📜

3. ධාතුපරම්පරාකථා

ධාතුසු පන විභජිත්වා දීයමානෙසු සත්ථුනො නලාටධාතු කොසිනාරකානං මල්ලානං ලද්ධකොට්ඨාසෙයෙව අහොසි. මහාකස්සපත්ථෙරො තෙ උපසඞ්කමිත්වා සත්ථුනො නලාටධාතු තුම්හාකං කොට්ඨාසෙ අහොසි, තං ගහෙතුං ආගතො, භගවා හි ධරමානෙයෙව තම්බපණ්ණිදීපස්ස අනුජානි, ‘තස්මා තං අම්හාකං දෙථා’ති. තං සුත්වා මල්ලරාජානො?’එවං පතිගණ්හථ භන්තෙ ධාතු’ති මහාකස්සපත්ථෙරස්ස අදංසු. සො අත්තනො සද්ධිවිහාරිකං මහානන්දත්ථෙරං පක්කොසාපෙත්වා නලාටධාතුං ථෙරස්ස නිය්යාදෙත්වා’ ඉමං ධාතුං තම්බපණ්ණි දීපෙ මහාවාලුකගඞ්ගාය දක්ඛිණභාගෙ සෙරුනාම දහස්ස අන්තෙ වරාහ නාම සොණ්ඩිමත්ථකෙ කාකවණ්ණතිස්සො නාම රාජා පතිට්ඨාපෙස්සති, චෙතියං සඞ්ඝාරාමං කාරාපෙස්සති, ත්වං ඉමං ධාතුං ගහෙත්වා වෙසාලියං උපනිස්සාය මහාවනවිහාරෙ කුටාගාරසාලායං සත්ථුනො වසිතගන්ධකුටියං ඨපෙත්වා ධාතුපූජං කත්වා ආයුසඞ්ඛාරෙ ඔස්සට්ඨෙ පරිනිබ්බාපයමානෙ අත්තනො සද්ධිවිහාරිකස්ස චන්දගුත්තත්ථෙරස්ස ධාතුවංසං කථෙත්වා අප්පමත්තො හොහී’ති වත්වා ධාතුං ථෙරස්ස දත්වා අනුපාදිසෙසනිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායි.

සාවකො සත්ථුකප්පො සො පභීන්නපටිසම්භිදො;

ගහෙත්වා මානයී ධාතුං මහානන්දො මහාවනෙ.

තස්ස ථෙරස්ස සද්ධිවිහාරිකො චන්දගුත්තත්ථෙරො ධාතුං ගහෙත්වා ආකාසං උග්ගන්ත්වා සාවත්ථීයං ජෙතවනමහාවිහාරෙ දසබලෙන වසිතගන්ධකුටියං ඨපෙත්වා ධාතුපූජං කත්වා චිරං විහාසි. සොපි ආයුසඞ්ඛාරෙ ඔස්සට්ඨෙ පරිනිබ්බාපයමානෙ අත්තනො. සද්ධිවිහාරිකං භද්දසෙනත්ථෙරං පක්කොසාපෙත්වා ධාතුං ථෙරස්ස නිය්යාදෙත්වා ධාතුවංසං කථෙත්වා අනුසාසිත්වා අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායි.

චන්දගුත්තො මහාපඤ්ඤො ඡළභිඤ්ඤො විසාරදො;

රම්මෙ ජෙතවනෙ ධාතුං ඨපෙත්වා වන්දනං අකා.

තස්ස සිස්සො භද්දසෙනත්ථෙරො ධාතුං ගහෙත්වා ආකාසෙන ගන්ත්වා ධම්මචක්කප්පවත්තනෙ ඉසිපතනෙ මහා විහාරෙ සත්ථුනො වසිතගන්ධකුටියං ඨපෙත්වා ගන්ධමාලාදීහි පූජෙත්වා චිරං විහාසි. සො පරිනිබ්බාපයමානො අත්තනො සද්ධිවිහාරිකස්ස ජයසෙනත්ථෙරස්ස ධාතුං නිය්යාදෙත්වා ධාතුවංසං කථෙත්වා අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායි.

