📜
මහාසෙනවග්ගො
31. මහාසෙනරඤ්ඤො වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
භගවති ¶ පරිනිබ්බුතෙ පාටලිපුත්තනගරෙ මහාසෙනො නාම රාජා රජ්ජං කාරෙසි ධම්මිකො ධම්මරාජා. සො පන පිතුපිතාමහාදීනං ධනරාසිං ඔලොකෙත්වා ඉමෙ ඉමං සාපතෙය්යං පහාය මච්චුනො මුඛමුපගතා. අහො සංසාරිකානං අඤ්ඤාණතා. ධනං ඨපෙත්වා අත්තනො විනාසඤ්ච අත්තානං ඨපෙත්වා ධනවිනාසඤ්ච න ජානන්තීති සම්පත්තියා අධිගමඤ්ච විනාසං චාති සබ්බං චින්තෙත්වා ධම්මඤ්ච සුත්වා පටිලද්ධසද්ධො දිවසෙ දිවසෙ දසසහස්සානං භික්ඛූනං මධුරෙන අන්නපානෙන සන්තප්පෙන්තො අනෙකානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො එකදිවසං රහො පටිසල්ලිනො එවං චින්තෙසි. එවං රාජනියොගෙන ජනස්ස පීළනං කත්වා දින්නදානතො සහත්ථෙන කම්මං කත්වා ලද්ධෙන දින්නදානං මහප්ඵලං මහානිසංසං භවිස්සති, එවං මයා කාතබ්බන්ති සො සුහදා මච්චස්ස රජ්ජං නීය්යාතෙත්වා අත්තනො කණිට්ඨිකං ආදාය කිඤ්චි අජානාපෙත්වා අඤ්ඤතරවෙසෙන නගරා නික්ඛම්ම උත්තරමධුරං නාම නගරං අගමාසි, තත්ථ මහාවිභවො එකො සෙට්ඨි පටිවසති, තෙ සෙට්ඨිනො සමීප මුපගම්ම ඨිතා. තෙන කිමත්ථායාගතාති වුත්තෙ රාජා තව ගෙහෙ භතියා කම්මං කරිස්සාමීති වත්වා තෙනානුඤ්ඤාතො තීණි වස්සානි කම්ම මකාසි, තතො එකදිවසං සෙට්ඨි තෙ දිස්වා පක්කොසිත්වා අතීව තුම්හෙ සුඛුමාලතරා. තථාපි ඉමස්මිං ගෙහෙ කම්මකරණෙන චිරං වසිත්ථ, එත්තකං කාලං කිස්මිඤ්චි කම්මෙපි කුසීතත්තං න පඤ්ඤායති. පගෙව අනාචාරම්පි, යාගුභත්තං ඨපෙත්වා අඤ්ඤං උපකාරම්පි මම සන්තිකා නත්ථි, කෙනත්ථෙන කම්මං කරොථාති පුච්ඡි. රාජා තස්ස වචනං සුත්වා ඉමස්මිං ජනපදෙ සාලිනො මනාපභාවො බහුසො සූයති. තස්මා සාලීනමත්ථාය ඉධා ගතම්හාති ආහ, තං සුත්වා තෙසං තුට්ඨො සෙට්ඨි සාලීනං සකටසහස්සං අදාසි, රාජා සාලිංලභිත්වා සෙට්ඨිනො ¶ එවමාහ, භො ඉමං අම්හාකං නගරං පාපෙථාති, තං සුත්වා සෙට්ඨි සාධූති වත්වා සාලිපරිපුණ්ණසකටසහස්සං රඤ්ඤො නගරං පාපෙසි, රාජා නගරං ගන්ත්වා සෙට්ඨිස්ස නානාවණ්ණවත්ථහිරඤ්ඤසුවණ්ණාදීහි සකටෙ පූරෙත්වා පටිපෙසෙත්වා මෙත්තිං ථිරං කත්වා ආභතවීහයො රාජගෙහෙ සන්නිචයමකාසි, අථ රාජා කතිපාහච්චයෙන මුසලං පග්ගය්හ සහත්ථෙනෙව වීහිං කොට්ටෙති, කොට්ටිතකොට්ටිතං කණිට්ඨිකා පප්ඵොටෙති. එවං උභොපි තණ්ඩුලානං මහන්තං රාසිං කත්වා දාරූදකාදයො ආහරිත්වා අම්බිලභත්තං පචිත්වා රාජගෙහෙ පඤ්චසතආසනානි පඤ්ඤාපෙත්වා කාලං උග්ඝොසෙසුං, ආගච්ඡන්තු අය්යා අනුකම්පං උපාදාය මම ගෙහෙ භුඤ්ජන්තූති. තං සුත්වා පඤ්චසතා භික්ඛූ ආකාසෙන ආගමිංසු, රාජා තෙ යාවදත්ථං පරිවිසි, තතො තෙසං අන්තරෙ පියංගුදීපවාසී එකො මහාසිවත්ථෙරො නාම භත්තං ගහෙත්වා එතෙ මං පස්සන්තූති අධිට්ඨහිත්වා ආකාසෙන පියංගුදීපං ගන්ත්වා භත්තං පඤ්චසතානං භික්ඛූනං දත්වා පරිභුඤ්චි. තං තස්සානුභාවෙන සබ්බෙසං යාවදත්ථං අහොසි. එවං අප්පකෙනාපි දෙය්යධම්මෙන සප්පුරිසා දායකානං මනං පසාදෙත්වා පතිට්ඨං කරොන්තීති. වුත්තඤ්හි.
අප්පකෙනපි මෙධාවී, දායකානං මනං පති;
සද්ධං වඩ්ඪෙන්ති චන්දොව, රංසිනා ඛීරසාගරං.
අට්ඨානෙ න නියොජෙන්තා, කරොන්තා නෙව සන්නිධිං;
පරිභොග මකත්වාන, නෙව නාසෙන්ති පච්චයං.
න පාපෙන්තාච ථෙය්යස්ස, න කරොන්තා තථෙවිණං;
විභජන්ති සුසීලෙසු, සයං භුත්වාන සීලවාති.
අථ රාජා කණිට්ඨිකාය සද්ධිං ථත්ථෙව ඨිතො පියංගුදීපෙ පරිභුඤ්ජන්තෙ පඤ්චසතභික්ඛූ දිස්වා හට්ඨො උදග්ගො අහොසි. අථ ¶ තෙ අපරභාගෙ අත්තනා කතං දානවරං අනුස්සරන්තා න චිරෙනෙව උභොපි සොතාපන්නා අහෙසුංති.
න ගණෙන්තාත්තනො දුක්ඛං, විහාය මහතිං සිරිං;
ආයතිංභවමිච්ඡන්තා, සුජනෙවං සුභෙ රතා.
ආයාසෙන කතං පුඤ්ඤං, මහන්තඵලදායකං;
ඉති මන්ත්වාන මෙධාවී, සහත්ථෙනෙව තං කරෙති.
මහාසෙනරඤ්ඤො වත්ථුං පථමං.
32. සුවණ්ණතිලකාය වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
ලඞ්කාදීපෙ කිර අනුරාධපුරනගරෙ එකො මාතුගාමො [එකාමාතුගාමාතිවා එකාමාතුගාමොතිවා කත්ථචි] සද්ධාසම්පන්නා නිච්චං අභයුත්තරචෙතියෙ පුප්ඵපූජං කරොති, අථෙකදිවසං සා අත්තනො ධීතුයා සද්ධිං තස්මිං චෙතියෙ පුප්ඵපූජනත්ථාය [පුප්ඵපූජත්ථාය ඉතිකත්ථචි] ගන්ත්වා පුප්ඵාසනසාලාය උදකං අපස්සන්තී ධීතු හත්ථෙ පුප්ඵචඞ්ගොටකං ඨපෙත්වා ඝට මාදාය පොක්ඛරණිං අගමාසි, තතො සා දාරිකා මාතරි අනාගතායයෙව [අනාගතෙයෙව ඉතිසබ්බත්ථ] අධොතාසනෙ පුප්ඵමුට්ඨිංගහෙත්වා මණ්ඩලං කත්වා පූජෙත්වා එවං පත්ථනමකාසි. තථා හි.
මහාවීරස්ස ධීරස්ස, සයම්භුස්ස මහෙසිනො;
තිලොකග්ගස්ස නාථස්ස, භගවන්තස්ස සත්ථුනො.
ය මහං පූජයිං පුප්ඵං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
රූපීනං පවරා හෙස්සං, ආරොහපරිණාහවා.
මං ¶ දිස්වා පුරිසා සබ්බෙ, මුච්ඡන්තු කාමමුච්ඡිතා;
නිච්ඡරන්තු සරීරා මෙ, රංසිමාලීව රංසියො.
හදයඞ්ගමා කණ්ණසුඛා, මඤ්ජුභාණී සුභා මම;
කින්නරානං යථා වාණී, එවමෙව පවත්තතූති.
අථස්සා මාතා ආගම්ම අධොතාසනෙ පූජිතානි පුප්ඵානි දිස්වා කස්මා චණ්ඩාලී අධොතාසනෙ භගවතො පුප්ඵානි පූජෙසි, අයුත්තං තයා කතන්ති ආහ, තං සුත්වා සා මාතුයා කුජ්ඣිත්වා ත්වං චණ්ඩාලීති අක්කොසි, සා එත්තකං පුඤ්ඤාපුඤ්ඤං කත්වා අපරභාගෙ තතො චුතා ජම්බුදීපෙ උත්තරමධුරායං එකස්ස චණ්ඩාලගන්ධබ්බබ්රාහ්මණස්ස ධීතා හුත්වා නිබ්බත්ති, උත්තමරූපධරා අහොසි, තස්සා සරීරතො මෙඝමුඛතො විජ්ජුල්ලතාවිය රංසියො නිච්ඡරන්ති. සමන්තා චතුහත්ථට්ඨානෙ සරීරප්පභාය අන්ධකාරෙ විධමති. මුඛතො උප්පලගන්ධො වායති, කායතො චන්දනගන්ධො, තස්සා ද්වින්නං ථනාන මන්තරෙ සුවණ්ණවණ්ණං එකං තිලකං අහොසි, තෙන බාලසුරියස්ස විය පභා නිච්ඡරති. දිට්ඨදිට්ඨා යෙභුය්යෙන උම්මත්තා විය කාමමදෙන විසඤ්ඤිනො හොන්ති, අහො කුසලාකුසලානං ආනුභාවො. තථා හි.
යෙන සා කොධසාමාතු, චණ්ඩාලී ඉති භාසිතා;
තෙන සා ආසි චණ්ඩාලී, ජෙගුච්ඡා හීනජාතිකා.
සල්ලක්ඛෙත්වාන සම්බුද්ධ, ගුණං පූජෙසි යං තදා;
තෙන පුඤ්ඤානුභාවෙන, සා භිරූපී මනොරමා.
යෙන යෙන පකාරෙන, පුඤ්ඤපාපානි යො කරෙ;
තස්ස තස්සානුරූපෙන, මොරොව ලභතෙ ඵලං.
පාපෙන ච තිරච්ඡානෙ, ජායන්ති කුසලෙන තෙ;
වණ්ණපොක්ඛරතා හොති, මොරානං කම්ම මීදිසන්ති.
තතො ¶ තස්සා මාතාපිතරො සුවණ්ණතිලකාති නාම මකංසු. තස්මිංකිර නගරෙ මනුස්සා තස්සා රුපදස්සනෙනච සවණෙනච සම්පත්තාපි චණ්ඩාලධීතා අයන්ති පරිභවභයෙන ආවාහං න කරොන්ති. අථ තස්මිං නගරෙ ජෙට්ඨචණ්ඩාලබ්රාහ්මණස්ස පුත්තො එතමත්ථාය තස්සා මාතාපිතුන්නං සන්තිකං වත්ථාභරණගන්ධමාලාදයො පෙසෙසි සුවණ්ණතිලකං අම්හාකං දදන්තූති, තෙ තං පවත්තිං තස්සා ආරොචෙසුං. සාස්ස ජිගුච්ඡන්තී පරිහාස මකාසි. තතො බ්රාහ්මණස්ස පුත්තො ලජ්ජිතො රඤ්ඤො සන්තිකං ගන්ත්වා වීණං මුඤ්චෙත්වා ගායමානො එවමාහ.
ලලනා නනානී චලලොචනානී,
තරුණා රුණානී චලිතාධරාණී;
මනුජො හි යො නෙත්තපියං කරොති,
ස තු නීචජාතිං අපි නො ජහාති.
කිමිදන්ති රඤ්ඤා පුට්ඨො ආහ.
සමෙති කිං දෙව ඡමාය මත්තිකා,
කදාචි චාමීකරජාතිකාය;
සිගාලධෙනු අපි නීචජාතිකා,
සමෙති කිංසීහවරෙන දෙවාති.
එවඤ්ච පන වත්වා දෙව ඉමස්මිංනගරෙ සුවණ්ණතිලකා නාමෙකා චණ්ඩාලධීතා අත්ථි, සා සමානජාතිකෙහි පෙසිතපණ්ණාකාරං න ගණ්හාති, කුලවන්තෙයෙව පත්ථෙති, කදා නාම කාකී සුවණ්ණහංසෙන සමාගච්ඡති දෙවාති. රාජා තං සුත්වා තස්සා පිතරං පක්කොසාපෙත්වා තමත්ථං වත්වා සච්චං භණෙති පුච්ඡි, සොපි සච්චං දෙව, සා ජාතිසම්පන්නමෙව කාමෙතීති ආහ. රාජා එවං සති භණෙ පඤ්චමධුරනගරෙ උද්දාළබ්රාහ්මණො නාම අත්ථි, සො ජාතිසම්පන්නො මාතිතොච පිතිතොච අනුපක්කුට්ඨො ¶ , ජෙගුච්ඡා පටික්කූලා එතාති මාතුගාමෙන සද්ධිං න සංවසති. අත්තනො ගෙහතො රාජගෙහං ගච්ඡන්තොච ආගච්ඡන්තො ච සොළසඛීරොදකඝටෙහි මග්ගෙ සිඤ්චාපෙසි. මාතුගාමෙ දිස්වා කාලකණ්ණී මයා දිට්ඨාති ඛීරොදකෙන මුඛං ධොවති. තව ධීතා සක්කොන්තී තෙන සද්ධිං සංවසතු, එතමත්ථං තව ධීතරං කථෙහීති ආහ, සොපි තං සුත්වා ගෙහං ගන්ත්වා ධීතරං පක්කොසිත්වා රඤ්ඤා වුත්තනියාමෙනෙව තස්සා කථෙසි. තාය තං සුත්වා සක්කොන්තී අහං උද්දාළබ්රාහ්මණෙන සද්ධිං වසිස්සාමි, මා තුම්හෙ චින්තෙථ, පපඤ්චම්පි මා කරොථ, පාතොව ගමිස්සාමීති වුත්තෙ පිතා පනස්සා සාධූති සහස්සග්ඝනකචිත්තකම්බලකඤ්චුකෙන ධීතු සරීරං පාරුපාපෙත්වා වීණාදිතුරියභණ්ඩානි ගාහාපෙත්වා ධීතුයා සද්ධිං අද්ධානමග්ගං පටිපජ්ජි. ගච්ඡන්තො අන්තරාමග්ගෙ අඤ්ඤතරස්මිං නගරෙ රඤ්ඤො ගන්ධබ්බං කරොන්තො ධීතරං පිට්ඨිපස්සෙ නිසීදාපෙත්වා ගන්ධබ්බමකාසි. අථස්ස පිට්ඨිපස්සනිසින්නා සුවණ්ණතිලකා නයනකොටියා දිට්ඨිං පාපෙන්තී සරසෙන තං ඔලොකෙත්වා පාරුතකඤ්චුකං කිඤ්චි අපනෙත්වා සරීරප්පභං පඤ්ඤාපෙසි, රාජා පනස්සා සරීරප්පභංච රූපසම්පදංච දිස්වා කාමාතුරො විගතසඤ්ඤො සම්මූළ්හො හුත්වා මුහුත්තෙන පටිලද්ධස්සාසො තස්සා සස්සාමිකාස්සාමිකභාවං පුච්ඡිත්වා චණ්ඩාලධීතාති සුත්වා පරිභවභයෙන තං ආනෙතු මසක්කොන්තො එවරූපං වණ්ණපොක්ඛරසම්පන්නං ඉත්ථිරතනං අලභන්තස්ස මෙ කො අත්ථො ජීවිතෙනාති සොචන්තො පරිදෙවන්තො කාමමුච්ඡිතො කත්තබ්බා කත්තබ්බං අජානන්තො අසිං ගහෙත්වා අත්තනො සීසං සයමෙව ඡින්දිත්වා කාල මකාසි. එවමෙව අන්තරාමග්ගෙ පඤ්චරාජානො තස්සා රූපසම්පත්තිමදමත්තා අසිනා ඡින්නසීසා ජීවිතක්ඛයං පාපුණිංසු. තථා හි සත්තා හිරඤ්ඤසුවණ්ණදාසිදාස පුත්තදාරාදීසු [පුත්තදාරාදීහි ඉතිසබ්බත්ථ] පියං නිස්සාය කාමෙන මුච්ඡිතා අනයබ්යසනං පාපුණන්තීති. වුත්තඤ්හෙතං භගවතා.
පියතො ¶ ජායතෙ සොකො,
පියතො ජායතෙ භයං;
පියතො විප්පමුත්තස්ස,
නත්ථි සොකො කුතො භයං.
පෙමතො ජායතෙ සොකො,
පෙමතො ජායතෙ භයං;
පෙමතො විප්පමුත්තස්ස,
නත්ථි සොකො කුතො භයං.
රතියා ජායතෙ සොකො,
රතියා ජායතෙ භයං;
රතියා විප්පමුත්තස්ස,
නත්ථි සොකො කුතො භයං.
කාමතො ජායතෙ සොකො,
කාමතො ජායතෙ භයං;
කාමතො විප්පමුත්තස්ස,
නත්ථි සොකො කුතො භයං.
තණ්හාය ජායතෙ සොකො,
තණ්හාය ජායතෙ භයං;
තණ්හාය විප්පමුත්තස්ස,
නත්ථි සොකො කුතො භයං.
