📜

2. මරණස්සතිනිද්දෙස

1.

මරණස්සති ¶ මිච්ඡන්තො, තාව බුද්ධවචො සුණ;

අවික්ඛිත්තෙන චිත්තෙන, සම්බුද්ධ වචනං හිදං.

2.

අනිමිත්ත ¶ මනඤ්ඤාතං, මච්චානං ඉධ ජීවිතං;

කසිරඤ්ච පරිත්තඤ්ච, තඤ්ච දුක්ඛෙන සංයුතං.

3.

න හි සො පක්කමො අත්ථි, යෙන ජාතා නමිය්යරෙ;

ජරම්පි පත්වා මරණං, එවංධම්මා හි පාණිනො.

4.

ඵලාන ¶ මිව පක්කානං, පාතො පතනතො භයං;

එවං ජාතාන මච්චානං, නිච්චං මරණ තො භයං.

5.

යථාපි කුම්භකාරස්ස, කතා මත්තිකභාජනා;

සබ්බෙ භෙදපරියන්තා, එවං මච්චාන ජීවිතං.

6.

දහරාච ¶ මහන්තාච, යෙබාලා යෙච පණ්ඩිතා;

සබ්බෙ මච්චුවසං යන්ති, සබ්බෙ මච්චුපරායනා.

7.

තෙසං මච්චුපරෙතානං, ගච්ඡතං පරලොකතො;

නපිතා තායතෙ පුත්තං, ඤාතිවාපන ඤාතකෙ;

8.

පෙක්ඛතඤ්ඤෙව ¶ ඤාතීනං, පස්ස ලාලප්පතං පුථු;

එකමෙකොව මච්චානං, ගො වජ්ඣොවිය නිය්යති.

9.

එව මබ්භාහතො ලොකො, මච්චුනාච ජරායච;

තස්මා ධීරා නසොචන්ති, විදිත්වා ලොක පරියායං.

10.

අඤ්ඤෙපි ¶ පස්ස ගමනෙ, යථා කම්මුපගෙ නරෙ;

මච්චුනො වසමාගම්ම, ඵන්දන්තෙවිධ පාණිනො.

11.

යෙන යෙනහි මඤ්ඤන්ති,

තතොතස්ස හි අඤ්ඤථා;

එතාදිසො විනාභාවො,

පස්ස ලොකස්ස පරියායන්ති.

[සුල්ල සුත්තෙ වුත්තං.]

12.

යථාපි ¶ සෙලා විපුලා,

නභං ආහච්ච පච්චතා;

සමන්තා අනුපරි යෙය්යුං,

නිප්පොථෙන්තා චතුද්දිසා.

13.

එවං ජරාච මච්චුච,

අධිවත්තන්ති පාණිනෙ;

ඛත්තියෙබ්රාහ්මණෙ වෙස්සෙ,

සුද්දෙ චණ්ඩාල පක්කුසෙ;

නකිඤ්චි පරිවජ්ජෙති,

සබ්බමෙවා භිමද්දති.

14.

න ¶ තත්ථ හත්ථි නං භුම්මි, න රථානං නපත්තියා;

න චාපි මන්තයුද්ධෙන, සක්කා ජෙතුං ධනෙනවා.

15.

තස්මාහි ¶ පණ්ඩිතො පොසො,

සම්පස්සං අත්ථ මත්තනො;

බුද්ධෙ ධම්මෙ ච සඞ්ඝෙච,

ධීරො සද්දං නිවෙසයෙ.

16.

යො ධම්මචාරී කායෙන, වාචාය උද චෙතසා;

ඉධෙවනං පසංසන්ති, පච්චසග්ගෙ පමොදතීති.

[පබ්බතූ මම සුත්තෙ වුත්තං.]

17.

යථා ¶ වාරිවහො පූරො, වහෙ රුක්ඛෙ පකූලජෙ;

එවං ජරාමරණෙන, වුය්හන්තෙ සබ්බ පාණිනො.

18.