භද්දසෙනො මහාථෙරො කතකිච්චො මහාඉසි;

ධාතුං ඨපෙත්වා ඉසිපතනෙ වන්දිත්වා නිබ්බුතිං ගතො.

සො පන ජයසෙනත්ථෙරො තං ධාතුං ගහෙත්වා වෙලුවනමහාවිහාරෙ සත්ථුනො වසිතගන්ධකුටියං ඨපෙත්වා ගන්ධමාලාදීහි පූජෙත්වා චිරං වසිත්වා පරිනිබ්බාපයමානො අත්තනො සද්ධිවිහාරිකස්ස මහාසඞ්ඝරක්ඛිතත්ථෙරස්ස ධාතුං නිය්යාදෙත්වා ධාතුවංසං කථෙත්වා අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායි.

ගහෙත්වාන ධාතුවරං ජයසෙනො මහාමුනි;

නිධාය වෙලුවනෙ රම්මෙ අකා පූජං මනොරමං.

සො පනායස්මා සඞ්ඝරක්ඛිතත්ථෙරො ධාතුං ගහෙත්වා ආකාසෙන ආගන්ත්වා කොසම්බිං උපනිස්සාය ඝොසිත සෙට්ඨිනා කාරාපිතෙ ඝොසිතාරාමෙ භගවතො වසිතගන්ධකුටියං ඨපෙත්වා ගන්ධමාලාදීහි පූජං කත්වා චිරං විහාසි. සො’පි පරිනිබ්බාපයමානො අත්තනො සද්ධිවිහාරිකං මහාදෙවත්ථෙරං පක්කොසාපෙත්වා ධාතුවංසං කථෙත්වා අප්පමත්තො හොහී’ති වත්වා අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායි.

සඞ්ඝරක්ඛිතව්හයො ථෙරො චන්දො විය සුපාකටො;

ඨපෙත්වා ඝොසිතාරාමෙ අකා පූජං මනොරමං.