තතො සො අනුක්කමෙන පඤ්චමධුරනගරං ගන්ත්වා අත්තනො ආගතභාවං රඤ්ඤා කථාපෙත්වා තෙන අනුඤ්ඤාතො ගන්ත්වා රාජානං අද්දස. තදා උද්දාළබ්රාහ්මණො රඤ්ඤො අවිදූරෙ කම්බලභද්දපීඨෙ නිසින්නො හොති, ගන්ධබ්බබ්රාහ්මණොපි ධීතුයා සද්ධිං ගන්ධබ්බං කුරුමානො නිසීදි. තස්මිංඛණෙ පිතු පිට්ඨිපස්සෙ නිසින්නා සුවණ්ණතිලකා උද්දාළබ්රාහ්මණො කතමොති පුච්ඡිත්වා එතස්මිං භද්දපීඨෙ නිසින්නොං එසොති සුත්වා නිලාමලලොචනෙහි තං ඔලොකන්ති දසනරංසිනා සම්භින්නසුරත්තාධරෙන මන්දහසිතං ¶ කරොන්තී තං ඔලොකෙත්වා පාරුතකඤ්චුකං අපනෙත්වා සරීරප්පභං විස්සජ්ජෙසි. තං දිස්වා බ්රාහ්මණො උම්මත්තො සොකෙන පරිදඩ්ඪගත්තො උණ්හවාතෙන පූරිතමුඛනාසො අස්සුනා කිලින්නනෙත්තො විසඤ්ඤී අහොසි. තතො සො මුහුත්තෙන ලද්ධස්සාසො රොගීවිය රඤ්ඤො සකාසා අපසරන්තො අත්තනො ගෙහං ගන්ත්වා සුහදෙ පක්කොසිත්වා තෙසං එවමාහ. භවන්තෙත්ථ.
යො ආපදෙ සමුප්පන්නෙ,
උපතිට්ඨති සන්තිකෙ;
සුඛදුක්ඛෙ සමො හොති,
සො මිත්තො සොච ඤාතකො.
යො ගුණං භාසතෙ යස්ස, අගුණඤ්ච නිගූහති;
පටිසෙධෙත්ය [පටිසෙධෙතිකත්තබ්බා ඉතිසබ්බත්ථ] කත්තබ්බා, සො මිත්තො සොච ඤාතකො.
සුවණ්ණතිලකානාම, ලලනා කාමලාලයා;
නීලක්ඛිචණ්ඩකණ්ඩෙහි, විඛණ්ඩෙසි මනො මම.
තස්සා මුඛම්බුජෙ සත්තා, මම නෙත්තමධුබ්බතා,
අප්පම්පින සරන්තාමං, තත්ථෙවා භිරමන්ති තෙ.
සහෙව තෙහි මෙ චිත්තං, ගතං උල්ලංඝියුද්ධතො;
ලජ්ජාගම්භීරපරිඛං, ධිතිපාකාරමුග්ගතං.
සම්මුය්හාමි පමුය්හාමි, සබ්බා මුය්හන්ති මෙ දිසා;
තස්ස මෙ සරණං හොථ, කරොථ මම සඞ්ගහන්ති.
තං සුත්වා තෙ එවමාහංසු.
යං ත්වමාචරිය පත්ථෙසි, චණ්ඩාලී සා අසඞ්ගමා;
කින්නු මීළ්හෙන සංයොගො, චන්දනස්ස කදා සියා.
අගම්මගමනා ¶ යාති, නරානං දූරතො සිරී;
කිත්තිචායු බලං බුද්ධි, අයසංච ස ගච්ඡතීති.
අථ තෙසං බ්රහ්මණො ආහ.
න පරිච්චජති ලොකොයං, අමෙජ්ඣෙ මණිමුත්තමං;
ථීරතනං යුවාණී ච, දුක්කුලා අපි ගාහියාති.
එවඤ්ච පන වත්වා තස්සා සස්සාමිකාස්සාමිකභාවං ඤත්වා ආනෙථාති ආහ, තෙ තථා අකංසු. තතො බ්රාහ්මණො තාය ගෙහං ආගතකාලතො පට්ඨාය චත්තාරො මාසෙ රඤ්ඤො උපට්ඨානං නෙව අගමාසි. තස්ස පන බ්රහ්මණස්ස සන්තිකෙ පඤ්චසතරාජකුමාරා නානාවිධානි සිප්පානි උග්ගණ්හන්ති. තෙ තං කාරණං ඤත්වා සුවණ්ණතිලකාය විජ්ජමානාය අම්හාකං සිප්පුග්ගහණස්ස අන්තරායො භවිස්සති, යෙන කෙනචි උපායෙන එතං මාරෙතුං වට්ටතීති, චින්තෙත්වා තෙ හත්ථා චරියං පක්කොසිත්වා ලඤ්ජං දත්වා එවමාහංසු, හත්ථිං සුරාය මත්තං කත්වා සුවණ්ණතිලකං මාරෙහීති. තතො තෙ සබ්බෙ රාජඞ්ගණෙ සන්නිපතිත්වා දූතං පාහෙසුං, ආචරියං දට්ඨුකාමම්හාති. තතො බ්රාහ්මණෙන ආගන්ත්වා නිසින්නෙන පටිසන්ථාරං කත්වා ආචරිය ආචරියානිං පස්සිතුකාමම්හාති ආහංසු. අථ සො සුවණ්ණතිලකං ගහෙත්වා ආගච්ඡථාති මනුස්සෙ පෙසෙසි. තෙ තථා කරිංසු, අථ තස්සා වීථිමජ්ඣං සම්පත්තකාලෙ හත්ථිං විස්සජ්ජාපෙසුං. සො සොණ්ඩාය භූමියං පහරන්තො [පහරන්තොඋපධාවිත්වා ඉතිකත්ථචි] ගච්ඡන්තො උපධාවිත්වා සොණ්ඩෙන තං උක්ඛිපිත්වා කුම්භෙ නිසීදාපෙසි. තතො රාජානො තථා තං මාරාපෙතු මසක්කොන්තා පුන දිවසෙ මනුස්සෙ පයොජෙත්වා රත්තියං මාරාපෙසුං. බ්රාහ්මණොපි එවරූපං ඉත්ථිං අලසිත්වා ජීවනතො මතමෙව [මතංමෙසෙය්යො ඉතිකත්ථචි] සෙය්යොති සොචන්තො පරිදෙවන්තො රාජඞ්ගණෙ දාරුචිතකං කාරාපෙත්වා අග්ගිංපවිසිත්වා ¶ මතොති. එවං මාතුගාමවසඞ්ගතා මහන්තං අනයබ්යසනඤ්ච මරණඤ්ච පාපුණන්තීති. වුත්තඤ්හෙතං භගවතා.
මායාවෙසා [මායාචෙසා ඉතිකත්ථචි] මරීචීව,
සොකො රොගො චුපද්දවො;
ඛරාව බන්ධනා චෙසා,
මච්චුපාසො ගුහාසයො;
තාසු යො විස්සසෙ පොසො,
සො නරෙසු නරාධමොති.
අයොනිසො සා පුරිමාය ජාතියා,
පුඤ්ඤං කරිත්වා අලභීදිසං ගතිං;
ධීසම්පයුත්තං [ධිතිසම්පයුත්තං ඉතිකත්ථචි] කුසලං කරොන්තා,
නිබ්බාණමෙවාභිමුඛං කරොථාති.
සුවණ්ණතිලකාය වත්ථුං දුතියං.
33. කපණාය වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
භගවති පරිනිබ්බුතෙ ජම්බුදීපෙ තත්ථ තත්ථ භික්ඛුභික්ඛුණියො ච උපාසකඋපාසිකායො ච ජයමහාබොධිං වන්දිස්සාමීති යෙභුය්යෙන ගන්ත්වා වන්දන්ති. අථා පරභාගෙ බහූ භික්ඛූ සඞ්ගම්ම මහාබොධිං වන්දනත්ථාය ගච්ඡන්තා අඤ්ඤතරස්මිං ගාමකෙ භික්ඛාය චරිත්වා ආසනසාලං ගන්ත්වා කතභත්තකිච්චා ථොකං විස්සමිංසු, තදා තත්ථ එකා කපණා දුග්ගතිත්ථී තථා නිසින්නභික්ඛූ දිස්වා උපසඞ්කමිත්වා පඤ්චපතිට්ඨිතෙන වන්දිත්වා එකමන්තෙ ඨිතා අය්යා කුහිං ගච්ඡන්තීති පුච්ඡි. භික්ඛූ තං සුත්වා ජයමහාබොධිස්ස ආනුභාවඤ්ච තං වන්දනත්ථාය අත්තානං ගමනඤ්ච කථෙන්තා එවමාහංසු.
යත්ථාසීනො ¶ ජිනො ජෙසි, සසෙනං මකරද්ධජං;
හන්ත්වා කිලෙසසෙනඤ්ච, බුද්ධො ආසි නිරුත්තරො.
යං පූජෙසි මහාවීරො, ඨිතො පද මකොපයං;
සත්තරත්තින්දිවං නෙත්ත, නීලනීරජරංසිනා.
සුරාසුරනරාදීනං, නෙත්තාලි පාළිපාතනා;
මෙචකාකාරපත්තෙහි, සිඛණ්ඩීවිය භාති යො.
සුරපාදපොව සත්තානං, යං තිට්ඨති මහීතලෙ;
ඉහ ලොකෙ පරත්තෙ ච, දදන්තො ඉච්ඡිතිච්ඡිතං.
යස්ස පුරාණපණ්ණම්පි, පතිතං යො නරො ඉධ;
පූජෙති තස්ස සො දෙති, භවභොගං මහීරුහො.
ගන්ධමාලෙහි සලිලෙහි, යමුපාසති සදා නරො;
අජ්ඣත්තඤ්ච බහිද්ධා ච, දුරිතං සො නිහඤ්ඤති.
යො දෙති ඉහලොකත්ථං,
යො දෙති පාරලොකිකං,
සම්පදං ජයබොධිංතං,
භොති ගච්ඡාම වන්දිතුං.
තං සුත්වා උදග්ගා සොමනස්සජාතා භික්ඛූනං එවමාහ. අහං භන්තෙ පරකුලෙ භතියා කම්මං කරොන්තී දුක්ඛෙන කසිරෙන ජීවිකං කප්පෙමි. ස්වාතනාය මෙ තණ්ඩුලනාලිපි [භණ්ඩුලනාම්ප ඉතිසබ්බත්ථ] නත්ථි, පගෙව අඤ්ඤං ධනං, ඉමං විනා අඤ්ඤං සාටකම්පි නත්ථි, කස්මා පුබ්බෙ අකතපුඤ්ඤත්තා, තස්මා ඉමං භන්තෙ සාටකං මමානුග්ගහාය බොධිම්හි ධජං බන්ධථාති යාචිත්වා සාටකං ධොවිත්වා තෙසං අදාසි. භික්ඛූපි තස්සානුග්ගහාය තං ගහෙත්වා අගමංසු. සා සාටකං දත්වා පීතිපාමොජ්ජමානසා ගෙහං ගන්ත්වා තදහෙව රත්තියා මජ්ඣිමයාමෙ සත්ථකවාතෙන උපහතා කාලං කත්වා තෙසං ¶ භික්ඛූනං ගමනමග්ගෙ එකස්මිං රමණීයෙ වනසණ්ඩෙ භුම්මදෙවතා හුත්වා නිබ්බත්තී, අථස්සා පුඤ්ඤානුභාවෙන තියොජනිකෙ ඨානෙ දිබ්බකප්පරුක්ඛා පාතුරහංසු, තත්ත තත්ත නානාවිරාගධජපතාකා ඔලම්බන්ති. දෙවපුත්තා ච දෙවධීතරො ච සබ්බාභරණවිභූසිතා තථෙව ධජපතාකාදයො ගහෙත්වා කීළන්ති. නච්චගීතාදිනෙකානි අච්ඡරියානි පයොජෙන්ති. අථ දුතියදිවසෙ තෙපි භික්ඛූ බොධිමණ්ඩලං ගච්ඡන්තා සායණ්හෙ තං ඨානං පත්වා අජ්ජ ඉමස්මිං වනසණ්ඩෙ වසිත්වා ගමිස්සාමාති තත්ථ වාසං උපගමිංසු, තතො තෙ රත්තිභාගෙ නානාවණ්ණධජෙ ච දෙවතාහි පයොජියමානා ගීතවාදිතාදයො ච තියොජනට්ඨානෙ කප්පරුක්ඛානි ච ඉදං සබ්බං දෙවිස්සරියං තස්සානුභාවෙන නිබ්බත්තභාවං දිස්වා විම්හිතමානසා දෙවධීතරං ආමන්තෙත්වා ත්වං කෙන කම්මෙන ඉධ නිබ්බත්තාති පුච්ඡිංසු. සා භික්ඛූ වන්දිත්වා අඤ්ජලිං පග්ගය්හ ඨිතා භන්තෙ මං න සඤ්ජානිත්ථාති ආහ. භික්ඛූහි න මයං සඤ්ජානාම භගිනීති වුත්තෙ සා අත්තනො සභාවං කථෙන්තී එවමාහ.
හීය්යො ආසනසාලාය, නිසීදිත්ථ සමාගතා;
තුම්හකං සන්තිකං ගම්ම, යා වරාකීභිවාදයි.
යා බොධිං පූජනත්ථාය, වත්ථකං පටිපාදයි;
සාහං හීය්යො චුතා ආසිං, රත්තියං බ්යාධිපීළිතා.
නානාසම්පත්තිසංයුත්තා, නානාභූසනභූසිතා;
විමානෙ රතනා කිණ්ණෙ, ජාතාහං එත්ථ කානනෙ.
හීය්යො පස්සිත්ථ මෙ ගත්තං, රජොජල්ලෙහි සංකුලං;
අජ්ජ පස්සථ මෙ ගත්තං, වණ්ණවන්තං පභස්සරං.
හීය්යො පස්සිත්ථ මෙ භන්තෙ, නිවත්ථං මලිනම්බරං;
අජ්ජ පස්සථ මෙ භන්තෙ, දිබ්බමම්බරමුත්තමං.
විකිණ්ණඵලිතග්ගෙහි ¶ , කෙසෙහි විරලා කුලං;
ඌකාගූථපටික්කූලං, හීය්යො ආසිසිරං මම.
අජ්ජ තං පරිවත්තිත්වා, මම පුඤ්ඤානුභාවතො;
සුනීලමුදුධම්මිල්ලං, කුසුමා භරණභූසිතං.
පුරා මෙ සකසීසෙන, වහිතං දාරූ දකාදිකං;
පුඤ්ඤෙනාහං අජ්ජ මාලා, භාරං සීසෙ සමුබ්බහෙ.
ධජත්ථාය මයා හීය්යො, පදින්නං ථූලසාටකං;
අජ්ජ නිබ්බත්ති මෙ භොන්තො, මහන්තං දිබ්බසම්පදං.
ජානමානෙන කත්තබ්බං, දානාදීසු මහප්ඵලං;
දෙවලොකෙ මනුස්සෙසු, සුඛදං දාන මුත්තමන්ති.
තං සුත්වා සබ්බෙ භික්ඛූ අච්ඡරියබ්භුතචිත්තා අහෙසුං. සා දෙවතා තස්සා රත්තියා අච්චයෙන භික්ඛූ නිමන්තෙත්වා දිබ්බෙහි ඛජ්ජභොජ්ජෙහි සහත්ථා සන්තප්පෙත්වා තෙහි සද්ධිං ආගච්ඡන්තී අන්තරාමග්ගෙ දානං දදමානා මහාබොධිං ගන්ත්වා සබ්බෙහි ධජපතාකා දීහි ච නානාවිධවණ්ණගන්ධසම්පන්නපුප්ඵෙහි ච දීපධූපෙහි ච බොධිං පූජෙත්වා භික්ඛූනං චීවරත්ථාය දිබ්බවත්ථානි දත්වා ආගම්ම තස්මිංයෙව වනසණ්ඩෙ වසන්තී නානාවිධානි පුඤ්ඤානි කත්වා තාවතිංසභවනෙ නිබ්බත්ති. භික්ඛූපි තං අච්ඡරියං තත්ථ තත්ථ පකාසෙන්තා බහූජනෙ පුඤ්ඤකම්මෙ නියොජෙසුංති.
එවං විධාපි කපණා ජිනසාසනම්හි,
කත්වා පසාද මථ ථූලකුචෙලකෙන;
පූජෙත්ව දිබ්බවිභවං අලභීති ඤත්වා,
පූජාපරා භවථ වත්ථුසු තීසු සම්මාති.
කපණාය වත්ථුං තතියං.
34. ඉන්දගුත්තත්ථෙරස්ස වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
අම්හාකං භගවතො පරිනිබ්බාණතො ඔරභාගෙ ජම්බුදීපෙ කිර පාටලිපුත්තං නාම නගරං අහොසි. තත්ථ ධම්මාසොකො නාම මහිද්ධිකො මහානුභාවො ආණාචක්කවත්ති රාජා රජ්ජං කාරෙති. උද්ධං ආකාසතො හෙට්ඨා පථවියා යොජනප්පමාණෙ සකලජම්බූදීපෙ තස්ස ආණා පවත්තති, තදා සකලජම්බුදීපවාසිනො ච චතුරාසීති නගරසහස්සෙ රාජානො ච අත්තනො අත්තනො බලවාහනෙ ගහෙත්වා ආගම්ම ධම්මාසොකමහාරඤ්ඤො උපට්ඨානං කරොන්ති. තස්මිං සමයෙ දෙවපුත්තනගරෙ දෙවපුත්තො නාම මහාරාජා අත්තනො බලවාහනං ගහෙත්වා රඤ්ඤො උපට්ඨානං අගමාසි. ධම්මාසොකො දෙවපුත්තමහාරාජානං දිස්වා මධුරපටිසන්ථාරං කත්වා තුම්හාකං රට්ඨෙ බහුස්සුතා ආගතාගමා මහාගුණවන්තා අය්යා අත්ථීති පුච්ඡි. තං සුත්වා දෙවපුත්තරාජා අත්ථි දෙව තස්මිං නගරෙ සීහකුම්භකං නාම මහාවිහාරං. තත්ථ අනෙකසහස්සභික්ඛූ විහරන්ති සීලවන්තා අප්පිච්ඡා සන්තුට්ඨා විවෙකකාමිනො. තෙසු සාට්ඨකථාතිපිටකධරො ඉන්දගුත්තත්ථෙරො නාම තෙසං පාමොක්ඛො අහොසි. සො අනෙකපරියායෙන සනරාමරානං භික්ඛූනං ධම්මංවණ්ණෙති. ගුණවා අත්තනො ගුණං නිස්සාය ලොකෙ පාකටොති. තං සුත්වා රාජා තුට්ඨමානසො ථෙරං පස්සිතුකාමො හුත්වා සම්ම ත්වමෙව ගන්ත්වා ථෙරං යාචිත්වා ඉධා නෙහීති ආහ. තං සුත්වා දෙවපුත්තරාජා අත්තනො හත්ථස්සබලවාහනා දිමහා සෙනඞ්ගපරිවුතො ඉන්දගුත්තත්ථෙරස්ස සන්තිකං ගන්ත්වා වන්දිත්වා අය්ය අය්යං ධම්මාසොකමහාරාජා දට්ඨුකාමොති ආහ. ථෙරෙන සාධූති සම්පටිච්ඡිතෙ රාජා ථෙරෙන සම්පටිච්ඡිතභාවං ධම්මාසොකමහාරාජිනො පෙසෙසි. තතො ධම්මාසොකමහාරාජා සොමනස්සප්පත්තො අත්තනො ආණාපවත්තිතට්ඨානෙ රාජූනං සාසනං පෙසෙසි. සබ්බෙව ථෙරාගමනමග්ගං ¶ අලඞ්කරොන්තූති. අථ තෙ රාජානො තුට්ඨපහට්ඨා අත්තනො අත්තනො නගරෙ භෙරිං චරාපෙත්වා දෙවපුත්තනගරතො යාව පාටලිපුත්තනගරං එත්ථන්තරෙ පඤ්චපණ්ණාසයොජනිකං මග්ගං විසමං සමං කරොන්තො දෙවතානං දිබ්බවීථිමිව අලඞ්කරිත්වා ධම්මාසොකමහානරින්දස්ස එවං සාසනං පෙසෙසුං. භවන්තෙත්ථ.