දහරාපි හි මිය්යන්ති,

නරාච අථනාරියො;

තත්ථ කො විසාසෙපොසො,

දහරො ම්හීතිජීවිතෙ.

19.

සාය ¶ මෙකෙ නිදිස්සන්ති, පාතො දිට්ඨා බහුජ්ජනා;

පාතො එකෙ නදිස්සන්ති, සායං දිට්ඨා බහුජ්ජනා.

20.

අජ්ජෙව කිච්චං ආතප්පං, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;

නහි නො සඞ්කරං තෙන, මහාසෙනන මච්චුනාති.

[ජාතකෙසුවුත්තං.]

21.

නත්ථෙත්ථඤ්ඤො ¶ නුසාසන්තො, සයංවත්තාන මොවද;

ජිනෙරිතා නුසාරෙන, භික්ඛු සංසාර භීරුකො.

22.

අහිවාපි ¶ මං ඩංසෙය්ය, අඤ්ඤෙපි විසධාරිනො;

අපියාපිච ඝාතෙය්යුං, උප්පජ්ජෙය්යුං රුජාපිමෙ.

23.

මච්චුසෙනා වුධාසඞ්ඛ්යා, බාහිරජ්ඣත්තු පද්දවා;

තෙහායු පීළිතංඡෙජ්ජං, මරිස්ස මජ්ජවා සුවෙ.

24.

අළක්කා ¶ හි ගවාදීහි, චොරාදීහි අරීහිපි;

අභිණ්හ සන්නිපාතෙහි, රුජා ඡනවුතීහිපි.

25.

බහූන මුපකාරෙහි, අන්නොදකාදිකෙහිපි;

මරිස්සං පීළිතො නිච්චං, නිරුජ්ඣෙය්යායු අජ්ජවා.

26.

බහ්වාවුධෙ ¶ විසජ්ජෙති, නිල්ලෙණං මච්චුනිද්දයො;

වසන්තං භවසඞ්ගාමෙ, නමුත්තො කොචි ආවුධා;

27.

මහබ්බලා මහාපඤ්ඤා, මහිද්ධිකා මහද්ධනා;

නමුත්තා සම්මාසම්බුද්ධො, සබ්බලොකාධිපො අපි;

28.

මයා ¶ සමා නවා වුද්ධා, තදාවුධෙහි තෙ මතා;

තථා හම්පි මරිස්සාමි, ලෙණං පුඤ්ඤංව මෙ කතං.

29.

පථබ්යාපාදයො ධාත්ථූ,

ආහාරා භොජනාදයො;

සීතුණ්හ මුතුනාමෙතං,

දොසා පිත්තසෙම්හානිලා.

30.

ධාත්වාහාරු ¶ තුදොසානං, සමත්තෙ වායු තිට්ඨති;

විසමෙ තඞ්ඛණඤ්ඤෙව, ඡෙජ්ජ මප්පං පරාධිනං.

31.

ධාත්වා හාරුතු දොසානං, විසමා ස්වෙප්යකල්ලකො;

උස්සාහෙ කල්ලකාලෙව, කිංකරෙය්යඅකල්ලකො;

32.

උප්පජ්ජෙය්යුං ¶ රුජා ස්වෙපි, අසාතො දුක්ඛමා ඛරා;

පුරෙතරංව ආරබ්භෙ, මාපච්ඡා අනුතාපනං.

33.

සත්තානං ¶ නීචකම්මානං, සරණොපි භයඞ්කරො;

නීචානීචං නජානාමි, මරණාසන්නතම්පිච.

34.

කම්ම පීළිත සත්තානං, තඞ්ඛණම්පි භයුබ්භවො;

මරෙය්ය මජ්ජවා ස්වෙවා, නයුත්තොව පමජ්ජිතුං.

35.

පුඤ්ඤක්ඛීණා පජා ඛිප්පං, අහෙතුනාපි නස්සයෙ;

සුද්ධචිත්තො මරිස්සාමි, න කිලිට්ඨෙන චෙතසා.

36.

