණං පරෙසං යො,

පටිකරොති පණ්ඩිතො;

ජානාති සො ආචික්ඛති,

න බාලො ගුණ-මාමකො.

93.

පභූතං නෙව කාතබ්බං,

භවිස්සං නෙව චින්තයෙ;

වත්තමානෙන කාලෙන,

විචරන්ති විචක්ඛණා.

94.

ධම්මෙසු සති ඉච්ඡිතා,

රසෙසු ලොණමිච්ඡිතං;

රාජ-කිච්චෙසු අමච්චං,

සබ්බ-ඨානෙසු පණ්ඩිතං.

95.

ඛත්තියො සෙට්ඨො ජනෙ තස්මිං,

යෙ ගොත්තපටිසාරිනො;

විජ්ජා-චරණ-සම්පන්නො,

සො සෙට්ඨො දෙව-මානුසෙ.

96.

සම්බුද්ධො ද්විපදං සෙට්ඨො,

ආජානීයො චතුප්පදං;

සුස්සුසා සෙට්ඨා භරියානං,

යො ච පුත්තානමස්සවො.

97.

සාත්ථකො ච අ-සම්මොහො,

සප්පායො ගොචරො තථා;

චත්තාරිමානි සික්ඛෙය්යුං,

සම්පජඤ්ඤාභිවඩ්ඪකා.

98.

පඤ්ඤඤ්ච ඛො අ-සුස්සුසං,

න කොචි අධිගච්ඡති;

බහුස්සුතං අනාගම්ම,

ධම්මට්ඨං අ-විනිබ්භජං.

99.

අධිප්පායො සුදුබ්බොධො,

යස්මා විජ්ජති පාළියං;

තස්මා උපට්ඨහං ගණ්හෙ,

ගරුං ගරුමතං විදූ.