තස්ස ථෙරස්ස සද්ධිවිහාරිකො මහාදෙවත්ථෙරො ධාතුං ගහෙත්වා දෙවානම්පියතිස්සස්ස මහාරඤ්ඤො භාතු මහානාගස්ස උපරාජස්ස මහාගාමෙ සෙතච්ඡත්තං උස්සාපිතකාලෙ හත්ථොට්ඨ නාමජනපදෙ කුක්කුටපබ්බතන්තරෙ මහාසාලරුක්ඛමූලෙ ආකාසතො ඔතරිත්වා නිසීදි. තස්මිං සමයෙ මහාකාළො නාම උපාසකො අත්තනො පුත්තදාරෙහි සද්ධිං මාලාගන්ධවිලෙපනං ධජපතාකාදීනි ගාහාපෙත්වා දිවසස්ස තික්ඛත්තුං මහන්තෙහි පූජාවිධානෙහි ධාතුං පරිහරිත්වා චිරං වසි. මාසස්ස අට්ඨ-උපොසථදිවසෙ ධාතුතො ඡබ්බණ්ණරංසියො උග්ගච්ඡිංසු. තස්මිං සමයෙ සො පදෙසො බුද්ධස්ස ධරමානකාලො විය අහොසි. ජනපදවාසී මනුස්සාපි ථෙරස්ස සන්තිකෙ සීලානි ගණ්හන්ති, උපොසථවාසං වසන්ති, දානං දෙන්ති, චෙතියස්ස මහන්තං පූජං කරොන්තී. තතො අපරභාගෙ උපරාජා මහාගාමෙ විහරන්තො භෙරිං චරාපෙසි? යො අම්හාකං දසබලස්ස ධාතුං ගහෙත්වා ඉධාගතො, තස්ස මහන්තං සම්පත්තිං දස්සාමීති. තස්මිං කාලෙ කුටුම්බිකො මහාකාළො උපරාජං පස්සිස්සාමීති තස්ස අනුච්ඡවිකං පණ්ණාකාරං ගහෙත්වා රාජද්වාරෙ ඨත්වා සාසනං පහිණි. උපරාජා තං පක්කොසාපෙසි. සො ගන්ත්වා වන්දිත්වා ඨිතො තං පණ්ණාකාරං රාජපුරිසානං පටිච්ඡාපෙසි. උපරාජා? මාතුල මහාකාළ, තුම්හාකං ජනපදෙ අම්හාකං සත්ථුනො ධාතු අත්ථී’ති ආහ. මහාකාළො උප රාජස්ස කථං සුත්වා අත්ථි දෙව, මය්හං කුලුපගත්ථෙරස්ස සන්තිකෙ ආදාසමණ්ඩලප්පමාණං සත්ථුනො නලාටධාතු ඡබ්බණ්ණරංසීහි ආකාසප්පදෙසෙ සූරියසහස්සචන්දසහස්සානං උට්ඨිතකාලො විය ඔභාසෙති. සො ජනපදො බුද්ධස්ස උප්පන්නකාලො විය අහොසීති ආහ. තස්ස කුටුම්බිකස්ස කථං සුණන්තස්සඑව රඤ්ඤො සකලසරීරං පඤ්චවණ්ණාය පීතියා පරිපුණ්ණං අහොසි. අතිවිය සොමනස්සප්පත්තො රාජා මය්හං මාතුලස්ස මහාකාළස්ස සතසහස්සං කහාපණානි ච චතුසින්ධවයුත්තරථඤ්ච සුවණ්ණාලඞ්කාරෙහි සුසජ්ජිතං එකං අස්සඤ්ච උදකඵාසුකට්ඨානකෙ ඛෙත්තඤ්ච පඤ්චදාසීසතඤ්ච දෙථා’ති වත්වා අඤ්ඤඤ්ච පසාදං දාපෙසි. සො උපරාජා එත්තකං කුටුම්බිකස්ස දාපෙත්වා තං දිවසමෙව නගරෙ භෙරිං චරාපෙත්වා හත්ථස්සරථයානානි ගහෙත්වා කුටුම්බිකං මග්ගදෙසකං කත්වා අනුපුබ්බෙන හත්ථොට්ඨජනපදං පත්වා රමණීයෙ භූමිප්පදෙසෙ ඛන්ධාවාරං බන්ධිත්වා අමච්චගණපරිවුතො කුටුම්බිකං ගහෙත්වා ථෙරස්ස වසනට්ඨානං ගන්ත්වා වන්දිත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. සෙසා අමච්චා කුටුම්බිකො ච ථෙරං වන්දිත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. උපරාජා ථෙරං වන්දිත්වා සාරාණීයං කථං කත්වා එකමන්තං නිසින්නො පටිසන්ථාරමකාසි. මහාදෙවත්ථෙරොපි සම්මොදනීයං කථං කත්වා කිස්ස ත්වං මහාරාජ ඉධාගතොසි ආගතකාරණං මෙ ආරොචෙහී’ති ආහ. භන්තෙ තුම්හාකං. සන්තිකෙ අම්හාකං භගවතො නලාටධාතු අත්ථී කිර. තං වන්දිස්සාමි’ති ආගතොම්හී’ති ආහ. ථෙරො? භද්දකං මහා රාජ තයා කතන්ති වත්වා ධාතුඝරද්වාරං විවරිත්වා මහාරාජ බුද්ධස්ස නලාටධාතු අතිදුල්ලභා’ති ආහ. රාජා සොළසෙහි ගන්ධොදකෙහි නහායිත්වා සබ්බාලඞ්කාරපතිමණ්ඩිතො එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා අඤ්ජලිං පග්ගය්හ නමස්සමානො අට්ඨාසි. බුද්ධාරම්මණාය පීතියා සකලසරීරං ඵුටං අහොසි.

(රාජා පීතිවෙගෙන ඉමා ගාථා ආහ;

නමාමි වීර පාදෙ තෙ චක්කඞ්කිත තලෙ සුභෙ;

වන්දිතෙ නරදෙවෙහි අමතං දෙහි වන්දිතෙ.

ලොකනාථ තුවං එකො සරණං සබ්බපාණිනං;

ලොකෙ තයා සමො නත්ථි තාරෙහි ජනතං බහුං.

මහණ්ණවෙ මයං භන්තෙ නිමුග්ගා දීඝසම්භවෙ;

අප්පතිස්සා අප්පතිට්ඨා සංසරාම චිරං තහිං.