උපච්ඡෙදාපි ¶ මෙ සන්ති, භවාභවචිතා බහූ;

ඡෙජ්ජං තෙහායු අජ්ජාපි, සාධ්වාසුමාරභෙ මතං;

37.

කම්මා පරාධ සත්තානං, විනාසෙ පච්චුපට්ඨිතෙ;

අනයො නයරූපෙන, බුද්ධිමාකම්ය තිට්ඨති.

38.

මරණාසන්න ¶ තඤ්ඤෙව, චින්තෙය්ය පඤ්ඤවා සතො;

එවං චින්තයන්තො සන්තො, නපාපං කත්තු මුස්සහෙ.

39.

මරණාසන්න තඤ්ඤෙව, චින්තෙය්ය බුද්ධසාවකො;

එවං චින්තයන්තො සන්තො, කදාචිපි අනුණ්ණතො.

40.

අද්ධාග ¶ මරණං පඤ්ඤො, පුරෙතරංව චින්තයෙ;

කරෙ කාතබ්බ කම්මඤ්ච, එවං සො නානුසොචති.

41.

මරණාසන්න සඤ්ඤී සො, අප්පමත්තො විචක්ඛණො;

පත්තෙපි මරණෙ කාලෙ, න සම්මුළ්හො නසොකවා.

42.

මරණා ¶ සන්නසඤ්ඤී සො, සොධෙති අත්තනො මලං;

නිම්මලෙන චුතො භික්ඛු, නත්වෙවා පාය ගාමිකො.

43.

සති ආසන්න මරණෙ,

දූරසඤ්ඤී පමාද වා;

යො කරොති අකාතබ්බං,

තදා සො අතිසොචති.

44.

සති ¶ ආසන්නමරණෙ, දූරසඤ්ඤී පමාදවා;

ආකිණ්ණො පාපධම්මෙහි, පජ්ඣායි දුම්මනො තදා.

45.

සති ආසන්න මරණෙ, දුට්ඨො දොසොති ථද්ධවා;

අභිනන්දති සාදෙති, තදාසො අතිදුක්ඛිතො.

46.

සති ¶ ආසන්නමරණෙ, තුවටං න චිකිච්ඡති;

සඤ්චිච්චාපත්ති මාපන්නො, තදා සො පරිදෙවති.

47.

සති ආසන්න මරණෙ, ගිහීහි නවකෙහිච;

සංසට්ඨො න නුලොමෙහි, ස්වතිවස්සු මුඛො තදා.

48.

සති ¶ ආසන්න මරණෙ, කුහකො කුලදූසකො;

මිච්ඡාජීව සමාපන්නො, දුන්නිමිත්තොව සො චුතො.

49.

සසොකී ¶ සහනන්දීච, දුක්ඛෙ දුක්ඛො සුඛෙ සුඛො;

ගිහිකම්මෙසු උස්සුක්කො, පස්සං ගිජ්ඣකූටං චුතො.

50.

මරිස්සන්ති අනාවජ්ජ, කිලෙසාතුර පීළිතො;

කිමිඛජ්ජවණො සාව, භන්තො කිං සුගතිං වජෙ.

51.

මරිස්සන්ති ¶ අනාවජ්ජ, ධුරද්වයං න පූරති;

ගන්ථං විපස්සනං තන්දී, කාරුඤ්ඤොයෙව සො චුතො.

52.

මරිස්සන්ති අනාවජ්ජ, කිලෙසානං වසානුගො;

සම්බුද්ධා-ණං වීතික්කන්තො, කාරුඤ්ඤො නත්ථි තස්සමො.

53.

මරිස්සන්ති ¶ අනාවජ්ජං, ධනමෙසී අධම්මතො;

පුඤ්ඤෙ චින්තාපි නුප්පජ්ජි, නිරයං සො මනං ගතො.

54.

මරෙය්යන්ති අනාවජ්ජං, ධනං චිනි අධම්මතො;

චිතං චිතං ඉහෙවෙතං, තස්මිංගිද්ධො ස පෙත්තිකො.

55.