ඉන්දගුත්තමහාථෙර, සාමිනො ගමනාය නො;
මග්ගං අලඞ්කරොන්තූති, මහාරාජෙන පෙසිතං.
තතො තෙ අපනෙත්වාන, පාසාණකණ්ටකාදිකං;
විසමං සමං කරිත්වාන, සම්මජ්ජිත්වාන සාධුකං.
ධොතමුත්තා සමාභාසා, ඔකිරිත්වාන වාලුකා;
උස්සාපිතා තත්ථ තත්ථ, දුස්සතොරණපන්තියො.
කලධොතහෙමරම්භාදි, නානාතොරණපන්තියො;
තථා පුප්ඵමයා නෙක, තොරණූපරිතොරණා.
තෙසු තෙසුච ඨානෙසු, සඞ්ඛතා කුසුමග්ඝිකා;
තථෙව ගන්ධතෙලෙහි, දීපිතා දීපපන්තියො.
පදුමුප්පලසන්නීර, පුප්ඵපල්ලව ලඞ්කතා;
ඨපිතා ඝටමාලායො, පුණ්ණා සොගන්ධවාරිහි.
නිලපීතා දිසම්භින්න, පතාකාහි ධජෙහි ච;
මග්ගස්ස උභතො පස්සෙ, වනමාසි සමාකුලං.
කෙතවො උග්ගතා තත්ථ, මන්දමන්දසමීරණා;
අව්හයන්තාව සොභන්ති, බ්රහ්මොරගසුරාදයො.
නාගචම්පපුන්නාග, කෙතකීවකුලාදිහි;
පදුමුප්පලා දිජලජෙහි, මාලතී කුසුමා දිහි.
මාලාදාමෙහි ¶ නෙකෙහි, මග්ගමාසි විචිත්තකං;
පත්ථරිත්වා පාදපටෙ, සිත්තසම්මත්තභූමියං.
ලාජාදිපඤ්චපුප්ඵානි, විකිරිංසු මනොරමං;
අලඞ්කරිත්වා හත්තස්සා, කුසුමා භරණාදිහි.
මග්ගාලඞ්කරණත්ථාය, ඨපිතාසුං තතො තතො;
තෙසු තෙසු ච ඨානෙසු, භෙරිමණ්ඩලමජ්ඣගා.
නච්චන්ති චාතුරා නාරී, රසභාවනිරන්තරා;
කංසවංසාදිපග්ගය්හ, වජ්ජෙන්තානෙකතන්තියො.
ගායන්ති මධුරං ගීතං, ගායන්තෙත්ථ ලයාන්විතං;
මග්ගොසො සාධුවාදෙහි, භෙරිතන්තිනදෙහිච.
කරීනං කොඤ්චනාදෙහි, හයානං හෙසිතෙහි ච;
නෙකවිටඞ්කසඞ්ඝෙහි, සො කරීහි සමාකුලො.
මග්ගස්ස උභතො පස්සෙ, දෙවකඤ්ඤූපමා සුභා;
මාලාකලාපෙ පග්ගය්හ, තිට්ඨන්ති තුට්ඨමානසා.
තථා පුණ්ණඝටෙ ගය්හ, පදුමුප්පලසංකුලෙ,
අට්ඨමඞ්ගලමුග්ගය්හ, තිට්ඨන්ති පමදා තහිං.
සීතලූදකසම්පන්න, පපාහි සමලඞ්කතා;
සිනානත්ථං ඛතා ආසුං, පොක්ඛරඤ්ඤො තහිංතහිං.
තහිංතහිංකතා ආසුං, දානසාලා මනොරමා;
නිචිතාසුමනෙකානි, දානොපකරණා තහිං.
එවං නෙකවිධා පූජා, අම්හෙහි පටිපාදිතා;
ඨපෙත්වාන මහාගඞ්ගං, තං ජානාතු මහීපතීති.
තං සුත්වා අසොකමහාරාජා ගඞ්ගං අලඞ්කරොථාති සොළසයක්ඛෙ පෙසෙසි, තෙ සපරිවාරා තත්ථ ගන්ත්වා අත්තනො ¶ ආනුභාවෙන ගඞ්ගාය අන්තො තිගාවුතට්ඨානෙ උදුක්ඛලපාසාණෙ ඨපෙසුං. ඨපෙත්වා ථම්භෙ උස්සාපෙත්වා තුලාසංඝාටෙ දත්වා හිමවන්තතො රත්තචන්දනසාරෙ ආහරිත්වා පදරෙ සන්ථරිත්වා අනෙකෙහි පූජාවිධානෙහි අලඞ්කරිත්වා රඤ්ඤො එවං සාසනං පෙසෙසුං. භවන්තෙත්ථ.
යමත්ථාය මයං සබ්බෙ, මහාරාජෙන පෙසිතා;
අම්හෙහි දානි තං සබ්බං, කතමෙව සුණොථ තං.
ගාවුතත්තයගම්භීරං, ගඞ්ගං යොජනවිත්ථතං;
ථම්භෙ පතිට්ඨපෙත්වාන, අනග්ඝං රත්තචන්දනං.
හිමවන්තතො හරිත්වාන, සෙතුං තත්ථ සුමාපිතං;
තොරණා ච උභො පස්සෙ, රතනෙහි සුනිම්මිතා.
පුණ්ණකුම්භද්ධජා චෙව, පදීපාවලියො තථා;
උභො පස්සෙසු රතනානි, මාපෙත්වාලම්බනානිච.
සුවණ්ණමණිමුත්තාදි, දාමෙහි සමලඞ්කතා;
වාලුකත්ථාය ඔකිණ්ණා, ධොතමුත්තා පභස්සරා.
තෙසු තෙසු ච ඨානෙසු, ඨපිතාසුං මහාමණී;
නානාරාගවිතානෙහි, සොභිතා සෙතුනො පරි.
ඔලම්බිතාසුං තත්ථෙව, දිබ්බාදිකුසුමාදයො;
නිට්ඨිතං ඉධ කාතබ්බ, යුත්තං පූජාවිධිංතු නො;
දෙවොතං පටිජානාතු, ඉති වත්වාන පෙසයුංති.
තම්පි සුත්වා අසොකො මහාරාජා තුම්හෙව ථෙරං ඉධානෙථාති තෙසංයෙව සාසනං පටිපෙසෙසි, තෙ සාධූති ඉන්දගුත්තත්ථෙරස්ස සන්තිකං ගන්ත්වා වන්දිත්වා භන්තෙ පාටලිපුත්තනගරස්ස ගමනාය කාලොති ආහංසු, තතො ථෙරො සට්ඨිසහස්සමත්තෙහි ¶ භික්ඛුසඞ්ඝෙහි පරිවුතො පඤ්චපණ්ණාසයොජනමග්ගං පටිපජ්ජි. අථාපරං දෙවපුත්තනගරවාසිනො අනෙකවිධමාලාගන්ධවාසචුණ්ණද්ධජපතාකාදීහි අනෙකෙහි තාලාවචරෙහි නච්චගීතවාදිතෙහි පූජෙත්වා අගමංසු. අථ ථෙරො මහන්තෙන පූජාවිධානෙන ජම්බුදීපවාසීහි පූජියමානො අනුක්කමෙන චන්දභාගාය ගඞ්ගාය සෙතුං පත්වා තත්ථ මහන්තං පූජාවිධානං ඔලොකෙන්තො එවං චින්තෙසි, එවං උළාරං පූජාවිධානං ඉදානි ජම්බුදීපෙ නාඤ්ඤස්ස හොති, මය්හමෙවෙතං කතං. අහමෙවෙත්ත උත්තමො අප්පටිමොති එවං සෙය්යස්ස සෙය්යොහමස්මීති මානං උප්පාදෙත්වා අට්ඨාසි. තස්මිං ඛණෙ එකො ඛීණාසවත්ථෙරො තං මානෙනුපත්ථද්ධචෙතසා ඨිතං දිබ්බචක්ඛුනා දිස්වා උපසඞ්කමිත්වා වන්දිත්වා ථෙරස්ස ඔවදන්තො එවමාහ. තස්මා.
මා මානස්ස වසී හොථ, මානො භන්තෙ වසංගතං [මානංභන්තෙවසීකතං ඉතිසබ්බත්ථ];
අනත්ථදො සදා හොති, පාතෙත්වාන භවා වටෙ.
මානො පලාලිතො සත්තො, තණ්හාපටිඝසඞ්ගතො;
මක්කටොරගසොණාදි, හුත්වා ජායති ජාතිසු.
මා මානං සාමි පූරෙහි, අත්තානං පරිසොධය;
අපරිසුද්ධා සයො භික්ඛු, දායකං න පරිතොසති.
දදන්තානං සරන්තානං, පූජෙන්තානං සචෙ තුවං;
මහප්ඵලං මහාභූතිං, කාමත්ථ හොථ නිබ්බණාති [නිම්මනා ඉතිකත්තචි].
තං සුත්වා ථෙරො සංසාරෙ නිබ්බින්දො තත්ථෙව ඨිතො තිලක්ඛණං පට්ඨපෙත්වා කරජකායං සම්මසන්තො සහපටි සම්භිදාහි අරහත්තං පත්වාව නික්ඛමි. තතො ධම්මාසොකමහාරාජා බලවාහනපරිවුතො මහන්තෙන පූජාවිධානෙන පටිමග්ගං ආගම්ම වන්දිත්වා ¶ තතො දිගුණං පූජාසක්කාරං කුරුමානො මහාභික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං ථෙරං අත්තනො නගරං නෙත්වා තස්ස ධම්මකථං සුත්වා පසන්නමානසො පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨාය මහන්තං විහාරං කාරෙත්වා ථෙරෙන සහාගතානං සට්ඨිසහස්සානං භික්ඛූනං චතුපච්චයෙහි උපට්ඨාන මකාසි, අථ ථෙරො සාට්ඨකථං පිටකත්තයං පකාසෙන්තො තස්මිං චිරං වසිත්වා තත්ථෙව පරිනිබ්බායි. තතො රාජා සපරිසො තස්ස සරීරනික්ඛෙපං කාරෙත්වා ධාතුයො ගහෙත්වා මහන්තං චෙතියං කාරාපෙසීති.
පුරාතනානං භුවි පුඤ්ඤකම්මිනං,
ගුණානුභාවෙන මහෙන්ති එවං;
සදෙවකා නං මනසීකරොන්තා,
පුඤ්ඤං කරොථා යතනෙ සදා දරාති.
ඉන්දගුත්තත්ථෙරස්ස වත්ථුං චතුත්ථං.
35. සාඛමාලපූජිකාය වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
අම්හාකං භගවා දසපාරමියො පූරෙත්වා අනුක්කමෙන තුසිතභවනෙ නිබ්බත්තො දෙවෙහි ආරාධිතො සක්කරාජකුලෙ පටිසන්ධිං ගහෙත්වා මාතුකුච්ඡිතො නික්ඛන්තො අනුක්කමෙන පරමාභිසම්බොධිං පත්වා තතො පට්ඨාය පඤ්චචත්තාලීසසංවච්ඡරානි ඨත්වා චතුරාසීතිධම්මක්ඛන්ධසහස්සානි දෙසෙත්වා ගණනපථමතීතෙ සත්තෙ භවකන්තාරතො සන්තාරෙත්වා සබ්බබුද්ධකිච්චානි නිට්ඨාපෙත්වා කුසිනාරායං උපවත්තනෙ මල්ලානං සාලවනෙ යමකසාලාන මන්තරෙ උත්තරසීසකං පඤ්ඤත්තෙ මඤ්චකෙ වෙසාඛපුණ්ණදිවසෙ දක්ඛිණෙන පස්සෙන සතො සම්පජානො අනුට්ඨානසෙය්යාය නිපන්නො පච්ඡිමයාමෙ භික්ඛූ ඔවදිත්වා බලවපච්චූ-ස ¶ සමයෙ මහාපථවිංකම්පෙන්තො අනුපාදිසෙසාය නිබ්බාණධාතුයා පරිනිබ්බායි, නිබ්බුතෙ පන භගවති ලොකනාථෙ ආනන්දත්ථෙරො මල්ලරාජූනං එතං පවත්තිං ආරොචෙසි. තතො කොසිනාරකා ච දෙවබ්රහ්මාදයො ච සන්නිපතිත්වා නච්චගීතවාදිතෙහි මාලාගන්ධාදීහි ච සක්කරොන්තා ගරුකරොන්තා මානෙන්තා පූජෙන්තා චෙලවිතානාදයො කරොන්තා භගවතො සරීරං නගරමජ්ඣෙ යත්ථ මකුටබන්ධනං නාම මල්ලානං චෙතියං, තත්ථ නෙත්වා චක්කවත්තිස්ස සරීරං විය අහතෙන වත්ථෙන වෙඨෙත්වා තතො විහතෙන කප්පාසෙන වෙඨෙත්වාති එවං පඤ්චදුස්සයුගසතෙහි වෙඨෙත්වා ආයසාය තෙලදොණියා පක්ඛිපිත්වා අඤ්ඤිස්සාය ආයසාය දොණියා පටිකුජ්ජිත්වා සබ්බගන්ධානං චිතකං කරිත්වා භගවතො සරීරං චිතකං ආරොපෙසුං. අථ මහාකස්සපත්ථෙරෙන භගවතො පාදෙ සිරසා වන්දිතෙ දෙවතානුභාවෙන චිතකො සමන්තා එකප්පහාරෙනෙව පජ්ජලි. භගවතො පන සරීරෙ දඩ්ඪෙ සුමනමකුළසදිසා ධාතුයො අවසිස්සිංසු. තස්මිං කිර සමයෙ කොසලරඤ්ඤො ජනපදෙ අඤ්ඤතරා ගාමවාසිකා ඉත්ථී භගවති පරිනිබ්බුතෙ සාධුකීළ්හං ආගච්ඡමානා අන්තරාමග්ගෙ අත්තනො සරීරෙ උප්පන්නවාතරොගෙන උපද්දුතා සාධුකීළ්හං සම්පාපුණිතුං අසක්කොන්තී සත්ථු ආළාහනං ගන්ත්වා භගවතො ධාතුසරීරෙ තීණි සාඛපුප්ඵානි පූජෙත්වා පසන්නමානසා පඤ්චපතිට්ඨිතෙන වන්දිත්වා ගතා තාය එව රත්තියා මජ්ඣිමයාමෙ කාලං කත්වා තාවතිංසභවනෙ තිංසයොජනිකෙ කනකවිමානෙ නිබ්බත්ති. තස්සා පුබ්බකම්මපකාසනත්ථං චක්කමත්තානි සාඛපුප්ඵානි තත්ත තත්ථ ඔලම්බන්ති. තෙහෙව සබ්බං විමානං එකොභාසී [එකොභාසි තතො ඉතිසබ්බත්ථ] අහොසි. තතො සුගන්ධකරණ්ඩකං විය ච අහොසි, සා පන අත්තනො සොභග්ගප්පත්තං අත්තභාවඤ්ච විමානසම්පදඤ්ච පරිවාරසම්පත්තියො ච දිස්වා විම්හිතමානසා පුබ්බෙ කතෙන [පුබ්බෙකිස්සමෙ. පුබ්බෙකතෙනමෙ ඉතිචකත්ථචි] ¶ කෙන මෙ පුඤ්ඤකම්මෙනා යං ලද්ධාති ඔලොකන්තී භගවතො ධාතුසරීරස්මිං පූජිතානි තීණි සාඛපුප්ඵානි දිස්වා පසන්නමානසා මහාචක්කප්පමාණං සාඛමාලං හත්ථෙන ධාරෙන්තී ධාතුපූජනත්ථාය අගමාසි. තදා තත්ථ සන්නිපතිතා මනුස්සා තස්සා රූපසම්පදඤ්ච හත්තෙ මහන්තං සාඛමාලඤ්ච දිස්වා විම්හිතමානසා අම්ම ත්වං කත්ථ වාසිකා. කත්ථ පනිමං පුප්ඵං පටිලද්ධන්ති පුච්ඡිංසු, තං සුත්වා දෙවධීතා අත්තනා භගවතො ධාතුසරීරස්ස පූජිතසාඛමාලත්තයානුභාවෙන පටිලද්ධසම්පත්තියො ච දිබ්බවිමානඤ්ච පුබ්බෙ මතකලෙවරං චාති සබ්බං තෙසං දස්සෙත්වා ධම්මදෙසනාවසානෙ ආහ.
සමාගතා භවන්තා භො, පස්සන්තු මම සම්පදං;
කතමප්පෙන කාරෙන, සම්මාසම්බුද්ධධාතුයා.
සාඛමාලානි තීණෙව, හීය්යොහං මුනිධාතුයා;
පූජයිත්වාන සන්තුට්ඨා, නිවත්තා තාය රත්තියා.
මරන්තී ඛරවාතෙන, තමහං සුචරිතං සරිං;
තෙනාහං පුඤ්ඤකම්මෙන, තාවතිංසූපගාඅහුං.
තත්ථ මෙ ආසි පාසාදො, තිංසයොජනමුග්ගතො;
කූටාගාරවරාකිණ්ණො, සාඛමාලාති [සාධමාලො ඉතිපිකත්ථචි], විස්සුතො.
යථා සබ්බසුගන්ධෙහි, කරණ්ඩං පරිභාවිතං;
තථා දිබ්බසුගන්ධෙහි, ගන්ධිතං භවනං මම.