එතරහි තුම්හෙ ආපජ්ජ පතිට්ඨං අධිගච්ඡරෙ;

තුම්හාකං වන්දනං කත්වා උත්තිණ්ණම්හ භවණ්ණවා’ති.)

තස්මිං ඛණෙ ධාතුතො රස්මියො නික්ඛමිංසු. සකල ලඞ්කාදීපං සුවණ්ණරසධාරාහි සඤ්ඡන්නං විය අහොසි. මහන්තං පීතිසොමනස්සං උප්පජ්ජි. රාජා මහන්තං සොමනස්සං පත්තො හුත්වා හට්ඨතුට්ඨො අහොසි. සො ධාතුඝරතො නික්ඛමිත්වා ථෙරෙන සද්ධිං අලඞ්කතමණ්ඩපෙ එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො (නිසජ්ජාදොසෙ වජ්ජෙත්වා සෙය්යථිදං? අතිදුරච්චාසන්ත-උපරිවාත-උන්නතප්පදෙස-අතිසම්මුඛ-අතිපචඡා’ති. අතිදූරෙ නිසින්නො සචෙ කථෙතුකාමො උච්චාසද්දෙන කථෙතබ්බං හොති. අච්චාසන්නෙ නිසින්නො සඞ්කරං කරොති. උපරිවාතෙ නිසින්නො සරීරගන්ධො වායති. උන්නතප්පදෙසෙ නිසින්නො අගාරවං කරොති. අතිසම්මුඛෙ නිසින්නො චක්ඛුනා චක්ඛුං පහරිත්වා දට්ඨබ්බං හොති. අතිපච්ඡා නිසින්නො ගීවං පරිවත්තෙත්වා දට්ඨබ්බං හොති. ඉති නිසජ්ජාදොසං වජ්ජෙත්වා නිසින්නො). එවමාහ. භන්තෙ ඉමං ධාතුං මය්හං දෙථ. මහන්තං පූජාසක්කරං කත්වා පරිහරාමීති. භද්දකං මහාරාජ ඉමාය ධාතුයා සම්මාසම්බුද්ධො ධරමානොයෙව ව්යාකරණං අකාසි. තුම්හාකං වංසෙ ජාතො කාකවණ්ණතිස්සො නාම රාජා ඉමස්මිං දීපෙ මහාවාලුකගඞ්ගාය දක්ඛිණතීරෙ සෙරු නාම දහස්ස අන්තෙ වරාහ නාම සොණ්ඩියා මත්ථකෙ පතිට්ඨපෙත්වා මහන්තං ථූපං කරිස්සතී’ති වත්වා සත්ථා තත්ථ සමාපත්තිං සමාපජ්ජිත්වා පඤ්චසතඛීණාසවෙහි සද්ධිං තික්ඛත්තුං පදක්ඛිණං කත්වා ගතො. තස්මා ගණ්හථ මහාරාජා’ති වත්වා ධාතුං අදාසි.