අත්ථා ¶ ගෙහෙ නිවත්තන්තෙ, සුසානෙ මිත්තබන්ධවා;

සුකතං දුක්කතං කම්මං, ගච්ඡන්ත මනුගච්ඡති.

56.

මරෙය්යන්ති අනාවජ්ජං, ඉහත්ථං වා නුයුඤ්ජති;

සම්පරාය මනපෙක්ඛො, සුජුං වා පායගාමිකො.

57.

මරෙය්යන්ති ¶ සමාවජ්ජ, ධම්මතො ධන මෙසති;

පුඤ්ඤකාරී සුලද්ධෙන, මරණෙපි ස මොදති.

58.

පඤ්චසීල සදාරක්ඛො, යථාබලඤ්ච දායකො;

කාලෙ උපොසථාවාසො, සො නිච්චං සුගතිං වජ්ජෙ.

59.

ධොවාපත්තිමලං ¶ ඛිප්පං, මච්චු අද්ධා ගමිස්සති;

මිච්ඡාවිතක්ක මුච්ඡිජ්ජ, කර කාතබ්බභාවනං.

60.

අතික්කන්තා බහූ රත්යො, ඛෙපෙත්වා මම ජීවිතං;

මන්දායුනා පමාදෙන, යුත්තො විහරිතුං කථං.

61.

හාසන්තං ¶ නන්දි මත්තානං, මච්චුසන්ධීහි තච්ඡයෙ;

කුච්ඡි මෙය්යචුතො අජ්ජ, කො හාසනන්දිතබ්බකො.

62.

මච්චුසෙනාවුධා සඞ්ඛ්යා, මරණාභිමුඛො අහං;

අච්චායිතබ්බ කාලො යං, ඉක්ඛිතබ්බ මුදික්ඛතු.

63.

පුරෙමරාමි ¶ දට්ඨබ්බං,

දක්ඛෙය්යං මච්චු එස්සති;

අච්චායිතබ්බ කාලො යං,

නොකාසො හාසතුට්ඨියා.

64.

ආකිණ්ණමච්චුසෙනානං ¶ , අජ්ජ ස්වෙවා විනාසිනං;

අද්ධා පහාය ගාමීනං, කිං පමාද විහාරිනා.

65.

ඛණමත්තොව පච්චක්ඛො, අජ්ජ ස්වෙවා අතිස්සති;

සම්පරායො අතිදීඝො, පරම්පරො අනන්තිකො.

66.

ඛණමත්තොව ¶ පච්චක්ඛො, මච්චුනා තං ජහිස්සති;

පහාය ගමනීයෙ-ස්මිං, මහුස්සාහො නිරත්ථකො.

67.

සම්පරායො අතිදීඝො, අපාථෙය්යෙ සුදුත්තරො;

මහුස්සාහෙන කාතබ්බො, තදත්ථො දීඝදස්සිනා.

68.

සද්ධා ¶ බන්ධතු පාථෙය්යං, තදෙසනං ඉහෙව හි;

භවන්තරෙ නලබ්භෙය්ය, අපාථෙය්ය තිදුක්ඛිතො.

69.

සංසාර තරණත්ථාය, මහොලුම්පානි බන්ධථ;

භාවනා දාන සීලෙහි, තිවිත්තිණ්ණො භවණ්ණවො.

70.

භුඤ්ජං ¶ භුඤ්ජං ජනං කාමෙ,

කාලාකාලා-බුධොන්තකො;

කන්තෙකන්තෙති මංසාසො,

පිවංපිවංව කං මිගං.

71.

කාමෙ කාමෙසනායෙය්ය,

කාලොකාලො මතෙට්ඨියා;

පූරෙ පූරෙතබ්බං ධම්මං,

අද්ධා අද්ධාන සංසරං.

72.

මරෙය්යන්ති ¶ අනුබ්බිග්ගො, පාපකං කත්තුමුස්සහෙ;

කරෙය්ය හාසනන්දිඤ්ච, චාපල්ලඤ්ච පමාද වා.

73.

මරෙය්යමිති ¶ සංවිග්ගො, ලෙණමෙව ගවෙසති;

න හාසි නෙවනන්දීච, න චාපල්ලො කදාචිපි.

