📜

7. ජාලියසුත්තවණ්ණනා

ද්වෙපබ්බජිතවත්ථුවණ්ණනා

378. ‘‘ඝොසිතෙන සෙට්ඨිනා කතෙ ආරාමෙ’’ති වත්වා තත්ථ කොයං ඝොසිතසෙට්ඨි නාම, කථඤ්චානෙන ආරාමො කාරිතො, කථං වා තත්ථ භගවා විහාසීති තං සබ්බං සමුදාගමතො පට්ඨාය සඞ්ඛෙපතොව දස්සෙතුං ‘‘පුබ්බෙ කිරා’’තිආදි වුත්තං. තතොති අල්ලකප්පරට්ඨතො. තදාති තෙසං තං ගාමං පවිට්ඨදිවසෙ. බලවපායාසන්ති ගරුතරං බහුපායාසං. අසන්නිහිතෙති ගෙහතො බහි ගතෙ. භුස්සතීති රවති. ඝොසකදෙවපුත්තොත්වෙව නාමං අහොසි සරඝොසසම්පත්තියා. වෙය්යත්තියෙනාති පඤ්ඤාවෙය්යත්තියෙන. ඝොසිතසෙට්ඨි නාම ජාතො තාය එව චස්ස සරසම්පත්තියා ඝොසිතනාමතා.

සරීරසන්තප්පනත්ථන්ති හිමවන්තෙ ඵලමූලාහාරතාය කිලන්තසරීරා ලොණම්බිලසෙවනෙන තස්ස සන්තප්පනත්ථං පීනනත්ථං. තසිතාති පිපාසිතා. කිලන්තාති පරිස්සන්තකායා. තෙ කිර තං වටරුක්ඛං පත්වා තස්ස සොභාසම්පත්තිං දිස්වා මහානුභාවා මඤ්ඤෙ එත්ථ අධිවත්ථා දෙවතා, ‘‘සාධු වතායං දෙවතා අම්හාකං අද්ධානපරිස්සමං විනොදෙය්යා’’ති චින්තෙසුං, තෙන වුත්තං ‘‘තත්ථ අධිවත්ථා…පෙ… නිසීදිංසූ’’ති. සොති අනාථපිණ්ඩිකො ගහපති. භතකානන්ති භතියා වෙය්යාවච්චං කරොන්තානං දාසපෙසකම්මකරානං. පකතිභත්තවෙතනන්ති පකතියා දාතබ්බභත්තවෙතනං, තදා උපොසථිකත්තා කම්මං අකරොන්තානම්පි කම්මකරණදිවසෙන දාතබ්බභත්තවෙතනමෙවාති අත්ථො. කඤ්චීති කඤ්චිපි භතකං.

උපෙච්ච පරස්ස වාචාය ආරම්භනං බාධනං උපාරම්භො, දොසදස්සනවසෙන ඝට්ටනන්ති අත්ථො, තෙනාහ ‘‘උපාරම්භාධිප්පායෙන වාදං ආරොපෙතුකාමා හුත්වා’’ති. වදන්ති නින්දනවසෙන කථෙන්ති එතෙනාති හි වාදො, දොසො. තං ආරොපෙතුකාමා, පතිට්ඨාපෙතුකාමා හුත්වාති අත්ථො. ‘‘තං ජීවං තං සරීර’’න්ති, ඉධ යං වත්ථුං ජීවසඤ්ඤිතං, තදෙව සරීරසඤ්ඤිතන්ති ‘‘රූපං අත්තතො සමනුපස්සතී’’ති වාදං ගහෙත්වා වදන්ති. රූපඤ්ච අත්තානඤ්ච අද්වයං කත්වා සමනුපස්සනවසෙන ‘‘සත්තො’’ති වා බාහිරකපරිකප්පිතං අත්තානං සන්ධාය වදන්ති. භිජ්ජතීති නිරුදයවිනාසවසෙන විනස්සති. තෙන ජීවසරීරානං අනඤ්ඤත්තානුජානනතො, සරීරස්ස ච භෙදදස්සනතො. න හෙත්ථ යථා භෙදවතා සරීරතො අනඤ්ඤත්තා අදිට්ඨොපි ජීවස්ස භෙදො වුත්තො, එවං අදිට්ඨභෙදතො අනඤ්ඤත්තා සරීරස්සාපි අභෙදොති සක්කා විඤ්ඤාතුං තස්ස භෙදස්ස පච්චක්ඛසිද්ධත්තා, භූතුපාදායරූපවිනිමුත්තස්ස ච සරීරස්ස අභාවතොති ආහ ‘‘උච්ඡෙදවාදො හොතී’’ති.