චක්කමත්තා සාඛපුප්ඵා, තත්ථ තත්ථූපලම්බරෙ [තතවත්ථුපලබ්බරෙ ඉතිපිකත්ථචි];
දිබ්බගන්ධා පවායන්ති, මධුබ්බභනිසෙවිතා.
භස්සන්ති එකපුප්ඵස්මා, තුම්බමත්තා හි රෙණවො;
තෙහි පිඤ්ජරිතා දෙවා, කීළන්ති ච ලලන්තිච.
පීළන්ධිත්වාන ¶ මාලාධයා, සුදිබ්බා භරණානිච;
සහච්ඡරා දෙවපුත්තා, නච්චගීතාදිබ්යාවටා.
පස්සථෙමං භුජඞ්ගා භො, සත්තා මොහෙන පාරුතා;
හීය්යො මතං පවිද්ධං මෙ, පූතිභූතං කලෙවරං.
පුළවෙහි සමාකිණ්ණං, මක්ඛිකාගණකීළිතං;
කාකසොණාදිසත්තාන, මාහාරං කුණපාලයං.
පත්ථෙන්ති පුරිසා පුබ්බෙ, අනෙකොපායනෙන තං;
දට්ඨුම්පිදානි නිච්ඡන්ති, තණ්හායඤ්ඤාණතා අහො.
ලොකපජ්ජොතකස්සාහං, විමලස්ස යසස්සිනො;
ධාතුං හීය්යො මහිං සම්මා, අජ්ජ සග්ගෙ පතිට්ඨිතා.
හිත්වානෙ තාදිසං කායං, ලද්ධංදානි මමෙදිසං;
දිබ්බත්තභාවං සොභාහි, භාසමාන මුදික්ඛථ.
භාසමානාය මෙ වාචං, සුණොථෙත්ථ සමාගතා;
නත්ථෙවාකතපුඤ්ඤස්ස, අණුමත්තං භවෙ සුඛං.
බින්දුමත්තම්පි යො පුඤ්ඤ, බීජං රොපෙති සාසනෙ;
න හා නත්ථඵලං [නහපනන්තඵලං ඉතිපිකත්ථචි] හොති, යාව නිබ්බාණපත්තියාති.
එවං සා දෙවතා අත්තනා පටිලද්ධදිබ්බවිභවං දස්සෙත්වා ජනකායං ඔවදිත්වා දිබ්බසාඛපුප්ඵෙහි ජිනධාතුං පූජෙත්වා මනුස්සානං පස්සන්තානංයෙව සද්ධිං විමානෙන දෙවලොකමෙව අගමාසි. තං දිස්වා මහාජනො දානාදීනි පුඤ්ඤානි කත්වා දෙවලොකං පූරෙසීති.
එවඤ්හි ¶ සා පුප්ඵමත්තෙන ධාතුං,
පූජෙත්ව දෙවෙසු අලත්ථ භූතිං;
තුම්හෙපි භොන්තො තිදිවෙසු සාතං,
කාමත්ථ චෙ කත්ථ පුඤ්ඤානි සාධුංති.
සාඛමාලපූජිකාය වත්ථුං පඤ්චමං.
36. මොරියබ්රහ්මණස්ස වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
අම්හාකං භගවති පරිනිබ්බුතෙ මගධරට්ඨෙ මචලං නාම මහාගාමං අහොසි. තත්ථ මොරියොනාම බ්රාහ්මණො පටිවසති සද්ධො පසන්නො, තස්ස සෙනානාමෙ කා භරියා අත්ථි. සාපි සද්ධා පසන්නා රතනත්තයෙසු. තෙ උභොපි සමග්ගා සම්මොදමානා භික්ඛුසඞ්ඝං නිමන්තෙත්වා නිච්චං දානං පවත්තෙන්තා චීවරාදිචතුපච්චයෙහි උපට්ඨහන්තා සීලං රක්ඛන්තා උපොසථකම්මං කරොන්තා දිවසං වීතිනාමෙන්ති. අථස්ස ගෙහෙ විභවං යෙභුය්යෙන දානාදීසු පරික්ඛයමගමාසි. තතො බ්රාහ්මණී සාමි නො ගෙහෙ ධනං පරික්ඛීණං. කථං දානං පවත්තෙය්යාමාති බ්රාහ්මණස්ස ආරොචෙසි, තතො බ්රාහ්මණො මා භද්දෙ චින්තෙසි. යෙනකෙනචි උපායෙන දානං පතිට්ඨපෙස්සාමාති වත්වා තස්මිංයෙව අත්තනො සඋස්සාහතං පකාසොන්තො ආහ.
ජානමානො හි ලොකස්මිං, දානස්සෙදං ඵලං ඉති;
න දජ්ජා කො සුසීලෙසු, අප්පම්පි දිවසම්පති.
සග්ගලොකනිදානානි, දානානි මතිමා ඉධ;
කොහිනාම නරො ලොකෙ, න දදෙය්ය හිතෙ රතොති.
එවඤ්ච පන වත්වා භද්දෙ වනං පවිසිත්වා අනෙකවිධානි පණ්ණානි ච ඵලානි ච පච්ඡිපූරං ආහරිත්වා වික්කිණිත්වාපි දානං න උපච්ඡින්දිස්සාමාති ¶ වත්වා තතො පට්ඨාය වනං ගන්ත්වා පණ්ණානි ච ඵලානි ච ආහරිත්වා වික්කිණිත්වා දානං දෙන්තො පටිවසති. අථෙකදිවසං බ්රාහ්මණො වනං පවිට්ඨො පණ්ණෙහි ච ඵලෙහි ච පච්ඡිං පූරෙත්වා සීසෙනා දාය ගෙහං ආගච්ඡන්තො පුප්ඵඵලපල්ලවෙහි විනතං නෙකතරුගණනිචිතං සම්මත්තානෙකචාතකචතුප්පදනිසෙවිතං විප්පකිණ්ණානන්තපුප්ඵපත්තකිඤ්ජක්ඛච්ඡන්නවාළුකාතලං සන්දමානසීතලා මලජලප්පවාහං අකද්දමානින්නසුපතිත්තෙහි සුන්දරං කන්දරං දිස්වා පච්ඡිං තීරෙ ඨපෙත්වා ඔතිණ්ණො නහායති, තස්මිං ඛණෙ තත්ථ එකස්මිං රුක්ඛෙ අධිවත්ථො දෙවපුත්තො තං තත්ථ නහායන්තං දිස්වා කින්නු ඛො එස කල්යාණජ්ඣාසයො වා උදාහු පාපජ්ඣාසයො සත්තොති දිබ්බචක්ඛුනා උපධාරන්තො අච්ඡරියපුරිසො එසො දුග්ගතොපි හුත්වා අත්තනො දානප්පවෙණියා උපච්ඡිජ්ජනභයෙන වනං ගන්ත්වා පණ්ණානි ච ඵලානි ච ආහරිත්වා දුක්ඛෙන කසිරෙන ජීවිකං කප්පෙන්තො දානධම්මං න උපච්ඡින්දතීති චින්තෙත්වා තස්ස ගුණාදයො පටිච්ච පච්ඡියං ඨපිතපණ්ණානි ච ඵලානි ච සබ්බානි සුවණ්ණානි හොන්තූති අධිට්ඨාසි. අථස්සානුභාවෙන සබ්බං සුවණ්ණං අහොභි, අථ සො සුවණ්ණපුණ්ණපච්ඡියං උපරි සුවණ්ණරාසිමත්ථකෙ සබ්බකාමදදං මහන්තං මණිරතනං ඨපෙත්වා අන්තරහිතො පටික්කම්ම අට්ඨාසි, තතො බ්රාහ්මණො නහාත්වා උත්තිණ්ණො පච්ඡියං සම්පුණ්ණසුවණ්ණවණ්ණරංසිනා සම්භින්නවිජ්ජොතමානමණිරතනං දිස්වා කිමෙතංති ආසඞ්කිතපරිසඞ්කිතො පච්ඡිසමීපං ගන්ත්වා හත්ථං පසාරෙතුං අවිසහන්තො අට්ඨාසි. තං දිස්වා දෙවපුත්තො දිස්සමානසරීරෙන ඨත්වා මා ත්වං භායි බ්රාහ්මණ. මයා එතානි නිම්මිතානි, ගහෙත්වා ගච්ඡාහීති ආහ, අථ බ්රාහ්මණො දෙවපුත්තස්ස කථං සුත්වා අයං දෙවපුත්තො ඉමං මයා නිම්මිතං, ගහෙත්වා ගච්ඡාති වදති. කින්නු ඛො සො අත්තනො ආනුභාවෙන දෙති, උදාහු මයා කතපුඤ්ඤෙනාති පුච්ඡිස්සාමි තංති පඤ්ජලිකොව දෙවපුත්තං පුච්ඡන්තො ආහ.
පුච්ඡාමි ¶ පඤ්ජලී දානි, දෙවපුත්ත මහිද්ධික;
දදාසි මෙ සුවණ්ණඤ්ච, කාමදං මණිමුත්තමං.
නාපි කො නො තුවං ඤාති,
න මිත්තො නොපකාරකො;
කිං ත්වං අත්ථවසං දිස්වා,
මම දජ්ජාසිමං ධනං.
කෙන තපෙන සීලෙන, කෙනාචාරගුණෙන ච;
යෙන දජ්ජාසි මෙ දෙව, කිං මෙ සුචරිතං චිතං.
කින්නු පුරාතනං කම්මං, කෙන කම්මෙන දස්සසි;
අථවා තවිද්ධියා දෙසි, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතොති.
තතො දෙවපුත්තො න ඛො පනාහං බ්රාහ්මණ දෙවොති පරෙසං කිඤ්චි දාතුං සක්කොමි, තයා පුබ්බෙ කතසුචරිතානුභාවෙන නිබ්බත්තතීති වත්වා දිබ්බචක්ඛුනා තස්ස පුබ්බකම්මං දිස්වා තස්ස පකාසෙන්තො ආහ.
කස්සපෙ ලොකපජ්ජොතෙ, සම්බුද්ධෙ පරිනිබ්බුතෙ;
සබ්බත්ථ පත්ථටං ආසි, තස්ස බුද්ධස්ස සාසනං.
තදා පච්චන්තිමෙ ගාමෙ, ත්වමාසි කුලදාරකො;
සද්ධො ආසි පසන්නො ච, දායකො කුසලෙ රතො.
තදා පබ්බජිතො එකො, ගච්ඡන්තො අන්තරාපථෙ;
චොරෙහි අනුබද්ධොසි, අච්ඡින්නපත්තචීවරො.
සාඛාභඞ්ගං නිවාසෙත්වා, පාරුපිත්වා තථෙව තං;
අන්තොගාමං පවිට්ඨොසි, එසමානො පිලොතිකෙ.
තතො ත්වං චරමානං තං, දිස්වා කම්පිතමානසො;
වත්ථයුගං අදාසි ත්වං, සද්දහං දානතො ඵලං.
පත්ථොදනෙන ¶ තං භික්ඛුං, පරිවිසිත්වා යථාබලං;
පෙසෙසි අභිවාදෙත්වා, සද්ධාය සුද්ධමානසො.
ඉමං ත්වං අකරී පුඤ්ඤං, තුය්හෙතං චරිතං ඉමං;
තස්ස තෙ පුඤ්ඤකම්මස්ස, අමුඛ්යඵල මීදිසංති.
එවඤ්ච පන වත්වා ඉදං තෙ බ්රාහ්මණ ධනං රාජාදීහි මයා අනාහරණීයං කතං, ත්වං අපරිසඞ්කන්තො ගහෙත්වා යථාධිප්පායං කරොහි, ඉමං ඛො පන මණිරතනං ඉච්ඡිතිච්ඡිතං පසවති, තෙනාපි ආනුභාවෙන තව දානං අනුපච්ඡින්දන්තො පුත්තදාරාදයො පොසෙහීති අනුසාසි, තං සුත්වා බ්රාහ්මණො තෙන වුත්තනියාමෙනෙව භික්ඛුසඞ්ඝස්ස මහාදානං දදන්තො සීලං රක්ඛන්තො චිරං වසිත්වා අපරභාගෙ තතො චුතො දෙවලොකෙ නිබ්බත්තීති.
එවං නිහීනාපී ධනෙන සන්තො,
දානන්වයං නෙව පරිච්චජන්ති;
තස්මා හි භොන්තො සති දෙය්යධම්මෙ,
මා කත්ථ දානෙසු පමාදභාවංති.
මොරියබ්රාහ්මණස්ස වත්ථුං ඡට්ඨමං.
37. පුත්තවත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
එකස්මිං කිර සමයෙ ලඞ්කාදීපවාසිනො සට්ඨිමත්තා භික්ඛූ ජයමහාබොධිං වන්දිතුකාමා එකතො මන්තෙත්වා මහාතිත්ථෙන නාවං ආරුය්හ ජම්බුදීපං පත්වා තාමලිත්තිපට්ඨෙනෙ [තමලිත්තපට්ටනෙ ඉතිකත්ථචි] ඔතරිත්වා අනුක්කමෙන පාටලිපුත්තනගරං පාපුණිංසු. අථ තස්මිං ¶ නගරෙ පිණ්ඩාය චරන්තෙ තෙ භික්ඛූ එකො දුග්ගතමනුස්සො දිස්වා චිරෙන [චිරෙනාහංදිට්ඨා ඉතිසබ්බත්ථ] මයා දිට්ඨා බුද්ධපුත්තාති සොමනස්සො භරියං පක්කොසිත්වා භද්දෙ ඉමෙසං අය්යානං දානං දාතුකාමොම්හි, පුබ්බෙ නො අකතපුඤ්ඤත්තා ඉදානි දුග්ගතා ජාතා, ඉමෙසු පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙසු බීජං නො චෙ රොපෙස්සාම, පුනපි එවමෙව භවිස්සාමාති වත්වා කිං මෙ ගෙහෙ දෙය්යධම්මං අත්ථීති පුච්ඡි. සා තං සුත්වා ඝරෙ නො සාමි අය්යානං කිඤ්චි දාතබ්බං න පස්සාමි. අපි ච මම පුත්තං මාරෙත්වා දානං දාතුං සක්කාති. සො තස්සා කථං සුත්වා භද්දෙ පුත්තං මාරෙත්වා කිං දානං දෙමාති ආහ. තාය තං සුත්වා සාමි කිං න ජානාසි, පුත්තෙ නො මතෙ සන්දිට්ඨසම්භත්තා ඤාතිමිත්තසුහජ්ජා ච අම්හාකං සන්තිකං ආගච්ඡාන්තා කිඤ්චි පණ්ණාකාරං ගහෙත්වා ආගච්ඡන්ති. මයං තෙන පණ්ණාකාරෙන දානං දස්සාමාති වුත්තෙ උපාසකො සාධු තථා කරොහීති මාතුයා එව භාරමකාසි, සා පුත්තං මාරෙතුං අවිසහන්තී ආහ. තථා හි.
කිච්ඡා ලද්ධං පියං පුත්තං, අම්මම්මාති පියං වදං;
සුනීලනෙත්තං සුභමුං, කො පක්කමිතුමිච්ඡති.
මාතරා මාරියන්තොපි, මාතරමෙව රොදති;
මාරෙතුං තං න සක්කොමි, හදයං මෙ පවෙධතීති.
එවඤ්ච පන වත්වා අහං සාමි න සක්කොමි පුත්තං මාරෙතුං. ත්වං මාරෙහීති පුත්තං පිතුසන්තිකං පෙසෙසි. අථ සොපි තං මාරෙතු මසක්කොන්තො එවමාහ. වුත්තඤ්හි.
තායන්ති පිතුනො දුක්ඛං, පුත්තා පුත්තාති කිත්තිතා;
පිතු දුක්ඛං සුඛං පුත්තා, දායාදා හොන්ති සබ්බදා.
තස්මා ¶ මෙ සදිසං පුත්තං, පිල්ලකං මඤ්ජුභාසනං;
න සක්කොමි අහං භද්දෙ, ජීවිතා තං වියොජිතුං.
අයසඤ්ච අකිත්තිඤ්ච, පප්පොති පුත්තඝාතකො;
පාණාතිපාතකම්මම්පි, කාමං සො ඵුසතෙ නරොති.
එවඤ්ච පන වත්වා සො ත්වමෙව තව පුත්තං මාරෙහීති පෙසෙසි, එවං තෙන වුත්තෙ පුත්ථස්ස මාරපාණූපායං පරියෙසන්තා එවමාහංසු, අම්හෙ පනිමං මාරෙතුං න සක්කොමි, අම්හාකං පච්ඡාගෙහෙ මහන්තො වම්මිකො අත්ථි, තස්මිං එකො නාගරාජා පටිවසති. කුමාරං තත්ථ පෙසෙස්සාම, සො තං ඩසිත්වා මාරෙස්සතීති. ඉච්චෙතෙ එසො ඛො උපායො එවාති චින්තෙත්වා කුමාරං පක්කොසිත්වා අඤ්චනා වලිවලයාදීහි මණ්ඩෙත්වා තස්ස හත්ථෙ ගෙණ්ඩුං [තෙණ්ඩුං ඉතිසබ්බත්ථ] ඨපෙත්වා තාත පච්ඡාගෙහෙ වම්මිකසමීපං ගන්ත්වා කීළාති පෙසෙසුං. තතො දාරකො ගන්ත්වා ගෙණ්ඩුකෙන කීළන්තො වම්මිකබිලෙ ගෙණ්ඩුකං පාතෙසි. අථ සො ගෙණ්ඩුකං ගණ්හිස්සාමීති වම්මිකසුසිරෙ හත්ථං පවෙසෙසි. තතො සප්පො කුජ්ඣිත්වා සුසූතිසද්දං කරොන්තො මහන්තං ඵණං කත්වා බිලතො සීසං උක්ඛිපිත්වා ඔලොකෙන්තො අට්ඨාසි කුමාරස්ස හත්ථතො පරිගලිතපාසංවිය. අථස්ස කුමාරො කිඤ්චි අජානන්තො සප්පස්ස ගීවං දළ්හං ගණ්හි. අථස්ස මාතාපිතුන්නං සද්ධාබලෙන නාගරාජා කුමාරස්ස කරතලෙ අට්ඨංසං ඉච්ඡාදායකං කණ්ඨමණිරතනං පාතෙසි. කුමාරස්ස මාතාපිතරො ද්වාරං නිස්සාය ඨිතා තස්ස කිරියං ඔලොකෙන්තො තං මණිරතනං දිස්වා සීඝං ගන්ත්වා පුත්තං උක්ඛිපිත්වා හත්ථතො මණිරතනං ගණ්හිංසු. තතො තෙ තං මණිරතනං පරිසුද්ධාසනෙ ඨපෙත්වා උපචාරං කත්වා අම්හාකං ඉදඤ්චිදඤ්ච දෙථාති අබ්භුක්කිරිංසු. අථ තෙ මණිරතනානුභාවෙන ගෙහද්වාරෙ මහන්තං මණ්ඩපං කාරෙත්වා විතානාදිනා මණ්ඩපං ¶ අලඞ්කරිත්වා භික්ඛූනං ආසනානි පඤ්ඤාපෙත්වා තෙ සට්ඨිමත්තෙ භික්ඛූ නිසීදාපෙත්වා මහාදානං අදංසු. තතො නගරවාසිනො මණිරතනානුභාවං සුත්වා සන්නිපතිංසු. අථ තෙ තෙසං මජ්ඣෙ අත්තනො සද්ධාබලෙන මණිරතනස්ස ලාභං පකාසෙත්වා ඉමඤ්හි දානත්ථායෙව පරිච්චජ්ජාමාති එකස්මිං ඨානෙ පතිට්ඨාපෙත්වා තෙනානුභාවෙන යාවජීවං දානං දදන්තා සීලං රක්ඛන්තා ආයුපරියොසානෙ දෙවලොකෙ නිබ්බත්තිංසූති.