74.

අච්චුට්ඨිත රුජග්ගීහි, අච්චායාසෙ භයානකෙ;

නොසධෙ මරණාසන්නෙ, කතපුඤ්ඤංව සාත-දං.

75.

ඤාතිසඞ්ඝා ¶ වියොජෙන්තා, මරණන්ත භුසාතුරා;

සබ්බං පහාය ගන්තාපි, නන්දිතබ්බානි පුඤ්ඤිනො.

76.

පස්සන්තා සුනිමිත්තානි, පාකටානි සකම්මුනා;

සුඛන්ති මරණෙ කාලෙ, නුමොදන්තා කතානිච.

77.

සාත-දාතානි ¶ පුඤ්ඤානි, එවං මහබ්භයෙ අපි;

සුගතිං ලහුනෙතානි, කාතබ්බානි පුරෙතරං.

78.

දෙවදූතෙ ¶ පකාසෙත්වා, යමපුට්ඨො සයංකතං;

පුඤ්ඤං සරති චෙ සත්තො, තදෙව සුගතිං වජෙ.

79.

පාප ¶ කඩ්ඪම්පි නිරයෙ, මනං දුක්ඛගතං පජං;

දුක්ඛා මොචෙති යංපුඤ්ඤං, සදා කාතබ්බමෙව තං.

80.

පහායකංව පුඤ්ඤඤ්හි, පහාතබ්බංව පාපකං;

තං පදීපන්ධකාරංව, ද්වයං ඔත්වා ඛුකං විය.

81.

ඤාතිසඞ්ඝා ¶ වියොජෙන්තා, මරණන්ත භුසාතුරා;

සබ්බං පහාය ගන්තාරො, භයානකානි පාපිනො.

82.

පස්සන්තා දුන්නිමිත්තානි, පාකටානි සකම්මුනා;

මරණෙ අතිදුක්ඛන්ති, නුතාපෙන්තා කතානිච.

83.

පටිපීළානි ¶ පාපානි, එවං මහබ්භයෙ සති;

දුග්ගතිං ලහුනෙතානි, යුත්තොව පරිවජ්ජිතුං.

84.

දෙවදූතෙ ¶ පකාසෙත්වා, යමරාජෙන පුච්ඡිතො;

පමාදස්සන්ති චික්ඛන්තො, මහග්ගිම්හි තුරං පති.

85.

පුඤ්ඤං අකරිවා මාවා, යමරාජින්ද පුච්ඡිතො;

පමාදස්සන්ති චික්ඛන්තො, මහාදුක්ඛං තුරං ගමි.

86.

පාපං ¶ අකරිවා මාවා, පුච්ඡිතො යමසාමිනා;

පමාදස්සන්ති චික්ඛන්තො, තත්තං ගුළං තුරං ගිලි.

87.

ජාතමත්තා තිජිණ්ණාච, ආතුරාච මතා වුධා;

දෙවදූතෙ ඉමෙ පඤ්ච, දිස්වා සංවිග්ගතං වජෙ.

88.

චොදිතා ¶ දෙවදූතෙහි, යෙ පමජ්ජන්ති මානවා;

තෙ දීඝරත්තං සොචන්ති, හින කායූ පගානරා.

89.

ධුරද්වය ¶ මනාරබ්භ, ගිහිකම්මාදිකෙ රතො;

කථං ගිජ්ඣකූටං සෙසං, පෙතාවාසං අතිස්සති.

90.

පරියත්ති මසික්ඛන්තො,

නාරද්ධො පටිපත්තියං;

අලසො දුබ්බිතක්කො සො,

කිං තංසෙලං අතිස්සති.

92.

මොචනත්ථාය ¶ පබ්බජ්ජ, සංකිලිට්ඨා පමාදිනො;

සුගත්යාපිච තෙ භට්ඨා, අතිදූරාව මුත්තිතො.

93.

සීදන්තෙව ¶ ජලෙ ඛිත්තා, සිලා මහාව ඛුද්දකා;

පතන්ති ඛුද්දකෙනාපි, අපායං පාප කම්මුනා.