රාජා ධාතුං ගහෙත්වා චතුරස්සපල්ලඞ්කෙ ධාතුකරණ්ඩකං නිදහිත්වා කරණ්ඩකෙ ධාතුං පතිට්ඨාපෙත්වා තං කුමුදපත්තසන්නිහමඞ්ගලසින්ධවයුත්තරථෙ ඨපෙත්වා සමන්තා ආරක්ඛං සංවිදහිත්වා (රාජා ධාතුං ගහෙත්වා) පඤ්චඞ්ගතුරියෙ පග්ගණ්හාපයමානො පච්ඡා ආගච්ඡතු’ති මහාජනස්ස සාසනං වත්වා මහාදෙවත්ථෙරස්ස සන්තිකං ගන්ත්වා? තුම්හෙ භන්තෙ, ධාතුයා උපට්ඨානං කරොන්තො ආගච්ඡථා’ති ආහ. ථෙරො තස්ස කථං සුත්වා;’මහාරාජ අයං ධාතු පරම්පරා ආගතා. අහං භගවතො ධම්මභණ්ඩාගාරිකආනන්දත්ථෙරො විය ඉමං ධාතුං පරිහරිස්සාමී’ති වත්වා අත්තනො පච්චයදායකං කුටුම්බිකං ආපුච්ඡිත්වා පත්තචීවරමාදාය ධාතුං උපට්ඨහියමානො පච්ඡතො පච්ඡතො ගච්ඡති. රාජා ධාතුං ගහෙත්වා අනුපුබ්බෙන මහාගාමං පත්තො මහාසෙනගුත්තං පක්කොසාපෙත්වා නගරං අලඞ්කරාපෙහී’ති ආහ. සො නගරෙ භෙරිං චරාපෙත්වා අට්ඨාරස වීථියො සම්මජ්ජන්තු, පුණ්ණඝටෙ ඨපෙන්තු, ධජපතාකාදයො උස්සාපෙන්තු, තොරණානි උස්සාපෙන්තු, පඤ්චවණ්ණානි පුප්ඵානි ඔකිරන්තු, සකලනගරං අලඞ්කරොන්තු, ගන්ධමාලාදයො ගහෙත්වා සුද්ධුත්තරාසඞ්ගා හුත්වා සකලනාගරා පටිපථං ආගච්ඡන්තුති ආණාපෙසි. තතො මහාජනො සබ්බතුරියානි ඝොසාපයමානො ගන්ධමාලාදිහත්ථො පටිපථං නික්ඛන්තො. දෙවමනුස්සා භික්ඛුභික්ඛුනියො උපාසකොපාසිකා අප්පමාණා අහෙසුං. (ගන්ධමාලාදි පුණ්ණඝටසමුස්සිතධජාකිණ්ණා) පරිසා වෙලුක්ඛෙපසහස්සානි පවත්තයිංසු. සුගන්ධවාතාභිඝාතසමුද්දඝොසො විය සකලනගරං එකනින්නාදජාතං. සො රාජා නගරෙ බන්ධනාගාරෙ සබ්බසත්තෙ බන්ධනා මුඤ්චන්තු, ධම්මෙන සමෙන අනුසාසන්තුති වත්වා ධාතුං ගහෙත්වා අත්තනො නගරං පවෙසෙත්වා අත්තනො රාජනිවෙසනං ආගන්ත්වා නාටකීනං සඤ්ඤමදාසි ධාතුං වන්දන්තුති. නාටකී නානාභරණෙහි පතිමණ්ඩිතා රාජගෙහතො නික්ඛමිත්වා ධාතුං වන්දිත්වා අත්තනො අත්තනො හත්ථගතානි තුරියභණ්ඩානි සාධුකං පග්ගණ්හිත්වා මහන්තං පූජමකංසු.

තතො වඩ්ඪකිං පක්කොසාපෙත්වා රාජනිවෙසනතො නාතිදූරෙ නාච්චාසන්තෙ සුභුමිතලෙ ධාතුඝරං කාරාපෙත්වා මාලාකම්මලතාකම්මාදිං පතිට්ඨාපෙත්වා ධාතුඝරෙ විචිත්තමණ්ඩපං කාරාපෙත්වාන සත්තරතනමයං ධාතුකරණ්ඩකං කාරාපෙත්වා ධාතුකරණ්ඩකෙ ධාතුං ඨපෙත්වා රතනපල්ලඞ්ක මත්ථකෙ ධාතුං ඨපෙත්වා උපරි විචිත්තවිතානං බන්ධිත්වා සාණියා පරික්ඛිපාපෙත්වා මහන්තෙන පරිවාරෙන මහන්තං ධාතුපූජං අකාසි. මහාජනා ගන්ධමාලං ගහෙත්වා මාසස්ස අට්ඨූපොසථදිවසෙ ධාතුයා මහන්තං පූජං අකංසු. ධාතුතො රංසියො සමුග්ගච්ඡන්ති. මහාජනා විම්භයජාතා සාධුකාරං කරොන්ති. සොමනස්සභූතා සකලනගරවාසිනො බුද්ධාරම්මණ පීතිං ගහෙත්වා දිවසෙ දිවසෙ ධාතුයා මහන්තං පූජං කරොන්තා වීතිනාමෙන්ති. පඤ්චසීලානි රක්ඛන්ති, බුද්ධමාමකා ධම්මමාමකා සඞ්ඝමාමකා හුත්වා සරණානි ගච්ඡන්ති. රාජා මහාජනස්ස ඔවදති. ‘‘මෙත්තං භාවෙථ, කරුණං මුදිතං උපෙක්ඛං භාවෙථ, කුලෙ ජෙට්ඨාපචායනකම්මං කරොථා‘‘ති. ඔවදිත්වා භික්ඛුසඞ්ඝස්සපි චත්තාරො පච්චයෙ ගඞ්ගාය මහො-ඝප්පවත්තනකාලො විය මහාදානං පවත්තෙසි. මාතාපිතුට්ඨානෙ ඨත්වා භික්ඛුසඞ්ඝං සඞ්ගණ්හි. මහාජනා තස්ස ඔවාදෙ ඨත්වා දානාදීනි පුඤ්ඤානි කත්වා යෙභුය්යෙන තස්මිං කාලෙ මතා සග්ගං ගතා.