ඡෙත්වාන පෙමං අපි අත්රජෙසු,
දදන්ති දානං ඉධ මානුසෙවං;
න දදාති කො නාම නරො සමිද්ධො,
දානඤ්හි දානස්ස ඵලං සරන්තොති.
පුත්තවත්ථුං සත්තමං.
38. තෙභාතිකමධුවාණිජකානං වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
අතීතෙ කිර බාරාණසියං තෙ භාතිකා එකතො හුත්වා මධුං වික්කිණන්තා පුත්තදාරෙ පොසෙන්ති. තතො තෙසු එකො පච්චන්තං ගන්ත්වා මලයවාසීනං [මලවාසීනං ඉතිපිකත්ථචි] හත්ථතො මධුං කිණිත්වා [වක්කිණිත්වා ඉතිසබ්බත්ථ] ගණ්හාති, එකො ගහිතගහිතමධුං නගරං ආහරති. එකො තෙන ආහටාහටමධූනි බාරාණසියං නිසීදිත්වා වික්කිණාති. තස්මිං සමයෙ ගන්ධමාදනපබ්බතෙ එකො පච්චෙකබුද්ධො වණරොගෙනා තුරො අහොසි. අථඤ්ඤතරො පච්චෙකබුද්ධො තස්ස මධුනා ඵාසු භවිස්සතීති ඤත්වා ගන්ධමාදනපබ්බතෙයෙව ඨිතො ¶ චීවරං පාරුපිත්වා ආකාසෙනා ගන්ත්වා නගරද්වාරෙ ඔතරිත්වා කත්ථ මධුං ලභාමීති [ලබ්භති ඉතිසබ්බත්ථ] ඔලොකෙන්තො අට්ඨාසී, තදා තස්මිංපරකුලෙ භතිං කත්වා ජීවමානා එකා චෙටිකා ඝටමාදාය උදකත්ථං තිත්ථං ගච්ඡන්තී මග්ගා ඔක්කම්ම ඝටං ඨපෙත්වා වන්දිත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි, තදා පච්චෙකබුද්ධො භගිනී එත්ථ භික්ඛාය චරන්තානං කතරස්මිං ඨානෙ මධු ලබ්භතීති පුච්ඡි. සා තස්ස කථං සුත්වා මධුආපණස්ස පඤ්ඤායනට්ඨානෙ ඨත්වා හත්ථං පසාරෙත්වා එස භන්තෙ මධුආපණොති දස්සෙත්වා යජ්ජායං පච්චෙකබුද්ධො ආපණතො මධුං න ලභති. මම නිවත්ථවත්ථකං දත්වාපි මධුං දස්සාමීති චින්තෙත්වා ඔලොකෙන්තී තත්ථෙව අට්ඨාසි, අථ පච්චෙකබුද්ධො අනුපුබ්බෙන විචරන්තො [චරන්තො ඉතිපිකත්ථචි] මධුආපණං සම්පාපුණි, තතො කුටිම්බිකො [කුටිම්බ කො ඉතිපිකත්ථචි] තං දිස්වා හත්ථතො පත්තං ගහෙත්වා ආධාරකෙ ඨපෙත්වා මධුඝටං ආදාය පත්තස්ස උපනාමෙන්තො සහසා නික්කුජ්ජි. තතො මධු පත්තං පූරෙත්වා උත්තරන්තො පුන භූමියං පග්ඝරි. තං දිස්වා සොමනස්සො වාණිජො එවං පත්ථනමකාසි.
වුත්තඤ්හි මහාවංසෙ.
තත්ථ පත්තස්ස බුද්ධස්ස, වාණිජො සො පසාදවා;
විස්සන්දයන්තො මුඛතො, පත්තපූරං මධුං අදා.
පුණ්ණඤ්ච උප්පතීතඤ්ච, පතිතඤ්ච මහීතලෙ;
දිස්වා මධුං පසන්නො සො, එවං පණිදහී තදා.
ජම්බුදීපෙ එකරජ්ජං, දානෙනානෙන හොතු මෙ;
ආකාසෙ යොජනෙ ආණා, භූමියං යොජනෙපිති.
එවඤ්ච පන වත්වා පත්තං අදාසි, පච්චෙකබුද්ධො පත්තං පටිග්ගහෙත්වා තත්ථෙව ඨිතො.
ඉච්ඡිතං ¶ පත්ථිතං තුය්හං, ඛිප්පමෙව සමිජ්ඣතු;
පූරෙන්තු චිත්ථසංකප්පා, චන්දො පණ්ණරසො යථා.
ඉච්ඡිතං පත්ථිතං තුය්හං, සබ්බමෙව සමිජ්ඣතු;
පූරෙන්තු චිත්තසංකප්පා, මණිජොතිරසො යථාති.
වත්වා මඞ්ගලං වඩ්ඪෙත්වා අගමාසි. අථන්තරාමග්ගෙ ඨිතා ඝටචෙටිකා පච්චෙකබුද්ධාභිමුඛං ගන්ත්වා මධුං ලභිත්ථ භන්තෙති පුච්ඡි. තෙන ලද්ධං භගිනීති වුත්තෙ කිං වත්වා සො අදාසීති පුච්ඡි. පච්චෙකබුද්ධො සබ්බං කථෙසි. සා තං සුත්වා ථොකං භන්තෙ ඉධෙව හොථ දාසියා අනුග්ගහත්ථායාති සීඝං ගෙහං ගන්ත්වා නිවත්ථපිළොතිකා අත්තනො සාටකං ධොවිත්වා ආහරිත්වා චුම්බටකං කත්වා පච්චෙකබුද්ධස්ස අදාසි, යදා සො භන්තෙ මධුදායකො සකලජම්බුදීපෙ එකරජ්ජං කාරෙති. තදාහං තස්ස අග්ගමහෙසී භවෙය්යංති වත්වා පත්ථනං කරොන්තීඑවමාහ.
යදා තෙ මධුදො භන්තෙ, භූභුජො හොති භූතලෙ;
තස්ස හෙස්සං තදා භන්තෙ, පියා අග්ගමහෙසිකා.
සුරූපාච සුවාණීච, සුයසා සුබ්බතා සුභා;
අස්සං තස්ස පියාචාථ, මනාපා ඉච්ඡදා [ඉච්ඡිදා ඉතිපිකත්ථචි] සදාති.
තස්සාපි තදා පච්චෙකබුද්ධො තථෙව හොතූති මඞ්ගලං වත්වා ආකාසෙන ගන්ධමාදනමෙව අගමාසි, අථාපරභාගෙ තෙ තයොපි එකතො හුත්වා මධුලොකනං කරොන්තා තං මධුඝටං කුහිංති පුච්ඡිංසු, සො තෙනත්තනා කතකම්මං වත්වා සචෙ තුම්හෙ තස්මිං පත්තිං අනුමොදෙය්යාථ, තං සාධු. නො චෙ. මධුඅග්ඝනකං මම හත්ථතො ගණ්හථාති වත්වා තෙහි තතො න නො අත්ථො [නනොහත්ථො ඉතිසබ්බත්ථ] මධුනා, කීදිසස්සෙතං අදාසීති වුත්තෙ තං සුත්වා ඉතරො පච්චෙකබුද්ධා නාමෙ තෙ ගන්ධමාදනෙ වසන්ති කාසාවං ¶ පාරුපිත්වා කුලෙ කුලෙ භික්ඛං චරන්ති, සන්තො එතෙ සීලවන්තාති කථෙසි, අථ තෙසු ජෙට්ඨො බ්රාහ්මණචණ්ඩාලකාපි කාසාවං පරිදහිත්වා චරන්ති. නූනායං චණ්ඩාලකොති මඤ්ඤාමීති ආහ, මජ්ඣිමො කුජ්ඣිත්වා තව පච්චෙකබුද්ධං පරසමුද්දෙ ඛිපාහීති අවොච, අථ තෙසං කථං සුත්වා මධුදායකො මා භො තුම්හෙ අරියානං මහෙසක්ඛානං මහානුභාවානං පච්චෙකබුද්ධානං ඵරුසං කථෙථ. නිරයදුක්ඛා න භායථාතිආදිනා අනෙකා කාරෙන නිවාරෙත්වා තෙසං ගුණං පකාසෙසි, තං සුත්වා තෙ උභොපි සාධූති පසන්නාචිත්තා අනුමොදිංසු, අපරභාගෙ තෙ කාලං කත්වා දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තා තත්ථ තත්ථ මහාසම්පත්තියො අනුභවිත්වා අම්හාකං සත්ථු පරිනිබ්බාණතො ද්වින්නං වස්සසතානං අච්චයෙන අත්තනො අත්තනො සම්පත්තට්ඨානෙ නිබ්බත්තිංසු. තෙන වුත්තං.
අසොකො මධුදො සන්ධි, මිත්තාදෙවී තු චෙටිකා;
චණ්ඩාලවාදී නිග්රොධො, තිස්සො සො පාරවාදිකොති.
තෙසු චණ්ඩාලවාදී ජෙට්ඨවාණිජො බින්දුසාරරඤ්ඤො ජෙට්ඨපුත්තස්ස සුමනරාජකුමාරස්ස පුත්තො හුත්වා නිබ්බත්ති. තස්සායමානුපුබ්බීකථා. බින්දුසාරරඤ්ඤො කිර දුබ්බලකාලෙයෙව අසොකකුමාරො අත්තනා ලද්ධං උජ්ජෙනියා රජ්ජං පහාය ආගන්ත්වා සබ්බනගරං අත්තනො හත්ථගතං කත්වා සුමනරාජකුමාරං අග්ගහෙසි. තං දිවසමෙව සුමනස්ස රාජකුමාරස්ස සුමනා නාම දෙවී පරිපුණ්ණගබ්භා අහොසි. සා අඤ්ඤාතකවෙසෙන නික්ඛමිත්වා අවිදූරෙ අඤ්ඤතරං චණ්ඩාලගාමං සන්ධාය ගච්ඡන්තී ජෙට්ඨකචණ්ඩාලස්ස ගෙහතො අවිදූරෙ නිග්රොධො අත්ථි, තස්මිං රුක්ඛෙ අධිවත්ථාය දෙවතාය ඉතො එහි සුමනෙති වදන්තියා සද්දං සුත්වා තස්සා සමීපං ගතා, දෙවතා අත්තනො ආනුභාවෙන එකං සාලං නිම්මිණිත්වා එත්ථ වසාහීති පාදාසි. සා ¶ තං සාලං පාවිසි, ගතදිවසෙයෙව සා පුත්තං විජායි. සා තස්ස නිග්රොධදෙවතාය පරිග්ගහිතත්තා නිග්රොධොත්වෙව නාමං අකාසි. ජෙට්ඨකචණ්ඩාලො දිට්ඨදිවසතොප්පභුති තං අත්තනො සාමිධීතරං විය මඤ්ඤමානො නිබද්ධවත්තං පට්ඨපෙසි. රාජධීතා තත්ථ සත්තවස්සානි වසි, නිග්රොධකුමාරොපි සත්තවස්සිකො ජාතො, තදා මහාවරුණත්ථෙරො නාම එකො අරහා දාරකස්ස හෙතුසම්පදං දිස්වා විහරමානො සත්තවස්සිකො දානි දාරකො. කාලො නං පබ්බාජෙතුංති චින්තෙත්වා රාජධීතාය ආරොචාපෙත්වා නිග්රොධකුමාරං පබ්බාජෙසි, කුමාරො ඛුරග්ගෙයෙව අරහත්තං පාපුණි. තෙන වුත්තං මහාවංසෙ.
තං මහාවරුණො ථෙරො, තදා දිස්වා කුමාරකං;
උපනිස්සයසම්පන්නං, අරහා පුච්ඡි මාතරං;
පබ්බාජෙසි ඛුරග්ගෙ සො, අරහත්තමපාපුණීති.
සො කිර එකදිවසං පාතොව සරීරං පටිජග්ගිත්වා ආචරියුපජ්ඣායවත්තං කත්වා පත්තචීවර මාදාය මාතුඋපාසිකාය ගෙහද්වාරං ගච්ඡාමීති නික්ඛමි. මාතුනිවාසට්ඨානඤ්චස්ස දක්ඛිණද්වාරෙන නගරං පවිසිත්වා නගරමජ්ඣෙන ගන්ත්වා පාචීනද්වාරෙන නික්ඛමිත්වා ගන්තබ්බං හොති. තෙන ච සමයෙන අසොකො ධම්මරාජා පාචීනදිසාභිමුඛො සීහපඤ්ජරෙ චඞ්කමති. තං ඛණංයෙව නිග්රොධො රාජඞ්ගණං සම්පාපුණි සන්තින්ද්රියො සන්තමානසො යුගමත්තං පෙක්ඛමානො, තෙන වුත්තං එකදිවසං සීහපඤ්ජරෙ ඨිතො අද්දස නිග්රොධං සාමණෙරං රාජඞ්ගණෙන ගච්ඡන්තං දන්තං ගුත්තං සන්තින්ද්රියං ඉරියාපථසම්පන්නන්ති. දිස්වා පනස්ස එතදහොසි. අයං ජනො සබ්බොපි වික්ඛිත්තචිත්තො භන්තමිගපටිභාගො. අයං පන දහරකො අවික්ඛිත්තො අතිවියස්ස ආලොකිතවිලොකිතං සම්මිඤ්ජනපසාරණඤ්ච සොභති. අද්ධා එතස්සබ්භන්තරෙ ලොකුත්තරධම්මො භවිස්සතීති රඤ්ඤො සහ ¶ දස්සනෙනෙව සාමණෙරෙ චිත්තං පසීදි, පෙමං සණ්ඨහි, කස්මා. පුබ්බෙ කිර පුඤ්ඤකරණකාලෙ රඤ්ඤො ජෙට්ඨකභාතා වාණිජකොයං.
පුබ්බෙව [පුබ්බෙන ඉතිකත්ථචි] සන්නිවාසෙන, පච්චුප්පන්නහිතෙන වා;
එවං තං ජායතෙ පෙමං, උප්පලංව යථොදකෙති.
අථ රාජා සඤ්ජාතපෙමො සබහුමානො සාමණෙරං පක්කොසථාති අමච්චෙ පෙසෙසි, තෙ අතිචිරායන්තීති පුන ද්වෙ තයො පෙසෙසි තුරිතං ආගච්ඡතූති. සාමණෙරො අත්තනො පකතියා එව අගමාසි. රාජා පතිරූපාසනං ඤත්වා නිසීදථාති ආහ. සො ඉතොචිතො ච විලොකෙත්වා නත්ථි දානි අඤ්ඤො භික්ඛූති සමුස්සිතසෙතච්ඡත්තං රාජපල්ලඞ්කං උපසඞ්කමිත්වා පත්තං ගණ්හනත්ථාය රඤ්ඤො ආකාරං දස්සෙසි. රාජා තං පල්ලඞ්කසමීපං ගච්ඡන්තං එව දිස්වා චින්තෙසි අජ්ජෙව දානි අයං සාමණෙරො ඉමස්ස ගෙහස්ස සාමිකො භවිස්සතීති, සාමණෙරො රඤ්ඤො හත්ථෙ පත්තං දත්වා පල්ලඞ්කං අභිරුහිත්වා නිසීදි. රාජා අත්තනො අත්ථාය සම්පාදිතං සබ්බං යාගුඛජ්ජකභත්තවිකතිං උපනාමෙසි. සාමණෙරො අත්තනො යාපනමත්තමෙව සම්පටිච්ඡි. භත්තකිච්චාවසානෙ රාජා ආහ සත්ථාරා තුම්හාකං දින්නඔවාදං ජානාථාති. ජානාමි මහාරාජ එකදෙසෙනාති. තාත මය්හම්පී නං කථෙහීති. සාධු මහාරාජාති රඤ්ඤො අනුරූපං ධම්මපඑද අප්පමාදවග්ගං අනුමොදනත්ථාය අභාසි. රාජා පන අප්පමාදො අමතපදං, පමාදො මච්චුනො පදංති සුත්වාව අඤ්ඤාතං තාත, පරියොසාපෙහීති ආහ. සාමණෙරො අනුමොදනා වසානෙ ද්වත්තිංසධුවභත්තානි [ද්විත්තිංසධුරභත්තානි ඉතිසබ්බත්ථ] ලභිත්වා පුන දිවසෙ ද්වත්තිංසභික්ඛූ ගහෙත්වා රාජන්තොපුරං පවිසිත්වා භත්තකිච්ච මකාසි. රාජා අඤ්ඤෙපි ද්වත්තිංසභික්ඛූ තුම්හෙහි සද්ධිංස්වෙ භික්ඛං ගණ්හන්තූති එතෙනෙව උපායෙන දිවසෙ ¶ දිවසෙ වඩ්ඪාපෙන්තො සට්ඨිසහස්සානං බ්රාහ්මණපරිබ්බාජකානං භත්තං උපච්ඡින්දිත්වා අන්තොනිවෙසනෙ සට්ඨිසහස්සානං භික්ඛූනං නිච්චභත්තං පට්ඨපෙසි නිග්රොධත්ථෙරගතෙනෙව පසාදෙන. නිග්රොධත්ථෙරොපි රාජානං සපරිසං තීසු සරණෙසු පඤ්චසු සීලෙසු පතිට්ඨාපෙත්වා බුද්ධසාසනෙ පොථුජ්ජනිකෙන පසාදෙන අචලප්පසාදං කත්වා පතිට්ඨාපෙසි. රාජාපි අසොකාරාමං නාම මහාවිහාරං කාරාපෙත්වා සට්ඨිසහස්සානං භික්ඛූනං නිච්චභත්තං පට්ඨපෙසි. සකලජම්බුදීපෙ චතුරාසීතියා නගරසහස්සෙසු චතුරාසීතිවිහාරසහස්සානි කාරාපෙසි. තෙන වුත්තං.