94.

පතන්තා ඛුද්දකෙනෙව, බහූහි පුන පීළිතා;

මොක්ඛොකාසං නවින්දන්ති, පාපං ඛුද්දම්පි නාචරෙ.

95.

ජෙගුච්ඡිත්ථූදරාගම්ම ¶ , පුනාපි තත්ථ නිච්චගූ;

දුක්ඛාති දුක්ඛ සංකිණ්ණො, හට්ඨුං තුට්ඨුං නසක්කුණෙ.

96.

අතිබ්යාපිගුණො ¶ පුඤ්ඤො,

මහායසො සිරින්ධරො;

කුච්ඡියං රෙතසි වාසො,

අතීව ලජ්ජිතබ්බකො.

97.

මච්චුදුක්ඛං ඛණංයෙව, අතිදුක්ඛං තදුත්තරි;

මාතුගාමුදරෙ සන්ධි, පතිට්ඨානං භයානකං.

98.

මච්චුදුක්ඛං ¶ ඛණංයෙව, අතිදුක්ඛං චිරත්තනං;

ආම පක්කන්තරෙ සන්ධි, පතිට්ඨානං භයානකං.

99.

දුග්ගත්යංඨාතු තංදුක්ඛං, සුණ උච්චකුලෙඅපි;

කුච්ඡියං අතිසම්බාධෙ, ජලාබුම්හි ජිගුච්ඡිතෙ.

100.

මිළ්හ සෙම්හාදි සංකිණ්ණෙ, අති දුග්ගන්ධ වාසිතෙ;

ගූථකූපෙ කිමීවිය, තමෙජා මූලකම්මතො.

101.

පරමාණුකායො ඨාති, දුක්ඛී නෙරයිකො විය;

ධුවාතුරො සුඛාමිස්සො, ආම පක්කාසයන්තරෙ;

102.

වෙදනට්ටොව සංවඩ්ඪො, අචිත්තොවිය නිච්චලො;

දසමාසන්තරෙ කච්චෙ, බහූ මරන්ති පාණිනො.

103.

පරිපක්කො ¶ පමුඤ්ඡො සො,

අතිසම්බාධ යොනිතො;

මලාකිණ්ණෙන ගත්තෙන,

අච්චායාසො විජායති.

104.

එවං ¶ මච්චුඤ්ච සන්ධිඤ්ච, විජායනඤ්ච භෙරවං;

පස්සං නිබ්බින්දන්තො සන්තො, විරජ්ජෙය්ය භවන්දුකෙ.

105.

එවං මච්චුඤ්ච සන්දිඤ්ච, අනුස්සර මභිණ්හසො;

රාජසෙට්ඨි භවාදිම්පි, නඉච්ඡෙය්ය තදන්විතං.

106.

භවෙ ¶ දුක්ඛ මචින්තෙත්වා, භවාසාය පවත්තිතං;

පුඤ්ඤං පුනප්පුනං දෙති, සන්ධිං න නිබ්බුතිං වරං.

107.

භවෙ දුක්ඛං විභායිත්වා, නිබ්බින්දෙන පවත්තිතං;

පුඤ්ඤං භව මතික්කම්ම, නිබ්බානං දෙති නිබ්බුතිං.

108.

භවෙ ¶ දුක්ඛං සරිත්වාන, මච්චුසන්ධි සයාදිකං;

තිභවෙසු විරජ්ජෙය්යා, දිත්ත ගෙහෙව සාමිකො.

109.

සන්තො පුඤ්ඤානි කරොන්තො, සන්ධිදුක්ඛ මනුස්සරං;

නිබ්බින්ද යුත්ත චිත්තෙන, වජ්ජෙය්ය භවසාත තො.

110.

පුඤ්ඤ ¶ නිබ්බත්ත ඨානෙපි, ජෙගුච්ඡෙ සන්ධිසම්භවො;

භව සාත වසා තස්මා, ධීරො තං ලග්ගනං චජෙ.