කල්යාණවග්ගම්හි පතිට්ඨිතා ජනා,

දානාදි පුඤ්ඤානි කරිත්ව සබ්බදා;

චුතා චුතා සබ්බජනා සුමානසා,

ගතා අසෙසං සුගතිං සුභෙ රතා.

රාජා ධාතුයා මහන්තං පූජං කරොන්තො මහගාමෙ විහාසි. තෙන පතිට්ඨාපිතවිහාරා කථෙතබ්බා? කථං? ලෙනවිහාරං චන්දගිරිවිහාරං කොටිපබ්බතවිහාරං නගරඞ්ගණවිහාරං සෙලකා විහාරං තලාකාවිහාරන්ති එවමාදයො විහාරෙ පතිට්ඨාපෙත්වා තිපිටකමහාඅරිට්ඨත්ථෙරස්ස දක්ඛිණොදකං දත්වා මහාවිහාරෙ නිය්යාදෙසි. එවං සො රාජා යාවජීවං ධාතුං පරිහරිත්වා පච්ඡිමෙ කාලෙ මරණමඤ්චෙ නිපන්නො අත්තනො පුත්තං යටාලතිස්ස කුමාරං පක්කොසාපෙත්වා; තාත තිස්ස, අම්හෙහි පරිහරිත නලාටධාතු පූජෙහී’ති ධාතුවංසං කථෙත්වා පුත්තං අනුසාසිත්වා කාලං කත්වා සග්ගපුරං ගතො.

රාජා මහානාගවරො යසස්සි,

කත්වාපි රජ්ජං මතිමා සුසද්ධො;

මානෙත්ව සඞ්ඝං චතුපච්චයෙහි,

අගා අසොකො වරදෙවලොකං;

තස්ස පුත්තො යටාලතිස්සකුමාරො පිතු අච්චයෙන පිතරා වුත්තනියාමෙනෙව ධාතුයා මහන්තං පූජං කාරෙසි. සො’පි දිවසස්ස තයො වාරෙ ධාතුපට්ඨානං කරොන්තො රජ්ජං කාරෙත්වා චිරං විහාසි. ඉමිනා’පි පතිට්ඨාපිතවිහාරා කථෙතබ්බා; ධම්මසාලවිහාරං මහාධම්මසාලවිහාරං සෙලාභයවිහාරන්ති එවමාදයො පතිට්ඨාපෙත්වා-තිපිටකමහාඅරිට්ඨත්ථෙරස්ස සද්ධිවිහාරිකො තිපිටකමහාඅභයත්ථෙරො උපරාජස්ස මහානාගස්ස අය්යකො. තස්ස ථෙරස්ස දක්ඛිණොදකං අදාසි. සො’පි රාජා යාවජීවං ධාතුං පරිහරිත්වා පච්ඡිමෙ කාලෙ මරණමඤ්චෙ නිපන්නො අත්තනො පුත්තං ගොඨාභයකුමාරං පක්කොසාපෙත්වා’ධාතුයා මහන්තං පූජං කරොන්තො අප්පමත්තො හොහී’ති වත්වා ධාතුවංසං කථෙත්වා කාලං කත්වා සග්ගෙ නිබ්බත්ති.