චණ්ඩාලවාදිදොසෙන,
ජාතො චණ්ඩාලගාමකෙ;
පත්තානුමොදනා පාකා,
ආසෙ සො [අසෙසො ඉතිපිකත්ථචි] හි අනාසවොති.
අයං නිග්රොධත්ථෙරස්ස කථානයො.
මධුදායකො පන වාණිජො දෙවලොකතො චවිත්වා පුප්ඵපුරෙ රාජකුලෙ උප්පජ්ජිත්වා පියදාසො නාම කුමාරො හුත්වා ඡත්තං උස්සාපෙත්වා සකලජම්බුදීපෙ එකරජ්ජං අකාසි. කථං.
බින්දුසාරරාජස්ස එකසතපුත්තා අහෙසුං. තෙ සබ්බෙ අසොකො අත්තනා සද්ධිං එකමාතිකං තිස්සකුමාරං ඨපෙත්වා ඝාතෙසි. ඝාතෙන්තො චත්තාරි වස්සානි අනභිසිත්තොව රජ්ජං කාරෙත්වා චතුන්නං වස්සානං අච්චයෙන තථාගතස්ස පරිනිබ්බාණතො ද්වින්නං වස්සසතනං උපරි අට්ඨාරසමෙ වස්සෙ සකලජම්බුදීපෙ එකරජ්ජාභිසෙකං පාපුණි. අථ තං සකලජම්බුදීපෙ චතුරාසීතිනගරසහස්සෙ රාජානො ආගන්ත්වා උපට්ඨහිස්සන්ති. තිණ්ණං උතූනං අනුච්ඡවිකා තයො පාසාදා අහෙසුං. එකො මහාසප්පිකො ¶ , එකො මොරගීවො, එකො මඞ්ගලො නාම, තෙසු නෙකනාටකසහස්සපරිවුතො පටිවසති. යාස්ස මධුආපණං දස්සෙසි, සා අසන්ධිමිත්තා නාම දෙවච්ඡරපරිභාගා රාජධීතා හුත්වා සට්ඨිසහස්සානං ඉත්ථීනං ජෙට්ඨිකා ධම්මාසොකරඤ්ඤො අග්ගමහෙසී අහොසි. අභිසෙකානන්තරං තස්ස ඉමා රාජිද්ධියො ආගතා, පථවියා ච හෙට්ඨා යොජනප්පමාණෙ ආණා පවත්තති. තථා උපරි ආකාසෙ. අනොතත්තදහතො අට්ඨහි කාජෙහි සොළසපානීයඝටෙ දිවසෙ දිවසෙ දෙවතා ආහරන්ති. යතො සාසනෙ උප්පන්නසද්ධො හුත්වා අට්ඨඝටෙ භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අදාසි. ද්වෙ ඝටෙ සට්ඨිමත්තානං තෙපිටකභික්ඛූනං ද්වෙ ඝටෙ අග්ගමහෙසියා අසන්ධිමිත්තාය. චත්තාරො ඝටෙ අත්තනා පරිභුඤ්චි දෙවතා [දෙවතාඑවං ඉතිසබ්බත්ථ], එව හිමවන්තතො නාගලතාදන්තකට්ඨං සිනිද්ධං මුදුකං රසවන්තං දිවසෙ දිවසෙ ආහරන්ති, තෙන රඤ්ඤො ච මහෙසියා ච සොළසන්නං නාටකසහස්සානඤ්ච සට්ඨිමත්තානඤ්ච භික්ඛුසහස්සානං දෙවසිකං දන්තපොණකිච්චං නිප්ඵජ්ජති. දෙවසිකමෙවස්ස දෙවතා අගදාමලකං අගදහරීටකං සුවණ්ණවණ්ණඤ්ච ගන්ධරසසම්පන්නං අම්බපක්කං ආහරන්ති. ඡද්දන්තදහතො පඤ්චවණ්ණං නිවාසනපාරුපනං පීතකවණ්ණං හත්ථපුඤ්ඡනකපටං [හත්ථපුච්ඡනකපට්ටං ඉතිසබ්බත්ථ] දිබ්බඤ්ච පානං ආහරන්ති. දෙවසිකමෙවස්ස අනුලෙපනගන්ධං පාරුපනත්ථාය අසුත්තමයිකං සුමනපුප්ඵපටං මහාරහඤ්ජ අඤ්ජනං නාගභවනතො නාගරාජානො ආහරන්ති. ඡද්දන්තදහතොයෙව උට්ඨිතස්ස සාලිනො නවවාහසහස්සනි දිවසෙ දිවසෙ සුවා ආහරන්ති. තෙ මූසිකා නිත්ථුසකානි කරොන්ති. එකොපි ඛණ්ඩතණ්ඩුලො නාහොසි. රඤ්ඤො සබ්බට්ඨානෙසු අයමෙව තණ්ඩුලො පරිභොගං ගච්ඡති. මධුමක්ඛිකා මධුං කරොන්ති. කම්මාරසාලාසු අච්ඡා කූටං පහරන්ති. කරවීකසකුණා ආගන්ත්වා මධුරස්සරං විකූජෙන්තා රඤ්ඤො බලිකම්මං කරොන්ති. ඉමාහි ඉද්ධීහි සමන්නාගතො රාජා එකදිවසං සුවණ්ණසඞ්ඛලිකබන්ධනං ¶ පෙසෙත්වා චතුන්නං බුද්ධානං අධිගතරූපදස්සනං කප්පා යුකං මහාකාලනාගරාජානං ආනයිත්වා සෙතච්ඡත්තස්ස හෙට්ඨා මහාරහෙ පල්ලඞ්කෙ නිසීදාපෙත්වා අනෙකසත වණ්ණෙහි ජලජථලජපුප්ඵෙහි සුවණ්ණපුප්ඵෙහි ච පූජං කත්වා සබ්බා ලඞ්කාරපතිමණ්ඩිතෙහි සොළසහි නාටකසහස්සෙහි සමන්තතො පරික්ඛිපිත්වා අනන්තඤාණස්ස තාව මෙ සද්ධම්මවරචක්කවත්තිනො සම්මාසම්බුද්ධස්ස [සම්මාසම්බුද්ධරූපං ඉතිසබ්බත්ථ] රූපං ඉමෙසං අක්ඛීනං ආපාථං කරොහීති වත්වා තෙන නිම්මිතං සකලසරීරෙ විප්පකිණ්ණපුඤ්ඤප්පභාවනිබ්බත්තාසීති අනුබ්යඤ්ජනපතිමණ්ඩිත ද්වත්තිංස මහාපුරිසලක්ඛණ සස්සිරීකතාය විකචකමලුප්පලපුණ්ඩරීකපතිමණ්ඩිතමිව සලිලතලං තාරාගණරංසිජාලවිසරවිප්ඵුරිතසොභාසමුජ්ජලමිව ගගනතලං නීලපීතලොහිතා දිභෙදං විචිත්තවණ්ණරංසිවිනද්ධබ්යාමප්පභාපරික්ඛෙපවිලාසිතාය සඤ්ච්යාප්පභානුරාගඉන්දධනුවිජ්ජුල්ලතාපරික්ඛිත්තමිව කණකගිරිසිඛරං නානාවිරාගවිමලකෙතුමාලාසමුජ්ජලිතචාරුමත්ථකසොභනං නයනරසායනමිව ච බ්රහ්මදෙවමනුජනාගයක්ඛගණානං බුද්ධරූපං පස්සන්තො සත්තදිවසානි අක්ඛිපූජං නාම අකාසි. රාජා කිර අභිසෙකං පාපුණිත්වා තීණියෙව සංවච්ඡරානි බාහිරකපාසණ්ඩං පරිගණ්හි, චතුත්ථෙ සංවච්ඡරෙ බුද්ධසාසනෙ පසීදි, තස්ස පන පිතා බින්දුසාරො බ්රාහ්මණභත්තො අහොසි. සො බ්රාහ්මණානඤ්ච බ්රාහ්මණජාතිපාසණ්ඩානං පණ්ඩරඞ්ගපරිබ්බාජකානඤ්ච සට්ඨිසහස්සමත්තානං නිච්චභත්තං පට්ඨපෙසි. අසොකොපි පිතරා පවත්තිතං දානං අත්තනො අන්තොපුරෙ [අන්තෙපුරෙ ඉතිසබ්බත්ථ] තථෙව දදමානො එකදිවසං සීහපඤ්ජරෙ ඨිතො තෙ උපසමපරිබාහිරෙන ආචාරෙන භුඤ්ජමානෙ අසංයතින්ද්රියෙ අවිනීතඉරියාපථෙ දිස්වා චින්තෙසි, ඊදිසං දානං උපපරික්ඛිත්වා යුත්තට්ඨානෙ දාතුං වට්ටතීති. එවං චින්තෙත්වා අමච්චෙ ආහ, ගච්ඡථ භණෙ අත්තනො අත්තනො සාධුසම්මතෙ සමණබ්රාහ්මණෙ අන්තොපුරං අභිහරථ දානං දස්සාමීති, අමච්චා සාධු දෙවාති රඤ්ඤො ¶ පටිස්සුත්වා තෙ තෙ පණ්ඩරඞ්ගපරිබ්බාජකා ජීවක නිගණ්ඨාදයො ආනෙත්වා ඉමෙ මහාරාජ අම්හාකං අරහන්තොති ආහංසු, අථ රාජා අන්තොපුරෙ උච්චාවචානි ආසනානි පඤ්ඤාපෙත්වා ආගච්ඡන්තූති වත්වා ආගතාගතෙ ආහ අත්තනො අනුරූපෙ ආසනෙ නිසීදථාති, එකච්චෙ භද්දපීඨකෙසු එකච්චෙ ඵලකපීඨකෙසු නිසීදිංසු, තං දිස්වා රාජා නත්ථි එතෙසං අන්තො සාරොති ඤත්වා තෙසං අනුරූපං ඛාදනීයභොජනීයං දත්වා උය්යොජෙසි. එවං ගච්ඡන්තෙ කාලෙ එකදිවසං සීහපඤ්ජරෙ ඨිතො නිග්රොධසාමණෙරං දිස්වා තස්මිං ගතෙන පසාදෙන බුද්ධසාසනෙ පසන්නො සට්ඨිසහස්සමත්තෙ පාසණ්ඩියෙ අපනෙත්වා සට්ඨිසහස්සමත්තෙ භික්ඛූ භොජෙන්තො බුද්ධසාසනෙ පසීදිත්වා අසොකාරාමං කාරෙත්වා තත්ථ තෙ වසාපෙන්තො එකදිවසං අසොකාරාමෙ සට්ඨිසහස්සභික්ඛූනං දානං දත්වා තෙසං මජ්ඣෙ නිසජ්ජ සඞ්ඝං චතූහි පච්චයෙහි පවාරෙත්වා ඉමං පඤ්හං පුච්ඡි, භන්තෙ භගවතා දෙසිතධම්මො නාම කිත්තකො හොතීති, මහාරාජ නව අඞ්ගානි, ඛන්ධතො චතුරාසීතිධම්මක්ඛන්ධසහස්සානීති. රාජා ධම්මෙ පසීදිත්වා එකෙකං ධම්මක්ඛන්ධං එකෙකවිහාරෙන පූජෙස්සාමීති එකදිවසමෙව ඡන්නවුතිකොටිඛනං විස්සජ්ජෙත්වා අමච්චෙ ආණාපෙසි, එකමෙකස්මිං නගරෙ එකමෙකං විහාරං කාරෙන්තා චතුරාසීතියා නගරසහස්සෙසු චතුරාසීතිවිහාරසහස්සානි කාරාපෙථාති, සයඤ්ච අසොකාරාමෙ අසොකමහාවිහාරත්ථාය [සයංචඅසොකහොවිහාරත්ථාය ඉතිපිකත්ථචි] කම්මං පට්ඨපෙසි, සඞ්ඝො ඉන්දගුත්තත්ථෙරං නාම මහිද්ධිකං මහානුභාවං ඛීණාසවං නවකම්මාධිට්ඨායකං අදාසි, ථෙරො යං යං න නිට්ඨාති, තං තං අත්තනො ආනුභාවෙන නිට්ඨාපෙසි, එවංපිතීහි සංවච්ඡරෙහි විහාරකම්මං නිට්ඨාපෙසි, එකදිවසමෙව සබ්බනගරෙහි පණ්ණානි ආගමිංසු, අමච්චා රඤ්ඤො ආරොචෙසුං නිට්ඨිතානි දෙව චතුරාසීතිමහාවිහාරසහස්සානීති. අථ රාජා ¶ භික්ඛුසඞ්ඝං උපසඞ්කමිත්වා භන්තෙ මයා චතුරාසීතිවිහාරසහස්සානි කාරිතානි, ධාතුයො කුතො ලච්ඡාමීති පුච්ඡි, මහාරාජ ධාතුනිධානං නාම අත්ථීති සුණොම, න පන පඤ්ඤායති අසුකට්ඨානෙති. රාජා රාජගහෙ චෙතියං භින්දාපෙත්වා ධාතුං අපස්සන්තො පටිපාකතිකං කාරාපෙත්වා භික්ඛුභික්ඛුණියො උපාසකඋපාසිකායොති චතස්සො පරිසා ගහෙත්වා වෙසාලියං ගතො. තත්රාපි අලභිත්වා කපිලවත්ථුං ගතො, තත්රාපි අලභිත්වා රාමගාමං ගතො, රාමගාමෙ නාගා චෙතියං භින්දිතුං නාදංසු. චෙතියෙ නිපතිතකුද්දාලො ඛණ්ඩාවණ්ඩං හොති, එවං තත්රාපි අලභිත්වා අල්ලකප්පං පාවං කුසිනාරංති සබ්බචෙතියානි භින්දිත්වා ධාතුං අලභිත්වා පටිපාකතිකානි කත්වා රාජගහං ගන්ත්වා චතස්සො පරිසා සන්නිපාතාපෙත්වා අත්ථි කෙනචි සුතපුබ්බං අසුකට්ඨානෙ ධාතුනිධානංති පුච්ඡි. තත්ථෙකො වීසංවස්ස සතිකො ථෙරො අසුකට්ඨානෙ ධාතුනිධානංති න ජානාමි, මය්හං පන පිතාමහත්ථෙරො මයි සත්තවස්සිකාලෙ මාලාචඞ්ගොටකං ගාහාපෙත්වා එහි සාමණෙර අසුකගච්ඡන්තරෙ පාසාණථූපො අත්ථි. තත්ථ ගච්ඡාමාති ගන්ත්වා පූජෙත්වා ඉමං ඨානං උපධාරෙතුං වට්ටති සාමණෙරාති ආහ. අහං එතමෙව ජානාමි මහාරාජාති ආහ. රාජා එතදෙව ඨානංති වත්වා ගච්ඡෙ හරාපෙත්වා පාසාණථූපං පංසුංච අපනෙත්වා හෙට්ඨා සුධාභූමිං අද්දස, තතො සුධා ච ඉට්ඨකායො ච හරාපෙත්වා අනුපුබ්බෙන පරිවෙණං ඔරුය්හ සත්තරතනවාලිකං අසිහත්ථානි ච කට්ඨරූපකානි සම්පරිවත්තන්තානි අද්දස, සො යක්ඛදාසකෙ පක්කොසාපෙත්වා බලිකම්මං කාරාපෙත්වාපි නෙව අන්තං පස්සන්තො දෙවතා නමස්සමානො අහං ඉමා ධාතුයො ගහෙත්වා චතුරාසීතිවිහාරසහස්සෙ නිදහිත්වා සක්කාරං කරොමි. මා මෙ දෙවතා අන්තරායං කරොන්තූති ආහ, සක්කො දෙවරාජා චාරිකං චරන්තො තං දිස්වා විස්සකම්මං ආමන්තෙත්වා තාත අසොකධම්මරාජා ධාතුයො ¶ නීහරිස්සාමීති පරිවෙණං ඔතිණ්ණො. ගන්ත්වා කට්ඨරූපානි නීහරාපෙහීති. සො පඤ්චචූලකගාමදාරකවෙසෙන ගන්ත්වා රඤ්ඤො පුරතො ධනුකහත්ථො ඨත්වා හාරෙමි මහාරාජාති ආහ, හර තාතාති සරං ගහෙත්වා සන්ධිම්හියෙව විජ්ඣි, සබ්බං විප්පකිරීයිත්ථ, අථ රාජා ආවිඤ්ජනෙ [අවිඤ්චිනෙ ඉතිපිකත්ථචි] බන්ධකුඤ්චිකමුද්දිකං ගණ්හි, මණික්ඛන්ධං පස්සිත්වා අනාගතෙ දළිද්දරාජානො ඉමං මණිං ගහෙත්වා ධාතූනං සක්කාරං කරොන්තූති පණ්ණෙ අක්ඛරානි දිස්වා කුජ්ඣිත්වා මාදිසානං පන රාජූනං [රාජානං ඉතිසබ්බත්ථ] දළිද්දරාජාති වත්තුං අයුත්තංති පුනප්පුනං ඝටෙත්වා ද්වාරං විවරිත්වා අන්තොගෙහං පවිට්ඨො අට්ඨාරසවස්සාධිකානං ද්වින්නං වස්සසතානං උපරි ආරොපිතදීපා තථෙව පජ්ජලන්ති, නීලුප්පලපුප්ඵානි තංඛණංයෙව ආහරිත්වා ආරොපිතානි විය පුප්ඵසන්ථාරො තං ඛණං සන්ථතො විය ගන්ධා තං මුහුත්තං පිංසිත්වා ඨපිතා විය අහෙසුං. රාජා සුවණ්ණපට්ටං ගහෙත්වා අනාගතෙ පියදාසො නාම කුමාරො ඡත්තං උස්සාපෙත්වා අසොකො නාම ධම්මරාජා භවිස්සති, සො ඉමා ධාතුයො විත්ථාරිතා කරිස්සතීති වාචෙත්වා දිට්ඨොහං අය්යෙන මහාකස්සපත්ථෙරෙනාති වත්වා වාමහත්ථං ආභුජිත්වා දක්ඛිණහත්ථෙන අප්ඵොටෙසි. සො තස්මිං ඨානෙ පරිචරණකධාතුමත්තමෙව ඨපෙත්වා සෙසධාතුයො සබ්බා ගහෙත්වා ධාතුඝරං පුබ්බෙ පිහිතනයෙනෙව පිදහිත්වා සබ්බා යථා පකතියායෙව කාරෙත්වා උපරිපාසාණචෙතියං පතිට්ඨාපෙත්වා චතුරාසීතියා විහාරසහස්සෙසු ධාතුයො පතිට්ඨාපෙසි. අථෙකදිවසං රාජා විහාරං ගන්ත්වා භික්ඛුසංඝං වන්දිත්වා එකමන්තෙ නිසින්නො යදි භන්තෙ ඡන්නවුතිකොටිධනං විස්සජ්ජෙත්වා චතුරාසීතිවිහාරසහස්සානිසචෙතියානි කාරාපෙත්වාපි අහං න දායාදො. අඤ්ඤො කො දායාදොති, පච්චයදායකො නාම ත්වං මහාරාජ, යො පන අත්තනො පුත්තඤ්ච ධීතරඤ්ච පබ්බාජෙති, අයං සාසනෙ දායාදො නාමාති එවං වුත්තෙ ¶ අසොකො රාජා සාසනෙ දායාදභාවං පත්ථයමානො අවිදූරෙ ඨිතං මහින්දකුමාරං දිස්වා සක්ඛිස්සසි තාත ත්වං පබ්බජිතුංති ආහ. කුමාරො පකතියා පබ්බජිතුකාමො රඤ්ඤො වචනං සුත්වා අතිවිය පාමොජ්ජජාතො පුබ්බජාමි [පබ්බජ්ජාමි ඉතිසබ්බත්ථ] දෙව. මං පබ්බාජෙත්වා සාසනෙ දායාදො හොථාති ආහ. තෙන ච සමයෙන රාජධීතා සංඝමිත්තාපි තස්මිං ඨානෙ ඨිතා හොති. තං දිස්වා ආහ ත්වම්පි අම්ම පබ්බජිතුං සක්ඛිස්සසීති, සාධු තාතාති සම්පටිච්ඡි. රාජා පුත්තානං මනං ලභිත්වා පහට්ඨචිත්තො භික්ඛුසංඝං උපසඞ්කමිත්වා භන්තෙ ඉමෙ දාරකෙ පබ්බාජෙත්වා මං සාසනෙ දායාදං කරොථාති. සඞ්ඝො රඤ්ඤො වචනං සම්පටිච්ඡිත්වා කුමාරං මොග්ගලිපුත්තතිස්සත්ථෙරෙන උපජ්ඣායෙන මහාදෙවත්ථෙරෙන ආචරියෙන පබ්බජාපෙසි [පබ්බජ්ජාපෙසි ඉතිසබ්බත්ථ]. මජ්ඣන්තිකත්ථෙරෙන ආචරියෙන උපසම්පාදෙසි, සො උපසම්පදාමාලකෙයෙව සහ පටිසම්භිදාහි අරහත්තං පාපුණි. සඞ්ඝමිත්තායපි රාජධීතාය ආචරියාණී ආයුපාලත්ථෙරී නාම [අචාරියා ආයුපාලත්ථෙරීනාම ඉතිසබ්බත්ථ]. උපජ්ඣායා ධම්මපාලත්ථෙරී නාම අහොසි. රාජා පන අනෙකාකාරෙන බුද්ධසාසනං සොභෙත්වා මොග්ගලිපුත්තතිස්සත්ථෙරස්ස සහායෙන [සහය්යෙන. සාහාය්යෙන. සාහය්යෙන ඉතිපිකත්ථචි] සට්ඨිසහස්සමත්තෙ දුස්සීලෙ තිත්ථියෙ බුද්ධසාසනා උප්පබ්බාජෙත්වා තතියධම්මසංගීතිං නිට්ඨාපෙසි. තස්මිං කිර සමාගමෙ භික්ඛුභික්ඛුණියො කිත්තකාති [කිත්තකානීති ඉතිසබ්බත්ථ], වුත්තඤ්හි.