‘‘අඤ්ඤං ජීවං අඤ්ඤං සරීර’’න්ති අඤ්ඤදෙව වත්ථුං ජීවසඤ්ඤිතං, අඤ්ඤං වත්ථුං සරීරසඤ්ඤිතන්ති ‘‘රූපවන්තං අත්තානං සමනුපස්සතී’’තිආදිනයප්පවත්තං වාදං ගහෙත්වා වදන්ති. රූපෙ භෙදස්ස දිට්ඨත්තා, අත්තනි ච තදභාවතො අත්තා නිච්චොති ආපන්නමෙවාති ආහ ‘‘තුම්හාකං…පෙ… ආපජ්ජතී’’ති.

379-380. තයිදං නෙසං වඤ්ඣාසුතස්ස දීඝරස්සතාපරිකප්පනසදිසන්ති කත්වා ඨපනීයොයං පඤ්හොති තත්ථ රාජනිමීලනං කත්වා සත්ථා උපරි නෙසං ‘‘තෙන හාවුසො සුණාථා’’තිආදිනා ධම්මදෙසනං ආරභීති ආහ ‘‘අථ භගවා’’තිආදි. තස්සා යෙවාති මජ්ඣිමාය පටිපදාය.

සද්ධාපබ්බජිතස්සාති සද්ධාය පබ්බජිතස්ස ‘‘එවමහං ඉතො වට්ටදුක්ඛතො නිස්සරිස්සාමී’’ති එවං පබ්බජ්ජං උපගතස්ස තදනුරූපඤ්ච සීලං පූරෙත්වා පඨමජ්ඣානෙන සමාහිතචිත්තස්ස. එතං වත්තුන්ති එතං කිලෙසවට්ටපරිබුද්ධිදීපනං ‘‘තං ජීවං තං සරීර’’න්තිආදිකං දිට්ඨිසංකිලෙසනිස්සිතං වචනං වත්තුන්ති අත්ථො. නිබ්බිචිකිච්ඡො න හොතීති ධම්මෙසු තිණ්ණවිචිකිච්ඡො න හොති, තත්ථ තත්ථ ආසප්පනපරිසප්පනවසෙන පවත්තතීති අත්ථො.

එතමෙවං ජානාමීති යෙන සො භික්ඛු පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, එතං සසම්පයුත්තධම්මං චිත්තන්ති එවං ජානාමි. නො ච එවං වදාමීති යථා දිට්ඨිගතිකා තං ධම්මජාතං සනිස්සයං අභෙදතො ගණ්හන්තා ‘‘තං ජීවං තං සරීර’’න්ති වා තදුභයං භෙදතො ගණ්හන්තා ‘‘අඤ්ඤං ජීවං අඤ්ඤං සරීර’’න්ති වා අත්තනො මිච්ඡාගාහං පවෙදෙන්ති, අහං පන න එවං වදාමි තස්ස ධම්මස්ස සුපරිඤ්ඤාතත්තා, තෙනාහ ‘‘අථ ඛො’’තිආදි . බාහිරකා යෙභුය්යෙන කසිණජ්ඣානානි එව නිබ්බත්තෙන්තීති ආහ ‘‘කසිණපරිකම්මං භාවන්තෙස්සා’’ති. යස්මා භාවනානුභාවෙන ඣානාධිගමො, භාවනා ච පථවීකසිණාදිසඤ්ජානනමුඛෙන හොතීති සඤ්ඤාසීසෙන නිද්දිසීයති, තස්මා ආහ ‘‘සඤ්ඤාබලෙන උප්පන්න’’න්ති. තෙනාහ – ‘‘පථවීකසිණමෙකො සඤ්ජානාතී’’තිආදි. ‘‘න කල්ලං තස්සෙත’’න්ති ඉදං යස්මා භගවතා තත්ථ තත්ථ ‘‘අථ ච පනාහං න වදාමී’’ති වුත්තං, තස්මා න වත්තබ්බං කිරෙතං කෙවලිනා උත්තමපුරිසෙනාති අධිප්පායෙනාහ, තෙන වුත්තං ‘‘මඤ්ඤමානා වදන්තී’’ති. සෙසං සබ්බත්ථ සුවිඤ්ඤෙය්යමෙව.

ජාලියසුත්තවණ්ණනාය ලීනත්ථප්පකාසනා.