යට්ඨාලකො නාම මහාමහීපති,

මහාජනස්සත්ථකරො ගුණාලයො;

සො ධාතුපූජං විපුලං අනෙකධා,

කත්වා ගතො දෙවපුරං අනින්දිතො.

තස්ස පුත්තො ගොඨාභයකුමාරො පිතු අච්චයෙන පිතරා වුත්තනියාමෙනෙව ධාතුයා මහන්තං පූජං කත්වා ගොඨාභය මහාරාජා හුත්වා රජ්ජං කරොන්තො කාචරගාමෙ දසභාතිකෙ රාජානො ඝාතෙත්වා දණ්ඩකම්මත්ථාය ගොඨාභයමහාථෙරස්ස හත්ථොට්ඨජනපදෙ වසන්තස්ස මත්තිකලෙනවිහාරං ඛීරසාල විහාරං නාගමහාවිහාරං කුම්භසෙලවිහාරං චෙතියපබ්බතවිහාරං සානුපබ්බතවිහාරං කණිකාර සෙලවිහාරං අම්බසෙල විහාරං තින්දුකලෙන විහාරං කරණ්ඩකවිහාරං ගොධසාලවිහාරං වාලුකතිත්ථවිහාරන්ති එවමාදයො ගඞ්ගාය පරතීරෙ පඤ්චසතවිහාරෙ ඔරිමතීරෙ පඤ්චසතවිහාරෙ චා’ති විහාරසහස්සං කාරෙත්වා අත්තනො සදිසනාමස්ස ගොඨාභයත්ථෙරස්ස දක්ඛිණොදකං දත්වා අදාසි. සො යාවජීවං ධාතුපූජං කත්වා පච්ඡිමෙ කාලෙ මරණමඤ්චෙ නිපන්නො අත්තනො පුත්තං කාකවණ්ණතිස්ස කුමාරං පක්කොසාපෙත්වා ආලිඞ්ගිත්වා;’තාත තිස්ස, අයං නලාටධාතු අම්හාකං පරම්පරාය ආගතා. ත්වං කිර ධාතුං ගහෙත්වා මහාගඞ්ගාය පස්සෙ සෙරු නාම දහස්ස අන්තෙ වරාහ නාම සොණ්ඩියා මත්ථකෙ පතිට්ඨාපෙත්වා සඞ්ඝාරාමං කාරාපෙස්සසී’ති සත්ථා ජීවමානො ව්යාකරණමකාසි. තස්මා ත්වං ඉමං ධාතුං ගහෙත්වා මමච්චයෙන තස්මිං ඨානෙ පතිට්ඨාපෙහී’ති පුත්තං අනුසාසිත්වා කාලකිරියං කත්වා සග්ගෙ නිබ්බත්ති.

ගොඨාභයො නාම මහීපතිස්සරො,

මහාජනෙ තොසයි අප්පමත්තො;

සො ධාතුපූජං විපුලං කරිත්වා,

අගා අසොකො වරදෙවලොකං.

මහානන්දො මහාපඤ්ඤො චන්දගුත්තො බහුස්සුතො;

භද්දසෙනො මහාථෙරො භද්දධම්මෙ විසාරදො.

ජයසෙනො ච සො වීරො ථෙරො සො සඞ්ඝරක්ඛිතො;

දෙවත්ථෙරො ච මෙධාවී රක්ඛකා ධාතු භද්දකා.

උපරාජා මහානාගො යට්ඨාලකො මහාබලො;

ගොඨාභයො මහාපුඤ්ඤො කාකවණ්ණො ච වීරියවා.

එතෙ ථෙරා ච රාජානො පුඤ්ඤවන්තො සුමානසා;

ධාතු පරම්පරානීතා ධාතා ධාතුසුකොවිදා.

කස්සපාදීනථෙරානං පරම්පරායමාගතා;

මහානාගාදි හත්ථතො යාව තිස්සමුපාගතා.

ඉති අරියජනප්පසාදනත්ථාය කතෙ ධාතුවංසෙ

ධාතුපරම්පරා කථා නාම

තතියො පරිච්ඡෙදො.