තස්මිං සමාගමෙ ආසුං, අසීතිභික්ඛුකොටියො;
අහෙසුං සතසහස්සානි, තෙසු ඛීණාසවා යතී.
නවුතිසතසහස්සානි, අහූ භික්ඛුණියො තහිං;
ඛීණාසවා සික්ඛුණියො, සහස්සං ආසු තාසු චාති.
එවං ¶ සො අසොකො ධම්මරාජා සකලජම්බුදීපෙ අග්ගරාජා හුත්වා බුද්ධසාසනං සොභෙන්තො විහාසි. අයං පනෙත්ථ සඞ්ඛෙපො, විත්ථාරො පන මහාවංසෙ වුත්තොති. වුත්තඤ්හි.
සම්පුණ්ණත්තා අයං තිස්සො, චෙතනායො මධුප්පදො;
සබ්බත්ථ සබ්බදා සබ්බ, සම්පත්තිමභිසම්භුණීති.
මජ්ඣිමො පන වාණිජො අත්තනො පාරවාදිදොසෙන පරසමුද්දෙ ලඞ්කායං නිබ්බත්ති. තස්සෙවං කථාපටිපාටි වෙදිතබ්බා. තම්බපණ්ණිදීපෙ කිර මුටසීවො නාම රාජා සට්ඨිවස්සානි රජ්ජං කාරෙසි, තස්ස පුඤ්ඤපඤ්ඤාගුණොපෙතා අඤ්ඤමඤ්ඤං හිතෙසිනො දස පුත්තා අහෙසුං. ද්වෙ ච ධීතරො. සබ්බෙ තෙ සමග්ගා සම්මොදමානා වසන්ති. අථාපරස්මිං සමයෙ අමච්චා මුටසීවරඤ්ඤෙ කාලකතෙ දෙවානංපියතිස්සකුමාරං අභිසිඤ්චිංසු, අභිසෙකසමකාලමෙවස්ස අනෙකානි අච්ඡරියානි අහෙසුං. තානි පකාසෙන්තා මහාවංසකථාචරියා ආහංසු.
දෙවානංපියතිස්සොති, විස්සුතො දුතියො සුතො;
තෙසු [අහොසිමුටසීවස්ස, දසපුත්තෙසුපුඤ්ඤවා ඉතිකත්ථචි] භාතුසු සබ්බෙසු, පුඤ්ඤපඤ්ඤාධිකො අහු.
දෙවානංපියතිස්සො සො, රාජාසි පිතුඅච්චයෙ;
තස්සාභිසෙකෙන සමං, බහූනච්ඡරියානහූ.
ලඞ්කාදීපම්හි සකලෙ, නිධයො රතනානිච;
අන්තොඨිතානි උග්ගන්ත්වා, පථවීතලමාරුහුං.
ලඞ්කාදීපසමීපම්හි, භින්නනාවා ගතානි ච;
තත්ර ජාතානි ච ථලං, රතනානි සමාරුහුං.
ඡාතපබ්බතපාදම්හි, තිස්සො ච වෙළුයට්ඨියො;
ජාතා රථපතොදෙන, සමානා පරිමාණතො.
තාසු ¶ එකා ලතායට්ඨි, රජතාභා තහිං ලතා;
සුවණ්ණවණ්ණා රුචිරා; දිස්සන්තෙතා මනොරමා.
එකා කුසුමයට්ඨීතු; කුසුමානි තහිංපන;
නානානි නානාවණ්ණානි; දිස්සන්තෙතිඵුටානි ච.
එකා සකුණයට්ඨී තු, තහිංපක්ඛිමිගා බහූ;
නානා ච නානාවණ්ණා ච, සජීවාවිය දිස්සරෙ.
හයගජරථා මලක්යා, වලයඞ්ගුලිවෙඨකා චෙව;
කකුධඵලා පාකතිකා, ඉච්චෙ තා අට්ඨ ජාතියා.
මුත්තා සමුද්දා උග්ගන්ත්වා; තීරෙ වට්ටිවියට්ඨිතා;
දෙවානංපියතිස්සස්ස; සබ්බං පුඤ්ඤවිජම්භිතං.
ඉන්දනීලං වෙළුරියං, ලොහිතඞ්කමණී චි මෙ;
රතනානි පනෙ තානි, මුත්තා තා තාච යට්ඨියො;
සත්තාහබ්භන්තරෙයෙව, රඤ්ඤො සන්තිකමාහරුංති.
තෙන ච සමයෙන දෙවානංපියතිස්සමහාරාජා ච අසොකො ධම්මරාජා ච අද්දිට්ඨසහායා හොන්ති. තස්මා සො එතානි රතනානි ච අඤ්ඤානි බහූනි උපායනානි මම සහායස්ස දෙථාති ධම්මාසොකමහානරින්දස්ස පණ්ණාකාරත්ථාය පෙසෙසි. සොපි තං දිස්වා පසීදිත්වා පඤ්චරාජකකුධභණ්ඩානි ච අඤ්ඤඤ්ච බහුපණ්ණාකාරඤ්ච අභිසෙකත්ථාය පෙසෙසි. මය්හං සහායං අභිසෙකං කරොන්තූති. න කෙවලඤ්චෙතං ආමිසපණ්ණාකාරං. ඉමං කිර ධම්මපණ්ණාකාරම්පි පෙසෙසි.
අහං බුද්ධංච ධම්මංච; සංඝංච සරණං ගතො;
උපසකත්තං වෙදෙසිං; සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
ඉමෙසු තීසු වත්ථූසු; උත්තමෙසු නරුත්තම;
චිත්තං පසාදයිත්වාන, සද්ධාය සරණං වජාති.
අමච්චා ¶ පුන ලඞ්කමාගම්ම රාජානං අභිසිඤ්චිංසු, තෙන ඛො පන සමයෙන මොග්ගලිපුත්තතිස්සත්ථෙරො කත්ථ නුඛො අනාගතෙ සාසනං සුප්පතිට්ඨිතං භවෙය්යාති උපපරික්ඛන්තො පච්චන්තිමෙ සුප්පතිට්ඨිතං භවිස්සතීති ඤත්වා තෙ තෙ ථෙරෙ තත්ථ තත්ථ පෙසෙත්වා මහාමහින්දත්ථෙරං ගන්ත්වා තම්බපණ්ණිදීපං පසාදෙහීති නියොජෙසි, සක්කො ච දෙවානමින්දො මහාමහින්දත්ථෙරං උපසංකමිත්වා කාලකතො භන්තෙ මුටසීවො රාජා. ඉදානි දෙවානංපියතිස්සමහාරාජා රජ්ජං කාරෙති. සම්මාසම්බුද්ධෙන ච තුම්හෙ බ්යාකතා අනාගතෙ මහින්දො නාම භික්ඛු තම්බපණ්ණිදීපං පසාදෙස්සතීති. තස්මා තිහ ඛො භන්තෙ කාලො දීපවරං ගමනාය, අහම්පි සහායො භවිස්සාමීති, ථෙරො තස්ස වචනං සම්පටිච්ඡිත්වා අත්තසත්තමො චෙතියපබ්බතවිහාරතො වෙහාසං උප්පතිත්වා අනුරාධපුරස්ස පුරත්ථිමදිසාය මිස්සකපබ්බතෙ පතිට්ඨහි, ඉමං එතරහි චෙතියපබ්බතොතිපි සඤ්ජානන්ති. තදා තම්බපණ්ණියං උස්සවදිවසො හොති, රාජා ඡණං කරොථාති අමච්චෙ ආණාපෙත්වා චත්තාළීසසහස්සපුරිසෙහි පරිවාරිතො නගරම්හා නික්ඛමිත්වා මිස්සකපබ්බතං පායාසි මිගවං කීළිතුකාමො. අථ තස්මිං පබ්බතෙ අධිවත්ථා එකා දෙවතා රඤ්ඤො ථෙරෙ දස්සෙස්සාමීති රොහිතමීගවණ්ණෙන අවිදූරෙ තිණපණ්ණානි ඛාදමානා විය චරති, රාජා අයුත්තං දානි පමත්තං විජ්ඣිතුංති ජියං පොඨෙසි, මිගො අම්බත්ථලමග්ගං ගහෙත්වා පලායිතුං ආරභි, රාජා තං අනුබන්ධන්තො අම්බත්ථලමෙව අභිරුහි, මිගොපි ථෙරානං අවිදූරෙ අන්තරධායි, මහින්දත්ථෙරො රාජානං අවිදූරෙ ආගච්ඡන්ත මංයෙව රාජා පස්සතු, මා ඉතරෙති අධිට්ඨහිත්වා තිස්ස තිස්ස ඉතො එහීති ආහ, රාජා තං සුත්වා චින්තෙසි. ඉමස්මිං තම්බපණ්ණිදීපෙ ජාතො මං තිස්සොති නාමං ගහෙත්වා ආලපිතුං සමත්ථො නාම නත්ථි. අයං පන ඡින්නභින්නපටධරො භණ්ඩුකාසාව වසනො මං නාමෙනා ලපති, කො නුඛො යං භවිස්සති මනුස්සො අමනුස්සො වාති. ථෙරො ආහ.
සමණා ¶ මයං මහාරාජ, ධම්මරාජස්ස සාවකා;
තවෙව අනුකම්පාය, ජම්බුදීපා ඉධාගතාති.
රාජා ධම්මාසොකනරින්දෙන පෙසිතසාසනානුසාරෙන අනුස්සරමානො අය්යා නුඛො ආගතාති තාවදෙව ආයුධං නික්ඛිපිත්වා එකමන්තං නිසීදි සම්මොදනීයං කථං කථයමානො සාරණීයං [සම්මොදනීයං-ඉතිසබ්බත්ථ] කථං කුරුමානො. තස්මිං තානිපි චත්තාළීසපුරිසසහස්සානි ආගන්ත්වා තං පරිවාරෙසුං, තදා ථෙරො ඉතරෙපි ජනෙ දස්සෙසි, රාජා දිස්වා ඉමෙ කදා ආගතාති පුච්ඡි, මයා සද්ධිංයෙව මහාරාජාති. ඉදානි පන ජම්බුදීපෙ අඤ්ඤෙපි එවරූපා සමණා සන්තීති. මහාරාජ එතරහි ජම්බුදීපො කාසාවපජ්ජොතො ඉසිවාතපටිවාතො, තස්මිං.
තෙවිජ්ජා ඉද්ධිප්පත්තා ච, චෙතොපරිඤ්ඤකොවිදා;
ඛීණාසවා අරහන්තො, බහූ බුද්ධස්ස සාවකාති.
රාජා තං සුත්වා පසන්නො අහොසි, අථ ථෙරො රුක්ඛොපමාදිනා තස්ස පඤ්ඤාවෙය්යත්තියං ඤත්වා ධම්මං දෙසෙසි සනරාමරෙහි සාධුකාරං කාරයමානො. තෙන වුත්ථං.
පණ්ඩිතොති විදිත්වාන, චුල්ලහත්ථිපදොපමං;
සුත්තන්තං දෙසයී ථෙරො, මහීපස්ස මහාමති [මහීමතී ඉතිපිකත්ථචි].
දෙසනාපරියොසානෙ සො සද්ධිං තෙහි නරෙහි චත්තාළීසසහස්සෙහි සරණෙසු පතිට්ඨහීති. අථස්ස රාජා ස්වෙ භන්තෙ මම ගෙහෙ භික්ඛං ගණ්හාථාති යාචිත්වා ගන්ත්වා නගරඤ්ච රාජගෙහඤ්ච අලඞ්කරිත්වා ථෙරෙ නිසීදාපෙත්වා පණීතෙනාහාරෙන පරිවිසිත්වා අනුළාදෙවිප්පමුඛාහි පඤ්චසතඉත්ථීහි සද්ධිං එකමන්තං නිසීදි. අථ ථෙරො ධම්මරතන වස්සං වස්සාපෙසි. තතො ¶ තා පඤ්චසතඉත්ථියො සොතාපත්තිඵලං පාපුණිංසු. තතො හත්ථිසාලායං සහස්සං, නන්දනවනෙ සහස්සංති එවං දුතියදිවසෙ අඩ්ඪතෙය්යානි පාණසහස්සානි සොතාපත්තිඵලෙ පතිට්ඨාපෙසි. තතියදිවසෙ අඩ්ඪනවප්පමාණං පාණසහස්සංති එවං අනෙකසතානං අනෙකසහස්සානං අනෙකසත සහස්සානං ධම්මා මතං පායෙසි. වුත්තඤ්හි.
මහාමහින්දසුරියො, ලඞ්කාවෙහාසමජ්ඣගො;
බොධනෙය්යම්බුජෙ කාසි, විකාසං ධම්මරංසිනා.
මහාමහින්දචන්දො සො, ලඞ්කාවෙහාසමජ්ඣගො;
බොධෙසි ධම්මරංසීහි, වෙනෙය්යකුමුදාකරෙ.
මහාමහින්දමෙඝො සො, වස්සං ධම්මම්බුවුට්ඨියා;
සාධූනං චිත්තබීජෙසු, ජනෙසි කුසලඞ්කුරෙති.
අථ රාජා සුමනසාමණෙරෙන ධම්මාසොකස්ස හත්ථතො සම්මාසම්බුද්ධපරිභුත්තපත්තපූරධාතුයො ච සක්කස්ස සන්තිකා දක්ඛිණක්ඛකධාතුංච ආහරාපෙත්වා [ආහාරිත්වා-ඉතිසබ්බත්ථ] චෙතියපබ්බතෙ ථූපං ආදිංකත්වා සකලලඞ්කාදීපෙ යොජනෙ යොජනෙ ථූපානි කාරෙත්වා දක්ඛිණකධාතුං නිදහිත්වා ථූපාරාමථූපඤ්ච පතිට්ඨාපෙසි. අථ සඞ්ඝමිත්තාය ථෙරියා ආනීතං ජයමහාබොධිනො දක්ඛිණමහාසාඛං පතිට්ඨාපෙත්වා පූජං කාරෙසි. සබ්බො පනෙත්ථ කථාවිත්ථරො මහාවංසතො වෙදිතබ්බො.
පාරවාදිකදොසෙන, ජාතෙවං පරසාගරෙ;
පත්තානුමොදනා එවං, ලඞ්කායං ආසි ඉස්සරො.
පාපම්පි එවං ඵලතීති මන්ත්වා,
ඤත්වාන පුඤ්ඤස්ස ඵලං ඉදන්ති;
භො යොනිසො කුබ්බථ පුඤ්ඤකම්මෙ,
ගන්ත්වාන යෙ යත්ථ න සොචයන්තීති.
තෙභාතිකමධුවාණිජකානං වත්ථුං අට්ඨමං.
39. බොධිරාජධීතුයා [බොධිරාජධීතාය ඉතිසබ්බත්ථ] වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
භගවති පරිනිබ්බුතෙ ලඞ්කායං සාසනෙ සුප්පතිට්ඨිතෙ තත්ථ හකුරෙළීති එකො ගාමො අහොසි, තත්ථෙකා දාරිකා ගාමාදාරිකාහි සද්ධිං තත්ථ තත්ථ කීළන්තී විහරති, තදා ගාමසමීපෙ මහාසොබ්භං හොති. තත්ථෙකො මරුත්ථරුක්ඛො සබ්බදා පාළිඵුල්ලොව තිට්ඨති. මනුස්සා බුද්ධපූජනත්ථං පුප්ඵානි විචිණන්තා උදකං ඔගහෙත්වා රුක්ඛමභිරුය්හ පුප්ඵානි ඔචිණන්ති, කුමාරිකා තෙ දිස්වා මනුස්සා සුඛෙන ගන්ත්වා පුප්ඵානි ඔචිණන්තූති එකං සුක්ඛපාලිභද්දදණ්ඩකං ආහරිත්වා සෙතුං කත්වා ඨපෙසි, තතො පට්ඨාය මනුස්සා තෙනගන්ත්වා පුප්ඵානි ඔචිණන්ති. අථ සා තතො චුතා තෙනෙව කුසලකම්මෙන ජම්බුදීපෙ පාටලිපුත්තනගරෙ සොමදත්තරඤ්ඤො ධීතා හුත්වා නිබ්බත්ති, උත්තමරූපධරා දෙවච්ඡරපටිභාගා අහොසි. මාතාපිතරො පනස්සා බොධිරාජකුමාරිකාති වොහරිංසු. පුබ්බෙ කතසෙතුආනුභාවෙන තස්සා සුවීරකො නාමෙකො ආකාසගාමී සින්ධවපොතකො නිබ්බත්ති. රාජධීතුයා පන පිතා බුද්ධමාමකො ධම්මමාමකො සඞ්ඝමාමකො හුත්වා මහන්තං පුඤ්ඤං පසවන්තො සින්ධවපොතකං දිස්වා පුඤ්ඤකරණස්ස මෙ සහායො ලද්ධොති තුට්ඨමානසො අස්සං අභිරුහිත්වා දිවසස්ස තික්ඛත්තුං ගන්ත්වා මහාබොධිං ¶ වන්දති. රාජධීතා නං දිස්වා පිතුසන්තිකං ගන්ත්වා අභිණ්හං තාත කුහිං ගච්ඡසීති පුච්ඡි. රාජා න කිඤ්චි කථෙසි, අථ සා පුනප්පුනං පිතරං නිබන්ධන්තී පුච්ඡි. තතො රාජා තස්සාවි කරොන්තො එවමාහ.
අම්හාකං භගවා පුබ්බෙ, පූරෙන්තො දසපාරමී;
අදාසි සීසරත්තක්ඛි, මංසං ජීවිතමෙව ච.
පුත්තදාරෙ ච රජ්ජෙ ච, පත්වා [දත්වා ඉතිපිකත්ථචි] පාරමිමත්ථකං;
අනප්පකප්පකොටීනං, ඛෙපෙත්වා කපිලවුයෙ.
සක්කරාජකුලෙ ජාතො, ලොකෙ අප්පටිපුග්ගලො;
සම්පත්තචක්කවත්තිත්තං, පහන්ත්වාන නරාධිපො.
දිස්වා නිමිත්තෙ චතුරො, නික්ඛම්ම අභිනික්ඛමං;
බොධිමූලමුපාගම්ම, නිසින්නො වජිරාසනෙ.
සහස්සබාහුං මාපෙත්වා, නානායුධසමාකුලං [නානාවුධසමාකුලං-ඉතිසබ්බත්ථ];
මහාභීතිකරං වෙසං, කාළපබ්බතසාදිසං.
මාපෙත්වාන සමාරුය්හ, ගිරිමෙඛලවාරණං;
මාරසෙනං සමානෙත්වා, ආගතං මකරද්ධජං.
පාරමිතාබලෙන තං, මාරසෙනං පලාපිය;
යත්ථාසීනො කිලෙසාරි, සහස්සං ඝාතයී ජිනො.
නයනං සුජලසෙකෙහි, සත්තාහං ජිනසෙවිතං;
පූජිතං දෙවබ්රහ්මෙහි, සිද්ධොරගනරාදිහි;
වන්දිතුං ජයබොධිංතං, ගච්ඡාමි සතතං අහං.
උපාසති සදා ගන්ත්වා, යො නරො බොධිපාදපං;
ගන්ධොදදීපධූපාදි, නානාපූජාහි සාධුකං.
ස නරො නිරාමයො හොති, පච්චත්තෙ ච පරත්ථ ච;
පූජිතො මානිතො හොති, දීඝායු බලවා සුඛී.
තදත්ථං පත්ථයන්තෙන, අත්ථකාමෙන ජන්තුනා;
උපාසනීයං සද්ධාය, නිච්චං තං බොධිපාදපංති.
තං සුත්වා කුමාරිකා පීතියා ඵුටසරීරා පිතරං වන්දිත්වා අහම්පි තාත ගච්ඡාමීති ආහ. රාජා පනස්සා උපද්දවභයෙන ගමනං න ඉච්ඡි. තතො සා යාවතතියං පිතරං යාචිත්වා රඤ්ඤා අනුඤ්ඤාතා. තතො පට්ඨාය පිතරා සද්ධිං සින්ධවමාරුය්හ බොධිං වන්දිතුං සතතං ගච්ඡති. අථාපරභාගෙ රාජා මරණමඤ්චෙ නිපන්නො චින්තෙසි. ධීතා මෙ නිරන්තරං බොධිඋපට්ඨානංගච්ඡති, එතිස්සා අනාගතෙ යංකිඤ්චි භයං උප්පජ්ජමානං තතො උප්පජ්ජති. තත්ථ මෙ කිං කාතබ්බන්ති. තතො සින්ධවං පක්කොසාපෙත්වා තස්ස කණ්ණමූලෙ මන්තෙන්තො එවමාහ, තාත මම ධීතා අභිණ්හං තව සහායං කත්වා බොධිං වන්දිතුං ගච්ඡති. තත්ථස්සා යංකිඤ්චි භයං භවෙය්ය. තං නප්පතිරූපං. තත්ථ ගමනාගමනෙ මම ධීතරං රක්ඛෙය්යාසීති තස්ස ධීතරං පටිපාදෙත්වා කාලමකාසි. තතො රාජධීතා පිතුසරීරකිච්චං කාරෙත්වා දිවසස්ස තික්ඛත්තුං අස්සමභිරුය්හ බොධිඋපට්ඨානං ගච්ඡති. මනුස්සා පනස්සා රූපසම්පත්තිං දිස්වා විම්හිතමානසා රාජාරහං වත නො ඉදං පණ්ණාකාරං දිට්ඨං. ගන්ත්වා රඤ්ඤො ආචික්ඛිස්සාම. අප්පෙව නාම රාජා සො කිඤ්චි නො දදෙය්යාති චින්තෙත්වා රඤ්ඤො සන්තිකං ගන්ත්වා වන්දිත්වා ඨිතා එවමාහංසු.
බොධිමණ්ඩං සමාගම්ම, අභිණ්හං තුට්ඨමානසා;
වන්දන්තී යාති කඤ්ඤෙකා, විජ්ජූව සිරියා ජලං.
නීලධම්පිල්ලභාරා සා, විසාලායතලොචනා;
සොණ්ණදොලාභසවණා, සාමා සුභපයොධරා.
සතරංසීහි සම්මිස්ස, සඤ්ච්යාම්බුදසමාධරා;
තුඞ්ගනාසා නීලභමු, හාසභාසා මනොරමා.
ඊදිසං ¶ නො මහාරාජා [මහාරාජදිට්ඨපුබ්බ ඉතිපිකත්ථචි], දිට්ඨපුබ්බං කුදාචනං;
එහි තස්සා සිරිංදෙව, බොධිමණ්ඩම්හි දක්ඛසීති.
තං සුත්වා රාජා සවණසංසග්ගෙනෙව තාය පටිබද්ධචිත්තො චතුරඞ්ගිනිංසෙනං ගහෙත්වා රාජධීතරං බොධිවන්දනත්ථාය ආගතකාලෙ බහිපාකාරෙ සෙනං පරික්ඛිපාපෙත්වා ගණ්හථෙතන්ති මනුස්සෙ නියොජෙසි. තතො සෙනාපි තං ගහණසජ්ජා අට්ඨාසි. රාජධීතා තෙ දිස්වා සීඝං සින්ධවං උපසඞ්කමිත්වා තස්ස පිට්ඨියං නිසින්නා පණ්හියා සඤ්ඤං අදාසි. සො තං ගහෙත්වා වෙගෙන ආකාසං පක්ඛන්දි. සා පන දුන්නිසින්නභාවෙන අස්සස්ස වෙගං සන්ධාරෙතුමසක්කොන්තී අස්සපිට්ඨිතො පරිගලි. සින්ධවො රාජධීතරං පතමානං දිස්වා රාජොවාදං සරමානො වෙගෙනාගන්ත්වා තස්සා කෙසෙ ඩංසිත්වා උක්ඛිපිත්වා පතමානාය තස්සා පිට්ඨිංදත්වා නිසීදාපෙත්වා ආකාසෙන තං නෙත්වා පාටලිපුත්තනගරෙයෙව පතිට්ඨාපෙසි [පාතලිපුත්තනගරෙයෙවතං පවිඨාපෙසිඉතිපිකත්ථචි].
තිරච්ඡානගතාපෙවං, සරන්තා උපකාරකං;
න ජහන්තීති මන්ත්වාන, කතඤ්ඤූ හොන්තු [හොන්තිපාණිනො-ඉතිපිකත්ථචි] පාණිනොති.
තතො පට්ඨාය සා පුඤ්ඤකම්මං කත්වා සග්ගපරායනා අහොසීති.
යො යං දුමින්දංයතිනන්දනෙන;
සම්පූජිතං පූජයතෙ ස පඤ්ඤො;
ස භොගවා හොති අනීතිකො ච,
සබ්බත්ථ සො හොති පසත්ථරූපො.
බොධිරාජධීතුයා වත්ථුං නවමං.
40. කුණ්ඩලියා වත්ථුම්හි අයමානුපුබ්බීකථා
ලඞ්කාදීපෙ ¶ රොහණජපදෙ මහාගාමො නාම අහොසි, තත්ථ තිස්සවිහාරං නාම අනෙකසතභික්ඛූහි සමාකිණ්ණං අනෙකපරිවෙණපතිමණ්ඩිතං විහාරං අහොසි. තත්ථෙකො තිස්සො නාම සාමණෙරො පටිවසති. සො එකස්මිංසමයෙ ජනපදචාරිකං චරන්තො පාසාණවාපිගාමෙ භික්ඛං චරිත්වා යාපනමත්තං භත්තං සප්පිනා සද්ධිං ලභිත්වා නික්ඛම්ම ගාමද්වාරං පත්වා මහාගාමාභිමුඛො ගච්ඡන්තො මනුස්සෙ උදකඵාසුකට්ඨානං පුච්ඡි. තෙහි භන්තෙ තුම්හාකං අභිමුඛෙ අවිදූරට්ඨානෙ කකුබන්දකන්දරං නාම සන්දමානසීතලොදකං ධවලවාලුකාතලං තත්ථ තුම්හෙ ගන්ත්වා නහාත්වා සීතලච්ඡායාය වාලුකාතලෙ නිසින්නො භත්තකිච්චං කත්වා ගච්ඡථාති වුත්තෙ සාමණෙරො ¶ සාධූති වත්වා තත්ථ ගන්ත්වා ඵාසුකට්ඨානෙ නිසින්නො භත්තං භුඤ්ජිතුමාරභි. තදා එකෙන වනකම්මිකෙන සද්ධිංඅරඤ්ඤං ගතා එකා සුනඛී තස්මිං කන්දරෙ එකස්මිං පබ්භාරට්ඨානෙ දාරකෙ විජායිත්වා ඡාතජ්ඣත්තා පවෙධමානගත්තා දාරකානං සමීපෙනිපන්නා සාමණෙරස්ස පත්තෙ ආහාරගන්ධං ඝායිත්වා නිපන්නට්ඨානතො වුට්ඨාය පවෙධමානා තස්ස සමීපං ආගම්ම නඞ්ගුට්ඨං චාලෙන්තී අට්ඨාසි, සාමණෙරො තං දිස්වා කම්පිතමානසො අත්තනො භොජනත්ථාය වට්ටිතං පථමාලොපං තස්සා පුරතො ඨපෙසි, තතො සා සොමනස්සා තං භුඤ්ජි. තං දිස්වා තුට්ඨො පුනප්පුනං ආලොපං කරොන්තො තස්සා භත්තං දත්වා පත්තං ධොවිත්වා ථවිකාය පක්ඛිපිත්වා අගමාසි. තතො සා සුනඛී සාමණෙරගතෙන පසාදෙන තතො චුතා ජම්බුදීපෙ දෙවපුත්තනගරෙ රාජානං පටිච්ච තස්ස මහෙසියා කුච්ඡිම්හි පටිසන්ධිං ගණ්හිත්වා දසමාසච්චයෙන මාතුකුච්ඡිතො නික්ඛමි, අථස්සා සිඛාමඞ්ගලදිවසෙ සම්පත්තෙ මාතාපිතරො පනස්සා කුණ්ඩලාවට්ටකෙසත්තා කුණ්ඩලාති නාම මකංසු. සා අනුක්කමෙන සොළසවස්සුද්දෙසිකා අහොසි, තස්මිං කිර සමයෙ තිස්සො සාමණෙරො මහාබොධිං වන්දිස්සාමීති නාවං අභිරුය්හ ජම්බුදීපං ගන්ත්වා අනුපුබ්බෙන දෙවපුත්තනගරං පත්වා සුනිවත්ථො සුපාරුතො යුගමත්තදසො භික්ඛාය චරන්තො මහාවීථිං සම්පාපුණි. රාජධීතා සීහපඤ්ජරං උග්ඝාටෙත්වා අන්තරවීථිං ඔලොකෙන්තී භික්ඛන්තං සාමණෙරං දිස්වා පුබ්බසිනෙහං පටිලභි, තස්මිංඛණෙ තස්සා ජාතිස්සරඤාණං අහොසි. සා කිර පුබ්බෙ භික්ඛුණී හුත්වා පණ්ණසූචියා සද්ධිං පොත්ථකඤ්ච පදීපියතෙලඤ්ච දත්වා ජාතිස්සරා භවෙය්යංති පත්ථනං ඨපෙසි, තතො සාජාතිං අනුස්සරන්තී සාමණෙරෙන අත්තනො කතූපකාරං දිත්වා සොමනස්සා නං පක්කොසාපෙත්වා රාජගෙහෙ ආසනං පඤ්ඤාපෙත්වා තත්ථ නිසින්නං නානග්ගරස භොජනෙන පරිවිසිත්වා ඔනීතපත්තපාණිං සාමණෙරං උපසඞ්කමිත්වා වන්දිත්වා එකමන්තං නිසින්නා තෙන සද්ධිං සල්ලපන්තී එවමාහ.
න සඤ්ජානාසි මං ධීර, පුබ්බෙහං තව දාසිකා;
තෙනාහං සුඛිතා ආසිං, තස්මා ත්වමසි ඉස්සරොති.
තං සුත්වා සාමණෙරො ආහ.
නත්ථි මෙ තාදිසී දාසී, න සඤ්ජානාමි තං අහං;
කාසි ත්වං කස්ස වා ධීතා, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතාති.
තතො සා තං සාරාපෙන්තී ආහ.
සාරාපෙමි තුවං අජ්ජ, යථා ජානාසිමං ඉසෙ;
බුජ්ඣස්සු බොධිතො දානි, මයා ජාතිංසරන්තියා.
පාසාණවාපිගාමම්හි, තම්බපණ්ණිම්හි රොහණෙ;
භික්ඛිත්වාන තුවං භන්තෙ, යදා කකුබන්දකන්දරෙ.
නිසීදිත්වාන ත්වං භත්තං, භුත්තකාලං සරිස්සසි;
තදාහං සුනඛී ආසිං, විජාතා ලද්ධගොචරා.
දාරකෙ ¶ ඛාදිතුං මය්හ, මාසන්නා ඛුදපීළිතා;
පවෙධමානසබ්බඞ්ගා, අට්ඨාසිං තව සන්තිකෙ.
දිස්වා තං මං තදා භන්තෙ, වෙධමානං බුභුක්ඛිතං;
ඡින්නභත්තො තුවං හුත්වා, මමං භත්තෙන තොසයී.
තදාහං මුදුචිත්තෙන, චිත්තං තයි පසාදයිං;
තෙනාහං පුඤ්ඤකම්මෙන, දුතියෙ අත්තසම්භවෙ.
ඉධ රාජකුලෙ ජාතා, සබ්බකාමසමිද්ධිනී;
චිත්තප්පසාදමත්තෙන, ලොකනාථස්ස සාසනෙ.
තදහුපබ්බජිතස්සාපි, ඊදිසා හොන්ති සම්පදා;
කීදිසං හොති සම්බුද්ධෙ, පසාදෙන ඵලං අහො.
අඤ්ඤානි පන කිච්චානි, පහායාත්තහිතෙ රතො;
අතන්දිතො දිවාරත්තිං, සරාතු රතනත්තයංති.
එවං සාමණෙරෙන කතූපකාරං සාරාපෙත්වා භන්තෙ තව දාසියා අනුග්ගහං පටිච්ච ඉධෙව වසථාති නිමන්තිත්වා තෙන සම්පටිච්ඡිතෙ මහන්තං විහාරං කාරාපෙත්වා සාමණෙරං ආදිං කත්වා අනෙකභික්ඛුසතෙ නිමන්තෙත්වා විහාරෙ වසාපෙත්වා සුලභං කත්වා චතුපච්චයෙහි උපට්ඨාසි. සාමණෙරොපි සුනඛියා දින්නදානං අනුස්සරිත්වා තුට්ඨො බුද්ධානුස්සතිං මනසිකරොන්තො න චිරෙනව අරහත්තං පත්වා තස්මිංයෙව විහාරෙ වසන්තො ආයුපරියොසානෙ තත්ථෙව පරිනිබ්බායීති.
තියද්ධෙසු තිලොකස්මිං, නත්ථි වත්ථුත්තයං විනා;
සත්තාන මඤ්ඤ මිච්ඡත්ථ, දායකං සුරපාදපං.
කුණ්ඩලියා වත්ථුං දසමං.
මහාසෙනවග්ගො චතුත්ථො.
එත්තාවතා ජම්බුදීපුප්පත්තිකථා සමත්තා.